Book Title: Agam 02 Sutrakrut Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 2, અંગસૂત્ર 2 ‘સૂત્રકૃ’ યાવત્ ક્રૂર વનસ્પતિ શરીર જે નાના વર્ણવાળા યાવત્ કહ્યા છે. આ એક જ આલાવો છે, બીજા ત્રણ નથી. હવે એવું કહે છે. કેટલાક જીવો ઉદકયોનિક, ઉદક સ્થિત યાવત્ કર્મોના કારણે ત્યાં ઉત્પન્ન થઈને વિવિધયોનિક ઉદકમાં વૃક્ષરૂપે ઉત્પન્ન થાય છે. તે જીવો તે વિવિધયોનિક ઉદકના રસનો આહાર કરે છે. તે જીવો પૃથ્વી આદિ શરીરનો આહાર કરે છે યાવત્ બીજા પણ તે ઉદકયોનિક વૃક્ષ શરીરો વિવિધ વર્ણના યાવત્ કહ્યા છે. જેમ પૃથ્વીયોનિક વૃક્ષના ચાર ભેદ છે તેમ અધ્યારૂહના, તૃણના, ઔષધીના, હરિતના પ્રત્યેકના ચાર-ચાર આલાપકો કહેવા. હવે કહે છે કે કેટલાક જીવો ઉદકયોનિક, ઉદકસ્થિત યાવત્ કર્મોના કારણે ત્યાં ઉત્પન્ન થઈને વિવિધયોનિક ઉદકમાં .....ઉદક-અવક-પનગ-સેવાળ-કલંબુક-હડ-કસેગ-કચ્છભાણિતક-ઉત્પલ-પદ્મ-કુમુદ-નલિનસુભગ-સૌગંધિક-પૌંડરીક-મહાપૌંડરીક-શતપત્ર-સહસ્રપત્ર-કલ્હાર-કોંકણક-અરવિંદ-તામરસ-ભિસમુણાલ-પુષ્કર-પુષ્કરાણિભગ રૂપે ઉત્પન્ન થાય છે. તે જીવો ત્યાં વિવિધયોનિક ઉદકના રસનો આહાર કરે છે, તે જીવો પૃથ્વી આદિ શરીરનો આહાર કરે છે યાવતુ બીજા પણ તે ઉદકયોનિક ઉદક-ચાવતુ પુષ્કરાણિભગ વિવિધ વર્ણાદિ શરીર યાવત્ કહ્યા છે. સૂત્ર-૬૮૭ હવે પછી કહે છે કે આ લોકમાં કેટલાક જીવો-પૃથ્વીયોનિક વૃક્ષોમાં, વૃક્ષયોનિક વૃક્ષોમાં, વૃક્ષયોનિક મૂળ યાવત્ બીજોમાં, વૃક્ષયોનિક અધ્યારૂહમાં, અધ્યારૂહયોનિક અધ્યારૂહોમાં, અધ્યારૂહયોનિક મૂલ યાવત્ બીજોમાં, પૃથ્વીયોનિક તૃણોમાં, તૃણયોનિક તૃણોમાં, તૃણયોનિક મૂલ યાવત્ બીજોમાં, એ રીતે ઔષધીના અને હરિતના ત્રણ-ત્રણ આલાવા છે. પૃથ્વીયોનિક આય, કાય યાવત્ ક્રમાં, ઉદક યોનિક વૃક્ષોમાં, વૃક્ષયોનિક વૃક્ષોમાં, વૃક્ષયોનિક મૂલ યાવત્ બીજોમાં, એ રીતે અધ્યારૂહના, તૃણના, ઔષધીના, હરિતના ત્રણ-ત્રણ આલાવા છે. ઉદકયોનિક ઉદક-અવક યાવત્ પુષ્કરાક્ષિભગોમાં ત્રસ-પ્રાણરૂપે ઉત્પન્ન થાય છે. તે જીવો તે પૃથ્વી-ઉદક-વૃક્ષ-અધ્યારૂહ-તૃણ-ઔષધી અને હરિતયોનિક વૃક્ષોમાં વૃક્ષ, અધ્યારૂહ, તૃણ, ઔષધી, હરિત, મૂલ, યાવત્ બીજ, આય-કાય યાવત્ ક્રૂર, ઉદક-અવક યાવત્ પુષ્કરાણિભગ વનસ્પતિના રસનો આહાર કરે છે, તે જીવો પૃથ્વી આદિના શરીરનો આહાર કરે છે, યાવત્ બીજા પણ તે મૂલ-કંદ યાવત્ બીજ યોનિક, આય-કાય યાવત્ ક્રૂર યોનિક, ઉદક-અવક યાવત્ પુષ્કરાણિભગ યોનિક ત્રસ જીવોના નાના વર્ણાદિ શરીર યાવત્ (તીર્થકરે) વર્ણવેલા છે. સૂત્ર-૧૮૮ હવે તીર્થંકર શ્રી કહે છે કે - મનુષ્યો અનેક પ્રકારના છે. જેમ કે - કર્મભૂમિજ, અકર્મભૂમિજ, અંતર્દીપજ તથા આર્ય, મ્લેચ્છ. તેઓ યથાબીજ, યથા અવકાશ સ્ત્રી-પુરુષના કર્મકૃત્ મૈથુનનિમિત્તથી યોનિમાં સંયોગાનુસાર ઉત્પન્ન થાય છે. ત્યાં તે બંનેના રસનો આહાર કરે છે. ત્યાં તે જીવ સ્ત્રી, પુરુષ કે નપુંસકપણે ઉત્પન્ન થાય છે. તે જીવો માતાની રજ અને પિતાનું વીર્ય, તે બંને પરસ્પર મળવાથી મલિન અને ધૃણિત છે, તેનો પહેલો આહાર કરે છે. ત્યારપછી માતા જે અનેકવિધ વસ્તુનો આહાર કરે છે તેના એકદેશ રૂપ ઓજાહાર કરે છે. ક્રમશઃ વૃદ્ધિ પામી પરિપક્વ બની, માતાની કાયાથી નીકળતા (જન્મતા) કોઈ સ્ત્રી, કોઈ પુરુષ, કોઈ નપુંસકપણે જન્મે છે. તે જીવ બાળકરૂપે માતાના દૂધ અને ઘીનો આહાર કરે છે. અનુક્રમે વૃદ્ધિ પામીને ભાત-અડદ તથા ત્ર-સ્થાવર પ્રાણીનો આહાર કરે છે. તે જીવ પૃથ્વીશરીર આદિને યાવત્ પોતાના રૂપે પરિણમાવે છે. તે કર્મભૂમિજ, અકર્મભૂમિજ આદિ મનુષ્યોના શરીર અનેક વર્ણવાળા હોય છે. એમ કહ્યું છે. સૂત્ર-૬૮૯ - હવે તીર્થકરશ્રી કહે છે - પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિક જલચર કહે છે - જેમ કે, મત્સ્ય યાવત્ સુસુમાર. તે જીવા મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(સૂત્રકૃત)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 80
