________________
૨૬ ]
[ જાણ્યું અને જોયુ પરિવર્તન કરે એવી હવા, આજન્મે આ ક્ષેત્રમાં હવે શેષ જીવનમાં જોવા મળવાના નહિ, અને એ વિચારે ચિત્તમાં ગ્લાનિ ઉત્પન્ન થઈ.
દક્ષિણ પ્રદેશની આ તીર્થ ભૂમિની સરખામણી બિહારના રાજગિરિના પહાડા પૈકી વૈભારગિરિના પહાડ સાથે કરી શકાય. આ અને તી ભૂમિ પર હું ભારે હૃદયે અને હળવા પગલે કર્યો છું. જીવનના અંતતા સૌ કોઇના માટે જન્મ થતી વખતે જ નિશ્ચિત થઈ ચૂકેલા હાય છે, પણ આપણે આપણી જીવન લીલા આપણી મરજી વિરૂદ્ધ સ`કેલી લેવાની ફરજ પડે છે, ત્યારે તીર્થોની ભૂમિ પર અનેક શ્રમણ ભગવતાએ અનશનવ્રત ધારણ કરી પેાતાની ઇચ્છા પ્રમાણે પેાતાની જીવનલીલા સ`કેલી લઈ સ્વર્ગ કે મુક્તિના પંથે વિચર્યાં છે. સ્વભૂમિ પરથી દેવાને જ્યારે તેને નવા જન્મ તિય ચચેાનિમાં થવાના છે તેની ખબર પડે અને જે આઘાત-પ્રત્યાઘાતાનુ તાફાન તેઓના મનમાં જાગે, તેની કાંઈક ઝાંખી આ તીર્થ - ભૂમિના પહાડો પરથી નીચે ઊતરતાં મેં અનુભવી છે.
‘દ્વારકાથી જગન્નાથપુરી” અને “હરદ્વારથી રામેશ્વર ’’ વચ્ચેના જૈન-જૈનેતર સંપ્રદાયાના લગભગ ઘણાં તીર્થમાં હું ફરી ચૂકયો છું, પરંતુ ચિત્તની જે પ્રસન્નતા અને વિશુધ્ધતા મેં આ બંને પહાડો પર અનુભવી, તેવી બીજા કાઈ સ્થળે નથી અનુભવી. અલબત, આ તીર્થભૂમિએ આપણા અનેક શ્રમણ ભગવતાની અંતિમ શય્યા રૂપે હતી, એ હકિકત પણ આમાં નિમિત્તરૂપ હોઈ શકે. (જૈન શિક્ષણ સાહિત્યપત્રિકા, ઑગસ્ટ-૧૯૬૩)
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
