Agam Satik Part 32 Aavashyak Sutra Gujarati Anuwad 2

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 45

ઉપોદ્ઘાત નિ - ૭૭૬
આપ્યો. તેમની પાસે ગયા. ત્યારે ભદ્રગુપ્ત સ્થવિરને સ્વપ્ન આવ્યું - કોઈ આગંતુક મારા પાત્રમાંથી ભરેલ ખીર પીને આશ્વાસિત થયો. પ્રભાતે સાધુઓને કહે છે. તેઓ અન્ય-અન્યને કહે છે. ગુરુ કહે છે – તમે જાણતા નથી, હમણાં મારો ગ્રાહક આવશે અને તે બધાં જ સૂત્રાર્થો ગ્રહણ કરશે.
ગુરુ પોતે બાહિાિમાં આવીને રહ્યા. ત્યારે વજને આવતા જુએ છે. પૂર્વે સાંભળેલ કે આ વજ્ર છે. ખુશ થઈને સ્વીકાર્યો. ત્યારે તેમની પાસે વજ્રસ્વામી દશ પૂર્વે ભણ્યા. તેની અનુજ્ઞા નિમિત્તે જ્યાં ઉદ્દેશો કરાયો ત્યાં જ અનુજ્ઞા કરી એમ કરીને દશપુરે આવ્યા. ત્યાં અનુજ્ઞા આરંભી. તેટલામાં તે વૃંભક દેવોએ અનુજ્ઞા ઉપસ્થાપિત કરી. દિવ્ય ચૂર્ણ અને પુષ્પો લાવ્યા. આ જ અર્થને નિર્યુક્તિકાર કહે છે– • નિયુક્તિ-૭૬૭ :
૩૧
જેમની અનુજ્ઞાથી દશપુર નગરમાં વાચકત્વ - આચાર્યત્વ અર્પણ થયું, જંભક દેવોએ મહોત્સવ કર્યો, તે પદાનુસારી [લબ્ધિવંત વજસ્વામીને મારા નમસ્કાર થાઓ.
• વિવેચન-૭૬૭ :
અન્ય કોઈ દિવસે સિંહગિરિએ વજ્રસ્વામીને ગણ સોંપીને ભક્ત પ્રત્યાખ્યાન
કર્યું, દેવલોકે ગયા. વજસ્વામી પણ ૫૦૦ અણગાર સાથે પરિવરીને વિયરવા લાગ્યા. તેઓ જ્યાં જ્યાં જતા ત્યાં ત્યાં ઉદાર શબ્દોથી પ્રશંસા પામતા પરિભ્રમણ કરે છે –
અહો ભગવન્ ! અહો ભગવન્ ! તેઓ ભવ્યજનોને વિબોધન કરતાં વિચરે છે.
આ તરફ પાટલીપુત્ર નગરમાં ધન શ્રેષ્ઠી હતો. તેની પુત્રી અતિ રૂપવતી હતી. તેની યાનશાળામાં રહેલાં સાધ્વીઓ વારંવાર વજ્રસ્વામીના ગુણોની સ્તવના કરતા. સ્વભાવથી જ લોક કામિતકામુક છે. શ્રેષ્ઠીપુત્રી વિચારે છે કે – જો તે મારા પતિ થાય તો હું ભોગો ભોગવું. નહીં તો આ ભોગનું કંઈ કામ નથી. તે આવે તો સારું - ૪ - સાધ્વીઓએ તેને કહ્યું કે તે પરણે નહીં. ત્યારે શ્રેષ્ઠી પુત્રી બોલી કે – જો તે લગ્ન નહીં કરે તો હું પણ દીક્ષા લઈશ. વજ્રસ્વામી વિચરતા પાટલીપુત્ર પહોંચ્યા.
ત્યારે તેનો રાજા પરિવાર સહિત અહં પૂર્વક નીકળ્યો. તે સાધુઓ થોડાં-થોડાં આવતા હતા. તેમાં ઘણાં ઉદારશરીરી પણ હતા. રાજા પૂછે છે – શું આ વજ્રસ્વામી છે ? તેઓ કહેતા - નથી, આ તેના શિષ્ય છે. એવું છેલ્લા વૃંદ સુધી બન્યું. તેમાં પ્રવિલ સાધુ સહિત જોયા. રાજાએ વંદના કરી. તે ઉધાનમાં શ્રેષ્ઠીપુત્રી લોકોની પાસે સાંભળીને હું કઈ રીતે જોઈશ એમ વિચારે છે. બીજા દિવસે પિતાને વિનંતી કરી - મને વજ્રસ્વામી સાથે પરણાવો, નહીં તો હું આપઘાત કરીશ.
ત્યારે તેણીને સર્વાલંકાર વિભૂષિતા કરી, અનેક કોટિ ધન સહિત લઈ ગયો.
