Book Title: Gnani Purush Part 2
Author(s): Dada Bhagwan
Publisher: Dada Bhagwan Aradhana Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034317/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cl. cll. alel to Dada Bhagwan raj jJAnI puruSa 'dAdA bhagavAna' bhAga - 2 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - Adarza daMpatI dAdAzrI - hIrAbA saMpUrNa TesTeDa thaI, nirdezya Adarza vyavahArajJAna; 'saMsArI chatAM asaMsArI padanI, pUrNa jhaLake chAMTa ! Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A. M. Patel to 'Dada Bhagwan' dAdA bhagavAna kathita jJAnI puruSa dAdA bhagavAna" bhAga-2 saMkalana : dIpaka desAI Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka prathama AvRti : : zrI ajita sI. paTela dAdA bhagavAna ArAdhanA TrasTa dAdA darzana, 5, mamatApArka sosAyaTI, navagujarAta koleja pAchaLa, usmAnapurA, amadAvAda-380014, gujarAta. phonaH (079) 39830100 dravya mUlya mudraka bhAva mUlya : 'parama vinaya' ane All Rights reserved - Deepakbhai Desai Trimandir, Simandhar City, Ahmedabad-Kalol Highway, Adalaj, Dist.-Gandhinagar-382421, Gujarat, India. No part of this book may be used or reproduced in any manner whatsoeverwithout written permission from the holder of the copyrights. : 6,000 'huM kaMI ja jANato nathI', e bhAva ! 150 rUpiyA navembara, 2018 : aMbA ophaseTa B-99, IlekTroniksa GIDC, ka-6 2oDa, sekTara-25, gAMdhInagara-382044. phona : (079) 39830341 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trimaMtra vartamAnatIrthaMkara 50 zrIsImaMdharasImI namo arihaMtANaM namo siddhANaM tamo AyariyANaM namo uvajhAyANaM namo loe savvasAhUNaM eso paMca namukkAro; savva pAvapaNAsaNo maMgalANaM ca savvasiM; paDhamaM havaI maMgalaM 15 OM namo bhagavate vAsudevAya rA OM namaH zivAya sAA jaya saccidAnaMda Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAdA bhagavAna' koNa? jUna 1958nI e samI sAMjano chaeka vAgyAno samaya, bhIDamAM dhamadhamatA suratanA sTezana para beThelA e.ema.paTela rUpI dehamaMdiramAM 'dAdA bhagavAna saMpUrNapaNe pragaTa thayA ane kudarate sarpa adhyAtmanuM adbhuta Azcarya ! eka kalAkamAM emane vizvadarzana lAdhyuM ! "huM koNa? bhagavAna koNa ? jagata koNa calAve che ? karma zuM ? mukti zuM ?" ItyAdi jagatanA tamAma AdhyAtmika praznonAM saMpUrNa phoDa paDyA. emane prApti thaI te ja rIte mAtra be ja kalAkamAM, mumukSuone paNa jJAnaprApti karAvI ApatA, emanA adbhuta jJAnaprayogathI ! ene "akrama mArga" kahyo. krama eTale pagathiye pagathiye, krame krame UMce caDhavAnuM. akrama eTale krama vinAno, liphTa mArga! zorTakaTa ! teozrI svayaM pratyekane "dAdA bhagavAna koNa ?"no phoDa pADatA kahetA kei, "A dekhAya che te "dAdA bhagavAna" nhoya, ame to jJAnI puruSa chIe ane mahIM pragaTa thayelA che te dAdA bhagavAna che, je cauda lokanA nAtha che. e tamArAmAMya che, badhAmAMya che. tamArAmAM avyaktarUpe rahelA che ne "ahIM" amArI mahIM saMpUrNapaNe vyakta thayelA che. huM pote bhagavAna nathI. mArI aMdara pragaTa thayelA dAdA bhagavAnane huM paNa namaskAra karuM chuM." AtmajJAna prAptinI pratyakSa liMka parama pUjya dAdA bhagavAna (dAdAzrI)ne 1958mAM AtmajJAna pragaTa thayuM. tyAra pachI 1962 thI 1988 sudhI deza-videza paribhramaNa karIne mumukSu jIvone satsaMga tathA AtmajJAnanI prApti karAvatA hatA. dAdAzrIe potAnI hayAtImAM ja AtmajJAnI pUjya DaoN. nIrubena amIna (nIrumA)ne AtmajJAna prApti karAvavAnI jJAnasiddhi Apela. dAdAzrInA dehavilaya bAda pUjya nIrumA te ja rIte mumukSu jIvone satsaMga tathA AtmajJAnanI prApti nimitta bhAve karAvatA hatA. AtmajJAnI pUjya dIpakabhAI desAIne paNa dAdAzrIe satsaMga karavA mATe siddhi Apela. vartamAnamAM pUjya nIrumAnA AzIrvAdathI pUjya dIpakabhAI deza-videzamAM nimitta bhAve AtmajJAna karAvI rahyA che. A AtmajJAna meLavyA bAda hajAro mumukSuo saMsAramAM rahIne sarva javAbadArIo pUrI karatAM paNa aMdarathI mukta rahI AtmaramaNatA anubhave che. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (samarpaNa saMsAra kAjaLa koTaDI' vadela sahu jJAnIoe pUrve nirlepa rahI sthApyo dAdAzrIe dAkhalo adhyAtmakSetre ! saMpUrNa TesTeDa thaI, nirdezya Adarza vyavahArajJAna; saMsArI chatAM asaMsArI padanI, pUrNa jhaLake chAMTa ! jIvana raMgamaMce bhajavyuM nATaka hUbahU patnI saMga; saMga-prasaMge tAraNa, prema-vairAganA anerA raMga ! karyuM vyatita jIvana "hIrAbA' saMga klema rahita; aMte navAjyA "bAe paNa, 'dAdA bhagavAna" kahI ! dIdhI hAma sarva saMsArIone mokSa doTa kAje; AtmajJAna saMga bodha-jJAnakaLAnI lahANa sAthe ! sAdhakanA phAMphA, patnI sAthe samabhAve nikAla kAja; arpaze A graMtha, adbhuta dAdAI kUMcI bhaMDAra ! na bhUto-na bhaviSyati dAdAno asAmAnya sAMdho; na jaDaze koI zAstra chUTavAnI A apUrva vAto ! gRhasthI veze vItarAgatA, vartAne vartAvanAra; asaMyati pUjA, agiyAramuM Azcarya dhITa kaLikALe ! aho ! anubhava siddha prasaMgo, varNavAyA jJAnI svamukhe; chUTavAnA dhyeyI kAje, A graMtha jagane samarpaNa ! 5 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (saMpAdakIya) akramamArge saMsArIone paNa mokSamArga pamADanAra A kALanA agiyAramAM Azcarya samAna parama pUjya dAdA bhagavAna' (dAdAzrI) jANe eka anokhuM udAharaNa prasthApita karavA tathA ApaNA jevA aneka pUrve cUkI gayelA, rakhaDI marelA, kaLicoLiyA, saMsArI dazAmAM rahenAra jIvone mokSamArga nirvine pUro karAvavA arthe ja jANe pote saMsArI veza nA pragaTyA hoya ! kramika mArge sarva jJAnI bhagavaMto "sarvasaMga parityAga" grahaNa karI potAnI AtmadazAnI pUrNAhuti sAdhatA hoya che. jethI e lokonuM dAmpatyajIvana ane e saghaLA hisAbomAMthI chUTavAnI bodhakaLA ke jJAnakaLAo to kema karIne jovA-jANavA maLe ? jyAre A graMthamAM akramavijJAnI dAdAzrIe pote saMsAramAM dharmapatnI hIrAbA' sAthe rahI jIvanaparyata eTale ke potAne jJAna thatA pahelAthI laIne jJAna thayA bAda jJAnI dazAmAM rahIne kevI rIte emanI sAthe phAIlano samabhAve nikAla karyo te vistArapUrvaka jANavA maLe che, je ApaNuM ahobhAgya ja gaNAya ! A pustaka vAMcatA sahune jJAnI akSaradeha thakI tAdaza ja thaze ane jANe ApaNe dAdAzrInA A prasaMgo ApaNI AMkha samakSa joI rahyA hoya evo ja anubhava thaze. prastuta graMthamAM dAdAzrInA hIrAbA sAthenA lagnajIvana daramiyAna emanI adbhuta vItarAgadazA sAthe Adarza vyavahArano saMpUrNa citAra maLe che. je sarve mahAtmAone aDhaLaka bodhakaLAnI cAvIo arpaze ane cIkaNI phAIlonA samabhAve nikAla mATe eka navo ja dRSTikoNa arpI AvaraNa bhedaka banaze ne "phAIlono samabhAve nikAla karavo" e AjJAnI samajaNanA keTalAya pagathiyA sahejamAM caDAvI deze. paMdara varSe lagnaveLAe ja vairAgyamaya vicAradhArA to AvA koka virala jJAnIne ja hoya ne ! lagnanI corImAM, mohathI vyApta vAtAvaraNamAM "A maMDApAnuM phaLa to raMDApo AvazenI vicAradhArA pragaTanAra puruSanI apUrvatA kyAMthI chAnI rahe ? vaLI lagna thayA pachI ghera chokarA ane chokarInA janma ane maraNa prasaMge samadaSTi rAkhI peMDAnI vahecaNI karI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahyuM ke "A to mahemAna AvyA'tA te gayA." potAnA bALako mATe AvI mamatA rahita dRSTi dharAvanAra AvA mamatA rahita puruSa ApaNane kyAM jovA maLe ? ane teo kahetA ke "amane koI dahADo koI koIno chokaro thayo hoya evuM lAgyuM ja nathI. A rileTiva sagAIo ja jANI che, A AtmAnI sagAI hoya ! lagna bAda nAnI uMmaramAM hIrAbA sAthe amuka varSo sudhI aNasamajaNa ane pATIdAriyA kSatriya lohInA kAraNe thayelI nAnI-nAnI athaDAmaNo ane emAMthI bodha laIne pote kevI rIte bahAra nIkaLI gayA enI vAto dAdAzrI nikhAlasatAthI khullI kare che. je emanI eka phera bhUla thayA bAda e prasaMganuM tAraNa kADhI pharI e bhUlamAMthI kAyama mATe bahAra nIkaLI javAnI dRSTi temaja sAmAne so TakA nirdoSa ja joI ane potAnA doSo khoLI kADhI temAMthI mukta thavAnI emanI tamannA khullI kare che. samajaNanA sAMdhA vaDe matabhedothI mukta thatA thatA thatA hIrAbA sAthe saMpUrNa matabheda vagaranuM jIvana jIvyA, jenI AkhI saphara ApaNane atre jANavA maLaze. jemAM emanA benamUna AMtarika ane bAhya eDajasTamenTanI jhAMkhI ane emanI ucca koTInI aMtaradazA emanA ja zabdo dvArA chatI thaze, je vAMcatA dAdAzrI pratye hRdayamAMthI ahobhAva saryA vagara raheze nahIM ane aMtara pokAryA vagara raheze nahIM ke "ApaNA dAdA mahAna che !" jemanA jIvananuM lakSya ja kevaLa AtmapaNe vartavAnuM hoya, temane saheje dhaNIpaNe vartavAno moha to nahIMvat ja hoya ne ! e dazA khullI karatA dAdAzrInA zabdo che ke "je dezamAM chellI dazA maraNa hoya to tyAM varcasvane zuM karavuM che ? jyAM kAyamanuM jIvana hoya tyAM varcasva hoya !" AvA ploTonI mAlikI choDI brahmAMDanA mAlika thaI anaMta samAdhi sukha bhogavanArane A anya sukha tRNavat lAge emAM navAI paNa zuM ? dAdAzrInI potAnA gRhasthajIvanamAM matabheda TALavA mATenA eDajasTamenTanI anubhava siddha maulika rIto, jema ke homa (rasoDuM) Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phorena (dhaMdho) DipArTamenTanI vaheMcaNI ane tyArabAda ekamekamAM Dakho nahIM, calaNa choDI daI gharamAM gesTa tarIkeno vyavahAra, patnInI khAvA bAbate ke anya koI khoDa kadI na kADhI potAnI maryAdAmAM rahevuM, lagna vakhate brAhmaNa dvArA sAMbhaLela vAkya "samaya varte sAvadhAna'nuM emanA prekTikala jIvanamAM matabheda paDatI vakhate sAvadhAnI rAkhI matabheda paDato aTakAvavo, ItyAdi prasaMgo dvArA ahIM vistArapUrvaka jANavA maLaze. jemAM eka-eka matabhedanA prasaMgane teo keTakeTalI samajaNanA prakAzathI chedI zakyA che e dekhI zakAya che ane emanI samajaNanI athAgatAnI thoDI jhAMkhI jovA maLe che. saghaLA eDajasTamenTa sAthe vyavahAramAM AdarzapaNAnI uNapa koI khUNe jaNAtI nathI. dararoja hIrAbA pUche ke "zuM zAka lAvuM?" ane dAdAzrI kahe, "je ThIka lAge che." Ama vinayasabhara vyavahAranI goThavaNI karela. temaja samajaNapUrvaka viSayano vyavahAra baMdha thayA bAda kAyama emane "bA" tarIke ja saMbodhyA che. emanA mATe lAgaNIo kharI paNa loko jevI nahIM. dAdAzrI kahe che ke A lokone to lAgaNIo nathI paNa Asakti ja che. je caDha-utara thayA kare, jyAre amArI lAgaNIo paramenanTa hoya eTale ke vadhe nahIM, ghaTe nahIM evI, eTale ke prema ja ! riyala bhAve paNa prema ane rileTiva bhAve paNa prema ! hIrAbAne teozrI kahetA ke ame paradeza gayA hatA tyAM tamArA vagara amane gamatuM nahotuM. tamAma baMdhanothI mukta thayelA evA mUkta puruSano kevo zuddha nATakIya vyavahAra ! chatAM jJAnI puruSano eka guNa, "eka AMkhamAM kaDakAI ane eka AMkhamAM premanuM adbhuta samatolana paNa teonA vyavahAramAM haMmezAM rahyuM che. lagna vakhate Apela promisa jIvanabhara nibhAvavAnI sinsiyAriTI ane morAliTI Alekhato prasaMga paNa dAdAzrInA vyavahAra zuddhinI yazakalagImAM eka ora pIMchAno umero kare evo che. jemAM jJAnInI sinsiyAriTI ane morAliTI vyavahAramAM paNa kevI hoya tenuM darzana thAya che. dAdAzrInA dharmapatnI thavAnuM saubhAgya sAMpaDanAra hIrAbAnI puNyeya paNa kevI gajabanI ! saraLa-sIdhA-sAdA ane bhalA-bhoLA hIrAbA kaLiyugI raMgathI asaMga hoya evA kaLiyuganA satI sama jIvana jIvyA Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. dAdAzrIe hIrAbAne "kabIra patnI" sama kahI emanA guNone biradAvyA che. dAdAzrIne jagata kalyANa kAje mukta karI A jagata para emaNe karelA upakArane paNa visaravA yogya nathI. chelle bAnI mAMdagInA samayamAM emane azAtA vedanIya nA rahe ane zAMtithI deha chUTe e kAje dAdAzrI emanI dararoja vidhio karatA ane kahetA ke A ja amArI emanA mATenI sevA che, bIjI dehathI sevA to amArAthI thAya ema nathI paNa ame A rIte sevA karIzuM. A zabdomAM emane dehathI sevA karavAnI asamarthatA pAchaLa emano rahelo kheda paNa emanI sinsiyAriTI dekhADe che. emaNe karelI vidhionA phaLa svarUpe hIrAbA saheja paNa azAtA vedanIya vagara samAdhi mRtyu pAmyA ! hIrAbAno deha chUTyo tyArathI agnisaMskAra apAyA tyAM sudhI dAdAzrInI saMpUrNa vItarAga, dehAtIta dazA vyavahAramAM sahu koIne jovA maLI hatI. jeno thoDo citAra ahIM emanI sAthe tyArabAda thayelA satsaMga rUpe ApaNane maLe che, jemAM dAdAzrI kahe che ke amane e vakhate samaye samaye samayasAranuM jJAna hAjara rahyuM hatuM. emanI dRSTie 'baLavAnI vastu baLI ne nA baLavAnI rahI gaI. e to kAyamanA che. mArA jJAnamAM koI jIvatuM-maratuM ja nathI." AvI asAmAnya adhyAtma dRSTidhAraka AvA prasaMge asaramukta to saheje rahe ja ne ! A kaLikALamAM "asaMyati pUjA' nAmanuM dhI Azcarya sarjAyuM. gRhastha veze jJAnI pragaTyA. e to A kALanA lokonuM mahAna puNya ja gaNAya ke jJAnI puruSanuM gRhastha jIvana jovA maLyuM. AvA mahAna jJAnInA gRhastha jIvana vizenI saMpUrNa vigato emanA ja svamukhe jANavI e paNa eka anero lahAvo che. dAdAzrIne hIrAbAno saMyoga thayo tyArathI laIne hIrAbAno viyoga thayo tyAM sudhInA emanA gRhastha jIvananI vAtonuM dAdAzrInA ja zabdomAM prastuta graMthamAM saMkalana thayuM che. jemAM ApaNane emano Adarza vyavahAra, dareka vyavahAramAM pojhiTiva dRSTi, emanI eDajasTamenTa Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ levAnI kaLAo, bodhakaLAo temaja emanI nirmohI, mamatA rahita, duHkhanA prasaMgomAM bhogavaTA rahita dazA ane chevaTanI vItarAga dazA jANavA ne mANavA maLaze. sAmAnya jIvana prasaMgomAM asAmAnya rIte jIvI jANanAra A mahAvibhUtinI bahAranA alaukika vyavahAra sAthe aMdaranI vItarAgadazA A haLAhaLa kaLiyugamAM emanI ja potAnI vANImAM zabdazaH prakAzita thAya che. to cAlo, emanA yazogAna gAI teo je rIte A saMsAra vyavahAramAM rahIne paNa saMpUrNa mukta dazA anubhavI zakyA, te dazA taraphanI pragatinA pagaraNa mAMDIe ane A saMsAra sAgaramAMthI A dIvAdAMDIno AdhAra laI chUTI jaIe e ja hRdayanI punaH punaH prArthanA ! dAdAzrIne mahAtmAo emanA jIvana vize judA-judA samaye judA-judA prazno pUchatAM ane dAdAzrIe e sarve praznonA javAba jema che tema emanA darzanamAM joIne ApyA che. e sarvenuM saMkalana atre karavAmAM AvyuM che. vAcakane dareka cepTara vAMcatA-vAMcatA kadAca evuM lAge ke e ja vAta ke zabdonuM punarAvartana thayA kare che, paraMtu dAdAzrIe potAnA jIvanaprasaMgo judA judA satsaMgomAM varNavyA che ane dareka vakhate navA ja dRSTikoNathI vAta rajU karI che. pariNAme dAdAzrInI eka ja prasaMgane keTalI badhI rIte jovAnI dRSTi hatI ane keTalI badhI vicAraNA eka ja bAbata para karI zakatA hatA, te jANavA maLe che. je anubhavanI cAvIo rUpI emanI bodhakaLA ApaNane paNa ApaNA jIvanaprasaMgomAM sahAyarUpa banI raheze. A saMkalanamAM jo kyAMka kSati bhAse to e saMkalanakartAnI ja kSati gaNI kSamya karazo. dAdAzrInA jIvana prasaMgonI pAchaLa sUkSma bodha chUpAyelo che ane e bodha pAcho AdezAtmaka nahIM paNa upadezAtmaka che. e bodhane ApaNe jema che ema samajIne AtmasAta karavAno prayatna karI kRtArtha thaIe. prastuta graMthanuM adhyayana ApaNA vyavahArane Adarza banAvI vinA aDacaNe mokSamArga pUro karavAmAM sahAyabhUta banI rahe e ja aMtaranI abhyarthanA. - dIpaka desAI 10 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upodaghAta parama pUjya dAdAzrInA jIvanacaritra zreNIno bIjo bhAga eTale ke jJAnI puruSa bhAga-2, A graMthamAM dAdAzrI emanA dharmapatnI hIrAbA sAthe paraNyA tyArathI te AkhuM jIvana sAthe vitAvyuM ne chelle hIrAbAno dehavilaya thayo tyAM sudhInA sarva prasaMgone AvarI levAmAM AvyA che. pote Adarza gRhastha jIvana jIvyA emAM paNa bhUlacUka thayelI. prakRti pramANe eDajasTamenTa levA paDelA. te kevA eDajasTamenTa, kevI paristhitimAM ane zuM hetupUrvaka pote hIrAbAnI sAthe lIdhelA, te vigato emanA ja zrImukhe khullI thayelI che, te atre graMthamAM saMkalita thaI che. kharekhara emanuM jIvana caritra jANavA jevuM che ane pote samajaNapUrvaka sAmI vyaktine-vAIphane judI judI paristhitimAM eDajasTa thayA, te samajaNa ApaNA jIvanamAM utAravA jevI che. [1] dAdA - hIrAbAnA lagna [1.1] paraNatI veLAe loko satsaMgamAM emane badhuM pUchatA, temAM AdhyAtmika-dhArmika temaja vyavahArika bAbato paNa pUchatA. emane to nirAvaraNa dazA, te jema che tema vaijJAnika phoDa pADI detA. lokoe to emanA jIvananI aMgata vAto paNa pUchI che. te paNa emaNe atyaMta saraLatAthI badhI ja vigato jema che tema khullI karI dIdhI che. emanA jIvanamAM nAnapaNathI zuM banyuM te jANavAnI lokone utsukatA hoya ja ne emane e vAto jaNAvavAmAM kazo saMkoca paNa nahoto. kAraNa ke pote dehanI sAthe pADozInI jema rahetA. parAyA vyaktinI vAto jaNAvatA hoya tema potAnI badhI vAto kahI nAkhI che. emanA kuTuMbanI vAta lokoe pUchI, to emaNe kahI dIdhuM ke mAre eka chokaro ne eka chokarI be hatA paNa nAnI uMmaramAM gujarI gayelA. bradhara-phAdhara-madhara paNa oNpha thaI gayA hatA. have huM ane mArA vAIpha hIrAbA ame be rahyA chIe. 11 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teo paraNyA tyAre emanI uMmara paMdara varSanI hatI ne hIrAbA tera varSanA hatA. e jamAnAne anurUpa emane eTalI uMmare ja paraNAvI dIdhA hatA. dAdAzrInI vizeSatA e che ke temane prasaMgo pUche to yAda karavuM nA paDe, emane upayoga mUkAya ne dekhAya, jema che tema prasaMgo banelA dekhAya. vyaktio, AjubAju koNa hatA, zuM banyuM hatuM, te vyaktionI mAnasika sthiti, ahaMkAra-buddhi badhuM ArapAra joI rahyA hoya ema vAto kahI detA. pratyeka vyaktimAM zuddhAtmA jovAnuM to kyAreya cUkatA ja nahIM. lagna prasaMge sAsune khUba vahAla AvavAthI emane keDamAM ghAlIne UMcakI lIdhelA ane bIjI bahenone jaNAvyA karatA ke juo, amArA jamAI ! kevA rUpALA che ! lADavA jevuM to moTuM che, goLa ! sAsune to jamAI rUpALA lAge ja ne ! dAdAzrInA madhara jhaverabAye rUpALA hatA. tethI emanA banne dIkarA paNa evA ja rUpALA hatA. nAnA bALakane jue to lokone nAnuM bALaka game, ene bolAve, ramADe. pote potAnI prakRtine nAnapaNathI oLakhI gayelA ke nAnapaNamAM loko emane bolAve to pote mAna khAI letA. rUpanuM kAraNa aMdarakhAne mAla sAro tethI. dAdA ogaNyAeMsI varSIya rUpALA lAgatA, paNa te jJAnI dazAnA tejane laIne ! dAdAzrIne hIrAbAya rUpALA maLyA. cAmaDI pocI pocI, gulAbanI pAMdaDI jevI, zarIreya gulAbI ! moTI uMmaranA thayA toye zarIra-hAtha gulAbI ja, zarIra nirogI tethI ! hIrAbA bole kharA ke "huM to rUpALI, dAdA zAmaLA" paNa dAdA koI vakhata gammata khAtara kahe ke "huM zAmaLo, tame gorA." to bA pAchuM kahe, "nA, tame to kRSNa bhagavAna jevA rUpALA. AvA dIkarAne jhaverabAe janma Apyo. e ajAyabI kahevAyane !" te jamAnAmAM lagna vakhate vararAjAnA kapaDAM presavALAne tyAMthI bhADUtI lAvatA. dAdAzrI potAnuM kahe che, ame to phorenanA kApaDamAMthI kapaDAM ane lAMbo koTa sivaDAvelo. pAchuM phAdhare sonAnA dAgInA 12. