________________
२१. त्वमेव भर्ता न च विप्रयोगः ]
[ ૯૭ જેને પ્રેમ પ્રાપ્ત થયેલ હોય તેવી વ્યક્તિને આ વિચાર કદી ન આવી શકે. મને મારા રામને પ્રેમ પ્રાપ્ત થયું છે. પ્રેમ એ સ્થૂલ આપવા દેવાની વસ્તુ નથી. પ્રેમ પ્રાપ્ત થાય તેના માટે જીવન અને જગતમાં કશું પ્રાપ્ત કરવાપણું રહેતું નથી. હા, એક મનીષા માત્ર બાકી રહે છે. પણ તેના કેવળ સમર્પણની–પિતાના પ્રેમ પાત્ર માટે સર્વસ્વ ન્યોછાવર કરી દેવાની, માત્ર દેહજ નહિ, આત્મા સુદ્ધાં! પ્રેમને ખાતર દુઃખ વેઠવામાં દુઃખ એ દુઃખરૂપ લાગવાને બદલે ઐશ્વર્યરૂપ બની જાય છે.” સીતાની વાત તાપસી ન સમજી શકી એટલે મનેમન બબડી પણ ખરી : “મૃત્યુલોકના માનમાં પ્રેમનો રોગ મહા હઠીલે છે, અને વળી તેની કઈ દવા પણ નથી.”
કવિઓ અને જ્ઞાનીઓએ પણ પ્રેમને અંધ કહ્યો છે. એને અર્થ એ જ છે કે જ્યાં સારો પ્રેમ છે ત્યાં પ્રેમી પોતાના પ્રેમપાત્રને દેષ જોઈ શકતું જ નથી. આમ છતાં સ્ત્રી અને પુરુષ બંનેની પ્રકૃતિમાં એક મૂળભૂત ભેદ છે. સ્ત્રીના પ્રેમ અને સમર્પણ ભાવમાં જે ઊંડાણ, સહિષ્ણુતા, અભિનિવિછતા, અભિન્નતા અને એકરૂપતા જોવામાં આવે છે, તે પુરુષમાં ભાગ્યે જ જોવામાં આવે છે. પુરુષ દારુડિયે, જુગારી, વ્યભિચારી, ચેર, ગુંડે, લફંગે કે રક્તપિત્તિ હશે, તે તેવા પતિમાં પણ ઈશ્વર સ્વરૂપ જેનારી ભારતમાં એક નહિ પણ અનેક નારીઓ થઈ ગઈ છે. સગર્ભાવસ્થામાં જંગલમાં મોકલી આપવામાં આવેલી સીતા તેમજ ભયંકર જગલમાં દમયંતીને એકલી મૂકી ચાલી ગયેલા નળમાં, સીતા કે દમયંતીએ પતિનો દોષ નથી જે. વિશુદ્ધ અને દૈવી પ્રેમનું આ અનોખું
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
