________________
८२७
अनेकान्तजयपताका
(चतुर्थः
भावित्वात् । तत्समानपरिणाममात्ररूपो ह्ययम्, अत एव श्रोत्रेण गृह्यते, अन्यथाऽशब्दत्वात् कथमस्य श्रोत्रेण ग्रह इति चिन्त्यम् । स्फोटप्रस्वेदसंस्थानीयत्वे च वर्णानां तदनित्यतापत्तिः, तदात्मभूतप्रस्वेदगलनादिति । (१६९) एतेन 'से किमनेकध्वनिव्यङ्ग्य
.................... व्याख्या ............. धर्मः। कुत इत्याह-तद्भावभावित्वात्-वर्णभावभावित्वात् कलकलस्य तत्समानपरिणाममात्ररूपो ह्ययं-कलकलः । अत एव कारणात् श्रोत्रेण गृह्यते । इत्थं चैतदङ्गीकर्तव्यमित्याह-अन्यथा-एवमनभ्युपगमे अशब्दत्वात् कारणात् कथमस्य-ध्वनेः श्रोत्रेण ग्रह इति चिन्त्यम् । तथा स्फोटप्रस्वेदसंस्थानीयत्वे च वर्णानामभ्युपगम्यमाने किमित्याह-तदनित्यतापत्ति:-स्फोटानित्यतापत्तिः । कुत इत्याह-तदात्मभूतप्रेस्वेदगलनात्, स्फोटात्मभूतस्य स्वेदस्य
અનેકાંતરશ્મિ જ प्रश्न : ते समुदाय छ, मां ॥२९॥ शुं ?
ઉત્તર : કારણ એ જ કે, જુદા જુદા વર્ણો ભેગા થયા હોય, તો જ તે કલકલનું અસ્તિત્વ જણાય छ - सापुंडोवाथा. ४, इससने पास हायनो धर्म मानवोहीमे...
આ કલકલરૂપ ધ્વનિ, માત્ર તે વર્ષોના જ સમાનપરિણામ રૂપ છે. અર્થાત્ કલકલ પણ વર્ણ સમાન જ છે, એટલે આવા કલકલને વર્ણાત્મક જ માનવો જોઈએ, વર્ણથી જુદારૂપે નહીં...
(अत एव) ४.७८ ते डोवाथी ४, श्रोत्रेन्द्रिय द्वा२॥ तेनुं । थायछे, (अन्यथा ) બાકી જો તેને વર્ણાત્મક ન માનો, તો તો તેની શબ્દરૂપતા જ ન રહે, કારણ કે વર્ણ સિવાયનો કોઈપણ શબ્દ હોતો જ નથી. (ઘ-ટ રૂપ વર્ણ સિવાય અલગ કોઈ ઘટશબ્દ હોતો જ નથી...) અને એ રીતે જો તે શબ્દ ન રહે, તો તો શ્રવણેન્દ્રિય દ્વારા તેનું શી રીતે ગ્રહણ થાય? એ વિચારવું... (કાનથી તો શબ્દનું જ શ્રવણ થાય, શબ્દથી જુદા કોઈ શબ્દ જેવા પદાર્થનું નહીં...)
એટલે કલકલને પણ વર્ણાત્મક જ માનવો જોઈએ. ફલતઃ કલકલનું ઉદાહરણ બતાવી, ધ્વનિને અવર્ણાત્મક સાબિત ન કરાય.
. - વર્ણને પ્રસ્વેદકલ્પ માનવામાં ફોટની અનિત્યતા દેવદત્તના પ્રસ્વેદની જેમ, જો વર્ણને સ્ફોટના પ્રસ્વેદસમાન માનો, તો તો સ્ફોટને અનિત્ય मानवानी सापत्ति पावशे !
.....* विवरणम् ........ ___35. स्वेदस्य गलनादिति । यथाहि-देवदत्तशरीराद् गलत्प्रस्वेदबिन्दुषु क्लिन्नतादिर्विकारो जायते शरीरस्य । एवं स्फोटादपि वर्णेषु गलत्सु सत्सु विकार: कश्चिदवश्यं तस्य स्यात्, विकारभवने च स्फुटैवानित्यतेति ॥
१. 'ग्रहणमिति' इति ग-पाठः । २. दृश्यतां ८०९तमे पृष्ठे। ३. 'स्वेदगलनात्' इति क-पाठः । ४. पूर्वमुद्रिते लुप्तैका पंक्तिरत्र J-K-N-प्रतानुसारेण विन्यस्ता ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
