________________ આત્મસતિષ: : [ 27 ] રીતે જ તેને પૈસાદાર બનવાને લેમ લાગશે. પૈસાદાર બનવા છતાં એને સંતોષ નહીં થાય. દુનિયા આખીની સંપત્તિ પિતાને ત્યાં એકઠી થાય તે કેવું સારું? એવા સ્વમ સેવશે અને તે માટે અનેકવિધ પ્રપંચે પણ કરશે. આવી સ્થિતિમાં એના દુઃખ ને અશાંતિમાં સરવાળા અને ગુણાકાર જ થતાં રહેવાના. ચકવતી પણ સુખી નથી, કારણ કે એને આત્મસંતોષ નથી. એક નિસ્પૃહી ભિક્ષુ, ચકવાત કરતા વધારે સુખી છે વધુ સ્વતંત્ર છે, કારણ કે તે આત્મસંતુષ્ટ છે. વસ્તુમાં કંઈ જ સુખ નથી, વૃત્તિ ઉપર જ સુખ-દુઃખને આધાર છે. તમે જે આત્મસંતોષની વૃત્તિ કેળવશે તો સાચા સુખની, સાચી શાંતિની વધુ ને વધુ નજીક પહોંચી શકશે. તૃષ્ણા અથવા લોલ આકાશ જેટલા અનંત છે. વૃત્તિઓને જેમ પંપાળીએ તેમ તેમ તે નિરંકુશ બને છે. આત્મસંતેષ જેવું બીજું એકે સુખ નથી. કુબેર સરખા શ્રીમતે અને રાજસમૃદ્ધિવાળા પણ આખરે જ્યારે સંતોષ તરફ વળ્યા છે ત્યારે જ સુખ અથવા આનંદને વર્યા છે “મારા કરતાં....હેન વધુ સુખી છે. મારા કરતાં....હેન વધુ માનીતા છે. એવી કલપના કરી કેટલીક બહેને નકામી દુઃખી થાય છે. પોતાના કરતાં બીજાં વધારે સુખી છે, પોતે જ એકલાં દુઃખી છે, એ માન્યતામાંથી ધીમે ધીમે ઈર્ષા, કષ, અસંતેષ વિગેરે ઉત્પન્ન થાય છે, અને જે પૂરેપૂરી સાવચેતી રાખવામાં ન આવે તે એ વૃત્તિઓ આપણને ખબર ન પડે એવી રીતે અવનતિ તર તાણી જાય છે.
