Book Title: Agam 02 Sutrakrut Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 2, અંગસૂત્ર 2 “સૂત્રકૃત’ અનાર્ય, જ્ઞાનરહિત, અપૂર્ણ, અન્યાયિક, અસંશુદ્ધ, અશલ્યકર્તક, અસિદ્ધિમાર્ગ, અમુક્તિમાર્ગ, અનિર્વાણ-માર્ગ, અનિર્માણ માર્ગ, અસર્વદુઃખ પ્રક્ષીણમાર્ગ, એકાંત મિથ્યા, અસાધુ છે. આ પ્રથમ અધર્મપક્ષ સ્થાનનું કથન કર્યું. સૂત્ર-૬૬૫ હવે બીજા સ્થાન ધર્મપક્ષનો વિભાગ કહે છે - આ મનુષ્યલોકમાં પૂર્વ, પશ્ચિમ, ઉત્તર, દક્ષિણ દિશામાં અનેક પ્રકારના મનુષ્યો રહે છે. જેમ કે - કોઈ આર્ય કે અનાર્ય, કોઈ ઉચ્ચગોત્રીય કે નીચગોત્રીય, કોઈ મહાકાય કે લઘુકાય, કોઈ સુવર્ણા કે કુવર્ણા, કોઈ સુરૂપ કે કદરૂપ. તેમને ક્ષેત્ર કે મકાનનો પરિગ્રહ હોય છે. આ આખો આલાવો * પૌંડરીક’’ અધ્યયનથી જાણવો. તે આલાવાથી યાવત્ સર્વ ઉપશાંત યાવત પરિનિવૃત્ત થાય છે, તેમ હું કહું છું. આ સ્થાન આર્ય, કેવલપ્રાપ્તિનું કારણ યાવત્ સર્વ દુઃખને ક્ષીણ કરવાનો માર્ગ છે, એકાંત સમ્યક્ અને ઉત્તમ છે. આ પ્રમાણે ધર્મપક્ષ નામક બીજા સ્થાનનો વિભાગ કહ્યો. સૂત્ર– 666 - હવે ત્રીજું મિશ્રસ્થાન' નો વિભાગ કહે છે - જે આ વનવાસી, કુટિરવાસી, ગામ-નિકટવાસી, ગુપ્ત અનુષ્ઠાનકર્તા, યાવત્ ત્યાંથી ચ્યવીને ફરી મૂંગા કે આંધળા રૂપે જન્મ લે છે. આ સ્થાન અનાર્ય છે, અકેવલ યાવત્ સર્વ દુઃખના ક્ષયના માર્ગથી રહિત, એકાંત મિથ્યા, અસાધુ છે. આ રીતે આ ત્રીજા મિશ્ર સ્થાનનો વિભાગ કહ્યો. સૂત્ર-૬૬૭ હવે પ્રથમ સ્થાન અધર્મપક્ષનો વિચાર કરીએ છીએ - આ લોકમાં પૂર્વાદિ ચારે દિશામાં કેટલાયે મનુષ્યો રહે છે. જેઓ ગૃહસ્થ છે, મહાઇચ્છા, મહાઆરંભ, મહા-પરિગ્રહયુક્ત છે, અધાર્મિક, અધર્માનુજ્ઞા, અધર્મિષ્ઠ, અધર્મ કહેનારા, અધર્મપ્રાયઃ જીવિકાવાળા, અધર્મપ્રલોકી, અધર્મ પાછળ જનારા, અધર્મશીલ-સમુદાય-ચારી, અધર્મથી જ આજીવિકા પ્રાપ્ત કરી વિચરે છે. હણો, છેદો, ભેદો, ચામડું ઉખેડી દો (એમ કહેનારા), રક્તથી ખરડાયેલા હાથવાળા, ચંડ, રુદ્ર, મુદ્ર, સાહસિક, પ્રાણીને ઉછાળીને શૂળ પર ઝીલનારા, માયા-કપટી, દુઃશીલા, દુર્ઘતા, દુષ્કૃત્યાનંદી, ખોટા તોલમાપ રાખનારા એવા તેઓ અસાધુ છે. સર્વથા પ્રાણાતિપાત યાવતુ સર્વથા પરિગ્રહથી અવિરત, સર્વ ક્રોધ યાવત્ મિથ્યાદર્શન-શલ્યથી અવિરત છે. તેઓ સર્વથા સ્નાન, મર્દન, વર્ણક, ગંધ, વિલેપન કરનારા, શબ્દ-રૂપ-રસ-ગંધ-સ્પર્શ ભોગવનારા, માળા-અલંકાર ધારણ કરનારા યાવત્ જાવજ્જીવ સર્વથા ગાડી-રથ-યાન-યુગ્ય-ગિલિ-થિલિ-આદિ વાહનોમાં સવારી કરનારા, શય્યા-આસન-પાન-વાહન-ભોગ-ભોજન આદિની વિધિથી અવિરત હોય છે. જાવક્શીવ સર્વથા ક્રય-વિક્રય-માશા-અર્ધમાશ-તોલાદિ વ્યવહારોથી નિવૃત્ત થતા નથી. સર્વ હિરણ્ય-સુવર્ણ-ધન-ધાન્ય-મણિમોતી-શંખ-શિલા-પ્રવાલથી જાવજ્જીવ નિવૃત્ત થતા નથી. સર્વ ખોટા તોલમાપથી જાવજ્જીવ નિવૃત્ત થતા નથી જાવક્રીવને માટે - સર્વે આરંભ-સમારંભથી અવિરત, સર્વે (સાવદ્ય) કરણ-કરાવણથી અવિરત, સર્વે પચન-પાચનથી અવિરત, સર્વે કુટ્ટણ-પિટ્ટણ-તર્જન-તાડન-વધ-બંધ-પરિફ્લેશથી અવિરત, આ તથા આવા પ્રકારના સાવદ્ય કર્મો કરનારા, અબોધિક, કર્માત, બીજા પ્રાણીને સંતાપ દેનારા જે કર્મો અનાર્યો કરે છે અને જાવજ્જીવ તેનાથી નિવૃત્ત થતા નથી. જેમ કોઈ અત્યંત ક્રૂર પુરુષ ચોખા, મસૂર, તલ, મગ, અડદ, વાલ, કળથી, ચણા, આલિiદક, પરિમંથક આદિને વ્યર્થ જ દંડ આપે છે. તેમ તેવા પ્રકારના ક્રૂર પુરુષો તીતર, બતક, લાવક, કબૂતર, કપિંજલ, મૃગ, ભેંસ, સુવર, ગ્રાહ, ગોધો, કાચબો, સરીસર્પ આદિને વ્યર્થ જ દડે છે. તેની જે બાહ્ય પર્ષદા છે. જેમ કે - દાસ, દૂત-નોકર, રોજમદાર ભાગીયા, કર્મકર, ભોગપુરુષ આદિમાંથી કોઈ કંઈપણ અપરાધ કરે તો સ્વયં ભારે દંડ આપે છે. જેમ કે - આને દંડ-મુંડો-તર્જના કરો-તાડન કરો-હાથ મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત “(સૂત્રકૃત)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 73
