________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
www.kobau
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હિંદની સ્વતંત્રતાની લડતમાં રાજા શે ભાગ ભજવશે એ અંગે નિર્દેશ કરતાં એમણે કહ્યું હતું કે “હિંદની સ્વતંત્રતાની લડતમાં આખા વર્ગ તરીકે એએ નહિ જોય, કેઈ એકલદોકલા વયક્તિગત રીતે જોડાય એ જુદી વાત છે, કારણ કે સ્વતંત્રતા આવે તે રાજાઓના આપખુદ હકોને અંત આવે, જે એમને ન જ ગમે, પરંતુ એ હકીકત બની રહેશે કે ભવિષ્યમાં રાજાએ નહિ રહે.”
સ્વાતંત્ર્યની લડતમાં ભાગ લેવા અંગે એમણે કહેલું કે “તમે બ્રિટિશ હિંદમાં છે કે દેશી રાજ્યમાં, પરંતુ લડાઈ તે એક જ છે. રાજાએ અંગ્રેજોની તાકાતના પીઠબળ હેઠળ અત્યાચાર કરે છે, અંગ્રેજી ફોજના પીઠબળ વિના તો એમના હાથ-પગ ધ્રુજવા લાગે, માટે સ્વતંત્રતાની આ લડતમાં તમે સંપૂર્ણ સાથ આપશે તે બધા પ્રશ્ન આપોઆપ ઊકલી જશે. નવા રચાનારા સમાજ માં રાજાશાહી જમીનદારશાહી કે સામ્રાજવાદને સ્થાન નથી.”
શ્રી નહેરના વ્યક્તિત્વને અસરકારક પ્રભાવ આ પરિષદ ઉપર પડ્યો હતો. આ પરિષદમાં અનેક ઠરાવ પસાર કરાયા હતા તેમાંથી મુખ્ય આ પ્રમાણે હતાઃ ૧. ગંડળ અને જામનગરના રાજવીઓના અત્યાચારોને વખોડતા ઠરાવ (રજૂ-કત કકલભાઈ કોઠારી
તથા મણિલાલ જેઠારી). ૨. હિંદની આઝાદીની લડતમાં સૌરાષ્ટ્રના યુવોને જુસ્સાભેર ભાગ લેવાની ભલામણ કરતો ઠરાવ. ૩. અસ્પૃશ્યતાનું કલંક દૂર કરવાને ઠરાવે. ૪, શારીરિક તાકાત માટે વ્યાયામ-મંડળ રચવાને ઠરાવ, ૫. ભગતસિંહ અને સાથીઓની વીરતાની કદર કરતે ઠરાવ, ૬. બ્રિટિશ એજન્સીની આપખુદીને પડકાર કરતા ઠરાવ. ૭. નાલાયક રાજાઓને પદભ્રષ્ટ કરવાને તથા નાલાયક યુનરાજોને એમને ગાદી-હકમાંથી રદબાતલ
કરવાને ઠરાવ (રજૂ-કર્તા અમૃતલાલ શેઠ). ૮. સ્ત્રીઓની લગ્નવય એાછામાં ઓછી ૧૬ ને બદલે ૧૮ રાખવાને ઠરાવ.
(રજૂ-કર્તા, મૃદુલાબહેન સારાભાઈ, ચક્ર આપનાર સરલાબહેન). ૮ જામનગર જુનાગઢ ગુંડળ ધ્રાંગધ્રા જેતપુર વગેરે રાજ્યમાં પ્રવર્તતા સભાબંધીના કાયદા સામે
આદેલન કરવાનું ઠરાવ (રજૂ-કર્તા મણિશંકર ત્રિવેદી, કે આપનાર વણલાલ બુચ). કુલ ૧૮ ઠરાવ પસાર થયા હતા.
પછીથી પ્રમુખશ્રીને ખાસ નિમંત્રણથી યુવક-પરિષકમાં શ્રી જમનાલાલ બજાજ બોલ્યા હતા. એમણે કહેલું કે
પ્રથમ હું માન હતા કે દેશી રાજ્યમાં મેટું અદિલને કરવાથી એમને સુધારી શકાય, પરંતુ આ રાજ્યોમાં સુધારો થાય એવું બ્રિટિશ સરકાર ચાહતી નથી તેથી એમાં અવરોધ ઉભા કરે છે, તેથી હવે હું એમ માનત થયો કે દેશી રાજ્યમાં સુધારો કરવો હોય તે બ્રિટિશ સત્તાને નાબૂદ કયાં સિવાય એ શક્ય નથી. દેશી રાજ્યો તો બ્રિટિશ સરકારના ગુલામ છે, તેથી ત્યાંની પ્રજા તે એ ગુલામની પણ ગુલામ છે.” ૧૯૨૮ માં શ્રી બજાજે રે કહ્યું તે વાત તે ગાંધીજીએ ૧૯૨૫ માં કહી હતી કે
જેવું વાવમાં હોય તેવું હવાડામાં હેય...સામ્રાજ્ય અરાજકતા છે તેથી સામ્રાજ્યને તાબે રહેલાં દેશી રાજ્યમાં પણ અરાજકતા છે. તેથી જ બ્રિટિશ હિંદનું સ્વાધીન થવું એ જ દેશી રાજ્યનું સ્વાધીન થવું છે.” ૧૭ આભ ત્રણ દિવસની આ પરીષદમાં યુવકે એ જુરસાભેર ભાગ લીધો. યુવક નેતાઓ મર્યાદાવાળી કાઠિયાવાડ રાજકીય પરિષદને “ભૂલી પાંગળી” પરિષદ ગણાવતા હતા, પરંતુ આ પથિક-દીપે વાંક .-નવે./૧૯૦
૭૫
For Private and Personal Use Only
