________________
: પુ૫
ધમધ-ચંથમાળા : ૨૪ :
(૧૨) દૃષ્ટિવાદાંગ–તેના પાંચ ભેદે છેઃ (૧) પરિકર્મ (૨) સૂત્ર (૩) પૂર્વગત (૪) અનુગ અને (૫) ચૂલિકા. તેમાં પરિકર્મ સાત પ્રકારે છે, સૂત્ર બાવીશ પ્રકારે છે, પૂર્વગત ચૌદ પ્રકારે છે, અનુગ બે પ્રકારે છે અને ચૂલિકાથમના ચાર પૂર્વ પરની છે, બાકીના પૂર્વે ચૂલિકા વિનાના છે. આ અંગ હાલમાં વિચ્છેદ છે, એટલે અંગેની સંખ્યા ૧૧ ની ગણાય છે.
અંગપ્રવિષ્ટકૃત સિવાય બીજું પણ કેટલુંક મૃત માનનીય છે, જેમાં મુખ્યત્વે ૧૨ ઉપાંગ, ૧૦ પન્ના, ૬ છેદસૂત્ર, ૪ મૂલસૂત્ર અને ર નંદીસૂત્ર તથા અનુગદ્વાર સૂત્રની ગણના થાય છે. આ સાહિત્ય અને ઉપર જણાવેલાં ૧૧ અંગે મળીને કુલ ૪૫ આગમ કહેવાય છે, જેને શ્રુતજ્ઞાન પરંપરાથી ગણવામાં આવે છે.
(૩) અવધિજ્ઞાનના છ ભેદે નીચે મુજબ છેઃ
(૧) અનુગામી-અન્ય સ્થળે જનારા પુરુષની સાથે લેચનની જેમ જાય તે અનુગામી. નારકી અને દેવને આ પ્રકારનું અવધિજ્ઞાન હોય છે.
(૨) અનનુગામી–જે પુરુષની સાથે અન્ય ક્ષેત્રમાં ન જાય તે અનનુગામી.
(૩) વર્ધમાન–જે અનુક્રમે વૃદ્ધિ પામે તે વર્ધમાન.
(૪) હીયમાન-જે યોગ્ય સામગ્રીના અભાવથી ઘટી જાય તે હીયમાન.