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paherAvelA ! paraNAvatI vakhate navo sApho paherAvelo. pAlakhImAM besADIne laI gayelA. dhAmadhUmathI varaghoDo nIkaLelo, vikToriyA pheTanamAM, benDavAjA sAthe ! potAneya mahIM dekhADavAno ahaMkAra hoya, moha hoya. loko mane jue, mAro sApho jue ! - lagna pahelA hIrAbAne joyelA ? mosALamAM jAya tyAre tyAM joyelA ane rUpALA lAgyA. eTale lagna mATe vAta AvI tyAre mahIM sahamatI thaI gayelI. e jamAnAmAM traNa hajAra rUpiyAnI paiThaNa (daheja) lIdhelI. e jamAnAmAM khAnadAna gharanA chokarA mATe AvI paiThaNa ApatA. kAraNa ke chokarAnI pAse milakata bhale nathI, paNa A gharamAM to kakaLATa ja nathI, koIne duHkha ApatA nathI, khAnadAna kuLa che, corI-luccAIo nathI, koIne phasave nahIM, halakA kAma nA kare. eTale khAnadAna ghara tethI paiThaNa Ape. strI ane puruSa lagna kare tyAre rUpiyAnI ramata ramADe. te vakhate puruSe manamAM nakkI kareluM hoya ke ApaNe vahune jItavA nA devI. eTale paraNyA tyArathI ja A be vacce bhAMjagaDa paDavAnI zarUAta thAya ! dAdAzrI kahe che, ame cUMTIo khaNIne rUpiyo jItelA. vahu rUpiyo le to badhAnI vacce AbarU jAya ne ! hIrAbA jAte ja kahetA ke sAsu jhaverabA mane sArA maLyA hatA. mArA karatAya e sArA hatA. ane jeThANI divALIbA kaThaNa svabhAvanA maLelA. hIrAbA kahetA ke dAdA to paraNyA tyArathI ochuM sAMbhaLatA hatA. emanuM badhuM kAnanuM teja AMkhomAM AvI gayuM che. hIrAbAne pUcheluM, dAdA nAnapaNathI ramato kaI ramatA ? tyAre kahe, "gillIdaMDA, lakhoTIo ramatA." dAdA sAthe hIrAbA sinemA jovA paNa gayelA, nATakeya joyelA. hoTalamAM cA-bhajiyA, jalebI khAvAya kyAreka gayelA. dAdA nAnapaNathI dhotiyuM ne khamIsa paheratA. leMgho nahIM paherelo. 13 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhoLo lAMbo koTa paheratA, divALI hoya tyAre. bAkI Ama bhUro raMgIna TUMko koTa paheratA. dAdA cAra-pAMca joDI kapaDAM sivaDAvatA. ane bA jAte Tinopola nAkhIne dhoIne ujaLA rAkhatA. dAdA nAnapaNathI TADhA pANIe nahAtA. tyAre to zarIra sAruM hatuM ne ! bhAdaraNa gAmanI vAta Ave to hIrAbA khuza khuza thaI jAya. koI AvyuM hoya bhAdaraNa gAmanuM to emanuM heta ubharAtuM. [12] pheMTo khasyo ne Avyo vicAra mahAtmAo prazna pUchatA ke paraNatI vakhate zuM banyuM hatuM, to te badhuM varNana boMtera-paMcotera varSe pote kareluM che. lagna vakhate corImAM beThA hatA tyAre vahu jovAnI IcchA thayelI. te jovA gayA, paNa pheMTo paherAvelo ne uparathI phUlanA bhAre vajanavALA khUpa caDhAvelA, tethI pheMTo nIce UtarI Avelo. te vAIpha bAjumAM hovA chatAM dekhAyA nahIM barobara. te pheMTo khaseDIne jovAno prayatna karyo paNa bhAre eTale pAchuM khasI jAya ne hIrAbA dekhAyA nahIM. emanuM breIna to vaijJAnika hatuM, pariNAmano vicAra hareka bAbatamAM Ave. te ghaDIe emane vicAra Avyo ke A lagna to karIe chIe, paNa chevaTe bemAMthI ekane rAMDavuM paDaze. Devalapta magaja hoya to ja AvA vicAra Ave ! lagna vakhate to kevuM paNa cahyuM hoya ! keTalo badho moha vyApelo hoya tyAre emane vairAgyano vicAra Avelo. te vakhate loko mohanA AnaMdamAM hatA, pote ahaMkAranA AnaMdamAM hatA chatAM tyAM Avo vicAra Avyo ke kAM to emane rAMDavuM paDaze, kAM to mAre rAMDavuM paDaze. paiNavA AvyA te moha to kharo, paNa joDe vairAga paNa Avyo ! chevaTe saravaiyuM to A ja Avaze ! nAnapaNathI emanI prakRtino A guNa ke dareka bAbatamAM AnuM pariNAma zuM Avaze, e khyAlamAM Ave. pahelethI kazAmAM ruci ja nahIM eTale A pariNAmanI samaja pahelethI bahu hatI. eTale lagna thatI vakhate thayuM ke bemAMthI eke to rAMDavAnuM che ja. rAMDavAno bijhanesa sahana 14 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaI zakaze, tethI zAdI karelI. A to dareka avatAramAM strI ane puruSa, jAnavaramAM, devomAM, manuSyamAMya, toya A lagnano moha chUTato nathI, e ja mAyAne ! lagna vakhate emane potAne A duniyA upara jabarajasta vairAgya AvI gayo hato. chatAM bharelo mAla, te paraNavuM paDeluM. paraNavAno mAla bharyo hato tethI hisAba Avyo, nahIM to sAdhu-bAvA thAta to eya bharelo mAla, eya eka jAtano moha ja che ! lagna eya moha ja che. dAdAzrI kahe che, ame lagna e moha pasaMda karelo. saMsAramAM rahIne TesTa ekjhAminezana pAsa karAya ne ! peluM bAvA thavuM e to kasaratazALAmAM manane majabUta karavA javAnuM ane pAchu ahIM to AvavuM ja paDe ! janmathI maraNa sudhInI kriyA badhI pharajiyAta che, prakRtinA nacAvyA nAcavAnuM. lagna eya pharajiyAta che. bAkI dhaNImAMya kalpita sukha che ne sAcuM sukha, sanAtana sukha AtmAmAM che. e AvyA pachI kyAreya jAya nahIM. dAdAzrI kahe che, lagnanA prasaMgo-vyavahAranA prasaMgo tameya patAvo cho ne huye patAvuM chuM. tame tanmayAkAra rahIne patAvo cho ne huM enAthI judo rahIne patAvuM chuM. sITa badalavAnI ja jarUra che ! A to potAno moha tanmayAkAra kare che. bAkI je tanmayAkAra nathI rahetA ne, te saMsArane vadhu upakArI che, sva-para upakArI che ! [1.3] buddhinA AzayamAM hIrAbA nAnapaNathI ja vairAgya bhAre hato chatAM paraNavAnuM kema udayamAM AvyuM ? ene mATe dAdAzrI kahe che ke "ame pahelA koI avatAramAM bhAvanA karelI, buddhinA AzayamAM lAvelA ke vAIpha AvI hovI joIe. mArA sAmA nA thAya, mane muzkelImAM nA mUke." kudaratano niyama che ke potAnI puNya vaparAIne potAnA buddhinA Azaya pramANe bheguM thAya. dAdAzrInA AzayamAM hatuM ke "rUpALI joIze. hAIlevalanA kuTuMbavALI to bahu hoziyAra hoya, te mane hau dabaDAve. tethI mane bhagavAna jevA mAnatI hoya evI joIe. bahu Devalapa thayelI nahIM hoya to cAlaze, huM 15 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Devalapa karI daIza. mane anukULa Ave evI strI joIe. ochuM bhaNelI haze to cAlaze." eTale amArA dhAryA pramANe hIrAbA evA ja AvyA ! nAnapaNamAM gAmamAM emaNe joyeluM ke pAMca-cha dhoraNa bhaNelI bAIo gharamAM kleza karAvI nAkhe. tyArathI emaNe nakkI kareluM viparIta buddhivALI bairI nA joIe. gAmaDAnI sIdhI-sAdI-bhoLI, nirdoSa hoya evI joIe. te hIrAbA evA ja maLyA ! zarUAtamAM mitramaMDaLamAM emanI patnIo joI, te potAnA pati sAthe sinemAmAM joDe Ave, bIjI vAtocIto kare. tyAre dAdAne potAnI patnI sAthe sarakhAmaNI thaI ke mAre AvI gAmaDAnI kema AvI ? paNa bhAIbaMdho emane kahetA ke tamArA jevo khiyo koI nathI. hIrAbA kazuM sAmuM bolatA nathI, tame kaho "cA" to tarata ApI jAya. te pachI emane samajAyeluM ke "jema doravaNI ApIe emane, tema e cAle. matabheda nahIM, te amAre bahu sAro meLa paDyo. jevuM TenDara bhareluM, tevA maLyA. dharmanA kAmamAM hIrAbAe kyAreya DakhoDakhala nathI karI." [2] dIkaro ke dIkarI, mahemAna AvyA te gayA bALaka potAne tyAM janme tyAre mA-bApane kevo umaMga hoya ! ane jJAnInI dRSTi kevI ! bALako jamyA to mahemAna AvyA che, ema kahI mitramaMDaLane peMDA khavaDAvyA. zAdI karI eTale mahemAna to Ave ne jema dUdhInuM bI ropyuM to pAMdaDe pAMdaDe dUdhI besavAnI ema bALakane mATe pote mAnatA hatA. bAbo jabhyo tyAre to mitrone peMDA khavaDAvyA paNa be varSa pachI bAbo mRtyu pAmyo tyAre pahelA peMDA khavaDAvyA, ne pachI phoDa pADyo ke mahemAne vidAya lIdhI. mitroe kahyuM ke AvuM karAtuM haze ? are, gesTa AvyA tyAre AnaMda karavAno ane gesTa jAya toye AnaMda ! "bAbo mRtyu pAmyo" kaheta to mitrone duHkha thaI jAta. bhale upalakanuM duHkha paNa teya koIne duHkha nA thavuM joIe evI emanI bhAvanA ! pachI babIbena janmyA tyAre AvuM ja karyuM. A to bhrAMti hoya tyAM sudhI janme to khuzI ne mare to duHkhI thAya. A to pote samajIne beThA 16 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatA ke A deha ApaNo thato nathI, to dehanA chokarAM ApaNA zI rIte thAya ? A to hisAba hato te cUkate karIne jatA rahevAnA. phAdhara, madhara, bradhara badhA gayA. potAno deha paNa rahevAno nahIM. AtmA sAthe sAcI sagAI, kAraNa ke AtmA e kAyamano mATe ! bAkI koI chokaro koIno thato ja nathI. A to RNAnubaMdhanA AdhAre chokaro thAya, bApa thAya. pachI rAga ke dveSano hisAba cUkate karIne cAlavA mAMDe. A to mohane laIne dehane potAno mAne che tethI chokaro potAno manAya che. bAkI A rileTiva sagAI to badhuM TempararI eDajasTamenTa che ! A to badhA gesTa che. koI koIno bApa hoya nahIM, koI koIno chokaro hoya nahIM. A vyavahArathI che badhuM. vyavahAra eTale suparaphyuasa. bebI mAMdI hoya ne DokTara kahe, jIvavAnI nathI, chatAM ApaNe TheTha sudhI bacavAnI che ema mAnIne prayatno karavA ne mRtyu pAme pachI vyavasthita kahevuM. paNa suparaphyuasa, aMdara hArTane aDe nahIM ane manabuddhi badhAne Taca thAya ! AvI goThavaNI jJAna pahelAye emane samajaNapUrvaka thatI ! ApaNe ApaNA chokarAnA bApa thayA. tyAre ApaNA phAdhara ApaNane chokaro kahetA hoya ! bApa thanAra mANasa koIno chokaro hoI zake ? dAdAzrI kahetA, amane bALako hota to sArI rIte ucherata, paraNAvata. bAkI amane bApa thavAnuM gamatuM ja nahotuM. eTale dveSatiraskAra nahIM, paNa ApaNI dukAnamAM je AvyA e gharAka ne jatA rahyA to eya gharAka ! chokarAM jatA rahyA to chUTyA evuM lAge ? tyAre dAdAzrI kahe che, "ame baMdhAyelA ja nahotA, to chUTyA kyAMthI ? A to amane "gesTa AvyA ne gesTa gayA" evuM lAgeluM !" emane chokarAM nahotA to loka pharI paraNAvavA mATe taiyAra thayelA. paNa pote nA pADelI. A to chokarAMne zuM karavAnuM ? A kudaratI rIte banyuM, nahIM to mAMgatAvALA choDe ke ? hisAba hoya to Ave. hisAba Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vagara zI rIte Ave ? moTAmAM moTo puNyazALI e kahevAya ke jene ghera chokarAM nA hoya. kAraNa ke gayA bhavamAM copaDA cokhkhA karIne AvelA hoya ! A bAbA-bebI phemilImAM janme che, te potapotAnuM vAparavAnuM laIne ja Ave che. mA-bApe to khAlI vahIvaTa ja karavAno hoya che. A to bApA bole ke meM Ama tamane bhaNAvyA, Ama paraNAvyA, Ama kharcA karyA, te badhuM IgoIjhama ja che ! dAdAzrI kahetA ke chokaro Ave ne jAya. amane hatA ke gayA, mAre mana banne sarakhuM ja hatuM. jagatanI vAstavikatA jANatA nathI, tethI huM bApa chuM, mAro chokaro che evuM laI beThA che. gItAmAMya khuda kRSNa bhagavAne arjunane kahyuM ja che ne ke "he arjuna ! huM ne tuM bane keTalAya avatArathI chIe ja." A to ghaNA avatArathI Devalapa thato thato Ave tyAre AvuM saravaiyuM samajAya ke A RNAnubaMdhanA hisAba che badhA ! to pachI moha nA thAya. dAdAzrIno hisAba hato te eka bAbo ne eka bebI be ja AvyA. hisAba nA hoya to koNa Ave ? e potAnA hisAba laI le pachI kesa pUro thaI jAya. hisAba che tethI AvyA. tethI loka UMcakIne bAbAne ramADe. kAM to rAga hoya to chokaro thaIne Ave ne kAM to Sa hoya to vera vALavA mATe Ave. copaDAmAM kazuM levAdevA nA hoya to Ave ja nahIM ApaNe tyAM. eTale vIsa varSanI uMmare dAdAzrIne evuM lAgatuM hatuM ke A mahemAna AvyA che te jAya che, to enuM duHkha zuM karavAnuM have ? ne jo e nA javAnA hoya to ApaNe sArI rIte rAkhIe ane javuM hoya to chaTa ! ATalI nAnI uMmare mamatA nahotI, mAtra ahaMkAra hato ! keTalAya bhavathI silaka bhegI karatA karatA AvelA ! vAstavikatA zuM che e jJAna pahelethI ja hatuM. potAnA chokarAM che ke nahIM, te keTalIya rIte jJAnanI dRSTie samajIne mukta rahyA pote. 18 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chokarAM hoya to ramADe, hAthamAM jhAle paNa mahIM mamatA nahIM. mArA chokarAM evuM rAkheluM nahIM, chokarAM hIrAbAnA. A to koNa AvyA, koNa gayA ? pharI pAchA kyAM maLaze ? bhegA thayAya hoya, Ama bIjA rUpe Ave. pote keTalAyanA chokarA thayA hoya, ane potAne AvA keTalAya chokarA thayA haze ! bAkI kaMI levAya nahIM ne devAya nahIM. jAgRtimAM evuM dekhAya ke mane TADha vAya to e oDhe to mAre cAle ? nA, mAre oDhavuM paDe. to pachI e mAre zuM kAmano ? pachI mamatA ja nA rahe ne ! AvuM badhuM jJAna emane pragaTa rahyA ja kare ! pahelethI vartana jJAnI jevuM ja hatuM moha ja nahIM koI jAtano ! jagatanA lokonA moha-mamatA emane dekhAya. chokaro marI gayo tyAre raDe. jo tuM raDIne baMdha nA thavAno hoya to raDyA kara. paNa A to pAcho hase thoDIvAra pachI ! saMsAranA lokono rAga dekhAyA kare emane ! hIrAbA rUpALA hatA, tethI bALako janmyA te paNa rUpALA hatA. chokarA-chokarIne UMcakavAnuM mana thAya paNa mahIM moha nahIM bilakuleya ! moha to hIrAbA upareya nahIM ! phakta madharanA suMdara guNone laIne madhara pratye jarA moha utpanna thayo hato ! jo chokaro potAno hoya to ene kalAka TaiDakAvo, to potAno thaze ke nahIM e khabara paDI jaze. buddhinA AzayamAM jevuM lAvelA tevuM ja chokarA mATe thayuM. A vaLI jaMjALa zI te ? chokarAmAMya sukha mAneluM nahIM. hIrAbAne chokaro-chokarI mRtyu pAmyA tyAre duHkha raheluM. dAdAzrI samajI gayelA ke A nAnapaNamAM jAya che te hita thAya che. moTA thayA pachI to hisAba hoya te cUkavavA paDaze. kAraNa ke kaLiyugamAM gharanA mANaso pUrvanA verathI bhegA thaze. hIrAbAne pUcheluM ke "e moTo thaIne dArU pIne Avaze, e tamane gamaze ?" tyAre kahe, "e to nA game." pachI hIrAbA anubhavathI samajI gayelA ke badhAnA chokarAM bahu du:kha jJAna thatA pahelA hIrAbA kahetA ke chokaro che nahIM, paiDapaNamAM 19 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sevA koNa karaze ? dAdAzrI kahetA ke chokarAM nahIM hoya to cAkarI karanArA vadhAre loko maLaze. ane kharekhara emanI ghaNAM mahAtmAoe sevA karelI. puNya to jora kare ne ! hIrAbAne pUcheluM ke tamArA bAbAnuM, bebInuM nAma zuM hatuM? nAnA hatA tyAre kevA hatA? kevaDA thayA tyAre gayA ? to bAe kaheluM ke dIkaro be varasano thayelo, enuM nAma madhusUdana, bahu rUpALo hato. Akho dahADo ramato ane hasyA kare evo ! bebInuM nAma kapilA hatuM. eya bahu rUpALI hatI. e cha mahinA sudhI ja rahI. [3] matabheda nahIM dAdAzrI potAnA Adarza vyavahAranI vAto kahetA ke amAre chellA pistALIsa varSothI gharamAM matabheda paDyo ja nathI. roja joDe rahevAnuM chatAM matabheda nahIM, evuM suMdara jIvana ! pADozI joDeya matabheda nahIM. AjubAju pUchavA jAva to loka kahe, "nA, koI dahADo e lalyA ja nathI. koI dahADo bUma pADI ja nathI. koI dahADo koInI joDe gusse thayA nathI. e to bhagavAna jevA che." ane hIrAbAne pUche to kahe ke bhagavAna ja che ! mitro joDeya matabheda nahIM, to vAIpha joDe to matabheda hoto haze ? dhIsa Ijha mAya phemilI. bIjA loko gharanI vyaktione "mAya phemilI kahe paNa tyAM jaIe to tyAM jamatI vakhate ja kacakaca cAlatI hoya. potAnuM phemilI eTale emAM kazo Dakho nA hoya. hIrAbA sAthe amAre matabheda baMdha thaI gayA, kAraNa ke ame "mAya phemilI' kahetA. mAya phemilImAM vicArabheda hoya, paNa bhAMjagaDa hoya nahIM, kleza to nA ja hoya. dAdAzrI kahe che ke ame badhAne AtmasvarUpe joIe chIe, tethI amane juduM nA lAge. sAmo avaLuM-savaLuM bole toye juduM nA lAge. kAraNa ke ame vana phemilI rIte joIe badhAne. hIrAbAne choDI beTho eTale AkhI duniyA mArI phemilI thaI gaI, nahIM to emane ekalAne phemilI tarIke rAkhIne beTho hota to zuM thAta ? lagna jIvananA zarUAtanA varSomAM matabheda hato. hIrAbAne kahetA 20 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke tame Ama vAparo cho, tame vadhAre paDatuM Ama karo cho. tamane A phAvatuM nathI, tame eTikeTamAM rahetA nathI. teozrI kahetA ke sinemA joIne eTikeTavALuM thaI gayeluM amAre, tethI emanI eTikeTa khoLuM. paNa pachI potAnI bhUla samajAI. aNasamajaNa kADhI nAkhI, eTale pachI badhI bhAMjagaDa maTI gaI. paccIsame varSe DakhoDakhala vadhAre hatI, te dhIme dhIme ochI thatA thatA tetrIsame varSe khalAsa thaI gaI. DakhoDakhalanuM kAraNa potAnI aNasamajaNa, pote bairInA dhaNI thaI beThelA. pachI bhUla samajAI ke pote dhaNI nathI, A to pArTanara