Nammala

Author(s): Dhananjay Mahakavi, Shambhunath Tripathi
Publisher: Bharatiya Gyanpith

Page 67

अमरकीतिविरचितभाष्योपेता प्रशस्ता बागस्त्यम्य याग्मी। न्याये बिचारे नियुक्तो नैयायिकः । धीरः । लब्धवणः । विपश्चित् । वृद्धः । श्रामरूपः । सन् । मनीषी । शः । दोषज्ञः । कोविदः । प्रबुद्धः । सुधीः । कृती । कृधि । फधिः । ब्यक्तः । विशारदः । संशावान् । मतिमान् ।
पारिपद्यो बुधः सभ्यः सदः संसत्सभोचितः । षट् सभापुरुपे । परिषदि सभायां भवः पारिषद्यः । यण् । बुध अवगमने । चोधतीति बुधः ! सभायां साधुः सभ्यः 1 कुशलो योग्यो हितश्च साधुरच्यते । सदसि उचितो योग्यः सदउचितः । संसदुचितः, सभोचितः । सभासद् । सभास्तारः । सामाजिकः ।
परिषत्सभाऽस्थानपती--- प्रयः सभायाम् । परिषीदन्त्यस्यां परिषद् । सह भान्त्यस्यां सभा । अासमन्तात्स्थीयते १. स्मिन् आस्थानम् ।
(अधिपति राजा) पतिः-आस्थान सभा इत्यादिपर्यायनामतोऽधिपतिः पतिरित्यादिपर्याय शब्दपु सत्सु राज्ञो नामानि भवन्ति । परिषदधिपतिः। परिषत्यतिः । समाधिपतिः । सभापतिः । अास्थानाधिपतिः । श्रास्थानपतिः ।
राजसूयो नृपक्रतुः ॥ ११२ ।। मण्डलेश्वरग्रजायां (प्रयाजे ) द्रौ। पुत्र अभिषन्ने । पु | 'धात्रा' सः । राजन् पूर्वः १५ राज्ञा सोतन्यो राज्ञा सूयते वा यस्मिन्निति राजसूयः । राजसूयश्च"। घ्यणप्रत्ययान्तो निपातः । गृपाणां राज्ञां ऋतु: नृपक्रतुः। तथा च "स्मृती--
"गोसवे सुरभि हन्याद्राजसूये तु भूभुजम् । अश्वमेधे हयं हन्यात पौण्डरीके घ दन्तिनम् ॥"
विष्टरं मल्लिकापीटमासन्दीमासनं विन्दुः । पड़ासने । स्तुत्र अाच्छादने । विपूर्यः । विस्तरणं विष्ठरः । "स्वर वृदृगमिनहाभल ।'' अल । नान्यन्तगुणः । वौस्तुणतेः" । संज्ञायां सस्य चत्वम् । “तवर्गस्य प्रवाहवर्गः 1" मल्ल्यते धार्यते मल्लिका | पेठतीति पीठम् । “पृषोदरादित्वादीर्घः । श्रा समन्तात्सीदति तिष्ठत्यस्यामासन्दी । श्रास्यते
१. अत्र प्रमाणम् अभि० चि० ३।५। “विद्वान् सुधीः कविधिचक्षणलब्धवर्णा शः प्रारूपकृतिकृष्टयभिरूपधीराः । मेधाविकोविद विशारदसूरिंदीपज्ञाः प्राज्ञरण्डितमनीषिबुधप्रबुद्धाः ॥ व्यतो विपश्चित्सङ्ख्यावान् सन् ' इति । २. "अधिपतो राजा' इति प्रतीकमाश्रित्य व्याख्यादर्शनादयं मूलपद्यांश इति, न भ्रमितव्यम् । पूर्वापरपादयोर्मध्ये तत्समावेशासम्भवात् प्रहारत्वन स्वतन्त्रपादत्वा भावात्। अत्र राजवर्णनस्याप्रसरत्वाच । एवं च सभाप्रसङ्गेन तदधिपते राजव्यपदेशार्थ-टीकाक्नुधिशेपवचनमित्येय युहं नाति । ३. का० सू० ३1८।२४i ४. का० सू० ४।२।४।। ५. ' स्मृती" इत्युक्तम् । परमविकलः श्लोको बशस्तिलके आ. ' कर ३० श्लो० ३ उपलभ्यते । ६. का. सू० ४५ ४१ । ७. का सू... ३८५। ८. शा० सू. २।२।१२।६. "यास उपवेशने" । अब्दायः” पा० उ० सू . ४i६८। इति दप्रयो भवति, अमागमष्टिव च । टित्त्वान्यो । तथा चोक्तम्--"स्याद् देत्रासनमासन्दी' पूक्ति ३६३४८ । अभिचि।