Book Title: Agam 02 Sutrakrut Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 2, અંગસૂત્ર 2 ‘સૂત્રકૃત્’ શ્રુતસ્કન્ધ-૧ અધ્યયન-૩' ઉપસર્ગ પરિજ્ઞા' ઉદ્દેશક-૧ સૂત્ર-૧૬૫ જ્યાં સુધી કોઈ વિજેતાનું દર્શન ન થાય, ત્યાં સુધી કાયર પોતાને શૂરવીર સમજે છે. જેમ શિશુપાળ પોતાને શૂરવીર માનતો હતો, છતાં દઢપ્રતિજ્ઞ મહારથી કૃષ્ણને યુદ્ધમાં આવતા જોઈને ક્ષોભ પામ્યો સૂત્ર-૧૬૬, 167. સંગ્રામમાં ઉપસ્થિત, પોતાને શૂર માનનાર પણ વાસ્તવમાં કાયર પુરુષ યુદ્ધના અગ્રભાગે તો જાય છે, પણ ભયંકર યુદ્ધ ચાલતું હોય ત્યારે જેમ માતા પોતાનાં ખોળામાંથી પડી ગયેલા પુત્રનું પણ ભાન ભૂલી જાય છે, તેમ તે કાયર પુરુષ, વિજયી પુરુષ દ્વારા છેદન-ભેદન થતાં દીન બને છે. એ જ રીતે જેના જીવનમાં પરિષહ અને ઉપસર્ગો આવેલ નથી તથા જે ભિક્ષાચર્યામાં અકુશલ છે, તેવો નવદીક્ષિત શિષ્ય પોતાને શૂરવીર સમજે છે, પણ સંયમ-પાલનના અવસરે કાયર પુરુષની જેમ ભાગી છૂટે છે. સૂત્ર-૧૬૮, 169 - જેમ રાજ્યથી ભ્રષ્ટ થયેલ ક્ષત્રિય વિષાદને પામે તેમ જ્યારે હેમંતઋતુમાં ઠંડી બધા અંગોને સ્પર્શે ત્યારે મંદ સાધુઓ પણ વિષાદને પ્રાપ્ત થાય છે. ગ્રીષ્મઋતુના તીવ્ર તાપથી પીડિત નવદીક્ષિત સાધુ ઉદાસ અને તૃષાતુર થાય છે, ત્યારે જળરહિત મત્સ્યની. જેમ તે મંદ અને અધીર સાધુ વિષાદને પામે છે. સૂત્ર- 170, 171 સાધુને બીજા દ્વારા અપાતી વસ્તુ જ ગ્રહણ કરવાનું અર્થાત્ ‘દત્ત-એષણા’નું દુઃખ જીવનપર્યત સહેવાનું હોય છે. યાચનાનો આ પરિષહ દુ:સહ્ય હોય છે, કેમ કે યાચના માટે વિચરણ કરતા સાધુને જોઇને કોઈ અવિવેકી પુરુષ એમ કહે છે કે ‘આ દુર્ભાગી પાપકર્મનું ફળ ભોગવી રહેલ છે. જેમ કાયર પુરુષ સંગ્રામમાં વિષાદ પામે છે, તેમ ગામ કે નગરમાં પૂર્વોક્ત શબ્દોને સહન કરવામાં અસમર્થ મંદમતિ સાધુ પણ વિષાદ પામે છે. સૂત્ર- 172 ભિક્ષાર્થે ભ્રમણ કરતા, સુધાથી પીડાતા સાધુને કોઈ દૂર કૂતરો કરડે તો તે વખતે મંદમતિ સાધુ અગ્નિથી દાઝેલ - ગભરાયેલા પ્રાણીની જેમ દુઃખી થાય છે - વિષાદ પામે છે. સૂત્ર- 173 કોઈ કોઈ સાધુના દ્વેષીઓ અથવા માર્ગે ચાલતા સામે મળનારા પુરુષ,સાધુને જોઈને પ્રતિકુળ વચન બોલતા કહે છે કે - ભિક્ષા માંગીને જીવનનિર્વાહ કરનારા આ સાધુઓ પોતાના પૂર્વ કર્મોનું ફળ ભોગવી રહ્યા છે. સૂત્ર-૧૪, 175 કોઈ કોઈ પુરુષ જિનકલ્પી આદિને જોઈને કહે છે - આ નગ્ન છે, પરપિંડપ્રાર્થી અર્થાત્ બીજાના ભોજનથી આજીવિકા ચલાવનાર છે, મુંડીઆ છે, લુખસના રોગથી સડી ગયેલા અંગવાળા છે, ગંદા અને અશોભનીય છે. આ પ્રમાણે સાધનો અને સન્માર્ગનો દ્રોહ કરનાર, સ્વયં અજ્ઞાની, મોહથી વેષ્ટિત થયેલ મૂર્ણ પુરુષ અજ્ઞાનરૂપી અંધકારથી નીકળી ગાઢ અંધકારમાં જાય છે એટલે કે કુમાર્ગગામી થાય છે. સૂત્ર- 176, 177 દંશ, મચ્છર પરિષહથી પીડિત તથા તૃણ-શય્યાના સ્પર્શને સહન કરવામાં અસમર્થ સાધુ એમ વિચારે છે કે મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(સૂત્રકૃત)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 20
