Agam Satik Part 32 Aavashyak Sutra Gujarati Anuwad 2

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 106

અધ્ય-૧, નમસ્કાર નિ • ૯૩૦
૧૩
૧૯૪
આવશ્યક-મૂલસૂત્ર સટીક અનુવાદ/૨
તે રાજા તે તેલથી બળતા-બળતા કાળો થઈ જતાં તેનું કાવર્ણ નામ થઈ ગયું.
આ તરફ સોપારક નગરમાં દુકાળ પડ્યો. કોકાશ ઉર્જની ગયો. રાજાને મારે કઈ રીતે જણાવવું ? કપોત વડે ગંધશાલીને અપહરે છે. કોઠાગાદિકે કહ્યું, માર્ગણા કરતાં કોકાસને જોયો, લઈ આવ્યા. રાજાએ જાણ્યું કોકાસને આજીવિકા આપીને રાખ્યો.
તેણે આકાશગામી કીલિકા પ્રયોગથી નિર્મિત ગરુડ બનાવ્યું. તે રાજા તે કોકાશની સાથે અને સણીને લઈને આકાશ માર્ગે ચાલે છે. જે તેને તમે નહીં તેને રાજા કહેતો કે હું આકાશ માર્ગે આવીશે મારીશ. તે બધાં તેની આજ્ઞામાં આવી ગયા. તે રાણીને બાકીની રાણીઓ પૂછતી - કઈ કીલિકાવી આ યંત્ર નિવર્સેલ છે, એક રાણીએ જતા જતા ઈષ્યથી નિવર્તન કીલિકા કાઢી લીધી, પછી નિવર્તન વેળાએ ખબર પડી. ગરૂડ રોકી શકાતું ન હતું. તેથી ઉદ્દામ જતા જતા કલિંગમાં અસિલતાથી પાંખો ભાંગી ગઈ. પાંખ વિનાનું થઈ જતાં તે ગરુડ યંગ પડી ગયું.
ત્યારપછી તેના સંઘાતન નિમિતે ઉપકરણને માટે કોકાશ નગરમાં ગયો. ત્યાં રથકાર રચનું નિર્માણ કરતો હતો. એક ચક્રનું નિર્માણ કર્યું. એકનું બધું તૈયાર થયું. કંઈક કંઈક તૈયાર થયેલ ન હતું. પછી તેના ઉપકરણો માંગે છે. તેણે કહ્યું - હું ઘેરથી લઈને આવું છું. રાજકુળમાંથી ઉપકરણ કાઢવાનું શક્ય બનશે નહીં.
તે રથકાર ગયો. કોકાસે તેને સંઘટિત કર્યો. ઉંચો કરીને ગયો. આસ્ફોટિત કરતાં તે પશ્ચાતું મુખ ચાલવા લાગ્યો. ઉભો રાખ્યો તો પણ ન પડ્યો. બીજાનો રથ અત્યંત ચાલતો હતો. આસ્ફોટન કરતાં પડી જતો હતો. કાર આવ્યો, નિમણિ કરેલ સ્થને જોયો. જલ્દીથી જઈને રાજાને કહે છે કે- કોકાશ આવી ગયો છે. જેના બળથી કાકવર્ણ રાજાએ બધાં રાજાને વશમાં લઈ લીધા છે. તે પછી તેને પકડી લીધો. * * * * *
કોકાશને કહ્યું - મારા સો પુત્રોનો સાત મંઝીલવાળો પ્રાસાદ કરો. મારો પ્રાસાદ મધ્યમાં રાખો. પછી બધાંને રાજકુલમાં લાવી દઈશ. તેણે નિર્માણ કર્યું. કાકવર્ણના પુત્રને માટે લેખ મોકલ્યો. આવીજા, નહીં તો હું ત્યાં આવીને તને મારી નાંખીશ. • x • સજા પુત્ર સહિત પ્રાસાદમાં રહી ગયો. કીલિકા આહત કરતા સંપુટ થઈ ગયો. પુત્ર સહિત તે રાજા મૃત્યુ પામ્યા.
કામવર્ણના પગે તે સર્વ નગર ગ્રહણ કર્યું. માતા-પિતા અને કોકાશ બધાંને છોડાવ્યા. આવા પ્રકારે શિલ્પ સિદ્ધ કહ્યો.
હવે વિધાસિદ્ધને પ્રતિપાદિત કરવા તેનું સ્વરૂપ કહે છે. • નિયુક્તિ -૯૩૧
દેવી અભિહિત હોય તે વિધા, પણ દેિવા] અભિહિત હોય તે મંત્ર એટલો ફર્ક છે અથવા સાધનાથી સિદ્ધ થાય તે વિધા અને સાધના વિના જ સિદ્ધ હોય તે મંત્ર.
