Book Title: Agam 02 Sutrakrut Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
View full book text
________________ આગમસૂત્ર 2, અંગસૂત્ર 2 ‘સૂત્રકૃ’ સૂત્ર- 78, 79 કોઈ અન્ય મતવાદી કહે છે- પરિગ્રહી અને આરંભી પણ મોક્ષ મેળવે છે. પણ ભાવભિક્ષુ તેમના મતનો સ્વીકાર ન ક્રરીને, પરિગ્રહ રહિત અને અનારંભી મહાત્માને શરણે જાય... હવે આરંભ-પરિગ્રહ રહિત કેમ રહેવું તે બતાવે છે– વિદ્વાન મુનિ શુદ્ધ આહારની ગવેષણા કરે અને આપેલ આહારને જ ગ્રહણ કરે. તે આહારમાં મૂચ્છ અને રાગ-દ્વેષ ન કરે, નિર્લોભી બને અને બીજાનું અપમાન ન કરે. સૂત્ર-૮૦, 81 કોઈ અન્ય મતવાદી કહે છે - લોકવાદ અર્થાત્ પૌરાણિક-લૌકિક વાતને સાંભળવી જોઈએ, પણ વાસ્તવિક રીતે લોકવાદ એ વિપરીત બુદ્ધિથી ઉત્પન્ન થયેલ છે અને તેમાં બીજા અવિવેકીની વાતનું અનુસરણ માત્ર હોય છે... લોકવાદીઓનું નિરુપણ આ પ્રમાણે છે- આ લોક અનંત અર્થાત્ સિમારહિત છે, નિત્ય છે એટલે કે જેવો આ ભવમાં છે, તેવો જ પર ભવમાં થાય છે. આ લોક શાશ્વત છે, તેનો કદી નાશ થતો નથી. કેટલાક ધીરપુરુષો લોકને અંતવાળો જુએ છે-જાણે છે. સૂત્ર-૮૨, 83 વળી કોઈ કહે છે- જ્ઞાની પુરુષ ક્ષેત્ર અને કાલની સીમાથી રહિત અપરિમિત પદાર્થને જાણે છે, તો કોઈ કહે છે- જ્ઞાની પુરુષ સર્વને જાણનાર નથી, સમસ્ત દેશ-કાલની અપેક્ષાએ તે ધીર-પુરુષ એક સીમા-મર્યાદા સુધી જાણે છે. (એ રીતે સૂત્ર 81,82,83 માં અનેક પ્રકારે લોકવાદ રજુ કરેલ છે.) શાસ્ત્રકાર કહે છે- આ લોકમાં ત્રણ કે સ્થાવર જેટલા પણ પ્રાણી છે, તેઓ અવશ્ય અચાન્ય પર્યાયમાં જાય છે. ત્રસ મરીને સ્થાવર થાય છે અને સ્થાવર મરીને ત્રસરૂપે ઉત્પન્ન થાય છે. (સૂત્ર 84 માં આગળ કહે છે-) સૂત્ર-૮૪, 85 ઔદારિક શરીરવાળા પ્રાણી ગર્ભ આદિ અવસ્થાઓથી ભિન્ન બાલ, કુમાર આદિ અવસ્થાઓને પ્રાપ્ત કરે છે. માટે લોકવાદીઓનું કથન સત્ય નથી. બધાં પ્રાણીને દુઃખ અપ્રિય છે, માટે કોઈની હિંસા ન કરવી. ઉપલક્ષણથી જુઠું ન બોલવું વગેરે પાંચે જાણવા જ્ઞાની હોવાનો સાર એ છે કે કોઈની હિંસા ન કરે. અહિંસા દ્વારા સમતાને જાણવી જોઈએ જેમ કે- મને મારું મરણ અને દુઃખ અપ્રિય છે, તેમ બીજા પ્રાણીને પણ અપ્રિય છે. સૂત્ર-૮૬ થી 88 સૂત્ર 84, 85 માં મૂળગુણ કહ્યા હવે સાધુના ઉત્તરગુણ કહે છે- તે સાધુ સામાચારીમાં સ્થિત રહે, ગૃદ્ધિ રહિત બને, જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રનું સંરક્ષણ કરે. ચાલવું, બેસવું, સુવું તથા આહાર-પાણીમાં સદા ઉપયોગ રાખે. ઇર્ષા સમિતિ -આદાનનિક્ષેપણા સમિતિ અને એષણા સમિતિ, આ ત્રણે સ્થાનોમાં મુનિ સતત સંયમ રાખે. ક્રોધ-માન-માયા-લોભનો ત્યાગ કરે. સાધુ સદા સમિતિઓથી યુક્ત, પાંચ સંવરથી સંવૃત્ત, ગૃહસ્થોમાં આસક્તિ ન રાખનાર હોય; તેઓ મોક્ષપ્રાપ્તિ સુધી સંયમનું પાલન કરે - એમ હું કહું છું. શ્રુત.૧ના અધ્યયન-૧ સમય’ ના ઉદ્દેશક-૪નો મુનિ દીપરત્નસાગરે કરેલ અનુવાદ પૂર્ણ શ્રુતસ્કંધ-૧, અધ્યયન-૧ સમય નો ભાવાનુવાદ પૂર્ણ | મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ (સૂત્રકૃત)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 13
