Book Title: Agam 02 Sutrakrut Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 2, અંગસૂત્ર 2 “સૂત્રકૃત’ સૂત્ર-૪૦ જે મિથ્યાદષ્ટિ અનાર્યો આ અર્થને-સિદ્ધાંતને જાણતા નથી તેઓ મૃગની જેમ પાશ-બદ્ધ અર્થાત્ કર્મબંધનમાં બંધાયેલ જીવો અનંતવાર નષ્ટ થશે. સૂત્ર-૪૧ કેટલાક બ્રાહ્મણ તથા પરિવ્રાજક-શ્રમણ પોતાના જ્ઞાનને સત્ય કહે છે. પરંતુ સંપૂર્ણ લોકમાં જે પ્રાણીઓ. છે, તેઓના વિષયમાં તેઓ કંઈપણ જાણતા નથી. સૂત્ર-૪૨ જેમ કોઈ મ્લેચ્છ અર્થાત્ અનાર્ય, અમ્લેચ્છ અર્થાત્ આર્ય પુરુષના કહેલા કથનનો માત્ર અનુવાદ કરે છે, પણ તેના હેતુને અર્થાત્ કથનના કારણ કે રહસ્યને જાણતા નથી; સૂત્ર-૪૩ એ રીતે સમ્યક્ જ્ઞાન રહિત શ્રમણ કે બ્રાહ્મણ પોતપોતાના જ્ઞાનને બતાવે છે, પણ તેના નિશ્ચયાર્થ અર્થાત્ પરમાર્થને નથી જાણતા. તેઓ પૂર્વોક્ત પ્લેચ્છોની માફક અબોધિક-અજ્ઞાની હોય છે. સૂત્ર-જ્જ હવે સૂત્ર 44 થી 48 માં અજ્ઞાન વાદીના દુષણો બતાવે છે ‘અજ્ઞાન જ શ્રેષ્ઠ છે તેવો નિર્ણયાત્મક વિચાર અજ્ઞાન પક્ષમાં સંગત થઇ શકતો નથી. અજ્ઞાનવાદી પોતાને પણ શિક્ષા દેવા સમર્થ નથી, તો તે બીજાને શિક્ષા કઈ રીતે આપી શકે ? સૂત્ર-૪૫ જેમ વનમાં કોઈ દિશામૂઢ મનુષ્ય, બીજા દિશામૂઢ નેતાની પાછળ પાછળ ચાલે તો તે બંને રસ્તો નહીં જાણવાથી તીવ્ર દુઃખને પામે છે તેમ અજ્ઞાનવાદી, દિશા-મૂઢ એવા અજ્ઞાની નેતાને અનુસરીને તીવ્ર શોકને પામે છે. સૂત્ર-૪૬ - જેમ કોઈ અંધ મનુષ્ય, બીજા કોઈ અંધને માર્ગે દોરે તો જ્યાં જવાનું હોય તે માર્ગથી દૂર કે ઉલટા માર્ગમાં લઈ જશે અથવા અન્ય માર્ગે ચાલ્યો જશે... સૂત્ર૪૭ આ પ્રમાણે કોઈ મોક્ષાર્થી કહે છે- અમે ધર્મારાધક છીએ, પણ તેઓ અધર્મનું જ આચરણ કરે છે. તેઓ સરળ સંયમ માર્ગને અંગીકાર કરી શકતા નથી. વળી... સૂત્ર-૪૮ કોઈ કોઈ દુર્બુદ્ધિ જીવો પૂર્વોક્ત વિતર્કોને લીધે જ્ઞાનવાદીની સેવના કરતા નથી, તેઓ પોતાના વિતર્કોને લઈને અજ્ઞાનવાદ જ સરળ માર્ગ છે ' તેવું માને છે. સૂત્ર-૪૯ હવે જ્ઞાનવાદી આ અજ્ઞાનવાદનાં અનર્થોને કહે છે- આ પ્રમાણે તર્ક દ્વારા પોતાના મતને મોક્ષપ્રદ સિદ્ધ કરવા ધર્મ, અધર્મને ન જાણનાર અજ્ઞાનવાદીઓ, પીંજરાના પક્ષીની માફક દુઃખને નિવારી શકતા નથી. સૂત્ર-૫૦ હવે એકાંતવાદી મતના દૂષણો કહે છે- પોતપોતાના મતની પ્રશંસા અને બીજાના વચનોની નિંદા કરતા જે અન્યતીર્થિકો પોતાનું પાંડિત્ય દેખાડે છે, તે સંસારમાં જ ભમે છે. સૂત્ર-પ૧ હવે બીજું દર્શન એકાંત ક્રિયાવાદીનું છે. કર્મ અને કર્મબંધનની ચિંતાથી રહિત તે દર્શન સંસાર વધારનારું છે. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(સૂત્રકૃત)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 10
