________________
ધોધગ્રંથમાળા
: ૩૨ :
પુષ્પ
ને પરભવ સુધરે, પણ ભાગ્યહીનને એવા વિચાર શેના રુચે ? કાઇ કવિએ ઠીક જ કહ્યું છે કે—
• ભાગ્યહીનને ના મળે, ભલી વસ્તુના ભાગ; ખાતાં પાકી દ્રાક્ષને, હેત કાગ-મુખ રાગ
એ રીતે એ ભિખારી ખધેા વખત દુ:ખ ભાગવતા જ રહ્યો, તેથી રાજાને ખાતરી થઈ કે ‘ સર્વત્ર દુ:લિનાં દુઃä' • દુ:ખીને સર્વત્ર દુ:ખ હોય છે. '
હવે ચાથા પાદની પરીક્ષા કરવા માટે રાજા પાતે જ તત્પર થયા, કારણ કે પાત્ર-પરીક્ષાને માટે હરવખત બીજા સુખી માણસાને કષ્ટ આપવું તે ચાગ્ય ન&િ. પછી ખીજા દિવસે રાજ્યને ભાર મત્રીને સોંપી, રાત્રિને સમયે, નગર બહાર નીકળી ગયે અને દેશમાં પેાતાને બધા ઓળખશે એ વિચારથી પરદેશ ભણી પ્રયાણ કર્યું.
6
રસ્તામાં થાક લાગતાં એક વિશાળ વડની છાયામાં બેસીને તે આરામ કરવા લાગ્યા. ત્યારે તે વૃક્ષ પર રહેનાર યક્ષને તેની સ્ત્રી યક્ષિણીએ કહ્યું કે હું પ્રિય ! આપણા આશ્રયની નીચે બેઠેલા આ અભ્યાગત કોઈ મહાન્ પુરુષ જણાય છે, તેથી તમારે માનવ-પૂજવા યાગ્ય છે. શાસ્ત્રોમાં કહ્યુ` છે કે
" गेहागयाणमुचिअं वसणविकिआण तह समुद्धरणं । दुहिआण दया एसो, सधेसिं सम्मओ धम्मो ॥
',
“ પેાતાને ઘેર ચાલીને આવેલા સત્પુરુષનુ` ચાગ્ય સન્માન કરવુ જોઇએ, તે દુઃખમાં આવી પડેલ હાય તે તેમાંથી
