Book Title: Agam 02 Sutrakrut Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 2, અંગસૂત્ર 2 ‘સૂત્રકૃત્’ સૂત્ર-૬૪૧ - આ મનુષ્યલોકમાં પૂર્વ, પશ્ચિમ, ઉત્તર અને દક્ષિણ દિશાઓમાં વિવિધ પ્રકારના મનુષ્યો અનુક્રમે લોકમાં ઉત્પન્ન થાય છે. જેમ કે કોઈ આર્ય, કોઈ અનાર્ય, કોઈ ઉચ્ચગોત્રીય, કોઈ નીચગોત્રીય, કોઈ વિશાળકાય, કોઈ ઠીંગણા, કોઈ સુંદરવર્ણા, કોઈ હીમવર્ણા, કોઈ સુરૂપ, કોઈ કુરૂપ હોય છે. તે મનુષ્યોમાં એક રાજા થાય છે... તે મહાન હિમવંત, મલય, મંદર, મહેન્દ્ર પર્વત સમાન, અત્યંત વિશુદ્ધ રાજકુલવંશમાં ઉત્પન્ન, નિરંતર રાજલક્ષણોથી શોભિત અંગવાળો, અનેક જનના બહુમાનથી પૂજિત, સર્વગુણ સમૃદ્ધ, ક્ષત્રિય, આનંદિત, રાજ્યાભિષેક કરાયેલ, માતા-પિતાનો સુપુત્ર, દયાપ્રિય, સીમંકર-સીમાને કરનાર, સીમંધર-મર્યાદાનું પાલન કરનાર, ક્ષેમંકર-કલ્યાણને કરનાર, ક્ષેમંધર-કલ્યાણને ધારણ કરનાર, મનુષ્યોમાં ઇન્દ્ર, જનપદનો પિતા, જનપદનો પુરોહિત, સેતુકર-કુમાર્ગે જનારને સન્માર્ગે લાવીને મર્યાદામાં સ્થિર કરનાર, કેતુકર-અદભૂત કાર્ય કરનાર, નરપ્રવર-સાધારણ મનુષ્યોમાં શ્રેષ્ઠ, પુરુષપ્રવર-પુરુષાર્થ સિદ્ધ કરવામાં શ્રેષ્ઠ, પુરિસસિંહ, પુરુષઆસીવિષ, પુરુષવરપૌંડરીક, પુરુષવરગંધહસ્તી, આઢ્ય-અખૂટ ધનના સ્વામી, દમ-શત્રુના અભિમાનનો નાશ કરનાર, વિત્ત-પ્રખ્યાત હતો. તેને ત્યાં વિશાળ, વિપુલ, ભવન, શયન, આસન, યાન, વાહનની પ્રચૂરતા હતી. અતિ ધન, સુવર્ણ, . તેને ઘણા દ્રવ્યોની આવક-જાવક હતી. વિપુલ ભોજન, પાણી અપાતા હતા. તેને ઘણા દાસ, દાસી, ગાય, ભેંસ, બકરીઓ હતા. તેના કોશ, કોષ્ઠાગાર, શસ્ત્રાગાર સમૃદ્ધ હતા. તે બળવાન હતો, શત્રુઓને નિર્બળ બનાવતો હતો. તેનું રાજ્ય ઓહયકંટક, નિહયકંટક, મલિયકંટક, ઉદ્ધિયકંટક, અકંટક હતું. ઓહયશત્રુ, નિહયશત્ર, મલિયશત્ર, ઉદ્વિતશત્ર, નિર્જિતશત્ર, પરાજિતશત્ર, દુર્ભિક્ષ અને મારીના ભયથી મુક્ત હતું. અહીંથી આરંભીને રાજ્ય વર્ણન ઉવવાઈ સૂત્રાનુસાર ' ' એવા રાજ્યનું પ્રશાસન-પાલન કરતો રાજા વિચરતો હતો.' ' ત્યાં સુધી જાણવું. તે રાજાને પર્ષદા હતી. તેમાં ઉગ્ર, ઉગ્રપુત્રો, ભોગ, ભોગપુત્રો, ઇસ્યાકુ, ઇસ્યાકુપુત્રો, જ્ઞાત, જ્ઞાતપુત્રો, કૌરવ્ય, કૌરવ્યપુત્રો, ભટ્ટ, ભટ્ટપુત્રો, બ્રાહ્મણ, બ્રાહ્મણપુત્રો, લેચ્છકી, લેચ્છકીપુત્રો, પ્રશાસ્તા, પ્રશાસ્તાપુત્રો, સેનાપતિ અને સેનાપતિ પુત્રો હતા. તેમાં કોઈ ધર્મશ્રદ્ધાળુ હતા. કોઈ શ્રમણ કે બ્રાહ્મણ તેમની પાસે જવા વિચારે છે, કોઈ એક ધર્મશિક્ષા દેનાર શ્રમણ કે બ્રાહ્મણ એવો નિશ્ચય કરે કે અમે તેને અમારા ધર્મની શિક્ષા આપીશું. તે આ ધર્મશ્રદ્ધાળુ પાસે જઈને કહે છે, હે પ્રજાના રક્ષક રાજન્ ! હું તમને ઉત્તમ ધર્મનું સ્વરૂપ બતાવું છું. તે તમે સમજો. તે ધર્મ આ પ્રમાણે છે - અહી સૌ પહેલા. ‘તજ્જીવ તથ્થરીરવાદી’નો અભિપ્રાય જણાવે છે- પાદતળથી ઉપર, માથાના વાળ પર્યન્ત, તીઠું ચામડી સુધી શરીર છે. તે જ જીવ છે, આ જીવ જ શરીરનો સમસ્ત પર્યાય છે, શરીર જીવતા તે જીવે છે. મરતા. તે જીવતો નથી. શરીર હોય ત્યાં સુધી રહે છે, નાશ પામતા નથી રહેતો. શરીર છે, ત્યાં સુધી જ જીવન છે. શરીર મરી જાય ત્યારે લોકો તેને બાળવા લઈ જાય છે. બળ્યા પછી હાડકા કાબરચીતરા થાય છે. પછી પુરુષો નનામીને લઈને ગામમાં પાછા જાય છે. યાવત એ સ્થિતિમાં સ્પષ્ટ થાય છે કે શરીરથી ભિન્ન જીવ નામનો કોઈ પદાર્થ નથી. જેઓ યુક્તિપૂર્વક એવું પ્રતિપાદન કરે છે - જીવ જુદો છે, શરીર જુદું છે તેઓ એવું બતાવી શકતા નથી કે - આ આત્મા દીર્ઘ છે કે હ્રસ્વ છે, પરિમંડલ છે કે ગોળ છે, ત્રિકોણ-ચતુષ્કોણ-ષટકોણ કે અષ્ટકોણ છે, કૃષ્ણનીલ-લાલો-પીળો કે સફેદ છે, સુગંધી છે કે દુર્ગધી, તીખો-કડવો-તૂરો-ખાટો કે મીઠો છે, કર્કશ-કોમળ-ભારેહલકો-ઠંડો-ગરમ-સ્નિગ્ધ કે રૂક્ષ છે. એ રીતે જેઓ જીવને શરીરથી ભિન્ન માને છે, તેમનો મત યુક્તિયુક્ત નથી. જેઓનું આ કથન છે કે - જીવ અન્ય છે, શરીર અન્ય છે, તેઓ જીવને ઉપલબ્ધ કરાવી શકતા નથી. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(સૂત્રકૃત)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 60
