________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
:
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પરિષદને કેઈ નિય ંત્રણો ન હતાં. એના પ્રમુખ જવાહરલાલ નહેરુએ પણ નૈાંધેલું કે હું તે નખશિખ રાજકીય પ્રાણી અને વ્યક્તિના વાણીસ્વાત ંત્ર્ય પર કઈ પણ પ્રકારનું બુબન મૂકવા માગતા નથી.” એમણે તે! એ મુજબ ત્રણુ દિવસની પરિષદમાં વર્તાવ કરીને કહ્યા પ્રમાણે કરી ખતાવ્યું હતું'. આ પષિદ્ધમાં અનેક ઠરાવેા થયા એની સફળતાને લગતાં અત્રલેખા-નધિ લખાય, પરંતુ ઐના અગ્રણીઓ જેને ભૂલી લંગડી" પરિષદ ગણાવતા હતા તે કા. રા. પર્દિષદ્રના કાર્યક્રમેાથી આગળ વધી શકયા નહિ, પસાર થયેલા ઠરાવાને કોઈ પણ રાજ્યમાં અમલમાં મૂકવાનું દેશન કરી શકથા નહિ. જવાહરલાલ નહેરુનું પ્રમુખપદ અને એમના વ્યક્તિત્વને ઝળહળતા પ્રભાવ છંદ કરીએ તો એ માત્ર ત્રણ દિવસના ઉત્સાહજનક જુસ્સાપૂર્ણ જલસો બની ગઈ. આ પિરષદે ખૂબ હણહણાટ કરી લીધા પછી જાણે કે એ સોડ તાણી સૂઈ ગઈ. ૧૮
આ પરિષદમાં જે જુસ્સાભેર રીતે ઠરાવે। અને ભાષા થયેલાં તેના અમલીકરણની દિશામાં બહુ એછું કામ થઈ શકયુ એ હકીકત છે અને છતાં એમ કહેવુ એ યેાગ્ય ગણાશે કે આ પરિષદ્ધ મત્ર ઉત્સાહજનક જલસો જ બની રહી. હકીકત એ છે કે આ પરિષદના માત્ર મે મહિના પછી નવેમ્બર, ૧૯૨૯ માં સૌરાષ્ટ્રમાં ખાખરેચીમાં ત્યાંના રાજવીના અન્યાયી કરવેરા સામે પ્રજાએ લડત ઉપાડી હતી તેમા ફૂલચંદભાઈ અને મણિલાલ કોઠારી જેવા અનેક યુવા નેતાઓએ ત્યાં જઈ, એમાં ભાગ લઈ, સ્થાનિક નેતાઓ પ્રજાને માČદર્શન આપી અને સફળ બનાવી હતી. સોરાષ્ટ્રનાં દેશી રાજ્યોમાંના એ પ્રથમ સત્યાગ્રહ હતા. એને ‘સૌરાષ્ટ્રનું બારડોલી'' કહેવામાં આવે છે. પછીથી બીજે જ વર્ષે ૧૯૩૦ માં ધાલેર અને વીરમગામના મીઠાના સત્યાગ્રહેા વખતે આ પરિષદની દૂરગામી અસરના રૂપે જ માટી રાંખ્યામાં સૌરાષ્ટ્રના યુવકોએ ભાગ લઈ ધરપકડ વહેરી હતી. આમ શ્રી નહેરુના પ્રમુખપદે મળી ગયેલી આ પરિષદે સૌરાષ્ટ્રમાં જનજાગણ અને યુવા-જાગૃતિ લાવવામાં મહત્ત્વનો ભાગ ભજવ્યેા હતો. વળી, આ પરિષદના માત્ર ચાર મહિના પછી જ લાહેરમાં ડિસેમ્બર, ૧૯૨૯ માં થયેલા મહાસભાના અધિવેશનના પ્રમુખ નરીકે જવાહરલાક વરાયા હતા. મહાસભાના ઇતિહાસમાં પ્રથમ વાર પ્રમુખપદ માટેના વરાયેલા ઉમેદવાર (જવાહરલાલ) ઘેાડા ઉપર બેસીને સ્વાગત સરઘસમાં નીકળ્યા હતા. વળી, એવુ પણ માત્ર પ્રથમ વાર બનેલું કે મહાસભાના પ્રમુખતા હૈધ્ધા પિતા પાસેથી પુત્રત સાંપાયા હતેા ક
સૌરાષ્ટ્ર યુવક પરિષદના પ્રમુખ એ માત્ર ચાર મહિના પછી રાષ્ટ્રિય મહાસભાના પ્રમુખ બનતાં સૌરાષ્ટ્રના યુવાએ વિશેષ ગૌરવ અનુભવ્યુ` હતુ`. મેરત્રીમાં થયેલી કાઢિયાવાડ યુવક પરિષદમાં ફૅર એ હતા કે પ્રથમ એ નક્કી કરેલી મર્યાદા સાથે થઈ હતી, જ્યારે બીજી નિધિ હતી. આ બંને સીધે રાંબંધ ન હતા. યુવક પરિષદ એ દુનિયાભરમાં એ સમયે ચાલતી યુવકોની પ્રવૃત્તિના ફગા તરીકે હતી, રાજકીય પરિષદ એ દેશી ર જ્યે!ની પ્રજાના દુઃખનિવારણ માટે હતી, જ્યારે યુવક પરિષદ જી – વાનાનાં શરીરી લાઠીયા, અખાડા અને મર્દાનગીની પ્રાપ્ત કરવા માટે હતી...સમાજના સિતમા સામે પુણ્યપ્રાપ એ યુવકોના સાદ હતા. રાજકીય પરિષદને પ્રેરણા આપનાર મહાત્મા ગાંધી અને સરદાર વલ્લÁાઈ હત!, જ્યારે યુવક પરિષદને પ્રેરણા આપનાર સુભાષચંદ્ર ખેઝ અને જવાહરલાલ નહેરું હતા. આમ તે પરિષદનાં નિશાન સુકાન અને પ્રયાણ બધું જ જુદું જુદુ હતુ. ૨૦
પાટીયા :
૧. મેનન, વી. પી –ધી સ્ટોરી ઑફ ધી ઈન્ટિગ્રેશન ઍફ્ ઇન્ડિયન સ્ટેટ્સ, મુંબઈ. ૧૯૬૯, ૧૬૮ ૨. ઢેબર .. ત.- દરખાર ગેાપાળદાસ,' પરિચય-પુસ્તિકા, મુખઈ, ૧૯૭૪, પૃ. ૬
૩. જેફરી, બિન (એડિટેડ)-પી રહસ, પ્રિન્સેસ ઍન્ડ પેરેમાઉન્ટ પાવર,’ ન્યૂ દિલ્હી, ૧૯૭૮, ૩. ૨૪૧
ટો.-નવે. ૧૯૯૦
પથિ દીપાસવાંક
For Private and Personal Use Only
