Parshvabhyuday

Author(s): Jinsenacharya, M G Kothari
Publisher: Gulabchand Hirachand Doshi

Page 39

(34)
Karma-philosophy and theosophy, His mastery of grammar is also worthy of note. His poetical works abound in sentiments, figures of speech and apposite and pithy sayings.
JINASENA, THE GRAMMARIAN
The various grammatical forms found in the Adipurāṇa and the Parśvābhyudaya demonstrate the fact that Acarya Jinasena was very proficient in the science of Grammar. The grammatical forms पेपीयस्व, परिसरितं ( १६४), वस्त्रक्नोपं ( १/६६ ), अभ्रंलिहाग्रं (२/२), सञ्चिचीषु: ( २२ ) पयसि पीतिनः (२२४), दोषामन्ये (२।५ ), सांराविण (२६), विरिब्धः (२७), अन्तर्वणं ( २८ ), उत्पश्याः (२।१० ), वन्दारूणां (२1१३),सुगन्धः (२२९), प्रत्युद्यासुः (२।३०), पुपुत्रीयिषुभ्यां, विरिरचयिषु (२।३१), मध्ये जलम् ( २१३७), सीतापूरं प्रवर्षन् ( २।४२), अध्वनीनः ( २।४४ ), आशु गत्वा ( २।५२), क्षालनम् ( २।५२), मध्ये गगं ( २।५५), चर्मपूरं पूर्ण: (२।५७) रिरचयिषवः (२।६७), वितितनुषुभिः (२२६७), जैनगेहानुपातं उपगतवती (२।७६), तितपसिषवः (२२८३), अधिक्षोणि (२/९६ ) शक्रम्मन्याः (२॥१०९), रंरम्यन्ते ( २।११० ), जिगलिषु (२।११३), शय्योत्थायं धावमाना : (२११५), पम्फुलीति ( ३६ ), जाघटीति ( ३।११), पुष्पोद्गन्धिः ( ३|१३ ), बहुतिथीं ( ३।२१ ), दिध्यासोः ( ३।२६ ), ध्यायं ध्यायं ( ३३३९ ), धूमयष्टी - यमानाम् ( ३।४९ ), मत्स्यलोल लुलन्ती ( ३।५३), कामपात्रायिता ( ३।५३ ), वावही मि (४|१३ ), अनुपदी ( ४।२४ ), स्त्रीकाम्यन् ( ४|५२ ), वैरकाम्यन् ( ४५२), सजूकृत्य ( ४/५३), found in the present work are sufficient to prove his mastery of grammar. The forms पश्य and उत्पश्यामि found in the stanza पश्यामुष्मिन्नवकिसलये ... ( IV 30 ) and used under the rule ' प्रचये वा सामान्यार्थे ' prove his proficiency in the science of In this context the stanza
grammar.
सूत्रक्रमः स्फुटोऽत्रास्ति व्यक्तो वर्णक्रमोऽध्ययम् । क्रमोऽभाव्यानुबन्धस्य प्रत्याहार इवास्त्यहो || १५५ ।।
from the 7th Parva of Ādipurāna is note-worthy.
It means
Here [ in this picture ] the method in which it is designed, the method in which it is painted and the method in which the past and the present incidents are arranged resemble that of the arrangement of aphorisms, of letters and of the indicatory letters,
"