________________
अधिकारः) व्याख्या-विवरण-विवेचनसमन्विता दित्यतः किमुच्यते नानेकेभ्यो भवितुमर्हति, तथाऽनेकात्मकस्यान्यथाभवनायोगात् ॥
(१६४) एवं च 'अनेकेभ्योऽनेकप्रत्ययभावात्' इत्यपि वचनमात्रम्, तेषां तथाप्रतिबद्धस्वभावतयैकान्ततोऽनेकत्वासिद्धेः । तदितराक्षेपकस्वभाववन्तो ह्यमी एकानेकरूपास्तथैव च प्रतिभासन्त इति न कश्चिद् दोषः । यच्चोक्तम्-'अयं च स्फोटरूप
....................... व्याख्या ........... त्याह-तत्तद्वर्णजबोधान्वयाविरोधात्-गकारादिवर्णजबोधान्वयाविरोधात् इत्यतः किमुच्यते नानेकेभ्यो वर्णेभ्यो भवितुमर्हति अधिकृतप्रत्ययः ? नन्वर्हत्येवेति भावनीयम्, तथाऽनेकात्मकस्य वर्णदलतया अन्यथा-निरंशैकभवनेन भवनायोगात् । न ह्येकस्मादनेको भवितुमर्हति इत्येकपरमाणोरिव घटप्रत्यय इति । ____ एवं चानेकेभ्योऽनेकप्रत्ययभावादित्यपि वचनमात्रं पूर्वपक्षवचनम् । कुत इत्याहतेषां-वर्णानां तथा-क्रमभावित्वेन प्रतिबद्धस्वभावतया कारणेन एकान्ततः-एकान्तेन अनेकत्वासिद्धेः । तथाहि-तदितराक्षेपकस्वभाववन्तो ह्यमी-गकारादयस्तद् यथा गकार औकाराक्षेपकस्वभाव इत्यादि । अत एकानेकरूपा अमी तथैव च प्रतिभासन्ते एकानेक
.................. मनेतिरश्मि ...... शत s६शओ ? - "अने: पथि त संप्रत्यय न थाय..."
બીજી વાત, ગોશબ્દ તે ગકારાદિ વર્ણના સમુદાયરૂપ હોવાથી અનેકાત્મક છે, આવા અનેકરૂપ (અન્યથાક) નિરંશ=નિરવયવ એકાંત એકરૂપ હોઈ શકે જ નહીં, કારણ કે માત્ર એક પરમાણુથી જેમ ઘટનો બોધ ન થાય, તેમ સ્ફોટરૂપ એકાંત એકરૂપ શબ્દથી અનેકાકાર (ગકારાદિ વર્ણસમુદાયરૂપે भनेत्म) जो५ ५९॥ न ४ थाय...
સારઃ તેથી શબ્દને સ્ફોટરૂપ નહીં, પણ વર્ણરૂપ જ માનવો જોઈએ... અને આવા વર્ણાત્મક शथी ४, मेड-मने ३५ तादृश संप्रत्ययानी संगति थशे...
- વર્ણાત્મક શબદ અંગેના અન્ય પ્રલાપનો નિરાસ * (१६४) टुं तमे ४ ( तुं ? → “अने: elथी. अने३५. ४ प्रतात. थाय, ७३५. नही... अटो वर्णोथी. से.१२३५ संप्रत्यय न मानी शय..." ते ५९ मात्र पोसवा पूरतुं ४ छ, ॥२९॥ ॐ वर्णोनी मे सने ३५ता सिद्ध नथी...
અદ્વૈતવાદી વર્ણો એકાંતે અનેકરૂપ નથી?
સ્યાદ્વાદી : ના, કારણ કે તે વર્ષે એકબીજાના આક્ષેપકસ્વભાવવાળા છે. દા.ત. કાર તે ગૌકારનો આક્ષેપકસ્વભાવવાળો છે, એટલે જ તે વર્ષો પરસ્પર એક-બીજાની સાથે પ્રતિબદ્ધરૂપે= संयुक्त३५. २३८॥ छ... मेटो संयो४ननी अपेक्षा ते वर्णो ऽथंथि६ मे ३५ ५९॥ छ... साम,
१. समीक्ष्यतां ८०६तमं पृष्ठम्। २. ८०७तमे पृष्ठे। ३. 'कृत्यप्रत्ययः' इति ङ-पाठः । ४. 'भावत्वेऽपि प्रति०' इति ङ-पाठः ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
