Dhyanavichar

Author(s): Bhadrankarvijay
Publisher: Jain Sahitya Vikas Mandal

Page 306

ध्यानविचार-सविवेचन
[ २३५ कोहे माणे माया लोभे पेज्जे तहेव दोसे अ । हासभए अक्खाइय उवधाए निस्सिा दसमा ॥ २७४ ॥ उप्पन्न विगयमीसग जीवमजीवे अ जीवअज्जीवे ।। तहऽणतमीसगा खलु परित्त अद्धा अ अद्धद्धा ० ॥२७५॥ आमंतणि आणवणी जायणि तह पुच्छणी अ पनवणी । पञ्चक्खाणी भासा मासा इच्छाणु लोभा अ॥२७६॥ अणभिग्गहिआ भासा भासा अ अभिग्गहम्मि बोद्धव्या । संसयकरणी भासा वाडय अव्वायडा चेव ।। २७७ ॥
-श्री शासि नियुक्ति पृ. ४१६. । आयामो अनुसार मापान मेतातीस ३ तेमा 'कालतिय' नया ગાથાનુસાર સેળ પ્રકારો થાય છે.૫૫ આ બંને મળીને અઠ્ઠાવન પ્રકારો થાય છે. આ બધા પ્રકારોને મનથી ચિંતન કરતી વખતે અઠ્ઠાવન પ્રકારને મોગ બને છે અને બોલતી વખતે અઠ્ઠાવન પ્રકારને ભાષાયોગ બને છે. - ર૭૫મી ગાથા સિવાયની આ સર્વ ગાથાઓ “શ્રી પન્નવણા ત્ર'ના ૧૧મા ભાષા પદમાં, ૧૫.
મા સૂત્રમાં પણ છે. = “શ્રી બહત કલ્પસૂત્રની શ્રી મલયગિરિસૂરિ વિરચિત ટકામાં આ ગાથા જોવા મળે છે. તે પાઠ
માટે જુઓ પરિશિષ્ટ નં. ૮.
५४. "श्री-बृहत्-कल्प सूत्र"नी श्री समिरिसूरित मां पयनना सोण मे मा प्रभार छ :
तानि च षोडश वचनान्यमूनि - लिंगतियं वयणतियं, कालतिय तह परुक्ख पच्चक्खं ।
उवणय-ऽवणयचउक्के, अज्झस्थिययं तु सोलसमं ॥ अस्या( अ )क्षरगमनिका-'लिंगत्रयम्'-इयं स्त्री, अयं पुमान् , इदं कुलम् ! 'वचन त्रिकम् '-एकवचनं, द्विवचनं, बहुवचनमिति ।' .
'कालत्रिकम् '-अकरोत् , करोति, करिष्यति च । 'परोक्ष वचनं'-यथा स इति । 'प्रत्यक्षवचनं' एष इति । 'उपनयः' -स्तुतिः ।
'अपनयः । निन्दा तयोश्चतुष्कमुपनया-उपनयचतुष्कम् ,-यथा रूपवती स्त्रीत्युपनयवचनम् । कुरूपा स्त्रीत्यपनयवचनम् ; रूपवती स्त्री किन्तु दुःशीलेत्युपनयाऽपनयवचनम् , कुरूपा स्त्री किन्तु सुशीलेत्यपनयोपनयवचनम्। तथा अन्यच्चेतसि निधाय विप्रतारकवुद्धया अन्यद विभणिषुरपि सहसा यच्चेतसि तदेव यद् वक्ति तत् षोडशमध्यात्मवचनम् ॥ १६४॥ पीठिका पृ. ५१ ।