Book Title: Ashtpahud
Author(s): Kundkundacharya, Shrutsagarsuri, Pannalal Sahityacharya
Publisher: Bharat Varshiya Anekant Vidwat Parishad

Previous | Next

Page 695
________________ ६४२ षट्प्राभृते [ ६. ६६-६७ ( भाविय सहावपुरिसो विसएसु विरच्चइ दुक्खं ) भावितस्वभावः पुरुषः आत्मभावनासहितोऽपि सूरिः यद्विषयेषु वनिताजनस्तनजघनवदनलोचनादिविलोने तद्वार्ता - लाप गोष्ठीषु शरीर स्पर्शनादिसुखेषु विरज्यति तत्सुख हालाहलंविषास्वदनवज्जानाति तदतीव दुःख दुष्करमीति तात्पर्यार्थः । ताव ण णज्जइ अप्पा विसएसु णरो पवट्टए जाम । विस विरत्तचित्तो जोई जाणेइ अप्पाणं ॥ ६६ ॥ तावत् न ज्ञायते आत्मा विषयेषु नरः प्रवर्तते यावत् । विषये विरक्तचित्तः योगी जानाति आत्मानम् ॥ ६६ ॥ ( ताव ण णज्जइ अप्पा ) तावत्कालमात्मा न ज्ञायते । तावत्कियत् ? ( विसएसु णरो पवट्टएं जाम ) यावत्कालं विषयेषु पूर्वोक्तलक्षणेषु नरो जीवः प्रवर्तते व्याप्रियते । ( विसए विरत्तचित्तो) विषये पूर्वोक्तलक्षणे विरक्तचित्तो निवृत्तचेता यती । ( जोई जाणेइ अप्पाणं ) योगी ध्यानवान् पुमान् महामुनिरात्मानं जानाति प्रत्यक्षतया पश्यति । अप्पा गाऊण णरा केई सब्भावभावपब्भट्टा । हिंडति चाउरंगं विसएसु विमोहिया मूढा ॥ ६७ ॥ आत्मानं ज्ञात्वा नराः केचित्सद्भाव प्रभ्रष्टाः । हिण्डन्ते चातुरङ्ग ं विषयेषु विमोहिता मूढाः ॥ ६७ ॥ गुणों का स्मरण आदि करना दुःख है - दुष्प्राप्य है तदनन्त र यदि आत्मा की भावना भी होती है तो स्त्री आदि विषयों से विरक्त होना दुःख हैदुष्प्राप्य है ॥ ६५ ॥ गाथार्थ - जब तक मनुष्य विषयों में प्रवृत्ति करता है तब तक आत्मा नहीं जानो जाती अर्थात् आत्म ज्ञान नहीं होता है । विषयों से विरक्त चित्त योगी ही आत्मा को जानता है ।। ६६ ।। Jain Education International विशेषार्थ - तब तक आत्मा नहीं जानो जाती जब तक की मनुष्य विषयों में प्रवृत्त होता रहता है । यथार्थ में विषयों से विरक्त चित्त योगी अर्थात् महामुनि ही आत्माको जानता है ॥ ६६ ॥ गाथार्थ - आत्माको जानकर भी कितने ही लोग सद्भाव की भावना से – निजात्म भावना से भ्रष्ट होकर विषयों में मोहित होते हुए चतुर्गति रूपी संसार में भटकते रहते हैं ॥ ६७ ॥ For Personal & Private Use Only www.jainelibrary.org

Loading...

Page Navigation
1 ... 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766