________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
છે
:
.
.
કેલેજમાંથી બરતર થયા પછી શું કરવું એ પ્રશ્ન મઠને બને. છેવટે કલકત્તા વિદ્યાપીઠના વાઈસ-ચા-સેલરને દેશપ્રેમી સર શેષ મુખરજીની ભલામણથી ઑટિશ ચર્ચ કૅલેજમાં દાખલ થયા ને તત્વજ્ઞાન વિષય લઈ પ્રથમ વર્ગમાં બી.એ. ની પરીક્ષા પાસ કરી. સને ૧૯૧૮ માં આઈ.સી. એસ. હિંદ સનદી નેકરીની પરીક્ષા આપવા ઈગ્લેન્ડ ગયા ને બ્રિજ વિદ્યાપીઠમાં રહી સનદી નોકરીની આઈ.સી.એસ. પરીક્ષામાં કહળતી ફતેહ મેળવી. ત્યાં પણ એમનું સ્થાન છે અનેખું રહ્યું. અંગ્રેજીમાં એમણે બંધાથી વધારે ગુણ મેળવ્યા ને હિંદ પાછા ફર્યા. એમણે અંગ્રેજ સરકારની સનંદી કરી રવીઠોરવાની ના પાડી. રાયબહાદુર જાનકીનાથ બોઝે એમને ન રોકયાં.
સુભાષચંદ્ર બોઝ ૧૯૨૧ ની ૧૬ મી જુલાઈએ મુંબઈ પહેરવ્યા, ત્યાં ચાલતા રાજનૈતિક આંદોલનમાં કદી પડ્યા ને રવયંસેવકોની સેનાના એ સેનાપતિ ચૂંટાયા, પરંતુ સરકારે એમની ધરપકડ કરી છ માસ સુધી જેલમાં પૂર્યા.
સુભાષ બાબુ ત્યાંથી સીધા કલકત્તા ગયાં, જયાં એમને દેશબંધુ ચિત્તરંજનદાસ જેવા ગુરુ મળી ગયા ને ઈ. સ. ૧૯૨૧ માં દેશ બધું ચિત્તરંજનદાસે શરૂ કરેલ ફોર્વનું તંત્રીપદ સુભાષબાબુએ સ્વીકાર્યું.
દેશબંધુ ચિત્તરંજનદાસ નામી વકીલ હતા, લાખે ની આમદાની હતી ને એમની રોજની આવક હજાર રૂપિયા હતી તે છે ડી એમણે રાષ્ટ્રિય આંદેલનમાં ઝંપલાવ્યું કે વાસ્તવમાં એક રાતમાં જ રાજામાંથી એએ રંક બની ગયા.
ઈ. સ. ૧૯૩૪ માં દેશબંધુ ચિત્તરંજનદાસના અવસાનથી સુભાષ બાબુ બંગાળ ગ્રેિસના નેતા બને તે વખતે છે. યતીમોહન સેનગુપ્ત પણે નેતા હતા. એઓ નરમ દળના નેતા હતા, પરંતુ ખૂબ ઈમાનદાર..
જેલયાત્રા: ૧૯૨૪ને ટેબરની ૨૬ મો એ બંગાળને વટહુકમ મુજબ મિ. ડેની હત્યા અનુસાર ક્રાંતિકારી પ્રવૃત્તિના સંદેહથી એમને ગિરફતાર કરવામાં આવ્યા, અલીપુર જેલમાં પૂરવામાં આવ્યા અને ત્યાંથી બહરામપુર તથા ત્યાંથી બ્રહ્મદેશની માંડલે જેલમાં ખસેડવ્યા. આ અઢી વરસની જેલ એમના માટે અગ્નિપરીક્ષા જ હતી. ઈ. સ. ૧૯ર૩ નાં મેની ૧૫ મી તારીખે સરકારે એમને મુક્તિ આપી.
ઈ. સ. ૧૯૨૮ માં હિંદી જુવાની વિચારસરણુ વયક્ત કરતાં બે મંડળે એમણે સ્થાપ્યાં: ઈન્ડિપેન્ડન્ટ લીગ અને કેંગ્રેસ ડેક્રેટિક પાટી. એ દરમ્યાન એ બંગાળ પ્રાંતીય મહાસભા સમિતિના અને નાગપુર પટણી પૂના કરાંચીને લાહેર વગેરેની સભા ને બાપતિ થયા. ત્રિપુરા મહાસભામાં ગાંધીજી અને એમની વચ્ચે મતભેદ ઉભા થયા ને સિદ્ધાંત બાબતમાં અંતર શું થયું તેથી જૂના કોગ્રેસ નેતાઓએ સુભાષ બાબુ સાથે કામ કરવા ઈન્કાર કર્યો ત્યારે એમણે વિપુલમથી ચૂંટાયેલા અધ્યક્ષ તરીનું રાજીનામું આપી દીધું કે કોંગ્રેસના સભ્ય પણ ન રહ્યા,
રાષ્ટ્રિય લડતના કારણે એ અનેક વાર જેલમાં ગયા, દુઃખે સહન કર્યો, પરંતુ એમના હૃદયમાં તે દેશ પ્રત્યે ભક્તિ હતી ને ગેઓ પ્રત્યે આગ જલતી હતી.
સુજાષબાબુને ઘરમાં નજરકેદ રાખવામાં આવ્યા એ એમની અંતિમ જેલ હતી. ત્યાંથી એ વિચિત્ર રીતે ભાગી ગયા. એમની છટકવાની કથા પણ વિચિત્ર હતી. એઓ ગૂમ થયા એ પછીને ઈતિહાસ રહસ્યમય છે.
એમણે છટકી જવા માટે યોજના બનાવી. એ કોઈને મળતા નહિ, રાતદિવસ પૂજાપાઠમાં બેસી રહેતા, દાઢી વધારી હતી ને કહેવાતું કે એમને રાજનીતિ કે સંસારી મામલામાં રસ નથી. સને ૧૯૪૧ ની ૨૬મી જાન્યુઆરીના રોજ સમાચાર મળ્યા કે યુવક નેતા સુભાષ રહસ્યમય રીતે ગુમ થઈ પથિક-પત્સવ
ટ.-નવે.૧૯૯૦
For Private and Personal Use Only
