________________
લબ્ધિ તણા ભંડાર
ગૌતમ ગણધરની ઉપાસના
ઇન્દ્રભૂતિ ગૌતમનું જીવન પ્રથમથી જ સાધનામય અને તિતિક્ષાયુક્ત હતું. અવિરતપણે તેઓ તપાદિનું સેવન કરતા હતા. ભૌતિકસંપત્તિ ઈન્દ્રિયોનાં સુખની લાલસા, સુખશીલતા જેવાં સાધકને બાધક કારણોથી તેઓ પ્રથમથી દૂર હતા. મહાવીરના માર્ગને યોગ્ય બાહ્યજીવનની યોગ્યતામાં બહુ નજીક હતા. છતાં પણ યજ્ઞાદિની દુનિયા અને વીતરાગ માર્ગ બનેમાં ઘણી ભિન્નતા હતી. તેને ટાળવા જ જાણે આ ગુરુ-શિષ્યનું મિલન હતું.
સાદાઈ, સંયમ, સદ્વર્તન અને શીલ તે તો તેમને જન્મથી વરેલા હતા. વળી તેઓ પ્રજ્ઞાવંત અને મેઘાવી હતી. ભગવાનના માર્ગને અનુસરવા ફક્ત દૃષ્ટિપરિવર્તન કરવાનું હતું. અને દૃષ્ટોદૃષ્ટ થતાં તે કાર્ય પણ સિધ્ધ થયું. પ્રભુના સુધારસપાન વડે આત્મસાધના કરી આત્મ વિશુધ્ધિના અદમ્ય ઉલ્લાસ વડે તેઓ પ્રભુની આજ્ઞાને ધારણ કરતા હતા.
તપ, ત્યાગ, સંયમ અને વૈરાગ્યના સંસ્કારો પ્રભુની નિશ્રામાં વિશેષપણે દ્રઢ થતા ગયા. યજ્ઞયાગાદિ જેવી નિરર્થક પ્રવૃત્તિથી નિવૃત્ત થઈ સમપ્રવૃત્તિના ધારક ગૌતમ અપ્રામદપણે વર્તતા હતા. તેમને માટે આ દુનિયા નવી હતી પણ તેઓનો સંબંધ દીર્ધકાળનો હતો.
પ્રભુના રહસ્યબોધને સૂક્ષ્મપણે ગ્રહણ કરવામાં સદૈવ તત્પર, સ્વદોષદર્શન માટે જાગૃત, કષાયો અને વિષયો પ્રત્યે સદા સાવધાન, કર્મોના ભારને હળવો કરવામાં ઉદ્યમી ગૌતમ, આત્માના સહજાનંદની પ્રાપ્તિ માટે પ્રવર્તતા હતા. આત્મસાધના એ જ તેમનો જીવન-મંત્ર હતો. તેમાં એવા મસ્ત રહેતા કે પોતે ગણના નાયક છે તે પણ વીસરી જતા. છતાં પ્રભુ પ્રત્યેની અનન્ય નિષ્ઠા તેમની આજ્ઞા માટે સદૈવ તત્પર હતી. વાસ્તવમાં પ્રભુ આજ્ઞા એ જ તેમની ઉત્કૃષ્ટ સાધના હતી. તે જાણતા હતા કે પ્રભુ આશાના ધારક જીવો સરળતાથી સંસારનો ક્ષય કરી શકે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
