Book Title: Agam 02 Sutrakrut Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 2, અંગસૂત્ર 2 ‘સૂત્રકૃત્’ શ્રુતસ્કન્ધ-૧ અધ્યયન-૧૨ સમોસરણ સૂત્ર-પ૩પ થી પ૩૮ પ૩૫- ક્રિયાવાદ, અક્રિયાવાદ, વિનયવાદ અને અજ્ઞાનવાદ એ ચાર સમવસરણ (સિદ્ધાંત) છે, જેને પ્રવક્તાઓ પૃથ–પૃથક્ રીતે કહે છે. પ૩૬- તે અજ્ઞાનવાદી કુશલ હોવા છતાં પ્રશંસનીય નથી, સંશયથી રહિત નથી. તેઓ અજ્ઞાની છે અને અજ્ઞાનીઓમાં વિમર્શ કર્યા વિના મિથ્યાભાષણ કરે છે... પ૩૭– વિનયવાદી અસત્યને સત્ય ચિંતવે છે, અસાધુને સાધુ કહે છે, તેમને પૂછીએ તો વિનયને જ મોક્ષનું સાધન બતાવે છે... 538- વિનયવાદીઓ વસ્તુતત્ત્વને ન સમજતા કહે છે કે અમને અમારા પ્રયોજનની સિદ્ધિ વિનયથી જ દેખાય છે. કર્મબંધની આશંકા કરનાર અક્રિયાવાદી ભૂત અને ભવિષ્યકાલ વડે વર્તમાનકાલને ઉડાવીને ક્રિયાનો નિષેધ કરે છે . સૂત્ર-પ૩૯ થી પ૪૨ પ૩૯-પૂર્વોક્ત નાસ્તિક જે પદાર્થનો નિષેધ કરે છે, તેનું અસ્તિત્વ સ્વીકારી પદાર્થની સત્તા અને અસત્તા બંનેથી મિશ્રિત પક્ષનો સ્વીકાર કરે છે. તેઓ સ્યાદ્વાદીના વચનનો અનુવાદ કરવામાંઅસમર્થ હોવાથી મૂક બની જાય છે. પછી સ્યાદ્વાદી સાધનોનું ખંડન કરવા વાકછળનો પ્રયોગ કરે છે. 540- વસ્તુ સ્વરૂપને ન જાણનારા તે અક્રિયાવાદી વિવિધરૂપે શાસ્ત્ર આખ્યાન કરે છે, જે સ્વીકાર કરી. અનેક મનુષ્યો અપાર સંસારમાં ભમે છે... 541- શૂન્યવાદીઓનો એક મત એવો છે કે- સૂર્ય ઉદય કે અસ્ત થતો નથી, ચંદ્રમાં વધતો કે ઘટતો નથી, પાણી વહેતું નથી, વાયુ વાતો નથી, સંપૂર્ણ જગત શૂન્ય અને મિથ્યા છે... 542- જેમ નેત્રહીન અંધ પ્રકાશમાં પણ રૂપ જોઈ ન શકે તેમ બુદ્ધિહીન અક્રિયાવાદી પદાર્થોને જોઈ ન શકે સૂત્ર-પ૪૩ થી પ૪૬ 543- સંવત્સર, સ્વપ્ન, લક્ષણ, નિમિત્ત, દેહ, ઉત્પાદ, ભૂમિકંપ તથા ઉલ્કાપાત, એ અષ્ટાંગ શાસ્ત્રોનું અધ્યયન કરી, લોકો ભાવિને જાણી લે છે. પણ શૂન્યવાદી તો આટલું પણ જાણતા નથી. પ૪૪-કોઈ નિમિત્તકનું જ્ઞાન સત્ય તો કોઈનું વિપરીત હોય છે. આવું જોઇને વિદ્યાનું અધ્યયન ન કરીને અક્રિયાવાદીઓ વિદ્યાના ત્યાગમાં જ શ્રેય માને છે... ૫૪૫-ક્રિયાવાદી જ્ઞાનનો નિષેધ કરી ફક્ત ક્રિયાથી મોક્ષ માને છે. તેઓ કહે છે- દુઃખ સ્વયંકૃત્ છે અન્યત્ નહીં. પણ તીર્થંકર દેવોએ કહ્યું છે કે મોક્ષ જ્ઞાન-ક્રિયા બંનેથી મળે છે, માત્ર ક્રિયાથી નહી. પ૪૬- તીર્થંકર આ લોકમાં ચક્ષુ સમાન છે, લોકનાયક છે, જે પ્રજાને મોક્ષમાર્ગનો ઉપદેશ આપે છે કે હે માનવ! જેમ જેમ મિથ્યાત્વ વધે છે, તેમ તેમ સંસાર વધતો જાય છે માટે હિતકર માર્ગનું અનુશાસન કરે છે. સૂત્ર-પ૪૭ થી પપ૦ - 547- જે રાક્ષસ, યમલૌકિક, સૂર, ગાંધર્વ, પૃથ્વીઆદિ છ કાયો, આકાશગામી અને પૃથ્વી આશ્રિત પ્રાણી છે, તેઓ બધાં પોતાના કર્મ પ્રમાણે પુનઃ પુનઃ આ સંસારમાં ભમે છે... પ૪૮- આ સંસારને સ્વયંભૂરમણ સમુદ્રની જેમ અપાર છે, તેથી આ ગહન સંસારને દુર્મોક્ષ જાણો. વિષય અને સ્ત્રીમાં આસક્ત જીવો આ સંસારમાં વારંવાર બંને લોકમાં ભમે છે... મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(સૂત્રકૃત)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 49
