________________ સ્વેચ્છાચાર કેઈને અંકુશ ન માન, પિતાની જ ઈચ્છા પ્રમાણે વર્તવું એ એક સ્વેચ્છાચાર છે. છેક પરવશતા જેમ ખરાબ છે, એકલી ગુલામી જેમ સ્વાભાવિક વિકાસને રૂંધે છે તેમ સ્વેચ્છાચાર પણ એટલે જ ભયંકર નિવડે છે. નરી પરવશતા અને નર્યો સ્વેચ્છાચાર એક વસ્તુની સામસામી દિશાઓ છે. સ્વેચ્છાચાર તર ઘસડાઈ જતાં મનુષ્યને બચાવવા આપણું શાસ્ત્રકારોએ કેટલાક યોગ્ય અંકુશ મૂક્યા છે. બાળિકારૂપે સ્ત્રી જાતિ પિતાની આજ્ઞામાં રહે છે, યૌવનમાં પતિની આજ્ઞા પાળે છે, વૃદ્ધાવસ્થામાં પતિનાં સગાંસંબંધીઓની આજ્ઞામાં રહે છે. મતલબ કે સ્ત્રી જાતિ કે દિવસ સ્વતંત્ર બની શકતી નથી, એ સ્થિતિમાં એને સ્વ૨છંદપણે વર્તવાની કઈ તક જ નથી મળતી. આજે ઠેકઠેકાણે સ્વતંત્રતાને વાયુ જોરથી ફેંકાઈ રહ્યો છે, એ વાત ખરી છે. જુના જમાનાનાં કેટલાક રિવાજે અને ધોરણે નવેસરથી યોજાવા જોઈએ એટલે કે એમાં સમાચિત સુધારણા થવી જોઈએ એ વાતની કોઈથી ના પાડી શકાય તેમ નથી, પરંતુ સ્વતંત્રતા અને સ્વેચ્છાચાર એ બે એક જ વસ્તુ નથી. એ બન્ને વચ્ચે સુવર્ણ અને
