________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મનસુખભાઇ મહેતા, અમૃતલાલ શેઠ, ફૂલચંદભાઈ શાહ, બળવંતરાય મહેતા, રામનારાયણ ના. પાઠક, મણિલાલ કોઠારી, ચમનભાઈ વૈષ્ણવ વગેરે.
એમાં પણ ૧૯૨૧ થી ૧૯૨૮ દરમ્યાન સૌરાષ્ટ્રમાં કાઠિયાવાડ રાજકીય પરિષદનાં પાંચ અધિવેશન રાજકોટ (૧૯૨૧), વઢવાણ (૧૯૨૨), ભાવનગર (૧૯૨૫), પોરબંદર (૧૯૨૮) અને રબી(૧૯૨૯)માં થયાં હતાં. એના રાજકોટમાં થયેલા પ્રથમ અધિવેશનમાં પ્રમુખપદે વિઠ્ઠલભાઈ પટેલ ભાવનગરના રાજા અધિવેશનમાં પ્રમુખપદે ગાંધીજી અને મોરબીના પાંચમા અધિવેશનમાં વલભભાઈ પટેલ પ્રમુખપદે હતા. આવા રાષ્ટ્રિય નેતાઓ આ પ્રાદેશિક સંસ્થાના પ્રમુખપદે હોવાથી સૌરાષ્ટ્રના યુવકે ઉપર અનેક અનોખી જાદુઈ અસર થઈ હતી. એમાં વળી ૧૯૨૧ માં રાજકેટમાં “કાઠિયાવાડ રાજકીય પરિષદનું પ્રથમ આધવેશન થયું ત્યારે એની સાથે જ આચાર્ય કૃપલાણીના પ્રમુખપદે કાઠિયાવાડની વિઘાવ પરિપદ પણ થઈ હતી. આચાર્ય કૃપલાણીજીના સ્પષ્ટ તબદ્ધ અન લેખાંડની ધાર જેવા તી ભાષણ વિદ્યાથી આમાં નવી ચેતના જગાડી દીવા. આમ આ પરંપદે સૌરાષ્ટ્રના યુવકેમાં જોત લાવવામાં તથા સાદ્ધવ પ્રાત પ્રત્યે એમને આકર્ષવામાં મહત્વને ભાગ ભજવ્યો હતો.
પરંતુ ૧૯૨૮નું વર્ષ સોરાષ્ટ્રમાં જ નહિ, સન હિંદમાં પણ રાષ્ટ્રિય ચળવળની દષ્ટિએ અત્યંત મહવનું હતું. સૌરાષ્ટ્રમાં ‘કાઠિયાવાડ રાજકીય પારદનું પાચમુ આવેશન માર્ચ ૩૨, ૧૧ અને એપ્રિલ ૧, ૧૯૨૯ના દિવસોમાં મોરબીમાં સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલના પ્રમુખસ્થાને થવાનું હતું તેમાં ગાંધીજી પણ હાજર રહ્યા હતા. સૌરાષ્ટ્રના યુવકો પણ હવે કાઈક કરી બતાવવા થનગની રહ્યા હતા. એમનાં જુવાન હવામાં ઉછળી રહેલી સ્વતંત્રતાની ભાવનાના ધંધન નવપણે વ્યક્ત કરવા માટે એમણે સૌરાષ્ટ્રના લુવા પરિષ' પણ 'કા. . પારષદના આવેશનની સાથે જ થાય એવું નક્કી કર્યું. ૧•
૧૯૨૮ માં પોરબંદરમાં “કા. રા. પરિષદનું ચોથું અવિવસાન થયું ત્યારે એમાં ગાંધીજીની ઈચ્છાથી જ એવા ઠરાવ કરાયા હતા કે જે તે રાજ્યના પૂર્વ-પરવાનગી લઈને જ ત્યાં ત્યાં પરિષદ ભરવી અને કોઇ પણ વ્યકિતગત રાજ્ય વિર નિ દા કે ટીકારૂપ ઠરાવ કર નહિ, 11 મરબીના ઠારસાહેબ મારામાં ‘કાઠિયાવાડ રાજકીય પરિષદ' થવા દેવા માટે તે સહમત હતા, પરંતુ યુવાપરિષદનું ઉગ્રવાદી વલણ જોતાં એ વા થાવ નાહ એમ ઇચ્છતા હતા. ગાંધીજીએ પોરબંદરમાં નાહી કરાયેલી મોદા સાથે યુવા-પરિષદ’ થ યુવા-તતાઓને સમજાવવા પ્રયત્ન કર્યો, પરંતુ એમાં એમને નિષ્ફળતા મળી, કારણ કે અમૃતલાલ શેઠ, રામનારાયણ ના, પાઠક, કઠલભાઈ કોઠારી વગેરે યુવા આગેવાનોએ મર્યાદાવાળા પારેદ થવાને ઇનકાર કર્યા. ઉપરાંત નાગરિક સ્વાત ને રૂંધનારા રાજયમાં કાયાવાવાડ રાજકીય પારદ” થાય તે એમાં પણ હાજર ન રહેવું એ નિર્ણય કર્યો, પરંતુ આ * યુવા-પરિષદ'ના વરાયેલા પ્રમુખ શ્રી મણિલાલ કોઠારી અને એમના સાથીદાર મોરબીની “કાઠિશાવાઇ રાજકીય પરિષદ' તા હાજર રહ્યા હતા, પરંતુ મોટા ભાગના યુવકે મેરબા છોડીને ચાલ્યા ગયા હતા. મોરબી અધવશનમાં પ્રમુખપદવા બોલતા શ્રી વલ્લભભાઈ પટેલ યુવકના પરિષદ-બહષ્કારના કૃત્ય અંગે દુ:ખ વ્યક્ત કર્યું હતું. અમણે યુવકના વાચાળતા અને માત્ર શાબ્દિક બહાદુરી બતાવવાની ટીકા કરી હતી, તા રાજાઓને પણ નિર કુશ સત્તાને મેહ ત્યજી પ્રજાને પ્રેમ સંપાદિત કરવા સલાહ આપી
હતી. ૧૨
આ સમયે રાષ્ટ્રિય કક્ષાએ થનગનતા યુવકના હદયસમ્રાટ જવાહરલાલ નહેરુ અને સુભાષચંદ્ર બેઝ હતા. ૧૯૨૮ માં જવાહરલાલ નહેરુ તે “લ ઈડયા ટ્રેડ યુનિયન કેન્સેસ (ઈન્ક)ના પ્રમુખ તરીકે ચૂંટાયા હતા. એ વખતે જ એમ મહાસભાના જનરલ સેક્રેટરી પણ હતા. એ જ વર્ષમાં એમણે પાંચ પ્રાતીય પરિષદના પ્રમુખપદ સંભાળ્યું હતું તથા અનેક યુવા-પરિષદને સંબોધી હતી. ૧૩ પચિ-પાસવાંક ટે-નવે.૧૯૯૦
૭૩
For Private and Personal Use Only
