Anekantjaipataka Part 03

Author(s): Bhavyasundarvijay, Yashratnavijay
Publisher: Jingun Aradhak Trust

Page 152

७७७
अनेकान्तजयपताका
इति न काचिन्नो बाधा ॥
(१२१) अथ तदात्मनो भावस्तादात्म्यमित्यत्र वक्तव्यम्-कस्यायमात्मा यदात्मनो ...................................... व्याख्या ............................................... किमित्याह-अपरनामा-सञ्ज्ञान्तरविशिष्टो धर्मास्तिकायाद्यभ्युपगम एव भेद्यं भेदकभावोपपत्त्या विजातीयपरावर्तोपपत्तेः, इति-एवं न काचिन्नो बाधा, अस्मदभ्युपगमस्याप्येवंरूपत्वात् । एवमेकं पक्षमधिकृत्य दूषणमुक्तम् ।। इदानी पक्षान्तरमधिकृत्याह-अथ तदात्मनो भावस्तादात्म्यमिति एकवचनं समाश्रीयते ।
* मनेतिरश्मि .... જીવાદિને કારણે વિજાતીય પરિવર્ત (=ઔદારિકાદિ વર્ગણાના પુદ્ગલોનું વૈક્રિયવર્ગણાનાં પુદ્ગલરૂપે परिमन) ५९॥ संगत ४ छे... ५९। साधुते ५ोंने सावयव मानवामा घटे...
તે માટે જો બ્રહ્મને સાવયવ માનો, તો શબ્દબ્રહ્મના કેટલાક અવયવો (પુદ્ગલો) ભેદ્ય અને કેટલાક અવયવો (જીવાદિ, ભેદક - એમ ભેદ્ય-ભેદકભાવ હોવાથી વિજાતીય પરિવર્ત ( શબ્દનું અર્થરૂપે પરિણમન) પણ ઘટી જશે...પણ આવું માનવામાં ખરેખર તો જૈનમત જ સ્વીકૃત થશે, કારણ કે જૈનમતે ત્રણે લોક ધર્માસ્તિકાયાદિના અવયવોથી યુક્ત છે અને આવો જ લોક તમને “શબ્દબ્રહ્મ” તરીકે અભિપ્રેત
छ...
સાર: પણ આવો શબ્દબ્રહ્મ તો તમને ઇષ્ટ નથી. એટલે વિજાતીય પરિવર્ત (=શબ્દનું અર્થરૂપે परिमन) ५९ न ४ घटे... तेथी 'श-अर्थ बनेनी सत्ता भने पछी शनु मर्थ३पे परिमन' - એવા અર્થરૂપ તાદાભ્યનો પ્રથમ પક્ષ તો યુક્ત નથી...
- દ્વિતીયપક્ષમાં પણ તાદાભ્યની અસંગતિ - __ (१२१) (२) “तदात्मनः भावः तादात्म्यम् - (भेडात्म मेवा) श०६-अर्थ- मस्तित्व ते
..................... विवरणम् .... 17. धर्मास्तिकायाद्यभ्युपगम एवेति । यदि हि सावयवं ब्रह्माभ्युपगम्यते ब्रह्मवादिभिस्तदाऽस्मदभ्युपेतमेव पञ्चास्तिकायमयं जगदङ्गीकृतं भवतीत्यर्थः ।।
18. भेद्यभेदकभावोपपत्त्या विजातीयपरावर्तोपपत्तेरिति । भेद्या:-औदारिकादिवर्गणाप्रतिबद्धाः पुद्गला भेदकाश्च जीवधर्मास्तिकायादय: तेषां भावस्तथा तस्योपपत्ति:-घटना तया हेतुभूतया विजातीयपरावर्तस्य-औदारिकादिवर्गणानां वैक्रियादिवर्गणात्वेन परिणतिलक्षणस्योपपत्ते:-घटनात् । अयमत्र भाव:यदा हि सावयवं ब्रह्माभ्युपगम्यते ब्रह्मवादिभिस्तदा केचित् तदवयवा भेद्या: केचिच्च भेदका इति घटत एव विजातीयपरावर्तः; परमेवं सति जैनाभ्युपगम एव समाश्रितो भवति, धर्मास्तिकायाद्यवयवयुक्तत्वात् तन्मते त्रिलोकस्येति ।।
१. 'कायं जगद०' इति क-पाठः। २. 'तद् यथा' इति पूर्वमुद्रितपाठः, अत्र J-K-N-प्रतपाठः ।