chIe. pachI rasoDAnuM kAma, gharanuM kAma emaNe saMbhALavAnuM, bahAranuM kamAvavAnuM kAma mAre saMbhALavAnuM. mArA kAmamAM tamAre Dakhala nahIM karavAnI ane tamArAmAM mAre Dakhala nahIM karavAnI. ema potapotAnA DivijhananI vaheMcaNI karI nAkhelI pachI matabheda vagaranuM jIvana thaI gayuM. loko to satsaMgamAM kaMI vAto nIkaLe tenA kanekzanamAM dAdAzrIne pUchI kADhe, tame tamArI vAIpha risAyelI hoya to manAvI zako ? tyAre dAdAzrI kahe che ke amAre chellA pistAlIsa varSathI matabheda ja nathI. bAkI game tevI paristhiti hoya to ame risAyelAne manAvI zakIe. bIjA loko dhaNIpaNuM bajAve ne tame bajAvo emAM phera ? tyAre dAdAzrI kahe che, dhaNIpaNuM bajAvavuM eTale gAMDapaNa. pachI aMdhArAmAM keTalA bheda hoya ? chatAM kahe che ke ame dhaNIpaNuM baMdha karyA pachI pharI matabheda paDavA dIdho nathI. paDyo hoya to vALI letA AvaDe amane. kAraNa ke amArI dAnata khorI nathI, vALI levAmAM kadI saMsArI cIja ApaNe emanI pAsethI paDAvI levI hoya to khoTuM. ApaNe to emanuM mana svaccha karavA mATe vALI laIe chIe. paraNyAnA zarUAtanA varSomAM bahu ropha mArelA. tethI hIrAbAne bahu sahana karavuM paDeluM. te dahADe kaDakAI bahu tethI hIrAbA kahetA ke dAdA to tIkhA bhamarA jevA che. pachI samajaNa AvI te pachI e bhUlo pharI thavA dIdhI nathI. aNasamajaNathI hIrAbAne laDhelA kharA. nAnI nAnI bAbatamAM, kaDhI khArI thaI hoya to bhAMjagaDa thAya. kyAreka sANasI laIne pheMkelI 21 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha3. Ama potAnI badhI bhUlo satsaMgamAM khullI karI detA. aNasamajaNano kothaLo, AvuM te kaMI zobhe ? pATIdAriyA lohI ne aNasamajaNa be bheguM thAya tethI AvA matabhedo paDelA. pachI samajAyuM ke A to bhUla thaI rahI che, gharanA mANasane du:kha kema apAya ? laukika jJAna sAMbhaLeluM "budhe nAra pAMsarI', te badhI ghora ajJAnatA chevaTe gaI ne hIrAbA sAthe sudhArI lIdhuM. pachI keTalAya varSathI matabheda paDelo nahIM. pote vAIphanA dhaNI nathI, kharekhara pArTanara che. dhaNI tarIke hakkadAvo nA bajAvAya, samajAvI-samajAvIne badhA kAma karavA joIe ! dhaNIpaNAnI sattA vAparavAnI nathI. bIjA ApaNane dhaNI kaheze, e padanA lAbha bhogavo paNa sattA vAparavAnI nathI. sattA jANIne bhogavavA mATe che. dhaNI thavAmAM vAMdho nathI, dhaNIpaNuM karavAmAM vAMdho che ! dAdAzrI kahe che ke AMtarika matabhedo maTADavAno koI upAya che ? pachI jAte zodhakhoLa karI ke Ano upAya ApaNe potAno mata ja kADhI nAkho, to matabheda paDe ja nahIM. mAro mata ja nahIM, tamArA mate mAro mata. ApaNo mata nA mUkavo sAmA upara. sAmAne pUchavuM ke A bAbatamAM tamAre zuM kahevuM che ? e enuM pakaDI rAkhe to ApaNe potAnuM choDI daIe. kaye raste sAmAne du:kha nA thAya e jovuM. ApaNo abhiprAya sAmA upara ThokI besADavo nahIM, sAmAno abhiprAya ApaNe levo. dAdAzrI eka vizeSa vAta kahI jAya che ke pAchalI jiMdagI ame hIrAbAnA kahyA pramANe cAlyA chIe, matabheda paDe nahIM eTalA mATe ! pote paccIsa varSanA hatA tyAre je lAIpha hatI jhaghaDA-tophAnavALI, te bahu vicArI vicArIne, zodhakhoLa karI ke AnI pAchaLa kaoNjhijha zuM che, kema Ama thAya che ? chevaTe pAMtrIsa varSe badhA tophAna baMdha thaI gayA. te pachI IThyotera varSanI uMmara sudhI koI matabheda paDyo nathI. jJAna to pacAsa varSanI uMmare thayeluM. te pahelA jJAna nahotuM, paNa buddhikaLAo bahu sArI AvaDe. te buddhithI pRthakkaraNa karI le ke AmAM zuM Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hovuM ghaTe ne zuM nahIM? jethI karIne A matabheda nA thAya. gharanA mANasone laDe e bAyalo kahevAya. gharanA mANaso Azrita che, khIle bAMdhelA che, ene laDe eno artha ja zuM ? hIrAbAne lagna pachI laDelA, te paccIsaaThyAvIsa varSanI uMmare samajaNa AvI tyAre arerATI chUTI gaI. tenA pratikramaNo karelA potAnI garaje, kAraNa ke pote mokSe javuM che ! vAta sAMbhaLI ke "nabaLo dhaNI bAyaDI upara zUro." te potAne thayuM ke huM nabaLo ! meM AmanI upara AvI zUravIratA karI ! potAnI jAtane tapAsI jovAnI ke pote nabaLo che ke nahIM ? pachI amAre matabheda paDyA nathI. ame koIne kacaDeluM ja nahIM, e siddhAMtane mAnatA AvelA ghaNA kALathI. potAnI sattAmAM Avyo, hAtha nIce Avyo tenuM rakSaNa karavuM. puruSe moTuM mana rAkhavuM paDe. strIone moTuM mana kyAre thAya? ke ApaNe bahu moTuM mana karIe tyAre eya pachI moTuM mana kare. te vaLI ApaNA karatA vadhAre vizALa kare ! jo ApaNe mana saMcita karIe to e tALA ja vAsI de. emane devI tarIke jozo to ApaNe deva thaIzuM. eka bene dAdAzrIne pUcheluM ke puruSa prabhutvavALo samAjano aMta kyAre Avaze ? dAdAzrIe kahyuM ke kAM to baheno tame DahApaNavALI thAva athavA kAM to bhAIo DahApaNavALA thAya. bemAMthI eka DahApaNavALo thAya to aMta Ave. hIrAbA DahApaNavALA ja hatA, jema tema TaiDakAvIne ame emane bagADelA. kAraNa kaDakAI kharI ne ! pAchuM huM emane, e pote kartA che evuM jANuM ne huM potAnI jAtane saMpUrNa kartA mAnuM eTale mane emanI bhUla ja dekhAya. e to pachI jJAnanA AdhAre samajAyuM ke A to poluM che ! paccIsa-trIsa varSa sudhI bhUla thayelI, te pachI amAre bene matabheda thayA nathI. emane ema nA lAge ke AmaNe mane duHkha ApyuM. amaneya ema nA lAge ke emaNe duHkha dIdhuM che ! ApaNe manuSyamAM chIe to sudhArI zakAya tevuM che ! meM trIsa-batrIsa varSIya sudhAryuM ne ! jenI joDe eka gharamAM rahevAnuM tenI joDe jhaghaDA karAtA haze ? zuM 23 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joDe laI javAnuM che ? maravAnA nA hoya to pharI bAjhIe ! maravAnA to che ja, to A saMsAra sArI rIte bhogavo ane Avato bhava sudhAro ! matabheda paDavAnuM kAraNa zuM ke pelI jANe huM akkalavALI, bhAI jANe huM akkalavALo ! pachI be akkala TakarAya, tyAM solyuzana Ave ? dAdAzrI kahe che, jo hIrAbA kahe ke tamArAmAM akkala nathI, kharekhara to kahe evA nathI, chatAM AvuM kahe to ame kahIe, barobara che, sAruM thayuM tame mane cetavyo. ApaNe zuM kAma matabheda pADIe ? bheguM rahevuM ne matabheda pADavo, zo artha che ? emanI vAta nA gamatI hoya toya kahIe ke tamArI vAta to mane bahu gamI. moDhe kahevAmAM zuM vAMdho che ? saMsAramAM sukha-zAMtimAM rahevAya ane mokSe javAya evo rasto khoLI kADho ! nahIM to koIne saheja duHkha thaze to vera baMdhAze ne mokSe nahIM javA de. dAdAzrI kahe che, hIrAbAne hAthe ghI DhoLAtuM hoya toya amAre jJAna hAjara hoya ke e ghI DhoLe ja nahIM, chatAM DhoLAya che to jovA jevuM che mATe juo ! Ama matabheda nA paDavA daIe. hIrAbA joDe anubhava badho meLavI lIdho. e avaLuM kare toye bhAva bagaDe nahIM. eka avatAra hisAba pUrA karo. paraNavAnuM ne paraNIne pachI pastAvAnuM. pastAvAthI anubhava jJAna thAya. e kaMI copaDI vAMcce anubhava jJAna nA thAya. dAdAzrI kahe che ke ame je bolIe chIe e pramANe AkhI lAIphamAM vartalA chIe. mArI jAta upara TrAyala lIdhA pachI kahuM chuM. matabheda prapha thaI gayo ne, e ja bhagavAna thavAnI taiyArI ! matabheda eTale bhIMta sAthe mAthuM athADavuM ! bijhanesamAM be bhAgIdAra athaDAya to samajAya ke be samajadAra athaDAyA. paNa gharamAM matabheda karAto haze ? eka belensa ane bIjA AuTa opha belensa ! ApaNe eDajasTa thavuM joIe. dAdAzrI kahe che ke ame hIrAbA sAthe eDajasTa thatA hatA. athaDAmaNa UbhI nA thavI joIe. athaDAmaNamAM AvavAthI pratApa jato rahe ! dAdAzrI pote nAnA nAnA prasaMgonuM varNana kare che, sAmevALo nA phare to pote eDajasTa thaI jatA paNa matabheda paDavA detA nahIM. sAmI 24 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyakti zuM kahe che, kevA AzayathI kahe che, zuM hetuthI kahe che, e pote tarata samajI letA ane eDajasTa thaI jatA. A loka to kevA ke bhIMta joDe athaDAya ne kahe, bhIMta mane vAgI ! A UMdhI dRSTi che, tenA duHkha che duniyAmAM ! dAdAzrI kahe che, ane buddhinA DivijhanathI badho matabheda baMdha karI dIdhelo. chatAM hIrAbAnI oLakhANa amane sATha varSe paDI. pistALIsa varSa nirIkSaNa kara kara karyuM, tyAre emane oLakhyA ke AvA che ! prakRti kevI che jovAno abhyAsa karavA mAMDyA. prakRti oLakhAya kyAre ke eka to sarakhApaNAno dAva ApIe tyAre. e savaLuM-avaLuM bole toya sarakhA chIe, barobarIno dAva ApIe, dabANa nA lAvIe. sAmAnI prakati oLakhI levAnI ke AvI prakRti che. pachI eDajasTamenTa levAnA. sAmA joDe kAma levAnI navI rIto zodhI kADhavAnI paNa matabheda nahIM paDavA devAno. [4] ghI pIrasavAmAM.. lagnanA thoDA varSomAM athaDAmaNa thaI hatI, te kevA prakAre tenI vigata ahIM maLe che. ghare mahemAno AvelA ne jamavAmAM cUramuM banAveluM. pAMca-sAta mitro sAthe jamavA beThelA. hIrAbA pIrasavA AvyA. te ghI Ama dhIme dhIme reDe. dAdAzrInI prakRtimAM ema ke ghI sArI rIte reDo ne ! ane hIrAbAnI prakRtimAM ke emane jarUra haze eTaluM reDI ApIza. paNa pelI kSatriya prakRti te dAdAzrIno mijAja khasI jato ke A zuM, AvI rIte ghI pIrasAtuM haze ? thoDI thoDI DigrIe ghI reDavAnuM nahIM, Ama sIdhuM nAInTI DigrIe ghI reDI devAnuM. AvuM ochuM ghI mUkatA dekhIne dAdAzrIne akaLAmaNa thAya ke A mAruM khoTuM dekhAze ! bhAIbaMdha AgaLa potAnI AbarU jatI raheze, evuM lAge ! potAne e phAve nahIM. bAkI khAnArA TevAyelA hatA ke hIrAbA jarUriyAta pramANe ghI mUkaze ane hIrAbA jarUriyAta pramANe ghI mUkatAya kharA paNa potAne rIsa caDhI. pachI rIsamAM ja hIrAbA Ama ghI reDatA hatA te dAdAzrIe ghInuM pATiyuM Ama UMcuM karyuM ke Ama dhAra pADo. te pachI hIrAbAne khoTuM lAgI gayuM. badhA mahemAna gayA pachI hIrAbAne vaDhyA ke AvuM nA cAle. ghInuM pATiyuM 25 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekadama vALI devAnuM. tyAre hIrAbA kahe che, "huM kaMI tamArA bhAIbaMdhane ochuM mUkavAnI hatI ? jarUra pramANe dhIme dhIme Apata. vadhArAnuM ghI DhoLI devAno zo artha che ? tame badhAnI vacce mAruM apamAna karI nAkhyuM." evuM bolyA te dAdAzrIne emanI bhUla samajAI ke A to judA judA prakRti svabhAva che. pachI dAdAzrIne samajAyuM ke A to emanuM DahApaNa hatuM ane mAruM gAMDapaNa hatuM. vadhAre paDatuM ghI DhoLI devuM e to gAMDapaNa ja kahevAya ne ! jene nyAya buddhithI jovuM che ene sAcuM samajAya. A to prakRtinI Adato, jevuM joyuM hoya evuM zIkhe. pachI pote hisAba kADhyo ke A to emane paddhatisaranuM che ne potAnuM lAphApaNuM che ! pachI tAraNa kADhI nAkhyuM ke emanI vAta karekTa che. karekTanesa nakkI karI dIdhI pachI bIjuM jovAnuM nahIM. [5] nA calaNiyuM nANuM, rahIe gesTanI peTha dAdAzrI kahe che, "hIrAbA joDe cAlIsa-pacAsa varSathI matabheda nathI. hAthamAM lagAmeya ame rAkhI nathI. ame hIrAbAne kahetA ke huM to tamAro gesTa chuM." eka vakhata kisso evo banyo hato ke eka bhAI Ama emanA bhatrIjA jamAI thatA hatA, te Ama Ave tyAre satsaMganI vAto kare, emane majA Ave. e bhAI Ave tyAre emanI joDe cA-pANI pIve. ekAda pApaDa-pApaDIno nAsto kare. eka divasa pelA bhAIne utAvaLa hatI. te phakta maLIne pachI jatA rahevuM hatuM. tyAre dAdAzrI emane kahe che, cA pIdhA vagara nA javAya. te pachI hIrAbAne rasoDAmAM bUma mArIne kahyuM ke "A bhAI AvyA che, emane mATe cA mUkajo." hIrAbA jANe ke roja Ave che ema besaze ane Aje pelA bhAIne utAvaLa hatI. aMdara rasoDAnA saMjoga badalAyelA. pADozIne tyAM mahemAna AvelA te sTava bagaDyo haze emano, te hIrAbA pAsethI sTava laI gayA. bahAra dAdAzrI pelA bhAIne kahe che, "pApaDI khAdhA vagara nA javAya. rasoDAmAM hIrAbAne kahevAmAM AvyuM ke "Amane javuM che, jarA 26 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaladI lAvo. pelAya kahe che, "hA, hamaNe lAvuM chuM. paNa saMjoga tyAM badalAyelA, bahAra Amane khabara nahIM. pachI pelA bhAI javAnI utAvaLa kare. tethI dAdAzrIe rasoDAmAM tapAsa karI ke zuM thayuM ? tyAre khabara paDI ke sTava pADozI laI gayA che. sagaDI upara dALa thAya che. cAnuM ThekANuM paDyuM nathI. pachI dAdAzrI pote samajI gayA ke A saMjoga badhA badalAI gayA che, meM ja A Dakho karyo che. pachI to pote bahAra AvIne pelA bhatrIjA jamAIne zuM kahyuM ke 'tamane A moDuM thaI gayuM, emAM kAraNa eTaluM ja che ke have gharamAM mAruM calaNa rahyuM nathI." have A zAthI kahyuM ke e bhatrIjA jamAI, Ama sAdhanavALA, toya zuM kare, pati-patnI be jaNa jamanArA hoya ne emanI patnI zAka lAvI hoya to A bhaI Dakho karyA kare, bAra Ane ratalanA bhIMDA levAya ja kema karIne ? AvI prakRti te emane pAMsarA karavA dAdAzrIe saMbhaLAvyuM ke "gharamAM amAruM calaNa rahyuM nathI.' hIrAbA sAMbhaLI gayA, te kahevA mAMDyA ke "A zuM bolo cho ? mArI AbarU bagADo cho ? AvuM bolo cho ?' te pelA bhatrIjA jamAI bolavA mAMDyA ke "AvA devI jevAne tame AvuM bolo cho ?" tyAre dAdAzrIe pelA bhAIne kahyuM ke "A AmanI AbarU nathI leto, paNa mAruM calaNa nathI have." pachI pAchaLathI hIrAbAne kahyuM ke "tamAro doSa nathI, Amane samajAvavA bolyo hato." pelA bhAI samajI gayA ke AvuM bhagavAna sivAya koI bole nahIM. tyAre dAdAzrIe kahyuM, "bolatA zIkho, calaNavALA AvyA ! tame ghare jaIne bolajo ke mAruM calaNa nathI." A to nA calaNI nANuM tene loko bhagavAna pAse mUke. tamAre calaNI thavuM che ke nA calaNI ? tyAre pelA bhAI kahe che, "mArAthI AvuM nA bolAya !" paNa pachI pelAne pUjyabhAva besI gayo. dAdAzrI kahe che, ame gharamAM rahIe chIe paNa hIrAbAnA gesTa ne calaNeya amAruM nathI gharamAM. gharamAM mahemAna Ave to hIrAbA jamADe, emAM amAre zuM levAdevA ? e lADu khavaDAve ke zIro ke roTalA. potAne kazuM bhAMjagaDa rahI nahIM. AvuM samajAya ke potAnuM calaNa rAkhavA jevuM 27 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI to A saMsArathI chUTAya. jJAnI puruSanA eka-eka abhiprAya jo samajamAM levAmAM Ave to ja chUTako che ! jJAnI puruSanA zabdo pramANe cAlyo to kAma thaI jAya ! gharamAM gesTa tarIke raho. gesTe rAga-dveSa karavAnA hoya ? gesTa to gharanA loko kahe ke ahIM sUvAnuM, to tema. A jamavAnuM, to tevuM. gesTanA kAyadA pALavAnA. jene tyAM gesTa tarIke rahyA hoya emane herAna nahIM karavAnA, Ameya kudaratanA gesTa ja chIe ne ! gesTa kaDhI halAvavA nA jAya. gesTa to rUmamAM besI rahe. mATe gesTa jevuM vartana rAkho. [9] dAdAnuM eDajasTamenTa - kaDhImAM pANI. dAdAzrI jamatI vakhate khAvA-pIvAnI bAbatamAM kevI rIte eDajasTamenTa letA, temanI kevI samajaNa hatI, zA mATe eDajasTamenTa levAnuM, kevI jAgRti rahelI te bahu samajavA jevuM che. hIrAbAthI koI phero rasoI barobara nA bane to koI dahADo bhUla kADhatA nahIM. eka phero kaDhI khArI thaI hatI. Ama to koI dahADo nA thAya ne te dahADo kaDhI khArI thaI gayelI. dAdAzrI nA banAvanArane vagove, ke nA kaDhIne vagove. kaDhI ke jenI joDe rojanI oLakhANa tene kema vagovAya ? paNa pachI kaMIka upAya khoLI kADhe. te dahADe pachI dhIme rahIne kaDhImAM pANI reDI dIdhuM thoDuM. e hIrAbAe joI lIdhuM te kahevA mAMDyA ke A kaDhImAM pANI kema reDyuM ? tyAM dAdAzrInuM eDajasTamenTa evuM hatuM ke kaDhI sTava upara hoya to pANI reDAya, to ame ahIMyA reDyuM. amAre to mananuM samAdhAna ja che ! cUlA upara reDe to pAkI ne A kAcI ! mananI mAnyatA ja che ne ! pAMca tattvonI banelI cIjo, AmAM kazuM bagaDavA jevuM hoya nahIM. A to khAvA sAthe kAma che. mahIM pANI reDIne khAvA lAyaka banAvIne khAI le pote ! mahIM moDhAmAM pesavuM joIe. eTale ame jIbhane anukULa Ave tema karI nAkhIe. zokha mATe nathI khAtA, pUraNa mATe khAIe chIe. jenAthI bhUkha maTe. 28 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koI phero bhAta lUkho hoya to bhAtamAMya pANI reDI jarA maracuMmIThuM nAkhIne halAvIne khAI letA. emane badhI kaLA AvaDe. badhI jAtanA eDajasTamenTa letA AvaDe. kaDhI vadhAre khArI hoya ne to bhAta vadhAre ne kaDhI ochI ema eDajasTamenTa karIne khAI levAnuM. paNa eka kSaNavAra UMdho vicAra nathI Avyo ane kleza thavA dIdho nathI. nahAvAmAMya pANI garama hoya, ThaMDuM pANI hoya nahIM, to garama pANI copaDI copaDIne nAhI le. kaMI paNa eDajasTamenTa karIne ukela lAvI nAkhatA. loko to moMghA bhAvanI kerI lAvyA hoya, rasa-purI jamaNamAM hoya paNa jo kaDhI khArI hoya to kakaLATa karI AkhuM jamaNa bagADI nAkhe. eka cIja bAjue mUkIne bIjuM badhuM jamAya ne ? sAMje pAchuM bIjuM jamavAnuM Avaze to A zuM jhaghaDo Ubho karavo ? te kahuM khAruM karyuM, Ama bhUla kADhe to zuM thAya ? chokarAMya bhaDake bicArA ! kakaLATa karavAnI jagyAe ThaMDaka karIe tenuM nAma dharma kahevAya. A loko to duHkha nathI hotA paNa duHkha UbhA karI nAkhe che. koka dahADo kaDhI khArI thaI hoya to vAIphanI AbarU laI nAkhe. gharamAM mANasanI bhUla nA thAya ? karanAranI bhUla thAya ke nA karanAranI ? to kaThuM khAruM che" kahIne bhUla nA kaDhAya. paNa A to Teva che ke bhUla khoLI kADhIne dabaDAvavA. pachI vAIpheya kyAreka badalo le ! Avo kakaLATa potAnI phemilImAM kema thavA devAya? kaDhInI bhUla kADhI vAIphanuM apamAna karIe, e sAruM nA kahevAya. kahIe nahIM, bhUla nA kADhIe e tapa karyuM kahevAya. kahevuM hoya to emane duHkha nA thAya tevI rIte kahevAya. bAkI mokSe javuM hoya to aMtaratapa karavuM paDe. dALamAM mIThuM vadhAre hoya to ApaNe aMtaratapa karIne khAI laIe. pachI gharavALA jamaze tyAre emane khabara paDI jaze. ApaNe noTisa borDa thavAnI zI jarUra che ? dAdAzrI kahetA ke khAvAnI bAbatamAM pote koI dahADo bhUla kADhI ja nathI. ghaNA phero potAnI jIbha kharAba hoya to jamavAnuM badhAne sAruM 29 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAge ne potAne nA bhAve. kharekhara banAvanAra banAve che ke pachI e zA AdhAre thAya che ? konI sattA che, e jJAna jANavA jevuM che. bAkI akSareya bhUla kADhavA jevuM nathI. eka rAI pote khAI zake evI sattAmAM nathI. are, saMDAsa javAnI potAnI svataMtra zakti nathI. A to sattA bIjI zaktinA hAthamAM che. khAvAnuM thALImAM Ave che te potAno ja hisAba che, bhogavanArano hisAba. khAnAranA puNya-pApanA AdhAre tyAM banAvanAra banAve che. khAnAranA bhAgyanA AdhAre bane che, banAvanAra to bicArA nimitta che ! tethI kaDhI khArI thAya to kazuM bUmAbUma nA karAya. dhaNIe vAIphanI bhUla kADhavAnI nA hoya tema vAIphe dhaNInI bhUla kADhavAnI nA hoya. gharamAM bilakula zAMti rahevI joIe. azAMti karavAthI to Avato bhava baMdhAya che, vAIpha joDe vera baMdhAya che ! eka phero DhebarAmAM mIThuM vadhAre hatuM to dAdAzrIe DhebaruM dUdhamAM coLIne khAI lIdhuM. koIne jANavA nA de ke zuM banyuM ne upAya karI nAkhe. eDajasTa evarIvhera. gharamAM eka matabheda nahIM paDavA mATe keTaluM badhuM eDajasTamenTa levuM paDe ! koI dahADo cAmAM khAMDa bhUlI gayA hoya to khAMDa vagaranI cA pI levAnI. potAno kazo Dakho ja nahIM. kAlano upavAsa hoya, jamavA bese to veDhamI moLI hoya, dALa khArI hoya ne zAka caDhyuM nA hoya to zuM thAya ? jJAnI to zuM kare ? e to tarata "vyavasthita' samajI jAya, ne veDhamImAM bhAvathI svAdurasa nAkhe ke bahu gaLI che, to gaLI lAge. rIMgaNA-baTAkAnuM zAka kAcuM hoya to rIMgaNA cAvIne khAvAnA ne baTAkA kAcA khAIe to naDe eTale e bAjue rahevA devAnA. eDajasTamenTa le to jamADanAra khuza thaI jAya. te ghaDIe saMyama rahevo joIe. vAIpha jo AvuM jue to kahe ke kahevuM paDe, jarAya akaLAyA nahIM, moTuMya bagADyuM nahIM. kacakaca karyA vagara jamI lIdhuM. to e khuza thaI jAya. saMyamane vakhANanAra paNa saMyamI thAya. vAIpha paNa saMyamI thAya. 