Book Title: Hit shiksha Chattrisi
Author(s): Dharmdhurandharsuri
Publisher: Shrutprasarak Sabha

View full book text
Previous | Next

Page 34
________________ છત્રીશી : ૮ ભવારણ્ય હિત્વા યદિ જિગમિષમુક્તિનગર, તાની મા કાúર્વિષયતિષવૃક્ષેષુ વસિતમ્ । યતચ્છાયાઘ્યેષાં પ્રથયતિ મહામોહમચિરાદર્ય જન્તુર્યસ્માત્ પદમપિ ન ગન્તુ પ્રભવતિ Jain Education International [૩૧] બે જણા છાની વાત કરતા હોય ત્યાં ઊભા રહેવું નહિ – બે જણા ગુપ્ત વાત કરતા હોય ત્યાં જઈને ઊભો રહેનાર મૂર્ખ ગણાય છે. વાત કરનારને ત્રીજી વ્યક્તિની હાજરીથી સંકોચ થાય છે એ વ્યક્તિ ઉપર તે બન્ને વ્યક્તિઓને ચીડ ચડે છે – જો સામી વ્યક્તિને કહી શકાય એવું હોય તો તો તેને તિરસ્કાર લાગણી બતાવીને ત્યાંથી દૂર કરે છે અને જો કહી શકાય એમ ન હોય તો દૂર તો કરવાનું બનતું નથી, પણ અરુચિનો ભાવ તો જરૂર વ્યક્ત થઈ જાય છે. - - - ૨૭ ભોજરાજાની એક વાર્ત અહીં પ્રાસંગિક છે. એક વખત મહારાણી પોતાની સખી સાથે કાંઈક વાત કરતાં હતાં. એવામાં રાજા ભોજ બેની વચ્ચે જઈને બેસી ગયો. સંકોચ રાખવાનું તેને કાંઈ કારણ ન હતું. ફક્ત તે બન્નેની વાતમાં ખલેલ પડી. મહારાણી ચતુર હતી. તેણે રાજાને આવકાર આપતાં ફક્ત એટલું જ કહ્યું કે ‘આવો, મૂર્ખરાજ!” રાજા કાંઈ સમજ્યો નહીં. એટલે પ્રત્યુત્તર આપ્યા વગર એમ ને એમ બેઠો. રાણી અને સખી હસી પડી ને બીજી આડી-અવળી વાતો કરી રાજાને વિનોદ કરાવ્યો. રાજાને મૂર્ખરાજ કહીને કેમ બોલાવ્યો તેની કાંઈ સમજ પડી નહીં, અને પૂછે તો બમણો મૂર્ખ બને એટલે પૂછ્યું નહીં; પણ બીજે દિવસે રાજસભામાં બેઠો ત્યારે એક પછી એક પંડિતો આવવા લાગ્યા. તે બધાને ભોજરાજા કહે – ‘આવો, મૂર્ખરાજ! આવો મૂર્ખરાજ!” પંડિતો વિચાર કરવા લાગ્યા કે આજ રાજાને આ શું થયું છે કે બધાને મૂર્ખરાજ કહીને સંબોધે છે. છેવટે જ્યારે કવિ કાલિદાસ આવ્યા ત્યારે તેને પણ રાજાએ કહ્યું કે ‘આવો, મૂર્ખરાજ!” એ સાંભળીને કાલિદાસે તરત જ ઉત્તર વાળ્યો કે (– સિન્દ્પ્રકર) For Personal & Private Use Only www.jainelibrary.org

Loading...

Page Navigation
1 ... 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142