________________
લબ્ધિ તણા ભંડાર
ઇન્દ્રભૂતિ ગૌતમ, ભગવાન મહાવીરના સમવસરણ પ્રત્યે જવા નીકળ્યો. આમ તો યજ્ઞભૂમિથી મહાસેન ઉદ્યાન નજીકમાં જ હતું. પરંતુ ઇન્દ્રભૂતિને લાગતું કે જાણે માર્ગ લાંબો છે. તેમના શિષ્યો તેમના ગુણગાન ગાર્તા અને અવાજોથી આકાશને ભરી દેતા હતા કે :
હે સરસ્વતી-પુત્ર! તમે જય પામો ! તમે વાદીભંજન અને વિજ્ઞાન વેત્તા છો. તમારો જય હો, જય હો!
ઇન્દ્રભૂતિ પણ જેમ જેમ સમસરણની નજીક પહોંચતાં ગયા તેમ તેમ અંદરનો હુંકાર પણ ઊછળવા લાગ્યો. ક્ષણભર તો તેમને પ્રતિવાદીની અનુકંપા થઈ કે અરે ! નાહકનો તે આજે પરાજય પામશે ! અરે તેણે સૂતેલા સર્પને છંછેડીને પોતાનું જ અહિત કર્યું છે. કેસરીની કેસવાળી ખેંચવાનું સાહસ સસલી કરે તેવી તેણે મૂર્ખાઈ કરી છે, પવન સામે અગ્નિ સળગાવવાનું દુ:સાહસ તેણે કર્યું છે.
અરે વાદી ! તને આ શું સૂઝયું ? તને કોઈએ ચેતવ્યો નહિ કે, આ પ્રદેશમાં સર્વજ્ઞ, શાસ્ત્રમાં નિપૂણ, વિદ્યાઓમાં પારંગત, વ્યાકરણ-વિશારદ, તર્કશાસ્ત્રનો પારગામી ઇન્દ્રભૂતિ પંડિત છે ? આવા વિચારોને વાગોળતો કંઈક વ્યાકુળ વળી વાદની કલ્પનામાં આનંદમગ્ન તે વાયુવેગે સમવસરણની નજીક પહોંચ્યો. સમવસરણની બહાર દેવદેવીઓના નાટારંભની ભવ્યતા જોઈ આગળ વધ્યો, ત્યાં તો તેને ચારે બાજુ પ્રસરેલું શાંતિનું વાતાવરણ છૂપું છૂપું આશ્ચર્ય ઉપજાવી ગયું. હવે તો તેના શ્રવણે પ્રભુની અમૃતવાણીના પડઘા પણ પડવા લાગ્યા. કેવા કરુણાર્થીના એ સ્વો ! આવું પરમ આહલાદક વતાવરણ એને ક્રિયાની ધામધૂમવાળા યશોમાં ક્યાંથી મળ્યું હોય !
અરે ! આ શું ? હું તો માનતો હતો કે, તેને શાસ્ત્રનું જ્ઞાન નથી, પણ એની વાણી તો અસ્ખલિતપણે વહે છે. શ્રોતા-વક્તાની એકતા પણ કેવી નિરાળી છે ! સમવસરણની દેવાતાઈ રચના પણ કેવી અદભૂત છે ! છતાં ક્યાંય કોલાહલ નથી. ક્યાં યજ્ઞભૂમિનો શોરબકોર અને ક્યાં આ
૪ર
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