30 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa pAse anaMta bodhakaLAo hoya. te jo sAMbhaLe to sAMbhaLatA ja kAma kADhI nAkhe. ane jo saMyama nA pALyo to vaDhavADa thAya. zAMtithI jamavAnuMya nA maLe ne pote gAMDo dekhAya. vAIpha joDe kacakaca thAya te vAIpha vera bAMdhe ke tame pakaDAo tyAre vAta che, huM paNa joI laIza. ApaNe chokarAnI sAta khoDa kADhIe to chokaro paNa ApaNI ekAda khoDa kADhaze. tame enI khoDa nahIM kADho to e tamArI khoDa nahIM kADhe. vyavahAramAM kevuM che ke jo tamArI khoDa kADhe e tamane nA gamatuM hoya to tame bIjAnI khoDa nA kADhazo. e mahIM ja samAvI dejo. jJAnI puruSanI pAse bodhakaLA sAMbhaLI hoya to jyAre evo saMjoga Ave tyAre sAMbhaLelI bodhakaLA hAjara thaI upayogI thaI paDe. zuM avalaMbana levAnuM? prAptane bhogavo. prApta je AvyuM, jeTaluM ThIka lAge teTaluM khAI levuM. kaSAya utpanna nA thAya ema rahevuM. nA bhAvatuM AvyuM thALImAM to tyAM samabhAve nikAla karajo ! koIne chaMcheDazo nahIM. nA bhAvatuM AvyuM thALImAM, to dAdAzrI keTalA badhA eDajasTamenTa laIne samabhAve nikAla karatA ! nA bhAvatuM thALImAM AvyuM e saMjoga che, ene dhakko mArIza to tane e dhakko vAgaze. nA bhAvatAmAMthI thoDuM khAIne ukela lAvajo. nahIM to nA khAIe ne, to je banAvIne laI Avyo che enI joDe bhAMjagaDa paDe ane bIjuM khAvAnI cIjanuM apamAna thAya. te pachI bhaviSyamAM bhegI nA thAya. khAvAmAM nA bhAvatI cIjanI bhUla kADho to sukha vadhe ke ghaTe ? sukha ghaTe e vepAra nA ja karAya ne ! dAdAzrI kahe che, amane nA bhAvatuM hoya toye "bahu sarasa che" kahIne khaI laIe. "bhAve che" kahIe to gaLe utare. gharamAMye koI jANe nahIM ke dAdAne A nathI bhAvatuM ke bhAve che ! dAdAzrIe potAnA jIvananA prasaMgonuM jhINavaTathI nirIkSaNa karyuM 31 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. athaDAmaNa thAya ne matabheda thAya tenA kAraNo zodhI kADhyA ne kAraNo TALyA, tethI jIvanamAM matabheda ja nahotA rahyA. saMsAramAM to tame koInI khoDa kADho, to e paNa tamArI khoDa kADhavA talapI rahyA hoya. dAdAzrIe evuM anubhavyuM. eka phero hIrAbAnI bhUla kADhI to be-traNa dahADAmAM hIrAbAe dAdAnI bhUla khoLI kADhI tyAre ja jaMpyA. tyArathI dAdAzrIe nakkI karyuM ke AmanuM nAma nA levuM. eTale pahelethI cetI gayelA, te strIne (vAIphane) chaMcheDavAnA bArA ja baMdha karI dIdhelA. ApaNe emanI bhUla kADhIe to e paNa vakhata Ave tyAre ApaNI bhUla kADhe. eTale AmAM koI sukhI nA thAya. puruSa pAse zakti che, Ane baMdha karI devAnI. te dAdAzrI kahe che ke ame trIsa-pAMtrIsa varSanI uMmara sudhI AvuM tophAna calAvyuM. paNa pachI A kolDa vaoNra samajI-vicArIne baMdha karI dIdhuM. tyAra pachI A 'jJAna' pragaTa thayuM. strIonI bhUla nA kADhavI, nahIM to avazya noMdhamAM rAkhe ane trIsa varSa pachI tAjI kADhe. jyAre puruSa bhoLA, kazI noMdha nA rAkhe, bhUlI jAya. eTale zA mATe ApaNe vAIphane duHkha thAya evuM karIe ? e ApaNane duHkha Ape to jame karI levuM ane ApaNe ene duHkha nA ApavuM. eTalo nobiliTI guNa puruSamAM hovo joIe. pati-patnInA jIvanamAM zAMtithI rahevAya evA kImiyA dAdAzrIe anubhavIne jagatane ApyA che. saMsAra e rileTiva saMbaMdha che. rileTiva eTale vAIpha ciDhAI hoya to e saMbaMdha phADa phADa kare, to ApaNe sAMdha sAMdha karavuM, to saMbaMdha Takaze. emane kSaNe kSaNe jAgRti rAkhavI paDelI, tyAra pachI A 'jJAna' pragaTa thayuM hatuM. [7] pati-patnI beunA Divijhana judA jIvana vyavahAranI bAbatomAM pote khUba ja vicArazIla hatA. pote moTA problema UbhA thAya te pahelA solyuzana lAvI nAkhatA. teo kahe che, ke huM kamAu ane meM koIne paisA ApyA hoya ne hIrAbA kahe, 'tame 32 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A paisA AvuM lokone ApI Avo cho, e sAruM nA kahevAya." to mAruM magaja te ghaDIe caDhI jAya. pachI meM vicAra karyo ke huM emanA DipArTamenTamAM hAtha ghAlato hoIza to emanuM magaja caDhI jatuM haze. pachI nakkI karyuM ke be DipArTamenTa vaheMcaNa karI nAkho. A tamArA DipArTamenTamAM mAre hAtha ghAlavo nahIM, mArA DipArTamenTamAM tamAre hAtha nA ghAlavo. e rasoDAmAM ghI DhoLI de to huM boluM nahIM ane huM koIne paisA ApuM to e bole nahIM. rasoDuM tamAruM, bijhanesa mAro. pachI bheLA rahIne ghara calAvavuM. te vyavahAra sAro cAlyo. emanA DipArTamenTamAM hAtha ja nA ghAlIe, game te thAya toye. pachI e paNa ApaNA DipArTamenTamAM hAtha nA ghAle. eTale homa DipArTamenTa hIrAbAnuM. phorena DipArTamenTa amAruM. te jhINavaTathI vibhAjana karI pachI hIrAbAnA DipArTamenTamAM kyAreya Dakhala nA karI. tethI AkhI jiMdagI matabheda vagara jIvI zakyA. dhaMdhAmAM tamAre pUchavuM nahIM, meM zuM karyuM ne zuM nahIM ? A sAla zuM kamAyA? huM emanAmAM hAtha ghAle tyAre e mane pUche ne ! gharamAM jarUriyAtanA paisA hIrAbAne maLyA kare, emane koI dahADo khUTe nahIM evuM dAdAzrIe rAkheluM. dAdAzrIe pote duHkha badhuM vahoreluM, paNa hIrAbAne du:kha paDavA dIdheluM nahIM. koI paNa athaDAmaNa thAya to sAmo athaDAya paNa pote ene nA athaDAya evI rIte jIvana jIvelA. dAdAzrIno to eka ja dhyeya hato mokSe javAno, eTale A jagata eka miniTa posAtuM nahotuM. tethI athaDAmaNa na thAya evA kAyadA karI rAkhelA. bijhanesa-kamANI DipArTamenTamAM tamAre hAtha ghAlavo nahIM, ghara-rasoDA DipArTamenTamAM mAre hAtha ghAlavo nahIM. [8] suMdara vyavahAra - zuM zAka lAvuM ?' nAnapaNamAM bALako mRtyu pAmyA hatA eTale dAdAzrI ne hIrAbA be ja gharamAM. gharanuM zAka lAvavAnuM kAma dAdAzrI karatA. teo thelI laIne nIkaLe, poLane nAke jaIne zAka lAve. pachI ghare jema jema satsaMga bharAvA mAMDyo, jJAna pahelA, kramika mArganI rIte, satsaMgIo bhegA thAya. eTale 33 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pachI hIrAbA zAka lAvatA. te jatI vakhate pUche ke zuM zAka lAvuM ? zarUAtamAM dAdAzrI kahetA ke amuka zAka lAvajo. pachI to roja jatI vakhate pUche to kahetA ke tamane ThIka lAge te lAvajo. roja AvuM pUche to dAdAzrI roja Avo javAba Ape, te pachI pAMca-sAta dahADA pachI hIrAbA pUchayA vagara lAvavA mAMDyA. te pachI dAdAzrI samajI gayA ke A to pUchayA vagara lAve che ! te khAtI vakhate pUche ke Aje kArelAnuM zAka kema banAvyuM che ? tyAre hIrAbA kahe, tame ja kaho cho, game te lAvajo. ne Ama lAvyA pachI AvuM kaho cho ? tyAre dAdAzrIe samajaNa pADI ke tamAre amane pUchavuM ne ame kahIzuM, tamane ThIka lAge che, paNa pUchavuM. to ApaNo vyavahAra UMco dekhAya. A goThaveluM te vinaya kahevAya. huM kahuM te ja zAka tAre lAvavuM e avinaya kahevAya. A pUchavuM e saMskAra kahevAya. loko jue ke kahevuM paDe A vyavahAra ! A saMskAra bahu UMcA lAge emane. dAdAzrI vyavahAra paNa zikhavADe che ne dharmaya zikhavADe che ane mokSamAM kema javAya te paNa samajaNa Ape che. emAM jIvanamAM aDacaNa ochI thAya te hetu che. [9] pharI jaIne paNa TALyo matabheda jJAna pahelA matabheda vagaranuM jIvana jatuM hatuM, chatAM eka phero jJAna pachI matabheda paDI gayo hato, paNa pachI potAnI bhUla bhAMgIne tarata velDiMga karI matabheda TALI dIdho. prasaMga evo banyo hato ke hIrAbAnA bhAIne tyAM cAra dIkarIo, emAM moTI dIkarInuM lagna thavAnuM hatuM. te hIrAbA pUchavA mAMDyA ke A dIkarIne lagnamAM zuM ApavuM ? hIrAbAe pUchayuM eTale dAdAzrIe potAnI samajaNa pramANe javAba Apyo ke gharamAM cAMdInA je taiyAra vAsaNa paDyA che te Apajo, navuM atyAre moMghA bhAvanuM banAvavA karatA. tyAre A zabdo emane vAMkA lAgyA ne kahevA mAMDyA ke tamArA mAmAnA dIkarAnI dIkarI paiNe che to AvaDA AvaDA tATa karAvo cho ne amAre tyAM ATaluM ja. AvuM bolyA ke tamArA ne amArA thayuM eTale dAdAzrI pote samajI gayA ke A bheda paDI gayo, A mArI bhUla thaI gaI Aje. emane AvuM kahevAno vakhata Avyo ? A to bahu ja khoTuM kahevAya, tarata mahIMthI ajavALuM thayuM. tyAM pote tarata pharI gayA. kahevA mAMDyA ke mAruM evuM kahevAno bhAvArtha 34 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI, Amane A cAMdInA vAsaNa ApavA ane pAMcaso rUpiyA rokaDA Apajo ! tyAre hIrAbA kahevA mAMDyA ke tame to bhoLA mANasa cho, evA pAMcaso rUpiyA apAtA haze ? tyAre dAdAzrI kahe che, tamane ThIka lAge che ! matabheda na paDavA devA pote AvuM bolI pharI gayA. jene matabheda nathI karavo, tene matabheda kema TALI zakAya enuM jJAna enI meLe kudaratI rIte utpanna thAya. matabheda paDe to emane keTaluM duHkha thaI jAya ! dAdAzrI kahe che ke matabheda paDe to huM jJAnI zeno ? tamAre matabheda pADavo hoya toye huM paDavA nA dauM. amAre kAyama jAgRti hoya. amAre pistALIsa varSathI matabheda ja nathI koI jAtano. pachI emanI mahIM rahelA bhagavAna mArI upara eTalA badhA khuza thaI gayA ke tame je mAMgo e phaLa ApuM. tamArA bhagavAna tamane phaLa nA Ape. emanA bhagavAna tamane phaLa Ape, tamArA bhagavAna emane phaLa Ape. tame jo AvI rIte ene duHkha nA Apo to enuM phaLa AvuM ja Ave. A sAyanTiphika vAta che. [10] dAdA bhoLA, hIrAbAmAM kapaTa ? hIrAbA dAdAzrIne haMmezAM kahetA, 'tame bahu bhoLA cho." tyAre dAdAzrI vAtane vadhAvI le, ke A tame sarasa zodhI kADhyuM, mane gamI vAta. pachI eka dahADo dAdAzrIe hIrAbAne pUchayuM ke tame to sIdhA mANasa, tamAre koI dahADo UMdhuMcatuM karavAnuM nahIM ne ? tamArAmAM to kapaTa hoya nahIM ne ? tame vadhAre paDatA saraLa hazo ne ? tyAre hIrAbA kahe, "nA, e tame nA jANo. ame to badhuM karIe, tamane khabara nA paDe. mArAmAM kapaTa kharuM. dAdAzrIe pUchayuM, "bIjI strIo jUThuM bole, tame to..." to kahe, "ameya bolIe, e to amane AvaDe." zAthI evuM kapaTa kare ? ApaNe pUchIe ke "pelI cIja kyAM gaI ?" to kahe, "mane khabara nathI, koI laI gayuM lAge che !" have kharekhara e kokane ApI dIdhI hoya. basa AvA, bIjA kevA kapaTa ! nAnI nAnI bAbatamAM jUThuM bole. have kaMI vaDhavAnA nathI, paNa e svAbhAvika thaI 35 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gayuM hoya. strIomAM A graMthi paDelI hoya, hIrAbA saraLa te kahI detA, 'tame vaDho nahIM eTalA sAru ame jUThuM bolIe. dAdAzrI kahe, "ame vaDhavA navarA ja nathI." tyAre bA kahe, "svabhAva ja evo ke bolI jaIe." hIrAbA dAdAzrInI prakRti oLakhe ke koI Ave ne kahe, "mAre Ama takalIpha che ne tema.' to tame kabATamAMthI kADhI tarata ApI do cho. tyAre dAdAzrI kahe che, "huM jANIne Apato hato, enuM duHkha ochuM thAya ne !" ane hIrAbAnuM ajANatAmAM jatuM rahe. dAdAnI A anokhI samajaNa hatI. saMsAramAM loko "mAre Ama aDacaNa che, Ama che, tema che" kahe, ne kAkaludI kare tyAre dAdAzrI samaje ke A che jUTho, paNa kAkalUdI kare che bicAro. eno AtmA vece che, te pote kharIdI letA. pote chetarAIne paisA ApI de, paNa eno ahaMkAra kharIdI letA hatA ! eTale loko emanI pAsethI laI jAya ane dAdAzrI ApI paNa de. kazuM pAse rahe nahIM. sAmAnuM duHkha sahana thAya nahIM eTale kabATa ughADIne paisA ApI detA ! tyAre hIrAbA zuM kahe ? 'tame bahu bhoLA, badhAne Apa Apa karo cho. pachI pAchA to AvatA nathI." dAdAzrIne pAchA mAgavAnuM phAve nahIM, maravA jevuM lAge. pachI chevaTe dAdAzrIe vyavahAra-vahIvaTa hIrAbAne soMpI dIdho. kabATanI cAvI hau ApI dIdhI. mArA hAthamAM kazuM nA rAkhazo. tame A cAvI tamArI pAse rAkho. dAdAzrIe vyavahAra soMpI dIdho te pachI hIrAbA badho vyavahAra, lagna-prasaMga badhuM sAcave. pachI hIrAbA kahe, "tame vyavahAramAM kazo hAtha ja nathI nAkhatA." tyAre dAdAzrI kahe, "mane samajaNa paDatI nathI. tamane samajaNa paDe badhI." eTale hIrAbA khuza thaI jAya. "bhoLA che ne pahelethI, eTale emane samajaNa nA paDe evuM kahe. dAdAzrI kahe che, "Ama karIne amAre to mokSe jatuM rahevuM che ne emaneya mokSe teDI jaIzuM !" ane mane bhoLo mAnI lIdhelo eTale emanI korTamAM nirdoSa gaNAuM ne ! 36 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] dAdA tIkhA bhamarA jevA satsaMgamAM prophesaro Ave te eka prophesare hIrAbAne pUchyuM ke 'dAdAno svabhAva pahelethI bahu sAro ?' tyAre hIrAbAe kahyuM, 'pahelA to tIkhA bhamarA jevA hatA. hamaNe AvA thayA.' dAdAzrI e paNa kabUla kare, 'hA, evuM ja hatuM. sAce ja, bahu tIkho.' dAdAzrI kahe che, amArI pAse sikrasI nA hoya. dIvA jevI khullI vAto. ane kaMI khoDa kADhavA jevuM hatuMya nahIM mahIM. sikrasI rAkhe e gunAvALo hoya. hIrAbA kahe ke dAdA tIkhA bhamarA jevA, to dAdAzrI taraphathI koI dalIla ja nahIM. koI paNa jAtanI dalIla e guno che. badhAnI rUbarU ja svIkArI letA ke hA, huM tIkhA bhamarA jevo hato. have pAMsaro thaI gayo. hIrAbA saraLa svabhAvI, te cokhkhuM bole. kAraNa ke pyoriTIne badhI. sahaja bhAve je Ave te bolavAnuM, kazI DakhoDakhala nahIM. koInI zarama jevuMya nahIM. jevuM lAge tevuM bolI nAkhe. sAhajika mANasanuM koIne duHkha nA thAya. dAdAzrI kahetA ke ame kara5 rAkhelo ne lAgaNIye rAkhavI paDe. beu sAthe rAkhavuM paDe, kAraNa ke A to strIjAti kahevAya. tethI hIrAbA kahetA ke dAdA tIkhA bhamarA jevA. bAkI Ama banAvaTI rIte dAba rAkhelo. ko'ka dahADo vadhu paDatuM bagADe, to jarA kaDaka thaI javAnuM. tethI DirelamenTa nA thAya. tethI hIrAbAnA manamAM rahI javAnuM ke dAdA tIkhA bhamarA jevA che. bAkI kharekhara tIkhApaNuM nathI dAdAmAM evuM hIrAbA jANe nahIM. jJAnImAM pratApa ane saumyatA banne guNa hoya ! badhI strIo dAdAne dekhe to emanI eka AMkhamAM kaDakAI dekhe ane eka AMkhamAM pUjyatA dekhe. eka AMkhamAM karapa ane eka AMkhamAM prema. tethI strI belensamAM rahe. koInI joDe UMce avAje rahelA nahIM cAlIsa varSathI, AjubAjuvALAya jANe ke bhagavAna jevA che. eka AMkhamAM dhamaka ane eka AMkhamAM prema, prema to joIe ja. prema vagara to mANasa jIve zA AdhAre ? TaiDakAvavAnI jagyAe vAIphane nA TaiDakAvI enAthI e vadhAre 37 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sIdhI rahe. je gusso nathI karato eno tApa bahu sakhata hoya. dAdAzrI kahe che, ame koIne koI dahADoya vaDhatA nathI, chatAM amAro tApa bahu lAge. vAIpha game tevI akaDAI jAya, chatAM pote ThaMDakamAM rahe, tyAre pelIne sudhArI kahevAya. dAdAzrI kahe che ke hIrAbAne koI divasa vaDhavAnuM nahIM, game tevuM UMdhuM-chatuM thAya toya. vaDhuM to nAlAyaka kahevAu. strIne vaDhAya nahIM, vaDhavuM e guno che. laDhavAthI mANasanuM vajana tUTI jAya. dAdA pote nA laDhe eTale ja hIrAbAne gabharAmaNa pesI jAya. strInuM jo mAna rAkhatA hoya to ja e puruSa kahevAya. dAdAzrI kahe che, ame TheTha sudhI hIrAbAnuM mAna rAkheluM. e vaDhe toye calAvI lauM. kAraNa ke emanuM mana nabaLuM hoya, mAruM mana kaMI nabaLuM che ? tame mane vaDho mATe kaMI mArAthI tamane vaDhAya ? nahIM bolavAthI ja vajana paDe. | [12] dAdAe karyuM trAguM paNa nATakIya dAdAne ane hIrAbAne koI dahADo matabheda nahotA paDatA, chatAM jJAna thayA pachI eka prasaMga evo banyo hato ke matabheda paDI jAya. dAdAzrInA gharanI sAme eka kuTuMba rahe. jhaverabAnA vakhatathI emanI sAthe meLApa hato, te hIrAbA ane dAdAne emanI sAthe beThakano vyavahAra. jJAna thayA pachI loko dAdAne tyAM darzana mATe AvavA mAMDyA. tyAre hIrAbA ghaNIvAra sAmA ghare tyAM besavA jatA. te pelI baMne hIrAbAne phaTavyA ke juvAna chokarIo dAdAzrIne page lAge che, te dAdAnuM mana pharI jaze. te hIrAbA gabharAyelA ke ApaNI AbarU zI rahe? dAdAzrI jANatA hatA ke pelI baIe AmanAmAM roga ghAlyo che. te pachI eka dahADo eka bena dAdAzrIne page vidhi karatI hatI. hIrAbAe kacaro vALatA vALatA bhaDAka karatuM bAraNuM athADyuM. te pelI bena camakI gaI. vidhi pUrI thayA pachI bena gaI. pachI dAdAzrIe hIrAbAne pUchayuM, zuM thayuM have ? A bAraNuM kema athADyuM tame AvuM ? hIrAbA to kahevA mAMDyA, "kazuM nahIM, meM to sAdhAraNa athADyuM." dAdAzrI kahe che, "tame zuM bhAvathI athADyuM, te huM samajI gayo. AnI pAchaLa cALA che ! tamane zobhe nahIM, tame moTA mANasa. koIne trAsa paDe evuM nA 38 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karo.' to hIrAbA kahe che, 'mane A badhuM tamAruM gamatuM nathI.' tyAre dAdAzrIe kahyuM ke, 'tamAruM badhuM mane game che, mAruM tamane gamatuM nathI. mATe ApaNe juduM karI nAkhIe.' pachI to sAmA gharavALA sAMbhaLe evI rIte jozathI, moTethI bolavA mAMDyA, ke A hIrAbA jevI devIne koNe A davA ghAlI ? je emanAmAM hatuM nahIM e kyAMthI AvyuM A ? koNe poIjhana nAkhyuM che hIrAbAmAM ? hoMkArIne bolavA mAMDyA, te AjubAjuvALA badhA bhegA thaI gayA. pachI to hIrAbA rasoDAmAM jaIne cA banAvavA besI gayA, paNa pelo sTava jarA jorathI khakhaDAvyo. te dAdAzrIe kahyuM, Aja zAnI khakhaDAmaNa cAlI che ? koNa che mahIM atyAre te A khakhaDAya khakhaDAya kare che ? pachI to aMdara jaIne cA-khAMDanA DabbA badhuM nIce pheMkavA mAMDyuM. badhuM bheLaseLa karI nAkhyuM. te AjubAjuvALA badhA phaphaDI gayA ne kahevA mAMDyA ke 'bhaI, AvuM nA karo, AvuM nA karo.' dAdAzrI to kahevA mAMDyA, 'A roga koNe ghAlyo ? have emane chUTuM rahevAnuM thayuM. have hIrAbAne bhAdaraNa mokalI ApIe. dara mahine rUpiyA mokalI ApIzuM. mATalAne tirADa paDI gaI, have pANI rahe nahIM. to mATalAne zuM karavAnuM ?" AjubAjuvALA pADozIo gabharAI UThyA. badhAne lAgyuM ke dAdA Aje vipharyA che. pachI to kesa mAMDavALa karyo ke A phero nibhAvI laIe chIe. pharI AvuM nA hovuM joIe. pelI baI zikhavADatI hatI te to gabharAI ja gaI. eTale pachI hIrAbAne kahe ke bhaIne upAdhi thAya evuM kazuM karazo nahIM. dAdAzrIe eka phero oparezana karyuM te dahADe, te hIrAbA evA bhaDakI gayA ke pharI jiMdagImAMya AvuM nA kare. hIrAbAye jANe ke tIkhA bhamarA jevA che, eTalI chApa pADI dIdhI. dAdAzrI kahe che, amane saheje krodha caDhyo nahoto. A to akrodhIno krodha ! badhuM pAMsaruM karI nAkhe. krodha vagarano krodha. ame upayogamAM rahIne krodha karyo che. vALI letA AvaDe to AvuM karavAnI chUTa. 