• વિવેચન-૬૩૧ -
Tag • લાભમાં, કે વિન્ - સતામાં થાય છે. તેનું વિધા થયા છે. ત્રિ • ગુપ્ત [32/13]
ભાષણ, તેનો મંત્ર થયો. અર્થાત્ જે મંત્રમાં દેવતા સ્ત્રી હોય તે વિધા, જેમકે અંબા, કુષ્માંડી. જેમાં દેવતા પુરષ હોય તે મંત્ર, જેમકે : વિધારાજ, હરિભેગમેથી ઈત્યાદિ. ઈત્યાદિ - ૪ -
હવે વિધા સિદ્ધને નિદર્શન સહિત બતાવે છે – • નિયુક્તિ૯૩૨ :
બધી વિધાનો ચક્રવર્તી હોય તે વિધાસિદ્ધ અથવા કોઈ એક મહાવિધા જેને સિદ્ધ હોય તે આર્ય ખપુટની માફક વિધાસિદ્ધ જાણવો.
• વિવેચન-૯૩૨ -
બધી વિધાના અધિપતિ - ચક્રવર્તી તે વિધામાં સિદ્ધ એવા વિધા સિદ્ધ કહેવાય છે. અથવા જેને એકપણ વિધા સિદ્ધ થાય તે ‘મહાવિધા' મહાપુરપદનાદિ રૂપ તે વિધા સિદ્ધ, સાતિશયત્વથી, કોની જેમ ? આર્યખપુટ માફક. આ ગાથાર્થ કહ્યો. ભાવાર્થ કથાનકથી જાણવો.
વિધાસિદ્ધ આર્યખપુટ આચાર્ય હતા. તેને બાળ ભાણેજ હતો. તેણે આચાર્ય પાસેથી વિધા કાન વડે ચોરેલી હતી. વિધાસિદ્ધને નમસ્કાર વડે પણ વિધા થાય છે. તે વિઘા ચકવર્તી. તે ભાણેજને સાધુની પાસે રાખીને ગુડશસ્ત્ર નગરે ગયા. ત્યાં પરિવ્રાજક સાધુ સાથે વાદમાં હારીને, ખેદ પામીને કાળગત થયેલો • મૃત્યુ પામેલો હતો. તે ગુડશસ્ત્ર નગરે વ્યંતર થયેલો.
તેણે ત્યાં બધાં સાધુને ઉપસર્ગો કરવા શરૂ કરેલા. તે નિમિતે ખyટાચાર્ય ત્યાં ગયેલા, તેણે જઈને તે વ્યંતરને બંને કાનમાં જોડા બાંધી દીધા. દેવકુલિકે આવીને જુએ છે. ત્યારે તે વ્યંતર બધાં લોકોને લાકડી વડે મારતો પાછળ દોડે છે, લોકો પગે પડીને પોતાને મુક્ત કરવા વિનંતી કરવા લાગ્યા ત્યારે આર્ય ખપૂટે તે વ્યંતરને પોતાના પ્રભાવથી અંકુશમાં રાખ્યો. • X - X •
એ જ પ્રમાણે કેટલાંક સમય બાદ ખપુટાચાર્યનો ભાણેજ આહાર લાલસાના કારણે ભૃગુકચ્છ નગરમાં બૌદ્ધ સાધુ થઈ ગયો. તે પોતાની વિધાના પ્રભાવથી પગાને આકાશમાં તરતા મૂકતો. ઉપાસકોના ઘટમાંથી આહારના પાત્રો ભરીને પાછા લઈ લેતો હતો.
લોકો તેનાથી ઘણાં પરેશાન થવા લાગ્યા. ત્યારે શ્રી સંઘે આર્ય ખપુટ પાસે જઈને બધી વાત કરી, આ રીતે અકિયાવાદી બુદ્ધ ઉત્પન્ન થયેલો છે, જેના કારણે બધાં સાધુ પરેશાન થાય છે.
કોઈ વખતે તે બુદ્ધ દ્વારા ભરેલા પાત્રા આકાશમાંથી આવી રહ્યા હતા. ત્યારે ખપુટાચાર્યએ આકાશમાં પાષાણની સ્થાપના કરી, તેને લીધે બધાં જ પાકાં ભાંગી ગયા. ત્યારે તે બાળ સાધુ ભયભીત થઈને નાસી ગયો. ત્યારપછી ખપુટાચાર્ય ત્યાં આવ્યા. ત્યારે બોદ્ધોએ કહ્યું કે આવો અને બુદ્ધને પાદવંદના કરો. ત્યારે આચાર્યએ કહ્યું કે તે બુદ્ધ તો નાસી ગયા છે, ત્યારે તે બદ્ધો આચાર્યના પગમાં પડી ગયા. • x - x - આવી રીતે તે વિધાસિદ્ધ હતા.
હવે મંગસિદ્ધને નિદર્શન સહિત દશવિ છે –