________________
ધર્મધ-ચંથમાળા : ૨૨ :
: ૫૫ અપેક્ષાએ શ્રત અનાદિ અપર્યવસિત હોય. ક્ષેત્રની અપેક્ષાએ પાંચ ભરત તેમજ પાંચ ઐરવતમાં સાદિ પર્યવસિતકૃત અને પાંચ મહાવિદેહમાં અનાદિ અપર્યવસિતશ્રુત જાણવું. કાળની અપેક્ષાએ ઉત્સર્પિણ-અવસર્પિણીમાં સાદિ સપર્યવસિત અને નેઉત્સર્પિણ નેઅવસર્પિણ(મહાવિદેહ)માં અનાદિ અપર્યવસિત સમજવું. ભાવની અપેક્ષાએ ભવ્ય છે માટે સાદિ–સપર્ય. વસિત અને અભવ્ય છે માટે અનાદિપર્યવસિત સમજવું. ગમિકશ્રુત અને અગમિકશ્રુત-ગમ એટલે સરખા પાઠ જેમાં આવે તેવું દષ્ટિવાદમાં રહેલું ગમિકહ્યુત. અને જેમાં સરખે સરખા આલાવા ન હોય તે અગમિશ્રુત કહેવાય છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી આદિ ગણધરોએ રચેલું તે અંગપ્રવિષ્ટ અને ભદ્રબાહસ્વામી વગેરે ચતુર્દશપૂર્વધરાદિ વૃદ્ધ આચાર્યોએ રચેલું તે અનંગપ્રવિણ. આ રીતે શ્રુતજ્ઞાનના કુલ ચૌદ ભેદ ગણવામાં આવે છે.
આ જ્ઞાન પણ લૌકિક પ્રત્યક્ષ છે, જ્યારે બાકીના ત્રણ આત્માને પ્રત્યક્ષ છે અને લૌકિકયરેક્ષ છે.
શ્રુતજ્ઞાનના આ ચૌદ વિભાગે પૈકી અંગપ્રવિણના બાર પ્રકારો છે, જે દ્વાદશાંગી કે નિર્ચથ-પ્રવચન કહેવાય છે. તેનાં નામે તથા વિષય નીચે મુજબ
(૧) આચારાંગ–જેમાં શ્રમણ નિર્ચના આચાર, ગોચરીવિધિ, વિનય, સંયમ તથા પાંચ આચાર વગેરેનું વર્ણન કરેલું છે.
(૨) સૂત્રકૃતાંગ-સુયગડાંગ) જેમાં ક્લિાવાદીના, અક્રિયા