39 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ame laDhIe evuM ke enuM mana juduM thAya ja nahIM. jJAnI pAse badhI ja bodhakaLAo che, jJAnakaLAo che, nahIM to A lokonuM zI rIte kalyANa thAya ! hIrAbAe bAraNuM pachADyuM, sTava pachADyo e nAnA prakAranuM trAguM karyuM, dAdAzrI kahe che ke enI sAme ane moTA prakAranuM trAguM karyuM. AkhI jiMdagImAM ame eTaluM trAguM kareluM teya pArakA hAru, dharmane mATe karavuM paDeluM. emaNe emanA karmanA niyamathI trAguM kareluM, jyAre dAdAzrIe jJAnamAM rahIne jANIbUjhIne kareluM. dAdAzrI kahetA ke aMbAlAlabhAI karyA kare ne "huM jJAnamAM rahuM. [13] dAdA-hIrAbA, kabIra sAheba ne emanA patnI jevA dAdAzrInA bhAgIdAra kahetA ke saMsAramAM tame bIjA kabIra sAheba cho. tyAre hIrAbA kabIra sAhebanA bIbI jevA ja che ! dAdAzrI kahe che, kabIra sAhebanA bIbI jevA hIrAbA, paNa amane dhaNI thatA nA AvaDatuM hota to lagnajIvana phekyara thaI jAta. huM to jJAnI puruSa, amane dhaNI thatA AvaDe. hIrAbA kaMI jJAnI che ? te amArI joDe eDajasTa thAya che ? nA, ame jJAnI chIe, eTale dareka vakhate ame hIrAbAne eDajasTa thaI jaIe. jJAnIe ja dareka jagyAe eDajasTa thavuM paDe. chatAM hIrAbA sAthe kyAreya matabheda nathI paDyo e to amArI puNya ane emanIye puNya ! A ame niveDo zI rIte karIne beThA chIe, te ame ja jANIe chIe. kAraNa ke amAruM bodhakaLAvALuM jIvanane ! [14] dAdAnI daSTie hIrAbAnA guNa dAdAzrInI dRSTie hIrAbA bahu sArA mANasa. e pote nirdoSa svabhAvanA. koIne mATe kharAba vicAra to emane Avelo ja nahIM. emanuM nukasAna karI gayo hoya ne, toya ene mATe kharAba vicAra nA Ave. divALIbAnA khetaramAM bhAga nahoto toye te bhAga mAMgatA hatA, to hIrAbA kahe che, "emanI joDe kleza-kaMkAsa nA karazo. e kaMI joDe laI javAnA che, huMye kaMI joDe laI javAnI chuM !" bAkI strI jAti to sTenalesa sTIlanA vAsaNa ne badhuM saMbhAra saMbhAra 40 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare, evuM tevuM hIrAbAne kazuM saMbhAravAnuM ja nahotuM. kazuM yAda ja nA hoya. dAdAzrI kahe che ke tethI amane hIrAbA thakI kazI aDacaNa nahIM paDelI, hIrAbAne koI jAtanI IcchA nahIM, ke mAre A joIe che, te joIe che. kazI IcchA vagara jIvavAnuM, kazI mamatA nahIM. sonuM-dAgInA kazuM mAge-kare nahIM. loko kahe, hIrAbA mATe sonAnA dAgInA karAvo, to karAve. teya jyAre dAdAne paisAnI aDacaNa paDelI tyAre hIrAbAe dAgInA badhA vecavA ApI dIdhelA. eTale hIrAbA vakhANavA jevA. jhaverabA(dAdAzrInA madhara)nA gayA pachI gharano vahIvaTa-vyavahAra hIrAbAe sAcavelo. teo koIne vaDhyA nathI, koIne duHkha dIdhuM nathI, badhAne sArI rIte premathI-bhAvathI jamADelA ! loko to hIrAbAne 'annapUrNA' kahetA. dAdAzrIe vizeSa noMdha e karelI ke emanAmAM AvA bhayaMkara kaLiyugamAMya vikArI doSa nahoto. ekeya DAgha nahoto paDyo. hIrAbAnI jema divALIbAe (dAdAzrInA bhAbhI) paNa cAritranI bUma paDavA dIdhI nathI. enI ja dAdAzrIne bahu moTI kiMmata hatI. divALIbAthI prakRtivazAt hIrAbAne aDacaNa paDelI, paNa hIrAbAe kyAreya dAdAzrIne ke koIneya phariyAda karelI nahIM. pote sahana karI le. rAMDyA pachI pAchalI uMmaramAM vaDodarA rahevA AvavAnuM thayuM divALIbAne, paNa hIrAbA taraphathI koI vera nahIM, koI rIsa rAkhI nathI. [15] 'praoNmisa T pe' hIrAbAne AMkhamAM kaMIka takalIpha thayelI, te DaoNkTara pAse batAvavA gayelA. pachI evuM thayuM ke sAravAra pachI eka AMkhanuM vijhana jatuM raheluM. loka kahe ke DaoNkTaranI bhUlathI AMkha jatI rahI. te dAvo mAMDo DaoNkTara upara. tyAre hIrAbA kahe, 'nA, enI IcchA evI nahotI. enI bhAvanA mArA tarapha sArI hatI, eno bicArAno zo guno ? mAre bhogavavAnuM haze te AvyuM, eno zo doSa ?' dAdAzrIne bALako nahotA. hIrAbAnI eka AMkha jatI rahI, tethI samAjanA lokone mATe eka navo vara Ubho thayo. te dahADe kanyAnI bahu 41 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chUTa. loko dAdAzrIne kahevA AvyA ke pharI lagna karo bIjI sAthe. dAdAzrIe kahyuM ke paraNatI vakhate ame emane vacana ApeluM te nA phare. beu AMkho jAya, beu paga jAya toya huM pAlavIza. ame promisa kareluM che. promisa TU pe, pachI ame koI dahADo pharIe nahIM. [16] Adarza vyavahAra dAdA-hIrAbAto [16.1] gammata karI, hasAve hIrAbAne dAdAzrI hIrAbA sAthe A moTI uMmare nirdoSa gammata karatA, emanA manane bahelAvatA. hIrAbAne hasAvatA, ke "A paiDapaNa koNe mokalyuM ?" to hIrAbA kahe, "e to Ave. javAnI AvI, pachI paiDapaNa Ave. e to enI meLe Ave." emane sAruM lAge, AnaMda thAya. [16.2] dAdA kahetA hIrAbAte - "tamArA vagara gamatuM nathI' A uMmare hIrAbA mATe lAgaNIo thAya. emane kahetAya kharA ke tamArA vagara mane gamatuM nathI. te lAgaNIthI kahetA. te pachI hIrAbA aMdarakhAne jANe ke dAdAzrIne mArI mATe bahu lAgaNI che. loka pUche ke evI lAgaNIthI zuM phAyado thAya ? dAdAzrI kahe che ke amArI lAgaNI ene ciMtA maTADe ane lokonI lAgaNI ane ciMtA karAve. lAgaNI tyAM sudhI ja kahevAya ke sAmAne helpa kare, nahIM to ciMtA kahevAya. dAdAzrI hIrAbA pratye kAyama lAgaNIvALA. ghaDIkamAM lAgaNIo Ama vadhI gaI ne ghaDIkamAM ghaTI gaI evuM nA hoya. e avaLuM kare toye lAgaNI rahe evo emano prema. lAgaNI caDa-Utara thayA kare te Asakti. dAdAzrI hIrAbAne kahetA, ame amerikA gayA, te tame sAMbhara sAMbhara thayA karatA'tA. te hIrAbAne eTalo badho AnaMda thAya ! dAdAzrI kahe che ke amane sAMbhare eTale yAda nA hoya, amane dekhAya amArA jJAnamAM. vyavahAramAM Ama hIrAbAne maLIe, paNa aMdarathI ame chUTuM karI nAkheluM hoya. e.ema.paTela sinsiyara che ja emane, paNa huM sinsiyara nathI. vyavahAra nATakIya karavAno che. jJAnI puruSano vyavahAra ja jovAno che. hIrAbAne tyAM javAnuM, tyAM jamavAnuM. hIrAbA "huM zuddhAtmA chuM' bole ane dAdAzrInA caraNe vidhi kare. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAdAzrIe hIrAbAne kiMcitmAtra duHkha nA paDe enI niraMtara jALavaNI karelI. hIrAbAnA paMcotera varSe, potAnA sityotera varSe dAdAzrI kahetA ke tamArA vagara gamatuM nathI. te bA sAcuM ja mAne. zAthI, tyAre dAdAzrI kahe che ke ame pistALIsa varSathI dhaNIpaNuM choDI dIdhuM tyAre emane vizvAsa beTho, nahIM to vizvAsa bese nahIM ne ! be jAtanA prema rAkhavA, eka zuddhAtmA bhAve riyala prema rAkhavo ane bIjo Asakti bhAvano rileTiva prema. dAdAzrI amerikA hoya toya dahADAmAM paMdara-vIsa vakhata yAda karavAnA. emanI tabiyata sArI rahe tene mATe AzIrvAda mokalavAnA, bIjuM mokalavAnuM. keTalo lAgaNIvALo vyavahAra kahevAya ! jJAnI pAse A zIkhavA jevuM che badhuM. [17] viSaya baMdha thayA pachI matabheda baMdha jyArathI patnI sAthe viSaya baMdha thayo tyArathI pote emane hIrAbA' kahetA. tyArathI kaMI khAsa aDacaNa AvI nathI. viSayanA saMbaMdhane lIdhe athaDAmaNa thatI hatI. viSaya hoya tyAM sudhI e DaMkha sAmasAme mAryA kare. ahaMkArane laIne paNa chevaTe hIrAbA sAthe samAdhAna kara kara karavuM paDeluM. samajaNa pADIne dhIme dhIme samAdhAna karAveluM. samAdhAnapUrvaka baMdha thayA pachI beune zAMti rahevA mAMDI. e chUTyA pachI niraMtara samAdhi rahetI. [18] hIrAbAe paNa svIkAryA bhagavAna tarIke dAdAzrIno ne harAbAno Adarza vyavahAra hato. hIrAbAe dAdAzrI pAse jJAna lIdheluM pachI kahetA ke mAreya mokSe javuM che. pahelA hIrAbA mAnatA ke kRSNa bhagavAna e ja bhagavAna. pachI dhIme dhIme emane samajAtuM gayeluM. dAdAzrI paNa kahe, ke "huM kaMI bhagavAna chuM? bhagavAna e ja bhagavAna che." tyAre hIrAbA kahe, 'tame ja bhagavAna cho, nahIM to ATaluM badhuM loka AvatuM haze ?" dAdAzrInI samajaNanA rivolyuzana ane hIrAbAnI samajaNanA Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rivolyuzanamAM ghaNo Dipharansa hato. dAdAzrI kyAreya potAnI samajaNa bAnI upara ThokI besADatA nahIM. emane evI rIte dhIme rahIne vAta kare to hIrAbA pachI mAne. dAdAzrI kahe, "huM zAno bhagavAna, bhagavAna to kRSNa bhagavAna !" to bA kaheze, "nA, tame ja bhagavAna." dAdAzrInI dRSTi eka DagaluM paNa samyak mArga hIrAbAne vALavA e hatuM. so TakA pheraphAra thaI jAya evuM dabANa ja nahIM, paNa eka DagaluM, eka Takoya savaLI samajaNe caDhyA to bahu thaI gayuM. eTale dAdAzrIe dhIrajathI kAma lIdheluM. emaNe samajaNapUrvaka kaLAthI kAma lIdheluM. alabatta dAdAzrInI najIkanI phAIla banelA hIrAbA, te UMcI samajaNeya lAvelA. ane jyAM emanI kacAza hoya tyAM dAdAzrI dhyAnamAM rAkhIne jhINavaTathI UMcI samajaNa phITa karAvI zakatA hatA. dAdAzrI hIrAbAnI prakRti oLakhIne khUba vItarAgatAthI patipaNAnA koI dabANa vagara ane emane kema AnaMda rahe tenuM ja dhyAna rAkhIne avaLuM bolIne paNa savaLuM jJAna phITa karAvatA. duHkha thAya evA prasaMgomAM jema ke DaoNkTaranI bhUlathI AMkha gaI, ghaDapaNanA duHkha AvyA tyAre dAdAzrI avaLuM bolIne paNa hIrAbAne sahI karAvI detA ke je banyuM temAM mArA ja karmano doSa che ne mAre koI sAme phariyAda nathI. dAdAzrIe prakRti oLakhI hatI ke hIrAbA bahu saraLa che, koIne duHkha Ape evA nathI paNa jo koI UMdhuM caDAvI jAya to pAchA evA saraLa che ke avaLe paNa caDhI jAya. to emanAthI khoTA karma na baMdhAya eTale pote jAte kharAba banIne paNa hIrAbAne avaLe caDhavA dIdhA nahotA. divALIbA jevI cIkaNI phAIla sAthe paNa dAdA banAvaTI vaDhe eTale hIrAbA divALIbAnuM uparANuM le tema karIne paNa vera nA rAkhe tevI dizAmAM hIrAbAne pheravI nAkhe. mokSanA kharA sAthI kevA hoya, te AvI dAdAnI bodhakaLA joIne zIkhavA maLe. hIrAbAnA jIvanamAM divALIbA taraphathI takalIpho AvelI chatAM divALIbA upara rIsa nahIM, badalo nahIM. evI keTalIye strI-prakRti hIrAbAmAM khalAsa thaI gayelI. sadA saMtoSa, cIjavastuo mATe moha nahIM. chokarAM pratye moha hato, te dAdAzrI kahe ke moTA thaIne dArU pIne mAraze evA joIe ? to bA nA pADe. AjubAjunA chokarAM moTA thaIne mA 44 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bApane duHkha Ape che evI dAdAzrInI vAta samajAyelI ne anubhavamAM AvelI. Ama dAdAzrIe jhINI jhINI vAto samyakSaNe phITa thAya evI rIto ajamAvelI. amAre emane paNa mokSe laI javA che. te sAcI samajaNa dareka vyavahAramAM phITa karAvI. dharmamAM Aphata Ave evuM hatuM to jarA moTuM trAguM karIne hIrAbAne dharma saMbaMdhI kyAreya Dakhala nA kare tevA karI nAkhyA. Ama hIrAbA saraLa hatA, jema vALo tema vaLe. te dAdAzrIe premathI savaLI samajaNa phITa evI karAvI ke emane saMsAramArgethI vALI mokSamArge caDhAvI dIdhA. dAdAzrI evI vAta kare, evuM bole te hIrAbA pAse pelI savaLI sahI karAvI nAkhe. Ama bodhakaLA-jJAnakaLAthI vAtavAtamAM dAdAzrI bAnI keTalIya saMsArI bAbato choDAvI nAkhatA. jenAthI emanuM AkhuM hRdaya parivartana karAvI nAkheluM. hIrAbAne pUchyuM 'tamArAmAM kapaTa kharuM' tyAre saraLatAthI bAe kahI dIdheluM. 'e to hoya, tamane khabara nA paDe. ame kapaTa karIe.' potAne kapaTa che, pote DhAMke che evI jhINI samajaNa bAne hatI, nahIM to potAnA doSa khabara paDavA muzkela hoya. 'meM gorI (mATalI) phoDI nAkhI hatI te chupAveluM', pAchaLathI kahI dIdhuMye kharuM. saMsArI apekSAo dAdAzrI pratye bAne keTalI badhI kSINa karAvI nAkhI hatI. hIrAbAmAM saraLatA, bhadrikatA, saMtoSa, nirvera buddhi thaI gaI hatI. saMsArI moha temaja keTalAya strI prakRtinA doSo hIrAbAnA khalAsa thayela dekhAya che. hIrAbAe divALIbAne potAnA taraphathI kaMI pIDA nathI thavA dIdhI, hIrAbA pote evA moTA mananA TheTha sudhI rahyA hatA. dAdAzrIe hIrAbAnA manane khUba sAcavyuM hatuM. emane AdhIna rahIne emanuM paNa samAdhimaraNa thAya evuM kalyANa karI nAkhyuM. jJAnI puruSa bhAga-2mAM (A graMthamAM) hIrAbA ane dAdAzrI vacceno pati-patnIno Adarza vyavahAra dRSTigocara thAya che. ame jJAnI chIe, paTela vyavahAra kare che, mAre levAdevA zI ? evuM ekAMte nizcaya tarapha 45 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhaLI paDelA nathI tema ja "mArI vAIpha' evA mohathI vyavahAra tarapha DhaLI paDelA nathI. Adarza pati tarIkeno vyavahAra pote karyo ane vAIphaneya Adarza patnI tarIke vyavahAramAM lAvyA. kyAMya matabheda nahIM, kleza nahIM evuM jIvana nibhAvyuM. bhartRharI rAjA tarIke Abehuba abhinaya ane aMdarakhAne lakSmIcaMda taragALo e jema nATaka bhajavI jAya tevuM bahAra pati tarIkeno hArTilI lAgaNIvALo asala vyavahAra ane aMdarathI pote AtmApaNe rahI nirlepa rahyA, asaMga rahyA. vyavahAra-nizcaya bannenI pUrNatAvALI adbhuta dazA ApaNane jANavA maLe che. "mAnIne mAna ApI lobhiyAthI chetarAya, | sarvano aham poSI vItarAga cAlI jAya; chatAM mauna AziSe jJAnabIja ropIne, sahune mokSamArge laI jAya." e ukti ahIM darzAvela prasaMgo parathI sArthaka thAya che. [19] hIrAbAnA hAthe dAtA mahAtmA maMdiramAM dAna kare te eka bhAIe hIrAbAnA hAthe dAna apAvyuM. to hIrAbA kahe che ke AmAM huM laIne ApuM chuM, emAM mAruM zuM ? tamArA e tamArA ne mArA e mArA. AvuM bolyA te dAdAzrIne thayuM ke AmanI bhAvanA che, be lAkha ApavAnI. te pachI emanA hAthe be lAkha dAna maMdiramAM apAveluM. [20] rahyA mAmAnI poLamAM ja mAmAnI poLamAM je bhADAnuM ghara hatuM tyAM hIrAbA rahetA. koThI upara je navuM ghara bAMdhyuM tyAM dAdAzrI rahetA. hIrAbA toMtera varSanA ne dAdAzrI paMcotera varSanA. makAna baMdhAvyuM koThImAM, tyAM rahevA javAnuM thayuM paNa hIrAbAthI upara dAdarA caDhAya nahIM, tethI teo koThInA navA ghare nA AvyA. ane chelle mAmAnI poLamAM ja rahyA. [21] hIrAbAnA aMtima divasomAM.... hIrAbAnI uMmara toMtera varSanI, paganI takalIpha chatAM Akho dahADo AnaMdamAM ja rahetA. A sAruM che ne A kharAba che evI bhAMjagaDa ja 46 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahIM ne ! hIrAbAnI lAgaNI dAdAzrI rAta-dahADo rAkhavAnA, kAraNa ke emanA eka paga-hAthathI kAma thatuM nathI. lAgaNI rAkhavAnI chatAM aMdara vaLagADavAnuM nahIM. dAdAzrI ghera jAya tyAre vidhi karAvaDAve. jyAM hoya tyAMthI AzIrvAda mokalyA kare. emanA AtmAne kahe ke emanI kALajI lejo. dAdAzrInI AMgaLImAM vAgyuM hatuM. tenA lIdhe dareka kAmamAM aDacaNa paDatI hatI, moM dhovAmAM, kapaDAM paheravAmAM. te hIrAbAne to eka AMkha nahIM ne eka page takalIpha thaI gaI hatI, te kevI aDacaNa paDatI haze ! potAnI AMgaLInI takalIphano anubhava thayo tenA AdhAre hIrAbAnI takalIpha keTalI badhI haze te samajAyuM. hIrAbAnuM zarIra AvuM thaI gayuM te dAdAzrInuM mana eka phero bolyuM ke A duHkha paDe che emane, enA karatA emano A deha chUTe to sAruM. te pachI to bahu vidhio karI, prArthanA karI ke so varSanA thAva. huM davA-cAkarI badhuM karIza paNa jIvo. hIrAbAne eka hAtha ne eka paga nabaLo paDI gayo hato, te palaMgamAM besI rahevuM paDe. be mahAtmAo emanI sevAmAM rahetA. dAdAzrIe hIrAbAne AnaMda thAya evo rasto khoLI kADhyo. pAMca-dasa kilo phrUTa lAvIne badhA chokarAMone hIrAbA dvArA eka-eka phrUTa apAvatA. te roja sAMje A prayoga kare, te doDha kalAka cAle. te hIrAbAne khUba AnaMda rahe. citta kAMI levAmAM nA rahe, citta ApavAmAM rahe. kaMI paNa ApatI vakhate haMmezAM AnaMda thAya. chelle vaDodarAmAM hoya tyAre mAmAnI poLe jAya dAdAzrI ne hIrAbAne mAthe paga mUke, dasa miniTa emanI vidhi karAvaDAve. hIrAbA 'huM zuddhAtmA chuM...' bole. dAdAzrIe kevA sAcavyA haze ke e page lAgI vidhi karatA haze ! [22] hIrAbAtA dehavilaya vakhate dAdAnI sthiti hIrAbA kahetA ke huM have jau to sAruM, saubhAgyavaMtI thaIne jau. ane evuM ja thayuM. emanI IcchA pUrI thaI. hIrAbA kahetA ke huM deha choDIza tyAre dAdA hAjara haze. te evuM ja banyuM. evI potAnI jAtanI khAtarI hoya to e kAma karyA vagara rahe ja nahIM ne ! hIrAbAnA aMtima 47 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaye chellA traNa mahinA ekadhAro dAdAzrI vaDodarA rahelA. roja emanI vidhi thatI. bAnI uMmara choMtera varSanI, mRtyu paNa sArI rIte thayuM. kevI sarasa puNye ! azAtA vedanIya udayamAM hatI paNa hIrAbAne aMdarathI roja zAtA vedanIya rahetI hatI pachI maratI vakhate samAdhi maraNa ja hoya ne ! mRtyu vakhate dAdAzrIne khabara ApI ke hIrAbAe deha choDI dIdho che. tyAre dAdAzrIe kahyuM ke ame vidhi karIe chIe, tame tamAre badhI vyavasthA karo. bIje dahADe savAre loko sukhaDanA hAra paherAvIne darzana karatA hatA. lokono premabhAva hIrAbA upara keTalo badho ! emanuM kalyANa thaI gayuM, jJAnInA kahyA pramANe pAmIne cAlyA gayA. smazAna yAtrAmAM dAdAzrI paNa vhIlaceramAM besIne AvelA. loko dAdAzrIne jue. pote saMpUrNa jJAtA-draSTApadamAM ! koI asara ja nA hoya evI dazAmAM ! vyavahAramAM Adarza ! hIrAbA gayA toya dAdAzrI saMpUrNa vItarAga ! A jagatanI evI koI cIja nathI, je emane aDe. koI duHkha emane aDe nahIM. pote A zarIramAM ja rahetA nathI. zarIramAM rahetA hoya tene du:kha thAya. 