________________
ધર્માધચંથમાળા
૫. આજને વિદ્યાર્થી
પરંતુ વિદ્યાર્થી જીવનને આ આદર્શ આજે લગભગ ભૂલાઈ ગયો છે. તેમાં ઉપર્યુક્ત પંચ લક્ષણોમાંનું એક પણ લક્ષણ પર્યાપ્ત અંશમાં દેખાતું નથી. ચપળતા મેટા ભાગે ચાલી ગઈ છે, એકાગ્રતા મોટા ભાગે આથમી ગઈ છે, નિદ્રાને નિયમ રહ્યો નથી, તે ગમે ત્યારે અને ગમે તેટલી લેવાય છે, આહારનું પણ એમ જ છે, તેમાં ચટાકેદાર વસ્તુવાની વાપરવાને શેખ એકદમ વધે છે અને બ્રહ્મચર્યને આગ્રહ રહ્યો નથી. અનેક પ્રકારની કુટેવે આજના વિદ્યાર્થીને ભયંકર રીતે બરબાદ કરી રહી છે. અને તેનું જ એ પરિણામ છે કે આજે પ્રથમના જેવા ધુરંધર વિદ્વાને, પ્રખર પંડિત અને મજબૂત મનવાળા મનુષ્ય પાકતા નથી. દેશના દુર્ભાગ્યે કે પ્રજાના પાપોદયથી આજના વિદ્યાર્થીમાં પ્રાયઃ નીચેના પાંચ લક્ષણે જોવામાં આવે છે. (૧) અવિનય-ગુરુ કે શિક્ષકને કોઈ પણ પ્રકારને વિનય નહિ. (૩) ઉદ્ધતાઇ–ગમે તેમ બોલવું, ગમે તેમ ચાલવું, ગમે તેવી ઠઠ્ઠામશ્કરીઓ અને કાન કરવાં. (૩) હૈટેલગમન-હોટેલ તથા રેસ્ટોરાંમાં જવું અને ગમે તે પદાર્થો ગમે તેટલા પ્રમાણમાં વાપરવા. (૪) સિનેમાદર્શન–અઠવાડિયે ઓછામાં ઓછું એક—બે વાર સિનેમા જેવા જવું અને તેના દ્વારા પઢાવવામાં આવતા પ્રેમના પાઠ પઢવા તથા બીજા પણ ગેરખ ધંધા શીખવા. (૫) શૃંગારિક વાચન-શૃંગારિક નવલકથાઓ, વાહિયાત વાર્તાઓ અને સિનેમાના ફરફરિયાઓ વાંચતા રહેવું. પરિણામે વૃત્તિ ડેલ. ડાલ અને શીલને નાશ. આ સ્થિતિ કઈ પણ રીતે સુધરવી