વજ્રસ્વામીએ ધર્મ કહ્યો. તે ભદંત ક્ષીરાશ્રવલબ્ધિક હતા. લોકો બોલ્યા – અહો ! સુસ્વરો ભગવંત સર્વગુણ સંપન્ન છે. પણ રૂપવિહીન છે. જો રૂપવાન્ હોત તો સર્વગુણ સંપત્તિ થાત. ભદંત વજ્ર એ તેમના મનોગત ભાવને જાણીને ત્યાં લાખ પાંખડીવાળું કમળ વિકર્યુ. તેના ઉપર બેઠા. અતિ સૌમ્ય રૂપ વિક્ર્વ્યુ, જેવું દેવોનું હોય. લોકો
આવશ્યક-મૂલસૂત્ર સટીક અનુવાદ/૨
આવર્જાયા અને બોલ્યા
આ એમનું સ્વાભાવિક રૂપ છે, તેઓ સાતિશય હોવાથી હવે વિરૂપ રહે છે તેમ પ્રાર્થવું નહીં. રાજા પણ બોલ્યો – અહો ! ભદંત, આવા પણ
છે. ત્યારે અણગારના ગુણોને વર્ણવે છે. ઈત્યાદિ - ૪ - ૪ -
ત્યારે શ્રેષ્ઠીને બોલાવીને ભગવંતે વિષયોની નિંદા કરી, જો મને ઈચ્છતા હો
૩૨
-
તો પ્રવ્રજ્યા લો, ત્યારે પ્રવ્રજ્યા લીધી.
આ જ અર્થને હૃદયગત કરીને કહે છે –
• નિયુક્તિ-૭૬૮ :
જે કન્યાને માટે ધનશ્રેષ્ઠીએ યૌવનમાં નિમંત્રણા કરી, (ક્યાં ?) કુસુમ નામની અર્થાત્ પાટલિપુત્ર નગરીમાં, તે વજ્રસ્વામીને હું નમું છું. • વિવેચન-૭૬૮ :
ગાથાર્થ કહ્યો. વિશેષ વૃત્તિ આ પ્રમાણે – તે ભગવંતે પદાનુસારીપણાથી વિસ્તૃત થયેલ મહા પરિજ્ઞા અધ્યયનથી આકાશગામિની વિધાનું ઉદ્ધરણ કર્યુ. તેથી તે ભદંત આકાશગામિની લબ્ધિ સંપન્ન થયા. તે કહે છે –
• નિયુક્તિ-૭૬૯ :
મહાપરિજ્ઞાથી જેણે આકાશગામિની વિધા ઉદ્ધરી, તેવા છેલ્લા શ્રુતધર આર્ય વજસ્વામીને હું વંદુ છું.
• વિવેચન-૭૬૯ :
આકાશગમ - આકાશ માર્ગે ગમન જેમાં છે તે વિધા. આર્ય - સર્વ હૈય ધર્મોથી દૂર રહે તે આર્ય - ૪ - હવે બીજી અધિકૃત વિધાનો નિષેધ જણાવવા માટે ઈત્યાદિથી - ૪ • આમ કહે છે • નિયુક્તિ-990 :કહે છે કે – આ વિધા વડે પર્વત જઈને રહી શકે, એવો આ
• વિવેચન-૭૭૦ :
- x - fàત - પર્યટન કરે, નળ - પર્વત, બાકી ગાથાર્થ મુજબ.
• નિર્યુક્તિ-૭૭૧ :
તેઓ કહે છે – આ વિધા પ્રવચનોપકારાર્થે ધારણ કરવી, મારી આ વિધ કોઈને આપવી નહીં, કેમકે હવે ઋદ્ધિક મનુષ્યો થશે.
• વિવેચન-૭૭૧ :
-
બુદ્વીપને પર્યટન કરી શકે અને માનુષોત્તર મારી વિધાનો વિષય છે.
[ગાથાર્થ કહ્યો. હવે શેષ કથાનક કહે છે – તે ભદંત એ પ્રમાણે ગુણ વિધા યુક્ત વિચરતા પૂર્વના દેશથી ઉત્તરાપથ ગયા. ત્યાં દુષ્કાળ હતો. માર્ગો પણ નષ્ટ થયેલા. ત્યાં સંઘ એકઠો થયો. તેનો નિસ્તાર કરવા પટવિધાથી પટ વિકુર્તી, સંઘને બેસાડ્યો. ત્યાં શય્યાતર આર્ય વજ પાસે આવ્યો. દાંતરડા વડે પોતાની શિખા-ચોટલી છેદીને બોલ્યો – હું પણ તમારો સાધર્મિક છું. તે પણ પટ ઉપર ચડી ગયો. પછી બધાંને લઈને ઉડીને પુરિકા નગરી ગયા, ત્યાં સુકાળ હતો. ત્યાં શ્રાવકો ઘણાં હતા,