1923mAM paraNyA hatA ne 1986mAM chUTA paDyA. saMyoga viyogI svabhAvano che ! saMyogI to pote cAlyA gayA. bAkI A badhuM saMyoga saMbaMdha che. phAdharano ogaNIsame varSe saMyoga pUro thayo, bradharano vIsame varSe saMyoga pUro thayo. madharano aDatALIsame varSe ne hIrAbAno ogaNyAeMsImA varSe saMyoga pUro thayo. lokone lAge ke hIrAbA gayA. dAdAzrI kahe che, pote to che ja, mULa vastu to che ja ne e to kAyamanA che. baLavAnI vastu baLI gaI, nA baLavAnI rahI gaI. kAyamanA che te to gayA ja nathI ne ! e to amArI sAthe ja che ! 48 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (atakramaNikA ) 19 20 0 0 U | [1] dAdA - hIrAbAnA lagna [1.1] paraNatI veLAe amArI paMdara varSanI uMmara... 1 dAdAno TIkhaLI svabhAva sAsune lAge rUpALA 3 paiNyA pahelAnI vAta pAMca varSe ke ogaNyAeMsI varSe 3 mAMhyaruM kyAM bAMdhyuM hatuM ? phera, jJAna pahelA ane pachInA. 4 bagImAM AvyA hatA hIrAbAnuM rUpa pa lagna vakhate rUpiyAnI ramatamAM.. bALI melavAnI vastune rUpALI... 6 lagna vakhate ramADe rUpiyA. 21 dAdA kRSNa jevA zAmaLA paNa.... 6 sAsu to maLyA sArA pAMkhanArIne samajyA hIrAbA 7 hIrAbA gorA, dAdA zAmaLA paraNatI vakhatano veza 8 "e" pahelethI ochuM sAMbhaLe pAlakhImAM besI nIkaLyA paraNavA 9 kahe kAnanuM teja AMkhomAM.. dhAmadhUmathI kADhyo varaghoDo 10 "e" tyAre bhaNatA'tA paraNatI vakhatanI ne jJAna. 10 nAnapaNamAM dAdA zuM ramatA'tA ? 25 lagna pahelA sAdhAraNa joyelA. 12 nATakoya joyA ne badhuMya joyuM paiThaNa lIdhelI traNa hajAra. 13 haoNTalamAM gayelA sasarAne joIto hato sArA... 14 te jamAnAmAM dAdAno paheraveza 26 kSatriyo paiThaNa levAmAMya zUrA.... 15 "e TADhA pANIe nahAtA paiThaNa khAnadAnInI 15 te dahADe "sukhapAlamAM khAnadAnI rahI nahIM ne paiThaNa... 16 bhAdaraNa bhavobhava hojo [1.2] pheMTo khasyo te Avyo vicAra hIrAbAne jovAno Ubho thayo. 30 jJAna pahelA paNa pariNAmalakSI. 35 vaijJAnika breIne kahyuM tAraNa 31 mAMDIe to rAMDavuM paDe ne 35 mohanA vAtAvaraNamAMya vairAga 31 sAdhu thavuM ke paiNavuM e bane. 36 vagara kAraNe vairAga koI 32 zAzvata joDe paraNe to thAya mokSa 36 mUcha vagarano moha 33 bhUmikA ja badalavAnI jarUra 37 te divasane yAda karatA dekhAya.. 34 kazAmAM nahIM tanmayAkAra, teno... 38 [1.3] buddhitA AzayamAM hIrAbA gayA bhavanI bhAvanAnuM pariNAma 39 jevuM TenDara bhareluM, te pramANe.. 40 buddhinA AzayamAM AvuM TenDara... 39 zarUAtamAM dekhAI UNapa... 42 [49 28 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 0 [2] dIkaro ke dIkarI, mahemAna AvyA gayA mahemAnanA Avana-jAvana. 44 pahelethI ja hatuM vAstavikatAnuM 54 samajo to gesTa, nA samajo 45 jJAna pragaTa rahI, rAkhe mamatA. 25 zA mATe khavaDAvyA peMDA ? 46 jJAnI jevA lakSaNo pahelethI ja pa6 mUrzita avasthA eTale bhUlatA.. 47 mohavALAne paNa zIkhavuM. Ave ne jAya enuM nAma gesTa 48 saMsArano rAga nAnapaNathI deha ja nahIM potAno, to... 48 TaiDakAvo to konTrAkTa phela... hArTane Taca na thAya evuM.... 49 huM koInuM joIne zIkhyo nathI pa9 mAMgatAno hisAba hoya to. 50 chokarAM marI gayA te buddhino. 60 pote mahA puNyazALI hoya. 51 hIrAbAne samajAvyuM, AmAM... 60 ghaNA kALathI Devalapa thayelAne... para juo ne, chokarAM nahIM hoya. 62 [3] matabheda nahIM joDe rahevAnuM paNa matabheda... 64 nabaLAI samajAtA baMdha thayuM. 81 vAIpha, kuTuMbIo badhAya. 65 ApaNe rAma thaIe to e... 82 zIkhyA "mAya phemilI' kahetA 67 bemAMthI eka jaNa DahApaNavALA. 83 matabheda ne kleza vacceno.. 68 haju paNa sudhArI lo pahelA eTikeTanuM bhUta pesI. 69 paMkyara ja paDavA na dauM 85 dhaNI mAnIne phasAyA, pArTanara... 70 akkalanA kothaLA vALI letA AvaDe Aii letA AvaDe 71 mohathI AvarAI jAgRti 87 risAyelI vahune manAvavAnI... 72 sukha-zAMti rahe ne mokSe javAya... 87 mAryA'tA ropha, tethI maLyuM. 73 matabheda paDatA pahelA jJAna.. khoTI khumArImAM gAMDA kADha. 73 anubhavanuM tAraNa samajAI bhUla, sANasI pheMkatA. 74 jAta anubhavano ja upadeza dhaNIpaNuM nA karAya 75 hIrAbA nahIM paNa ame thatA... dhaNI thavAmAM vAMdho nathI paNa.... 76 badhI bAbatomAM dAdAnuM matabheda kADhavA kADhyo potAnA... 78 AMkha dabAvavAnuM nATaka karIne 92 buddhithI pRthakkaraNa karI bhAMgI. 79 lagnanA pistAlIsa varSa pachI.. 94 bahAra laDIne Avo paNa... 80 patnI oLakhAya kevI rIte ? 95 AvuM karavA hAru paiNyA'tA ? 80 prakRti oLakhIne levuM kAma amArI garaje karIe pratikramaNa. 81 [4] ghI pIrasavAmAM.. dAdA-hIrAbAnA svabhAvamAM. 97 thoDuM pIrase to AbarU jAya. 98 84 * 85. 89 9o 0 m 50 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 99 99 svabhAva che enI pAchaLa emanuM DahApaNa hatuM ne mAruM... prakRtimAM naoNrmAliTI joIe potAnI bhUlo sudhArI, lIdhA... 101 100 pAMsaro thayo tyAre jJAnI thayo 102 DiphekTane zodhIne kare ripera 103 tamAre AvuM to na ja bolAya 103 strI-puruSa banne ekabIjAnA... 104 [5] tA calaNiyuM nANuM, rahIe gesTatI peTha karyo saMjogomAM Dakho tyAM eviDansa badalAyelA Dakho karI banyA mUrakha Apyo miyAMbhAIno dAkhalo amAruM calaNa nathI 'nA calaNI nANuM' bhagavAna... bolatA zIkho, 'mAruM calaNa... varcasva zuM karavuM che ke... bhagavAna sivAya na bolI... hIrAbAnA dabAyelA sArA... duSamakALamAM sukhI thavAno. [6] dAdAtuM vagovavA karatA lAve ukela kaDhImAM reDyuM pANI zenA mATe khAIe chIe ? eDajasTamenTa levAnI dAdAnI... jANavAnI che jIvavAnI kaLA bhaTake che sukha mATe ne lAve ene dhaNI kema kahevAya ? kevI joIe phemilI lAIpha ? jenI emane khabara paDaze... kahevAnI rIta zIkho tyAM khape aMtaratapa konA hAthamAM che sattA ? A to khAnAranuM bhAgya... bhUla kADhavAnI nA hoya ApaNe zuM kAma kALamukhA... 117 106 calaNa rAkhavuM e ahitakArI 107 mUcho AvatI hoya to... 118 119 108 ApaNe presiDanTa ane pelA... 110 ame hIrAbAnA anaInvAITeDa... 120 112 akrama vijJAnanI adbhuta... 120 121 121 123 124 125 112 'gesTa'nA kAyadA 114 kudaratanA 'gesTa' 114 dAdA rahe gesTanI jema badheya 115 cokhkhacokhkhuM kahI do ne 116 nahIM calaNa, chatAM calaNa... 116 yajamAna-mahemAnanuM 'kapala' eDajasTamenTa - kaDhImAM pANI... 127 nA bhAvatuM khaI lau... 128 moLI cA sAyakolojikala... 129 129 126 144 145 146 147 130 nA bolo to uttama 149 152 152 131 huM tamArI khoDa kADhuM to tame... 151 133 puruSe paheluM baMdha karavuM paDe... 134 - strIono svabhAva, avazya... 135 gAtara DhIlA thAya tyAre... 136 puruSe nobala rahevuM joIe 137 A to arasaparasa che 154 154 155 156 137 deva thavAnuM ApaNA ja hAthamAM 139 kakaLATa na thAya e mATe kSaNe... 157 140 dAdAnA jIvanaprasaMgonI... 140 je hoya e cAle 158 159 51 jJAnI bodhakaLAe rAkhe... prApta saMyogano samabhAve... Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 vo dina bhI cale gaye 159 jUnuM te sonuM 162 dAdAne zuM bhAvatuM ? 160 [7] pati-patnI beunA DivijhA judA matabheda TALavA nakkI karyA.. 163 vaheMcaNI pachI ekabIjAmAM. 170 kema jIvana jIvavuM tenuM... 164 paisAnI bAbatamAM nahIM.. 171 dAdAe karyuM DisAIDa. 165 matabheda TALavA kapaTa 172 huM hAtha ghAluM tyAre e khoLe... 165 moTAbhAInA hAla joIne... 173 koInAmAM hAtha ghAlavA jevuM... 166 bA bole nahIM ne dAdA. maryAdAthI ja zobhe vyavahAra 167 patnIya evA ke gAMTha nathI... 175 DipArTamenTa nokhA, e che... 168 athaDAmaNamAM nahIM AvavA. 175 svAda kazoya nahIM ne maMDAya.. 169 chevaTe belensazITa ja joIe ne 176 [8] suMdara vyavahAra - "zuM zAka lAvuM ?' pUchavAno vyavahAra 177 jJAnIno vyavahAra joIne. 182 DikaMTrola nA thAya e mATe 178 pUchIne karavuM e vinayI... 183 sarva bhUlI jAya pachI.. 179 jJAnInA saMskAronI to vAta... 184 AmAM rahe beunI AbarU 180 vyavahAra ne dharma, banne... 185 ekabIjAno sAcave vinaya 181 [9] pharI jaIne paNa TALyo matabheda jJAna pachI paNa paDyo. 187 koI paNa raste matabheda nA.... 196 bolyA eTale phasAyA 188 "samaya varte sAvadhAna'no... 198 mArA" ne "tamArA' thayuM... 189 game tema karIneya gADuM rAge.. 200 jene matabheda TALavo ja che 190 matabheda tyAM aMzajJAna... 200 duHkha na thAya mATe AkhA... 191 Ama emanI mahIMvALA.... 201 matabheda TaLyo ne TharyA bhoLA 192 pustako ja anubhavanA... 202 bhale bhoLo kahyo paNa... 193 varNave hakIkata jema che tema prakRti to oLakhIe ne 193 akasIra davA kADhe roga paTTI mAratA zIkhavuM paDe ne 194 eTalA badhA nA apAya 204 bodhakaLA-jJAnakaLA badhIya. 195 jhaghaDo zuM karavA kare ? 205 harAvyA sivAya jItyA 196 dAdA kare te cAle, mAre nA... 205 [10] dAdA bhoLA, hIrAbAmAM kapaTa ? hIrAbA kahe, "kapaTa to hoya ja' 200 kharI rIte bhoLuM koNa ? khoTA bhayane kAraNe kare kapaTa 208 chetarAIne paNa kharIde... 202 203 209 210 52 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ levAno nahIM, ApavAno... 210 dAdA bhoLA ke cokkasa ? 216 pachI to kUMcI ja soMpI dIdhI 211 bA dAdAne kahe "kAcA kAnanA 217 amAre to mokSe javuM che 212 nAnapaNathI pAkA 218 bhoLA' kahe tyAM sudhI.... 213 e vAto nA kahevAya 219 jemAM citta coMTe te vastu.... 213 lAta mArIne goLI bhAMgI. 220 sArA kAmamAM bhelADavAnI... 215 [11] dAdA tIkhA bhamarA jevA hIrAbA dekhADe pAchalI philma 222 sIdhA karavAno mArga ja A 228 amArAmAM sikrasI jovA. 223 nahIM bolavAthI ja vajana paDe 229 dalIleya nahIM ne magajamAM... 223 zenA zAMta ? 230 hIrAbA bole sahajabhAve.. 225 nathI vahyA koIvAra 23) banAvaTI tIkhAza, jethI... 226 jJAna pachI lAgyo pheraphAra 232 eka AMkhamAM prema ne bIjI.. 227 "bA" tarIke saMbodhAyA 233 jarUra beunI, to ja belensa.. 227 [12] dAdAe kyuM gaNuM paNa nATakIya, sAmA gharavALAe caDhAvyA. ra34 caDhAvanArA ja pachI vALavA... ra46 hIrAbAe karyuM trAguM 235 badhI ja jAtanI kaLAo... 248 samajI gayA hIrAbAnuM trAguM ra36 sahI karAvI lIdhI, pharI.... 248 dAdAe bhajavyo veza 237 avaLuM nAkha nAkha kare to... juo vItarAgI ziva svarUpa ra38 konA AdhAre kono mokSa ? mATalAne tirADa paDe pachI... 240 loko nAkhI jAya, paNa.... 251 eka ja oparezanathI. 241 dAdAnI sinsiyAriTI ne... 252 AbarU javAnA Dare karyuM AvuM 242 A to kaMI choDyuM chUTe ? 253 karyuM tuM ja evuM ke kho bhUlI. 243 trAguM karyuM teya dharmane mATe 255 baphara banyA, hIrAbA ne... ra44 jJAnI puruSa saMge ADAI.... 256 amAro krodha vagarano krodha 245 [13] dAdA-hIrAbA, kbIra sAheba ne emanA patnI jevA jJAnIe ja eDajasTa thavuM paDe 258 lagna eTale InvAITeDa duHkho 261 vAMkAne vAMkI ne sIdhAne sIdhI ra59 vagara kAmanA bhUtA pahelA pote "rAma" thavuM paDe ra60 dabAyelA to kharA ne ! jJAnakaLA-bodhakaLAthI lAvyA.. ra60 AnA parathI zIkhyA... 53 249 249 261 mmm Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] dAdAnI daSTie hIrAbAnA guNa hIrAbAnuM kevuM jabarajasta... ra64 nathI karI phariyAda 271 nirdoSa mANasa ne moTA mananA ra65 kyAreya rasa nathI rAkhI 272 hIrAbA DAhyA, amArAmAM.. ra66 hIrAbAnuM moTuM mana 273 IcchA vagaranuM jIvana 267 gharanI AbarU to rAkhavI... 274 vakhANavA jevA to hIrAbA ra67 joDe to kazuMya nahIM Ave 275 annapUrNAnuM svarUpa ne sIdhA... ra68 jeThANI meNA mAre toya.... 276 vikArI doSa nahIM 269 kaLiyugI raMgathI asaMga 277 kharA puNyazALI 270 [15] "praoNmisa TU pe' DaoNkTaranI bhUlathI hIrAbAnI... 278 kSatriya praoNmisa karyA pachI.. 282 na hoya DaoNkTaranI bhUla. 278 na DagyA paisAnI lAlaca sAme 282 loka bIjI kanyA paraNAvavA.. 280 prajA nathI, paNa amAre... 283 duniyA AghIpAchI thaI jAya. 281 mAtra paiNyA nathI, praoNmisa. 284 emane du:kha to na ja. 282 [10] Adarza vyavahAra dAdA-hIrAbAno [16.1] gammata karI, hasAve hIrAbAne nirdoSa gammata karI. 285 dAdA dekhADe bhoLapaNa 287 laghutamamAM rahI gammata... 286 [16.2] dAdA kahetA hIrAbAne - "tamArA vagara gamatuM nathI' kare DrAmA chatAMya sAmAne. 289 sAcA dilathI kaho to mAne 300 lAgaNI badhAnI paNa aMdara... 289 dhaNIpaNuM choDI dIdheluM mATe 301 phera, jagatanI ne dAdAnI... 290 dAnata cokhkhI joIze 301 amArI hIrAbA mATe... 291 kSaNavAra duHkha nA paDe enI... 302 dAdA batAve lAgaNIno... 293 bhAva suMdara reDo ne 303 ame vItarAga, aMbAlAla... 294 manamAM rAkhIe prema, paNa... 303 amane yAdagIrI nahIM paNa. 295 be jAtano prema rAkhavo 304 hoya sAcuM paNa aMdara. 296 dAdA kharA gRhasthI, paNa.... 305 vyavahAramAM hovA chatAM.... 296 sIdhuM bolavAthI mokSa 306 nATakIya mamatA enuM nAma... 298 kapaTathI nahIM, viveka ne.. 307 hRdayathI bolo, paNa DrAmeTika 299 AvuM zIkhavA jevuM, nahIM 308 sAmAne saMtoSa thAya evo 300 54 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [17] viSaya baMdha thayA pachI matabheda baMdha patnIne vinayathI saMbodhe.... 310 hIrAbA sAthe samAdhAna karI. 312 viSaya baMdha, tyArathI saMbodhyA. 311 zobhA vadhe evI rIta 313 [18] hIrAbAe paNa svIkAryA bhagavAna tarIke pahelA samajaNa vagara lIdheluM... 315 hIrAbA joDe laIe sahamatI 320 khabara paDelI paNa enuM... 316 rIsa rAkhe nahIM eTalA... 321 hIrAbAne paNa dabANa nahIM 316 pote pApa vahorIne paNa. dAdA bhagavAna paNa kRSNa... 317 vaDhIne savaLA pherave 322 ApaNI samajaNa ThokI... 318 bhagavAna to have thayA 325 chevaTe mAnyuM "dAdA' ja bhagavAna 318 kRSNabhakta banyA dAdAbhakta 327 hIrAbA joDe 'hA' kahevaDAvI... 319 [19] hIrAbAnA hAthe dAna hIrAbAnI dAna ApavAnI... 329 badhI milakata hIrAbAnI... 331 rahyA mAmAnI poLamAM ja bA mAmAnI poLamAM ne... 333 gharadhaNIne kahyuM ke hIrAbAne... 336 koThInuM ghara 334 gharadhaNIne khAnagImAM ApyuM. 337 tamane anukULa Ave tyAM raho 335 gharadhaNInA hakanuM nukasAna 338 [21] hIrAbAtA aMtima divasomAM jJAnI chatAM gajabanuM bhajave. 34ra keTalA puNyazALI ke koI.. upara 'bAnI rAkhe lAgaNI paNa... 343 duHkhe to hasavuM zI rIte... 353 roja jaIne amAre vidhi. 344 sahunuM sAruM thajo 353 mananA guNAkAranA bhAgAkAra 34pa UMgha nathI AvatI 354 "bA'nuM citta AnaMdamAM rahe.. 345 koNe mokalyuM paiDapaNa ? 3pa6 e sukhI rahe eTale bahu.. 347 saMgAtha to koInoya nahIM 3pa7 dAdAne dharyA jagakalyANe 348 koIye na mare 3pa7 bole evuM ke bA hiMmatamAM... 349 huM vahelI marI jau to sAruM 358 dararoja paddhatasara vidhinI.. 349 sAhajika vANI 3pa9 vidhi rahI jAya to bA... 351 1983nA saMsmaraNo... 359 dAdAe keTalA sAcavyA.... upara [22] hIrAbAnA dehavilaya vakhate dAdAnI sthiti saubhAgyavaMtI thaIne huM jau 361 ane chevaTe evuM ja thayuM 362 55 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ o o o m o m o mm o khAtarI sAcI paDI, dAdAnI. 362 cheka sudhI nibhAvyo vyavahAra. 374 hIrAbAnI bhAvanA emanA.... 363 duHkha amane aDe ja nahIM 375 hIrAbAnA nimitte karyo kharca 364 rahyA-gayAmAM samasthiti 376 sArI uMmaramAM sAruM maraNa 364 sthiratA amArI jAya nahIM 377 chellA traNa mahinA joDe... 365 hIrAbAnA maraNa vakhateya... 377 chellA dahADA sudhI mAthe.. 365 lokone paNa lAge ke dAdA... 378 mahIMnuM cokhkhuM thaI gayeluM 366 ahaMkAranI Dakhala nahIM mATe. 379 chelle Aptaputrone kahe... 368 jovA maLI dAdAnI dehAtIta. 381 DaoNkTara to nimitta, cAle. 368 amane niraMtara jJAna hAjara. 382 chelle azAtA na Ave ane... 369 Aje to vAjA vagADAya 383 doroya ukalyo dhIme dhIme 370 A to laukika kahevAya 385 jJAnI jovA maLyA dareka. 