________________ આત્મસતિષ : : [ 29 ] વનમાં એકાકી રઝળતી અને મહાકઝે દિવસે વીતાવતી વિરાંગનાઓની વાતે પણ આપણે વ્યાખ્યામાં સાંભળી છે. એવાં એવાં કન્ટેની પાસે આપણું સામાન્ય દુઃખ કઈ બીસાતમાં છે? આત્મસંતેષ કેળવ એ તમને બહુ મહટી વાત લાગે છે? આટલું યાદ રાખજો કે સુખ–દુખને આધાર કેઈ પણ પ્રકારની અવસ્થા ઉપર નથી; વૃત્તિ ઉપર છે. સત્તાધારીઓ પણ પિતાની અવસ્થામાં સુખી નથી. શ્રીમંતે પણ શ્રીમં. તાઈ માત્રથી પિતાને સુખી નથી માનતા. સુખને સાચે આધાર વૃત્તિ છે. વૃત્તિમાં સંતોષ હોય તે આખો સંસાર સુખમય બની જાય. દુનિયાને ચામડાથી મઢી ન શકાય, પરંતુ માણસ પગરખા પહેરી લે એટલે એને સારૂ સારી દુનિયા ચામડાથી જ મઢેલી બની જાય. રાજા-મહારાજાઓએ પણ પોતાના વૈભવવાળા વિલાસભવનમાં જે સુખ હેતું માણ્યું તે સુખ તેઓ, આત્મસંતોષના પ્રતાપે ત્યાગદશામાં મેળવી શક્યા હતા. એને અર્થ એ જ કે અમુક પ્રકારની સ્થિતિ કે અમુક પ્રકારના સંગમાં સુખ-દુઃખ સમાયેલાં છે, એ કલ્પના ઠગારી છે. સંતેષી વૃત્તિ ગમે ત્યાંથી સુખ, આનંદ, તૃપ્તિ મેળવી શકે છે; અસંતોષી વૃત્તિ, એક માત્ર અસંતોષને અંગે આસપાસનાં સુખ–આનંદને પણ સળગાવી દે છે. સ્ત્રીના આત્મસંતોષ ઉપર આખાયે કુટુંબના સુખને આધાર છે, એ વાત ન ભૂલતા.
