Agam Satik Part 32 Aavashyak Sutra Gujarati Anuwad 2

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 25

3
ઉપોદ્યાત નિ - ૬૨૨ થી ૬૨૫ નાનાતિ ? માયોપમનું જીવન ઈત્યાદિ. તારા મતે તે જે કાર્ય કર્યા તે આ પ્રમાણે છે - x-x- ઈત્યાદિ કહી, ભગવંત વેદપદોના રહસ્યાર્થીને સમજાવે છે. પછી પ્રત્યક્ષ દેખાતા દેવોનો નિર્દેશ કરે છે. દેવો કેમ આવતા નથી, તેના કારણોને જણાવતા કહે છે કે - સદૈવ અપ્સરાઓનો દિવ્ય પ્રેમ અને વિષયાસક્તિથી - x " તથા સમાપ્ત કર્તવ્યપણાથી - x • અનુજ કાર્યવણી - x • x • મનુષ્ય ભવની અશુભ ગંધાદિને સહી ન શકવાથી દેવો આવતા નથી, -x- વળી જિન જન્મ મહિમાદિમાં, પુન:ભક્તિ વિશેષથી કે ભવાંતરના રાગથી ક્યારેક આવે પણ છે. • x • એ પ્રમાણે સંશય છેદાતા તેણે દીક્ષા લીધી. સાતમો ગણધર સમાપ્ત.
• નિર્યુક્તિ -૬૨૬ થી ૬૨૯ :
તે બધાંને પ્રવજિત થયેલા સાંભળીને અર્કાપિત જિનવરની સમીપે આવે છે. હું જઉં, જિનવરને વાંદુ, વાંદીને પર્યાપાસુ. તેટલામાં જન્મ-જર-મરણથી મુકાયેલા, સવજ્ઞસર્વદર્શી જિનવરે તેને નામ અને ગોગથી બોલાવ્યો અને કહ્યું કે - “શું નૈરયિકો છે કે નથી ?” એવો તને સંશય છે ને ? કેમકે તે વેદપદોના નિ જાણતો નથી. તેનો અર્થ આમ છે. એમ આઈ કહેતા જિનવર વડે તેનો સંશય છેદયો અને તે શ્રમણ પોતાના ૩૦૦ શિષ્યો સાથે પ્રવજિત થયો.
• વિવેચન-૬૨૬ થી ૬૨૯ -
કેપિત [અર્કષિક] પૂર્વવત્ આવ્યો. બાકી બધું પૂર્વવતુ જ છે મનુષ્યોને પીડે. છે તે નક, તેમાં થાય તે નારકો. એવા નાસ્કો છે કે નથી ? એવો તને સંશય છે. પણ તારો આ સંશય વિરુદ્ધ વેદપદની કૃતિથી ઉદ્ભવેલ છે. બાકી પૂર્વવતું. આ વેદપદો આ પ્રમાણે છે – નાર હૈ અપનીયતે : કાન્નમન્ના" ઈત્યાદિ - x - ના હૈ નર નાર , ઈત્યાદિ તેનો અર્થ પૂર્વે કહેવાયેલ છે. અહીં યુક્તિ જ કહે છે. હે અકંપિત ! તું માને છે કે દેવો તો ચંદ્રાદિ પ્રત્યક્ષ જ છે, બીજા પણ માંગેલા ફળના દર્શનથી અનુમાનથી જણાય છે, પણ નાસ્કોને કેમ માનવા ? તેથી અને અનુમાનથી પણ નાસ્કો જણાતા નથી.
હે સૌમ્ય નારકો કર્મની પરતંત્રતાથી અહીં આવવા સમર્થ નથી, અહીંથી ત્યાં જવું પણ શક્ય નથી. પણ ક્ષાયિકજ્ઞાની વીતરાગને તે પ્રત્યક્ષ જ છે ઈત્યાદિ • x - X - X - X - X • તેને પણ અનુમાનગમ્ય છે. તે આ પ્રમાણે - વિધમાન પ્રકૃષ્ટ પાપનું ફળ ભોગવવાથી, પુન્ય ફળની જેમ પાપકર્મનું આ ફળ છે. કેમકે તિર્યંચ અને મનુષ્ય પ્રકૃષ્ણ પાપના કુળને ભોગવતા નથી. તેમને ઔદારિક શરીરથી વેદવું શક્ય છે. - X - X - X - ઈત્યાદિ કથનથી તેનો સંશય છેદાતા અકૅપિતે તેના 30o શિષ્યો સાથે દીક્ષા લીધી. - આઠમો ગણધર સમાપ્ત -
• નિયુકિત-૬૩૦ થી ૬૩૩ -
તેઓને પ્રતજિત થયા જાણીને “અચલભાતા” જિનવર પાસે આવે છે. હું જઉં અને જિનવરને વાંદુ, વાંદીને પયુuસ. – સવજ્ઞ, સર્વદર્શી અને જન્મ
આવશ્યક-મૂલસૂત્ર સટીક અનુવાદ/ર જરામરણથી મુક્ત જિનવરે તેને નામ અને ગોમથી બોલાવ્યો. પછી કહ્યું કે – “પુન્ય અને પાપ છે કે નથી” તેવી તને શંકા છે, તે શંકા તને વેદપદોના અથન ન જણવાથી થઈ છે. તે પદોનો અર્થ આમ છે. એ રીતે - x • તેનો સંશય છેદાતા તે શ્રમણે પણ ૩૦ શિષ્યો સાથે દીક્ષા લીધી.