370 mamatAnA paramANu nIkaLI. 386 varSono rahyo saMgAtha, pachI.... 371 paiNatI vakhate Avelo.. 387 chevaTe javAnuM ApaNe to 371 saMyogano aMte viyoga thayo 388 maraNanA samAcAre paNa e. 372 kAyamanA to kyAMya gayA.... 388 bAnI vidAya para lokoe... 372 jJAna dRSTie koI maratuM ke389 smazAna sudhI hIrAbAnI... 373 mahAsatInuM svarUpa 390 56 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa dAdA bhagavAna' bhAga-2 [1] dAdA - hIrAbAnA lagna [1.1] paraNatI veLAe amArI paMdara varSanI uMmara, sAsune AvyuM vahAla praznakartA : dAdA, tamArA pUrvajIvananI eTale ke tamArA kuTuMba vize vAta karo ne ! dAdAzrI : mAre eka chokaro ne chokarI be hatA, te nAnapaNamAM ja gujarI gayA. pachI bradhara hatA tema oNpha thaI gayA. bradharane chokarAM kaMI hatA nahIM. pachI madhara oNpha thaI gayA. ane phAdhara to vIsa varSano hato ne oNpha thaI gayelA. eTale have huM ne mArA vAIpha be rahyA. praznakartA : dAdA, tame paiNyA tyAre uMmara keTalI hatI ? dAdAzrI : mArI uMmara hatI paMdara varSanI. paNa e to moTo kahevAya te vakhatamAM. praznakartA : e paiNyA ke tame paiNI lAvyA ? dAdAzrI : e paiNyA ne ! paNa emanI uMmara tera varSanI, bicArAnI. emAM zuM samaje, paiNavAmAM ? A mAro vara che, evuM samaje. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) praznakartA: keDamAM ghAlIne lAvyA'tA ? dAdAzrI : hA, maneya keDamAM ghAlIne laI gayA'tA. amArAmAM sAsu keDe besADe. te mane hau mArA sAsue keDe besADalo, paMdara varSano hato toya. evA majabUta hatA e. jone, bhUlathI bolAI javAyuM ne, paMdara varasano hato toya mane UMcakI lIdho ne keDamAM ghAlyo'to. praznakartA : emAM bhUla zuM thaI, dAdA ? dAdAzrI : nA paNa, "ghAlIne' bolAya evuM? AvuM bolAtuM haze? praznakartA : che evuM kahyuM, dAdA ! dAdAzrI : atyAre koI ghAle ? keDe besADe ? praznakartA: nA, atyAre to UMcakAya ja nahIM, pADA jevA paccIsa varSanA. dAdAzrI : UMcakAya zI rIte ? pelA UMcake zI rIte te ? praznakartA : atyAre to khAlI nAka kheMce vahAlamAM. dAdAzrI : pahelA ATaluM badhuM nAka nahotA kheMcatA. A atyAre vahu (pakSa) nAka pakaDe che badhuM. ane pahelA jo ATaluM badhuM pakaDavA jAya ne, to vararAjA ene be tamAcA mArI de evA hatA. e to vararAjA kAMI jevA tevA nahotA ! mane to amArA sAsu jo jo ja karyA kare ! paMdara varSe UMcakI lIdhelo e baIe. AvuM moTuM zarIra ! paNa sAsune vahAlo lAgyo te keDamAM ghAlelo ! "AvA jamAI maLe nahIM, mArA jamAI... moTuM goLagoLa lADavA jevuM che', evuM hau bolelA. zarIra bahu bhareluM nahIM, bahu pAtaLuM nahIM, bharelI sIMga jevuM. beDoLa nA dekhAya. eTale sAsune bahu vahAla AvyuM, te mane Akhoya UMcakI lIdho, mAMhyarAmAM. pelA gotIDo to bIjA laIne AvyA'tA paNa emane A vahAla AvyuM te UMcakI lIdho. *gotIDo - lagna vakhate mATalI lAvavAnI kriyA Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1.1] paraNatI veLAe paMdara varSano sAro dekhAya ? e to sAta-ATha varSano hoya tyAM sudhI sAro dekhAya. paNa emane bahu vahAla AveluM, te teDI lIdho. ane pachI badhe gA-gA kare, 'lADavA jevuM moTuM che' kahe. e che te so-basso bairAone teDI lAvyA, "juo amArA jamAI !" sAsune lAge rUpALA praznakartA: to bahu rUpALA lAgatA hazo ne, dAdA ? dAdAzrI : bhagavAna jANe, rUpALA hatA ke kevA hatA ? sAsune lAge rUpALA basa eTaluM ! sAsue enI choDI paiNAvI eTale rUpALA nA lAge ? praznakartA : dAdA, ogaNyAeMsI varSe ATalA rUpALA lAgo cho, to paMdara varSe kevA lAgatA hazo ? dAdAzrI : tamane guNAkAra AvaDe bA ! mane to evo guNAkAra AvaDato nathI. mANasa jevA mANasa vaLI ! badhA rUpALA ja che ne ! A badhA kevA rUpALA, nahIM ? rUpALA nahoya badhA ? praznakartA : dAdA jevA nA lAge. dAdAzrI : tame roja joDe raho cho eTale evuM lAge. joDe rahe eTale rUpALuM dekhAya, kAM to cIDha caDI jAya. bemAMthI eka thaI jAya. pAMca varSe ke ogaNyAeMsI varSe lAge AkarSaka sahune praznakartA: dAdA, jhaverabAya rUpALA hatA ne ? dAdAzrI : e mULathI rUpALA hatA, gayA avatAreya rUpALA hatA. praznakartA : eTale dAdA evA lAge che. dAdAzrI : strIone, puruSone, chokarAone, badhAne game. nAnuM bALakeya jue to game. bA rUpALA hatA. emanA be dIkarA, te beu rUpALA. amArA cha gAmamAM rUpALA badhA ! Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) huM to pAMca varSano hato ne, toya lokone game mane bolAvavAnuM, ramADavAnuM, badhuM game evuM. prakRti evI, nAnapaNathI bolAve badhA. 'Avo, Avo.' eTale mAna khAto huM te dahADe. lokonI mAnyatA hatI ke tyAre rUpa vadhAre hatuM ! rUpALuM hatuM zarIra. praznakartA H to atyAreya rUpALA ja cho ne, dAdA ! 4 dAdAzrI : nA, nA, kaMIthI rUpALo, ogaNyAeMsI varSa thayA ne, tuM rUpALo kahuM chuM ? praznakartA : nA, paNa bIjA tame eMsI varSanA bhAIo sAthe besADo, to tamAruM rUpa vadhI jAya, dAdA. eMsI zuM pacAsa varSanA joDe besADo toya tame rUpALA lAgo. dAdAzrI : e to pharaka paDe. phera, jJAta pahelA ane pachInA tejamAM praznakartA : Apano cahero eTrekTiva (AkarSaka) che, dAdA. Ama badhAne gamI jAya, tarata. dAdAzrI : nAno hato tyAre badhAne bahu gamato hato. praznakartA : atyAreya bahu game ne ! dAdAzrI : e vAta judI che. paNa nAno hoya ne, te dahADe to vAta ja judI ! atyAre to DijhAIna (rUparekhA) rahI phakta, mULa je bharAvo-barAvo badho jato rahyo ne ! moDhuM je bharAyeluM hoya ne, e badhuMya jatuM rahyuM. praznakartA : paNa dAdA, A jJAnInuM teja ! dAdAzrI : hA, A teja to juduM. te dahADe jJAnInuM teja nahIM. paNa aMdarakhAne mAla kharo badho sAro. praznakartA : Aje paNa jabarajasta ApanI parsanAliTI che ! Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1.1] paraNatI veLAe dAdAzrI : e to hoya ne paNa have ! e to jJAna kharuM ne ! aMdara bhagavAna pragaTa thaI gayA pachI zuM joIe ? paNa te bahAranA ajANyA mANasane to ema ja lAge ke A zarIra sUkAyeluM che, eTale emane badhuM evuM ja lAge. hIrAbAnuM rUpa praznakartA: hIrAbAya rUpALA maLyA. yuropiyana leDIne bAjue mUkI de evA rUpALA ! dAdAzrI : pahelethI ja rUpALA, bahu rUpALA. praznakartA : atyAre keTalA rUpALA ! dAdAzrI : paNa te dahADe cAmaDI bahu judI jAtanI ! praznakartA H Ama pocI-pocI rU jevI. dAdAzrI : pocI-pocI rU jevI ne pAchuM ahIM AgaLa Ama gulAbI. praznakartA : ujaLA bahu che, sapheda. dAdAzrI : hA, ujaLA bahu. e to emanA bA ujaLA hatA eTalA mATe. emanuM phemilI (kuTuMba) sAruM hatuM. te dahADe paiso aDhaLaka kharyo hato amArI pAchaLa lagnamAM. praznakartA : hIrAbA atyAreya AvA dekhAya che, to e vakhate to pelA amerikana leDI jevA lAgatA haze ! dAdAzrI : e amerikana leDI jevA nahIM, e to A zarIra badhuM gulAbanA phUla jevuM suMvALuM, Ama ahIM badhI gulAbI dekhAya. saphedI kharI paNa zarIra AkhuM gulAbI. praznakartA H gulAbI raMga che ne, haju hAtha juo to gulAbI ! dAdAzrI : cokhkhuM zarIra ne ! mahIM roga-boga nahIM kazo. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 jJAnI puruSa (bhAga-2) bALI melavAtI vastune rUpALI zI rIte kahevAya ? duniyAne dekhAva gamato hoya, mANasano dekhAva, te hIrAbA e badhI so strIomAM pahelo naMbara lAge evA dekhAvaDA ! eTale pachI ApaNe bahAra khoLavA javAnuM ja nA hoya ne ! phAla beTho nA hoya ne, tyAM sudhI sAruM dekhAya badhuM. tuverano phAla beTho eTale pachI pahelA phAlavALuM ne bIjA phAle, trIje phAle to khakhaDI gayuM hoya. eTale mane samajaNa paDe ke A pahelA phAlavALuM lAge che. eka jaNa to zuM kahe ? A hIrAbA to nAnapaNamAM bahu rUpALA haze ne ? meM kahyuM, "pahelo phAla hato (paheluM bALaka janmya) tyAM sudhI." rUpALA mANasa che evuM kahIe. te A che te cAmaDI gorI, dehakarmI evA sArA. paNa bALI melavAnI vastune te A rUpALA zI rIte kahevAya ? paNa vyavahAramAM kahevuM paDe. bALI melavAnI vastu nahIM ? praznakartA: hA, bALe ja che ne badhA. dAdAzrI : e tuvera khakhaDI gayelI ene tame jovA jAva ne, mahIM pesavAnuM nA game. ane phAla beTho nA hoya te jovA jauM to enA pAMdaDAmAM hAtha aDe ne toya hAthane kakarA nA lAge Ama pAMdaDA. praznakartA: Ama rezama jevA pAna. dAdAzrI : hA, A simili. praznakartA : simili bahu UMcI che, dAdAjI. ane ApanI similino jeTalo jeTalo vicAra karIe chIe, evuM aMdarathI tattva (sAra) badhuM khulatuM jAya che. dAdAzrI: to ja geDamAM bese. simiti sArI hoya ne, to meDamAM Ave. dAdA kRSNa jevA zAmaLA paNa rUpALA praznakartA: hIrAbAne meM pUcheluM ne, ke dAdA paiNavA AvyA tyAre kevA lAgatA hatA ? eTale Ama malakAI gayA ! Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1.1] paraNatI veLAe dAdAzrI : chatAMya hIrAbAne tame pUcho to 'A rUpALA nathI' evuM kahe, emanuM rUpa ochuM thAya nahIM eTalA mATe. ane aMdarakhAne jANe ke 'te bahu rUpALA che' paNa duniyAmAM emanuM rUpa ochuM gaNAya ne eTalA hAru bole nahIM. ane huMye kahuM ke e rUpALA che bA. ane pAchA emanAmAM kALA ochA hoya. kevA hatA ? praznakartA : ekadama gorAgapa. dAdAzrI : ane dehakarmI hatA ne ? praznakartA : bahu ja. dAdAzrI : dekhAvaDA. praznakartA : bahu rUpALA hatA. dAdAzrI : zuM thAya ? have atyAra sudhI joDe ja hatA ne ! phoTo che ne ! e to gorA, huM zAmaLo. 'huM zAmaLo' evuM hIrAbAne kahyuM, gammata karavA hAru, khIlavavA hAru emane. to 'zAmaLo nA bolazo have, tame to kRSNa jevA cho. bahu rUpALA cho. rUpALA AvA hoya !' evuM kahe. meM kahyuM, 'kevA rUpALA ?" to kahe, 'Avo jhaverabAe koIne janma Apyo te ajAyabI che ! jhaverabAe janma Apyo ne, ane bAne peTe ja Avo avatAra thAya !' ane pahelethI teo mAnatA, dAdA kaMIka vizeSa che. 7 poMkhatArIne samajyA hIrAbA ame to paiNavA gayA tyAre poMkhanArI AvIne te hIrAbA karatA vadhAre rUpALI dekhAtI'tI. tyAre mane thayuM, 'A ja haze e pelA.' ane nAnI uMmaranA hatA. tyAre meM kahyuM, AmanAmAM rivAja evo haze, te khoTuM paDyuM pachI. poMkhanArIne paiNe evA loka nathI hotA ? amane poMkhanArI AvI, A paNa phajeto thayo badho ! phajeto nA kahevAya badho ? Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) paraNatI vakhatato veza praznakartA : dAdA, tame paraNatI vakhate kapaDAM kevA paherelA ? dAdAzrI: te dahADe badhA chokarAo bhADUtI kapaDAM pahere. DresavALAne tyAM kapaDAM maLe, badhA jarI-kasabanA, TopI-bopI badhuM ja. meM to phorenanA (videzI) kApaDanA kapaDAM paherelA. lAMbo koTa paherelo, e zeravAnI jevo. ane tyAre phAdhare ahIM AgaLa che te bhAbhInA sonAnA pATalA paherAvaDAvyA ane sonAnuM ahIM AgaLa lokiTa paherAvyuM tuM. praznakartA : tamane paherAvyuM? dAdAzrI : hA, evoya kALa hato ! sonAnA kaDA paherelA ahIMyA AgaLa. te dahADe zaNagAratA. zaNagAre tyAre ja rUpALo dekhAya ne ? nahIM to rUpALo zI rIte dekhAya ? zaNagAre tyAre rUpALo dekhAya. have mUA, strIonI jaNaso paherAya ? tyAre pahelA paherAvI detA hatA. praznakartA : zA mATe paherAvatA hatA ? dAdAzrI : sonuM che ne ! "vararAjAnA kevA dAgInA che !' kaheze. alyA, dAgInA zuM karavA caDAve che ? enuM moDhuM jue che loko. tyAre kahe, "nA, dAgInAya jovAnA che." nA jue ? huM ? praznakartA : jue. dAdAzrI : ane paiNatI vakhate sApho navo bAMdhelo, pheMTo. ame kSatriyaputra kahevAIe ne, ane tameya kSatriyaputra kahevAva ne ! te dahADe pheMTA paheratA'tA ane paheraNa paherIne paMdara-soLa varSano chokaro, eya rUpALo bama dekhAya ! cogaradama bharelA hoya kSatriyaputro eTale. ane kAMDA joradAra hoya. AvuM kAMDuM nA hoya. te dahADe to bahu joradAra kAMDuM ! A to badhuM sUkAI gayuM. jema dUdhiyuM sUkAI jAya ne, tema sUkAI gayuM. te paMdara varSe paiNavA beThelo ane dhAmadhUmathI paiNelo. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1.1] paraNatI veLAe pAlakhImAM besI tIkaLyA paraNavA 8 praznakartA : paraNavA zemAM gayelA ? dAdAzrI : te dahADe moTara-boTo, gADIo-bADIo nahIM ne ! phUmatA jhAle ne mahIM che te kaTAra laIne beTho hoya ! ane pAghaDI paherelI. zuM veSa hatA e ? Ama chokarAM gorA hoya ne, dekhAya sArA pAchA. ane pAchA kSatriyaputra ne ! praznakartA : dAdA, tame pAlakhImAM gayelA ? dAdAzrI : to bIjA zemAM jAya ? e pahelA to ghoDA Ape ke pAlakhI. ghoDA upara nA phAve paMdara varSanI uMmare. praznakartA H ghoDo ulALI pADe ? dAdAzrI : nA, ulALI pADe evA ghoDA nA hoya. ghoDA to nAnA chokarAneya besavA de evA hoya. paNa khUMce baLyuM ! A pAlakhImAM nirAMte beThA phUmatuM jhAlIne, ane kaTheDA hoya be bAju. ghoDo pADe nahIM, e to TevAyelA hoya bicArA. traNa varSano bAbo hoya toya ghoDo ene pADe nahIM, prekTikala thayelA, e lagnamAM pharelA hoya ne bicArA. praznakartA : eTale ja e TevAI gayelA. dAdAzrI : haM... e pAlakhImAM phUmatuM jhAlIne gayA tyAM. pAlakhImAM phUmatuM jhAlIene eTale UMgha UDI jAya. te mane yAda rahyuM e badhuM. pAlakhInuM phUmatuM jhAlatA'tA ne ? teM nahIM joyelA, nahIM ? pAlakhI ja joyelI nahIM ? praznakartA : pAlakhI nahIM joyelI, dAdA. dAdAzrI : zuM vAta karo cho ? eya... ame to pAlakhI jhulAvatA jhulAvatA... pAchA pAlakhImAM besI paiNelA. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1O jJAnI puruSa (bhAga-2) praznakartA : dAdA, phoTA pADelA ? dAdAzrI : phoTA ! koNa rUpiyA mahIM ghAle ? ekAda pADyo haze ! koI Ave nahIM ne phoTAvALo. phoTogrApharanA bhADAnA paisA chUTI jAya. AvavA-javAnuM bhADuM koI Ape nahIM. kaMIthI lAve ? A pATIdAro phoTAnA paisA kaMIthI lAve ? phoTA nA pADe, jyAM joDAnA paisAnuM ThekANuM nahIM to ! e paiNanAranA pagamAM joDA hoya, bApanA pagamAM hoya. bIjA ApaNA cha gAmavALAnA badhAnA pagamAM joDA kharA, bIjAne evuM nahIM. badhA pATIdAra dekhAya sArA, kasuMbo bhare ne, te phakkaDa dekhAya ! bIjA gAmaDAvALAne to evuM ja badhuM. dhAmadhUmathI kADhyo varaghoDo praznakartA : A bhAI evuM kahe che, ke dAdAe je rIte lagna karyA haze, evI rIte ame lagna karIzuM. varaghoDo jo dhAmadhUmathI karyo haze to dhAmadhUmathI, sAdA to sAdA ema ! dAdAzrI : amAre to dhAmadhUmathI varaghoDo karelo. eya vikToriyA pheTana-beTana, vAjA-bAjA, hAI klAsa benDa. 1923nI sAlamAM paiNelo. te dahADe bahu maMdI, jabarajasta, chatAM dhAmadhUmathI. cAra ghoDAnI pheTana Ama, ane pheTanane badhA lAITo lagADe. enA pelA dIvA hatA mahIM cinAI mATInA. pachI paiNavA beTho, te mAMhyarAmAM beTho pachI mAMhyarAmAM hIrAbAne emanA mAmAM padharAvI gayA. paraNatI vakhatatI te jJAta pachItI daSTino phera praznakartA: dAdA, peluM bagImAM beso te kevuM rahe ? dAdAzrI : zuM ? praznakartA : eTale be jaNA bese, eka to je paiNavAvALo hoya e bese, kAM to have A bIjuM jJAnI (zobhAyAtrA vakhate) bese che, to kevuM rahe ? Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1.1] paraNatI veLAe 11 dAdAzrI : 1923mAM beThelo. paiNyo tyAre beThelo cAra ghoDAnI pheTanamAM. praznakartA H AvI ja hatI ghoDAgADI ? bagI AvI ja hatI, pheTana ? dAdAzrI : emAM ghoDA cAra hatA. te paNa e to rAte cAlavAnI ne ! dIvA-bIvA pharsTa klAsa badhA. te bahu mUke. dekhAva badho sAro kare. praznakartA : jAnaiyA ATalA badhA nahIM hoya te dahADe ? AvA ATalA badhA mahAtmAo jeTalA to nA hoya ne e vakhate ? dAdAzrI : pAMca-pacAsa mANasa hoya. praznakartA : toya dAdA, lAITa-bAITano jhabakAra hato ! dAdAzrI : e to "vecelo mAla" kahevAya. praznakartA : dAdA, vAjA-bAjA hatA ? dAdAzrI : hA, hAI klAsa benDa, paNa vecelo mAla kahevAya ane A (jJAna pachI) vecelo mAla nA kahevAya. ropha.. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 jJAnI puruSa (bhAga-2) praznakartA : rophavALo. dAdAzrI : pelo mArkeTa maTiriyala kahevAya. praznakartA : dAdA, e vakhate beThelA ane A vakhate beThA, emAM aMdaranI je paristhiti hoya emAM kevuM rahetuM hatuM ? pahelA kevuM rahetuM hatuM ne hamaNAM A AvA TAImamAM kevuM rahe ? dAdAzrI : A TAImamAM to samatA ja hoya ne bilakuleya. te dahADe to moha kharo ne ! praznakartA eTale kevuM rahe emAM? karuNA rahe che A phere, dAdA? dAdAzrI : A phere karuNA, bIjuM zuM? A karuNA eTale Ama.. praznakartA: jagata kalyANa thAya evuM hoya ne ? dAdAzrI : badhA lokonuM kalyANa thAya ane badhe je je karatA karatA jaIe ne ! praznakartA : e karuNA ja kahevAya ne, dAdA ? dAdAzrI : ane te dahADe ahaMkAra hoya. praznakartA : dAdA, e vakhate to manamAM ema thAya ne ke badhA mane jue ? dAdAzrI : hA, evuM badhuM. praznakartA : e badhuM dekhIne jarAke mahIM TAITa. dAdAzrI : hA, hA, e dekhADavAno ahaMkAra hoya. kema karIne loko mane jue, mAro sApho jue, evuM badhuM hoya. lagna pahelA sAdhAraNa joyelA hIrAbAne praznakartA : dAdA, Ape hIrAbAne joyelA lagna pahelA ke ema pahelAnI mAphaka ja lagna thayelA ? Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1.1] paraNatI veLAe dAdAzrI : hA, joyelA, sAdhAraNa... amArA mosALamAM jaIe ne, tyAM lagnamAM AvelA te joyelA. pelA badhAnI IcchAo pahelethI, te A coMTI paDavAnI IcchA ahIM ke A ratana laI javuM, evuM e lokonI IcchA, e gAmavALAnI. praznakartA : A laI ja gayA ne nakkI kareluM te ! dAdAzrI : are, e to banavAkALa te banI gayuM ! praznakartA : hIrAbAne tame joIne ja pasaMda karI lIdhelA ? 