________________ [ 90 ] : : ઘરની લક્ષ્મી એક દિવસે મહારાજ જયસિંહ અને કોટાની રાજકુમારી એકાંતમાં બેઠા હતા. મહારાજાએ કટાવાળી રાજબાળાને સમજાવવાની શરૂઆત કરી આ સાદાઈ અમારા અંબરના રાજમહેલ સાથે મેળ ખાતી નથી. તમે જુઓ છે કે અહીંની એક ન્હાનામાં હાની અને ગરીબમાં ચે ગરીબ દાસી સારાં વસ્ત્રાભૂષણ પહેરે છે. એ બધાની વચમાં તમે છેક સાદાં વસ્ત્ર પહેરીને બેસે એ કંઈ ઠીક ગણાય ?" કેટાની રાજબાળા એ વખતે પણ કંઈ જવાબ આપવાને બદલે મૌન જ રહી. વિલાસ-શૃંગારમાં શ્રદ્ધા ધરાવનારા પતિના ઉપદેશવા એવાં જ હોય એમ માની અંબરરાજના હે સામે નીરખી રહી. પતિને એ સ્વાભાવિક અધિકાર હતે. અંબરરાજ ઉપદેશથી પણ પાંચ-પંદર ડગલાં આગળ ગયા. તેમણે પાસે પડેલો એક કાચને કટકે હાથમાં લીધે અને કેટાવાળી રાજબાળાએ જે જાડું-સ્વચ્છ વસ્ત્ર પહેર્યું હતું તેમાં કાપા મૂકવા માંડ્યા. “આવાં જાડાં વસ્ત્રની અહીં આવી જ દુર્દશા થવાની” એમ તેઓ સીધી રીતે સૂચવવા માગતા હતા. કેટાની રાજબાળા એ વાત તરત જ સમજી ગઈ. તેની આંખમાં વાઘણનું તેજ ચમકયું. તે બોલી: “ખબરદાર, મહારાજા ! આ જાડા-સાદા વસ્ત્રનું અપમાન એ વસ્તુતઃ મારા પિતૃવંશનું અપમાન છે. હું એ નહીં ખમી શકું.
