________________ તમારા શરીરની અપેક્ષાએ નંદીષણનું શરીર કદરૂપું લાગે છે, એમ તમે પણ દેવલોકના દેવતાઓના રૂપની અપેક્ષાએ તો કદરૂપા જ છો. દેવતાઓને મનુષ્યોના શરીરમાંથી ભયંકર દુર્ગધ આવે છે. અરે, દેવતાની વાત છોડો, કોઈને શારીરિક પ્રૉબ્લેમના કારણે અત્યારે વ્યાખ્યાન-હૉલમાં સંડાસ થઈ જાય તો શું થાય? આજની વાત પણ છોડો, તમને એટલું જાણવા મળે કે ગઈકાલે અહીં એક જણ સંડાસ કરી ગયું હતું તોપણ તમે સૂગ ચઢાવીને તરત ઊભા થઈ જશો. ગંદકીની વાત ગઈકાલની છે, આજે જગા સાફ હોવા છતાં અણગમો થઈ જાય છે. આવો મળ આપણે ચોવીસે કલાક આપણા પેટમાં, શરીરમાં સાથે ને સાથે જ લઈને ફરીએ છીએ ! આપણને તો બીજાના આવા ગંદા શરીર પ્રત્યે આકર્ષણ પણ થાય છે. બહારથી ભલે રૂપાળી કાયા લાગતી હોય, ભીતર તો મળ-મૂત્ર, હાડ-માંસ વગેરેની ગંદકી ભરેલી છે જ ને! આવું આકર્ષણ કરાવનાર છે કામરાગ. નંદીષણને પણ આવો કામરાગ બહેકાવે છે. યુવાન થયો તો પણ કોઈ એની સાથે લગ્ન કરવા હા પાડતું નથી. આખરે તે આપઘાત કરવા જાય છે. * તમેય “નંદીષેણ” જ છો ને! નંદીષેણની હવે પછીની વાત અહીં અપ્રાસંગિક લાગશે, તેથી એના પર પૂર્ણવિરામ મૂકી દઈએ. મૂળ મર્મ એ સમજવાનો છે કે શરીર કદરૂપું હોવા છતાં વિષયોની ઇચ્છા ટળતી નથી. મેં તમને ઉદાહરણથી સમજાવ્યું કે ઊંટમાં કશી સુંદરતા નથી, તોપણ તમને ઊંટ પર બેસવાની મજા આવે. માઉન્ટ આબુ પર કે જૂહુ-ચોપાટી પર તમને ઊંટની સવારી કરવાનું મન થાય છે. તમેય “નંદીષેણ જ છો ને ! કોઈ ઘરઘાટી કહે કે મારે ફલાણી હીરોઈન સાથે લગ્ન કરવાં છે, તો આપણે એને કહીશું કે તારું ખસકી ગયું છે. તારી સાથે લગ્ન કરવા કઈ હીરોઈન તૈયાર થશે? આપણને ખબર જ નથી પડતી કે આપણી ડિમાન્યૂસ કેટલી વિચિત્ર છે! કામરાગ આપણને આપણી ભીતરની વિચિત્રતાઓ જોવા જ નથી દેતો. એ તો જાતભાતની ઇચ્છાઓ કર્યા કરશે અને ઇચ્છા હોવી જ જોઈએ એમ કહીને એ ઇચ્છાઓને વાજબી ઠેરવવાનું કામ દૃષ્ટિરાગ કરશે. પાંચ ઇન્દ્રિયના વિષયોની ઇચ્છાઓ કામરાગ કરશે અને એ ઇચ્છાઓ બરાબર છે, જેન્યુઇન છે, એવી મહોરદષ્ટિરાગ મારશે.