• વિવેચન-૬૩૦ થી ૬૩૩ -
અલભ્રાતા જિનવર પાસે આવે છે, બાકી પૂર્વવત્. જિનવર તેને બોલાવે છે, ઈત્યાદિ પૂર્વવતું. “પુન્ય પાપ છે કે નહીં?” તે શંકા બાકી પૂર્વવતું. આ તારો સંશય વિરુદ્ધ વેદપદની કૃતિથી થયેલો છે અને બીજા દર્શન વિરુદ્ધ કૃતિથી જન્મેલો છે. તેમાં વેદપદોનો અર્થ જાણતો નથી. શબ્દથી મનમાં યુકિત ધારવી. આ અક્ષરાર્થ કહ્યો છે.
તે વેદ પદો આ પ્રમાણે છે – પુરુષ પ્રવેહું #ન સર્વમ્ આદિ જેમ બીજા ગણધરમાં કહ્યું તેમ છે. વ્યાખ્યાદિ બધું તેમ જ જાણવું.
હે અલભ્રાતા !• x • કોઈ દર્શન કહે છે કે એક પુન્ય જ છે. પાપ નથી. તે વધે તો સ્વર્ગ મળે અને ઘટે તો તિર્યંચ-નાકાદિ ભવો થાય. તેના સંપૂર્ણ ક્ષયથી મોક્ષ થાય. • x x - કેટલાંક માને છે માત્ર પાપ છે પણ પુન્ય નથી. તેની ઉત્તરમાવસ્થામાં નાકના ભવો મળે અને પાપનો ક્ષય થતાં દેવ-મનુષ્યાદિ ભવો મળે, તેનો અત્યંત ક્ષય થતાં મોક્ષ મળે છે. • x - x • બીજા બીજા વળી પોતાના બીજા મતોથી પાપ અને પુન્યને સદ્ભાવ, અભાવ કે મિશ્રભાવ રજૂ કરે છે - * * * * * * * * * * * પુન્ય અને પાપ અલગ જ છે, તેનાથી જ સુખ, દુ:ખનો અતિશય અને વૈવિધ્ય પ્રાણીઓને હોય છે. ઈત્યાદિ કથન પછી • x • સંશય છેદાતા તે અલભ્રાતાએ પોતાના 300 શિષ્યો સાથે દીક્ષા લીધી. નવમો ગણઘર સમાપ્ત.
• નિર્યુક્તિ-૬૩૪ થી ૬૩૩ :
તે નવની દીક્ષા સાંભળીને “મૃતાર્ય” જિનવર પાસે આવે છે. હું ત્યાં જઉં, જિનવરને વહુ, વાંદીને પર્યાપાસુ. [આવ્યો ત્યારું સર્વજ્ઞ, સર્વદર્શી અને જન્મ-જરા-મરણથી વિમુક્ત જિનવરે તેને નામ અને ગોગથી બોલાવ્યો અને કહ્યું કે - તને સંશય છે કે “પરલોક છે કે નહીં.” તું વેદના પદોનો અર્થ જાણતો નથી, તેનો અર્થ એમ છે - [ભગવતે અર્થકથન કરો] મેતાર્યનો સંશય છેદતા, તે શ્રમણે ૩૦૦ શિષ્યો સાથે દીક્ષા લીધી.
• વિવેચન-૬૩૪ થી ૬૩૭ -
પૂર્વવત્ મેતાર્ય આવે છે. ભગવંત નામ લઈને તેને બોલાવે છે, તેનો સંશય કહે છે • x • પરલોક એટલે બીજા ભવમાં ગમનરૂપ. બાકી બધી વ્યાખ્યા પૂર્વવતું જાણવી. વિશેષ આ પ્રમાણે -
વેદપદો – વિજ્ઞાનધન ઈત્યાદિ. તથા સ હૈ મતના સાનમય ઈત્યાદિ. પહેલા ગણધર માફક પરાભિપ્રેત અયુક્ત છે અને ભૂતસમુદાય ધમવથી છે. પછી ચૈતન્યને ભવાંતગતિ લક્ષણ પશ્લોક સંભવે કઈ રીતે ? એવી તારી મતિ છે. ઈત્યાદિ • x