13 dAdAzrI : nA, nA, e to meM sAdhAraNa joyelA emane. te pachI A lokoe vAto calAvI, tyAre huM 'nA' nA bolyo eTale e samajI gayA ke Ane kaMI vAMdho nathI. nahIM toya jovA nahotA detA pahelA. Ama jovA nA maLata to huM paiNuM evo nahoto ! e to hIrAbA beThA hatA, te mane dekhADyA, te nAnA rUpALA bama jevA dekhAyA, eTale meM kahyuM, 'sArI che choDI, ApaNe zuM vAMdho che ? che to rUpALA.' eTale meM joyelA pahelethI. mArI sahamatI phAdhara-madhara samajI gayelA. te eka phero joyelA. eTale pachI A loko vAta kare eTale manamAM 'hA-nA' boluM nahIM, eTale pelA samajI jAya ke 'chokaro samaje che A.' meM emane joyelA hatA eTale Ama to hA ja pADI hatI meM. eTale mArA phAdharanI IcchA evI ke enI jo marajI che to karIe. nahIM to emane karavAnI IcchA nahIM nAne gAma, paNa mArI IcchA jANI gayelA aMdarakhAnethI eTale emaNe 'hA' pADelI. ane phAdharane paisAnI jarUra hatI, te paisA emane maLI gayA, mAre je joItuM hatuM te mane maLI gayuM. paiThaNa lIdhelI traNa hajAra rUpiyAtI praznakartA : paiThaNa lIdhelI, dAdA ? dAdAzrI : mArA phAdhare lIdhelI, meM nahIM lIdhelI. paNa A hIrAbAne meM joI lIdhelA eTale mArA phAdhare manamAM kahyuM ke moDhA upara rAjI dekhAya che, mATe karo ApaNe. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 jJAnI puruSa (bhAga-2) eTale emane emano mAleya vecAyo, traNa hajAra rUpiyA AvavAnA thayA. mAla vecAyone, sArI rIte ? ane maneya vAMdho Avyo nahIM. phAdharano mAla vecAyo, nahIM ? traNa hajAra rUpiyA upajyA ! paiThaNa te dahADe traNa hajAra rUpiyA lIdhI, 1923nI sAlamAM. atyAre to sittera hajAra rUpiyA kahevAya. te vIsa-paccIsa gaNA nA thaI gayA ? praznakartA : vadhAre thaI gayA, pacAsa gaNA have. dAdAzrI : te dahADe bAvIsa rUpiye tolAnuM sonuM. te dahADe traNa hajAramAM to bApAnuM thoDuM devuM thayuM hatuM te vaLI gayuM ane rUpiyA thoDA vadhyA. sasarAne joIto hato sArA kuTuMbano chokaro praznakartA e vakhate hIrAbAnA gharanI sthiti kevI hatI ? dAdAzrI: hIrAbAnA phAdharane paisA khetIvADImAMthI utpanna thayelA. eTale A ahIM daheja ApIne laI gayelA. daheja sArA pramANamAM kahevAya e jamAnAmAM, 1923mAM. praznakartA : 1923mAM ? dAdAzrI : hA, te ghaDIe rUpiyo to bahu kiMmatI, sonAnA peMDA jevo hato. praznakartA : have e vakhate to basso rUpiyAnA makAno maLatA hatA amadAvAdamAM. dAdAzrI : hA, te ja kahuM chuM ne ke e daheja eTaluM ApeluM emanA bApAe. kevA puNyazALI mANasa ! puNyazALI tyAre ne ! e paisA pelA kamAyelA ne, eTale Ape. emane evuM ke sArA gharano chokaro lAvavo ApaNe, sArA phemilIno, jyAre amAre ghera paisA-baisA nA maLe. amAre to phemilI sArI eTaluM ja. paisA-baisA lAMbA hoya nahIM amArI pAse, ghara cAle eTaluM ja. emane ghera to paisA sArA hatA. eTale hIrAbA kaheya kharA ne, "mAre tyAM to badhuM bahu hatuM, paNa ahIM ochuM che." Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1.1] paraNatI veLAe 15 kSatriyo paiThaNa levAmAMya zUrA ate ApavAmAMya zUrA praznakartA : dAdA, paNa tame paiThaNamAM mAnatA ? dAdAzrI : hA, ame kSatriya loko to paiThaNa lIdhA vagara to paiNe ja nahIM. e to joIe ja ene. praznakartA : paNa dAdA, tamane bena nahIM ne, eTale eTalo khyAla nA Ave ke paiThaNa nA levAya ema ! dAdAzrI : nA, nA, amAre koIne bena nahIM. bena nA hoya toya ame bhatrIjIonA paiThaNanA paisA ApatAne. ApavAnuMya kharuM ne levAmAMya zUrA. kSatriya te kSatriya saMbaMdha, ame to paTelo thayA, jamInadAro thaI gayA. ApaNe tyAM to gAmano ThAkora hoya ne, agara sTeTano e hoya, bahu paisA Ape ene. kSatriyo nA Ape to bIjA koNa Ape ? bIjA lokone rAITa (haka) nathI paNa bIjA loko letA thaI gayelA. teno paNa anAcAra thaI gayo pachI. dabANathI ne TaiDakAvIne, DaphanAvIne levA mAMDyA. paiThaNa khAnadAnItI paiNavA jaIe to paiThaNa Ape loko. konA para paiThaNa Ape che ? enA hAru ApatA haze ke gharamAM vAIphane bAMdhIne mAravA hAru ApatA haze ? pahelA to paiThaNa zenI ApatA'tA, ke A gharamAM to kakaLATa ja nathI bilakula ! gharamAM koI kakaLATa nahIM, koIne duHkha nA Ape, e sthiti hoya to bIjA nAnA gAmavALA Ave ne e paiThaNa badhI Ape. bhale chokarAvALA pAse milakata nathI, bhale ochI milakata che, paNa khAnadAna kuLa che, kuLa sAruM che ane sugaMdhIya kharI emAM, khoTuM to nA kahevAya. corI-borI nA kare, luccAIo, koIne phasave ke evuM tevuM hoya nahIM. halakA kAma nA kare. te enA paisA Ape che, ema ne ema Ape che ? e moTuM jovAnA paisA Ape che ? nA, A to khAnadAnI hoya enI ! khAnadAna eTale zuM ? be bAju ghasAya enuM nAma khAnadAna. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) be bAju ghasAya eTale zuM ? kharIdI karavA jAya to tyAM manamAM ema thAya ke A ochuM Ape che paNa e bicAro kamAze ne ! ochuM laI Ave. ane ko'ka levA Avyo hoya tene pote vadhAre Ape te vakhate. thoDuM vadhAre jAya to sAruM bicArAne ! eTale beu bAju ghasAya enuM nAma khAnadAna. eTale A paiThaNa tenI Ape che. khAtadAtI rahI nahIM te paiThaNa lIdhI eTale vecAyA 16 praznakartA : have to AvI khAnadAnI rahI nahIM ne paiThaNa lIdhI te nukasAna kare ne ? dAdAzrI : A to pahelethI, nAnapaNathI chokarAne ucheratI vakhate loko evuM kahe, 'ceka maLyo.' eTale A gAMDA cakkara thaI jAya ! A tame jANo nahIM A badhuM ? A ceko joyelA nahIM ? praznakartA : e nA samajAyuM, ke e ceka eTale zuM ? dAdAzrI : eTale A nAnapaNathI AvuM pANI pAya che A pATIdAro chokarAMone. tame sAMbhaLeluM nahIM evuM pANI ? loko 'ceka' bole evuM sAMbhaLeluM nahIM ? praznakartA : sAMbhaLeluM ne ! dAdAzrI : haM... eTale pelo mastImAM kUdyA karato hoya. khoTuM pANI Ape che, yUjhalesa (nirarthaka) pANI ! e to mAla vecyA barAbara che. e to A mAla vecyo tyAM AgaLa. e to pachI mArA manamAM ema thayuM ke A to vecAyA kahevAya ! dAdA-hIrAbA sAthe vAta dAdAno TIkhaLI svabhAva nIrumA : bA, dAdA nAnA hatA tyArathI TIkhaLI hatA kharuM ? hIrAbA : hA. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1.1] paraNatI veLAe nIrumA : bahu TIkhaLa kare ? hIrAbA : hA. nIrumA : atyAre tamArI joDe kare che ne TIkhaLa ? hIrAbA : hA, TIkhaLa kare. nIrumA : badhAya joDe kare che, bA. hIrAbA : hA. nIrumA H TIkhaLa eTale kevuM kare, bA ? hIrAbA : AvuM bole, avaLasavaLa. nIrumA : nAnA hatA tyAre to karatA haze ne ? 17 hIrAbA : kahe 'hIrA, dhotiyuM laI javAnuM, dhovA.' meM kahyuM, 'huM nahIM laI jauM.' to atyAre mAre dhovAnuM AvyuM. paiNyA pahelAtI vAta nIrumA : tamane hIrA kahetA'tA ? hIrAbA : hA, tyAre paiNelI nahIM ne ! nIrumA : paiNyA pahelAnI vAta che A badhI ? hIrAbA : haMa. nIrumA : tame tarasALI bhegA thAva ? hIrAbA : hAsto. nIrumA : mAmInI pAse. mAmI tamArA kAkAnI choDI thAya ne ? hIrAbA : hA, sagA kAkAnI. nIrumA H ane dAdAnA mAmI thAya. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 jJAnI puruSa (bhAga-2) hIrAbA : haM. nIrumA : ane tyAranA tame tyAM jAva tyAre... hIrAbA : haM. nIrumA to tyAM tamane dhotiyuM dhovA ApatA ? hIrAbA : hA. nIrumA : paiNyA nahotA toya ? hirAbA : hA, kAraNa ke kapaDAM dhovA to huM ja jauM ne praznakartA : te bA, pahelethI dAdAne dhotiyuM ja paheravAnuM ? hIrAbA H hA. nIrumA : pachI mAmIe goThavyuM ? hIrAbA : mAmIe goThavyuM. nIrumA : eTale tame pahelethI joyelA kharA ? hIrAbA : hA, joyelA kharA. nIrumA : ramatAya hazo, pahelA ? hIrAbA : nA, kazuM ramelA nahIM. nIrumA : tarasALI tame maLatA'tA ne ? hIrAbA : hA. nIrumA tyAre paNa tamane khabara hatI ke Amane paiNavAnA e to ? hIrAbA : nA. nIrumA : to kyAre khabara paDI ? Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1.1] paraNatI veLAe 19 hIrAbA : karyA pachI. nIrumA : vivAha karyA pachI. pachI maLatA'tA vivAha karyA pachI ? hIrAbA : nA, pachI to paiNyA. mAMhyaruM kyAM bAMdhyuM hatuM ? praznakartA : dAdA, lagna tamAruM kyAM thayuM hatuM ? mAMhyaruM kyAM bAMdhyuM hatuM ? dAdAzrI : vaDodarAmAM ja bAMdhyuM haze mane lAge che, vaDodarAmAM ke bIje kaMI ? praznakartA : lagna kaMI thayeluM bA tamAruM ? dAdAzrI : ApaNuM mAMhyaruM kyAM bAMdheluM, vaDodarAmAM nahIM ? hIrAbA : nA re, lagna to tyAM thayuM hatuM, tyAM AgaLa. nIrumA : jAMbuvA gAme thayeluM ? hIrAbA : ... dAdAzrI : vaDodarAmAM nahIM ? nIrumA : jAMbuvA thayeluM. dAdAzrI : ema ? te dahADe AvuM vaDodare karatA na hatA, nahIM ? bagImAM AvyA hatA praznakartA : meM pUchayuM hatuM, ke dAdA kevA lAgatA hatA lagna vakhate ? dAdAzrI : tyAre zuM kahe che ? praznakartA : emane hasavuM Ave che, zaramAI gayA. nIrumA : haiM, bA ? zuM paheryuM hatuM ? Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ O jJAnI puruSa (bhAga-2) hirAbA : pheMTo. nIrumA : ghoDA upara AvyA hatA ke moTara para ? zemAM UghalyA hatA ? hirAbA : bagImAM. nIrumA : cAra ghoDA ke be ghoDAvALI ? hirAbA : cAra ghoDAvALI. dAdAzrI : haju yAda che. hIrAbA : gAnAro Avyo hato. dAdAzrI : zuM gAto hato ? hIrAbA e kaMIka gAto hato. nIrumA : yAda che bA, zuM gAto hato ? lagnanA.. hIrAbA nA, e to vAjApeTI laIne Avyo hato. lagna vakhate rUpiyAnI ramatamAM ame jItelA dAdAzrI : e to rUpiyA ramatI vakhate jItI gayo hato ne huM. nIrumA : e jItyA hatA, bA ? hIrAbA H haM. dAdAzrI : cUMTI khaNIne jItI gayo hato hAthethI. ema to ema joradAra hatA pAchA. nIrumA he bA, sAcuM kahe che dAdA ? rUpiyo dAdA jItI gayA hatA ? hIrAbA : hA. dAdAzrI : jItI jAya ne rUpiyo. atyAre have rUpiyA nathI ramADatA, nahIM ? Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1.1] paraNatI veLAe 21 nIrumA : ramADe che ne ! bA, dAdA kahe che, "cUMTI khaNIne jItI gayo', evuM karyuM hatuM ? hIrAbA : de (deva) jANe. lagna vakhate ramADe rUpiyA, cUMTI khaNIne jIte calaNiyA dAdAzrI : strI ane puruSa lagna kare che, paNa lagna karatI vakhate ja puruSe manamAM nakkI karyuM hoya che ke ApaNe koI dahADo vahune jItavA nA devI, ene AgaLa AvavA ja nA devI. eTale A benI bhAMjagaDo paDyA kare che. ApaNe tyAM rUpiyA ramADe che te tame ramelA ke ? te koNa e rUpiyo strInA hAthamAM javA de ? are, huM ja kahyuM ke meM ja cUMTI khaNI hatI ne ! vahu rUpiyo laI le to A badhAnI vacce AbarU jAya ne ! paraNyAne tyAMthI ja bhAMjagaDa che ne ! aMdarathI ja bhAMjagaDa che ne ! eTale A jagata samajavA jevuM che. sAsu to maLyA sArA sAsu sArA maLyA hatA ? pUchI juo ne ! nIrumA : bA, sAsu kevA maLyA hatA tamane ? hirAbA : sArA. nIrumA : sAsu tamane vaDhatA hatA kharA koI dahADo ? hIrAbA : nA, sAsu to sArA hatA. dAdAzrI : AvA maLe ja nahIM, sAsu nA maLe. tyAre jhaverabAne vahueya sArA maLyA ne, hIrAbA ! bAnA jevA to badhAne sAsu maLe ja nahIM ne ! hIrAbA H A mArA sAsu to sArA hatA, paNa tame nakAmA hatA. (majAkamAM) dAdAzrI : hA, e barobara che, paNa sAsu to sArA ne ? Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) hIrAbA : meM to je hoya e kahI dIdhuM. dAdAzrI : he.. mArA karatA sArA ? hirAbA : hA. dAdAzrI : ema ? vAta to kharI ja kahe che, A divALIbA karatAya sArA ? hirAbA : hA. dAdAzrI : paNa tamArA karatA sArA haze jhaverabA ? hIrAbA : hA, mArA karatAya sArA. dAdAzrI : ema? mArA karatAya sArA, emanA karatA sArA. tyAre jhaverabA sArA ja haze ne, nahIM ? keTalA puNyazALI, te jhaverabA jevA sAsu maLyA ! koI dahADo kazuM ja kahe nahIM, nahIM to sAsu to tela kADhe. hIrAbA H jeThANI hatA ne, tela kADhe evA ! nirumA : jhaverabA bahu premALa hatA, nahIM ? koI vakhata koIne khasa nA kahe, nahIM ? hirAbA : nA. hIrAbA gorA, dAdA zAmaLA nIrumA : jhaverabA tamArA karatA rUpALA hatA ? hIrAbA : hA, jarIka.. nIrumA : tame vadhAre rUpALA nahIM, bA ? hIrAbA : nA. praznakartA : tame to bahu ujaLA cho. nAnA hazo tyAre to tame bahu rUpALA dekhAtA hazo, nahIM ? Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1.1] paraNatI veLAe 23 hirAbA : haMa. dAdAzrI : huM to zAmaLo, e to gorAgaba jevA hatA. juo ne, emanA paga kevA sArA che ! rezama jevA paga ! rezama jevuM che A badhuM ! nIrumA (hIrAbAne) : zuM kahe che dAdA ? juo bA, dAdAnAya paga kevA rezama jevA ja che ne ! kevA che, bA ? hIrAbA : mArA vadhAre che. nIrumA (dAdAzrIne) : tamArA sutarAu jevA ane emanA A rezama jevA evuM kahe che. dAdAzrI : ghera besI rahevAnuM, tamAre bIjuM kAma zuM hatuM? praznakartA : dAdAne gAmegAma pharavAnuM. dAdAzrI : mAre to kaNIo hau paDelI. hirAbA : kaNI kADhI hatI ne ! dAdAzrI : kADhI hatI. hIrAbA : jayarAmabhAI teDI lAvyA hatA kaNIo kADhavA. dAdAzrI: hA, hA, teDI lAvyA hatA, haju yAda che emane. "e' pahelethI ochuM sAMbhaLe nIrumA : dAdA ochuM kyArathI sAMbhaLatA'tA ? hIrAbA hamaNe ochuM sAMbhaLe... e to sAMbhaLavuM hoya to sAMbhaLe. nIrumA : ema ? paNa nAnA hatA tyArathI, tame paiNIne AvyA tyArathI ochuM sAMbhaLatA'tA ? hirAbA : te ghaDIeya ochuM sAMbhaLe. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 jJAnI puruSa (bhAga-2) nIrumA : pahelethI ja ? hIrAbA : hA. nIrumA : bA, te dahADe khabara nahIM hoya ke dAdA ochuM sAMbhaLe che. hIrAbA : nA, evI khabara zAnI hoya ? kahe kAnanuM teja AMkhomAM AvI gayuM nIrumA : hIrAbA kahetA'tA ke "dAdA to bahu nAnI uMmara hatI tyArathI ja ochuM sAMbhaLatA'tA." dAdAzrI : hA. nIrumA : ane kahe, "emanuM badhuM kAnanuM teja AMkhomAM AvI gayuM che.' dAdAzrI : evuM kahetA'tA ? nIrumA H hA, evuM kahetA hatA. dAdAzrI : AMkhomAM AvI gayuM che, nahIM ? e' tyAre bhaNatA'tA nIrumA : bA, pachI bhAdaraNamAM tame paNIne AvyA tyAre dAdA skUlamAM bhaNatA hatA ke bhaNI rahyA'tA ? hirAbA : bhaNatA hatA. nIrumA : zemAM bhaNatA hatA ? hirAbA : skUlamAM. nIrumA : ema ! kayA kalAsamAM haze, khabara nahIM hoya ? hIrAbA H hA, meTrikamAM. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1.1] paraNatI veLAe 25 tAtapaNamAM dAdA zuM ramatA'tA ? nIrumA : dAdA nAnA hatA tyAre kaI ramata bahu ramatA hatA ? hIrAbA : gillIdaMDA. nIrumA : pachI bIjuM ? hIrAbA : lakhoTIo rame. nIrumA : tame joyelA ramatA ? hirAbA : hA. nATakoya joyA te badhuMya joyuM nIrumA : dAdA joDe sinemA jovA jatA hatA ne bA tame, nahIM ? hIrAbA : haM. nIrumA : keTalA sinemA joyA ? kayuM yAda che tamane ? hIrAbA : nAmo yAda nathI. nIrumA : nATaka joyelA ke sinemA joyelA ? hIrAbA : nATakeya joyelA ane meM to sinemAya joyA ne badhuMya joyuM. dAdAzrI : bahu joyuM tame, bahu nasIbadAra kahevAya. paheluMya joyuM, pachI joyuM, Aya joyuM ne teya joyuM. haoNTalamAM gayelA nIrumA : ane haoNTalamAM gayA hatA bA koI divasa ? cA, bhajiyAM ne jalebI khAvA ? hIrAbA : hA, gayelA. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 jJAnI puruSa (bhAga-2) nIrumA : bahu vAra gayelA ? hIrAbA : nA, koIka di'. nIrumA : dAdA joDe ? hIrAbA : hAsto. (bA hase che) tameya te, A choDIo kevuM pUche che ! nIrumA : tamArI choDI nA pUche to koNa pUche ? vahu ochI pUchavAnI hatI ? te jamAnAmAM dAdAno paheraveza nIrumA : bA, dAdA nAnA hatA tyAre dhotiyuM ne AvuM ja paheratA hatA ? hIrAbA : haMa. nIrumA : khamIsa. hIrAbA khamIsa ne dhotiyuM. emaNe leMgho nathI paheryo. praznakartA : sapheda khamIsa paheratA ke raMgIna paheratA ? hirAbA H AvuM sapheda. nIrumA ? tyAre AvuM dhotiyuM ne khamIsa paheratA, AvuM ja ? hIrAbA : hA, e khamIsa ne dhotiyuM. nIrumA : ane koTa kevo paheratA ? hirAbA : dhoLo ane Avo raMgIna. nIrumA : raMgIna paheratA ? kevA raMgano ? hIrAbA H bhUro ane Avo. A dhoLA pahere che evo vaLI. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1.1] paraNatI veLAe nIrumA : lAMbo paheratA'tA ke hamaNAM pahere che evo TUMko ? hIrAbA e lAMbo to kyAreka kazuM hoya, divALI, to pahere. nIrumA : roja to TUMko ja pahere. hIrAbA : haM... nIrumA : lAMbo nahIM ? hIrAbA : nA. ane khamIsa pahere. nIrumA : dAdA keTalA joDI kapaDAM rAkhatA, bA ? Ama sIvaDAve tyAre ekasAthe be joDI ke cAra joDI ? hIrAbA : nA, pAMca-pAMca sIvaDAve. nIrumA : te keTalA, bAra mahinA cAle ? hIrAbA : haM. nIrumA : tame dAdAnA kapaDAM hAthe dhotA'tA, bA ? hirAbA : hA. niramA : ujaLA ne ujaLA rAkhatA ? hIrAbA : hA, ujaLA. nIrumA : ane gaLI-baLI karatA ? hIrAbA : gaLI karIe, mahIM pAvaDara nAkhIe. nIrumA : ema ? zeno pAvaDara ? hIrAbA H A Tinopola. nIrumA : Tinopola, bAne badhI khabara che ! hIrAbA : mane badhI khabara che. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 jJAnI puruSa (bhAga-2) 'e' TADhA pANIe nahAtA hIrAbA : e TADhA pANIe nahAtA hatA. nIrumA : kema ? hIrAbA : e to pahelethI TADhA pANIe nahAtA. nIrumA : ema ! pahelethI TADhA pANIe nahAtA ? hIrAbA : hA, tyAre zarIra sAruM ne ! pUjya tIrumA saMpAdita vANImAMthI... te dahADe 'sukhapAla'mAM 1986mAM amerikAthI AvyA bAda pUjya dAdAe pUjya bAnI tabiyata joIne nakkI ja kareluM ke bA pAsethI eka divasa paNa khasavuM nathI. tethI vaDodarAmAM ja nAnA rasikabhAIne tyAM mukAma rAkhelo. dararoja rAtre pUjya bAnI vidhi kare ne be kalAka pUjya bA pAse bese. mahAtmAo paNa bese. eka dahADo Ama ja badhA beThA hatA. varaghoDAnI vAta nIkaLI. pahelA bagI ne ghoDA ughalatA, pUjya dAdAne meM pUchayuM, 'dAdA, tame zemAM ughalelA (paraNavA nIkaLelA) ?' tyAre pUjya dAdAe kahyuM, 'sukhapAlamAM (pAlakhImAM). e jamAnAmAM to emAM uddalavAno vaTa hato. be jaNa ene UMcake ane ame pAchA paiThaNiyA varane ! te jamAnAmAM amArA phAdhare traNa hajAra rUpiyAnI paiThaNa lIdhI. amArI kiMmata bahu ne !' meM bAne pUchayuM, 'bA, dAdA tyAre kevA dekhAtA hatA ? zuM paheryuM hatuM ?" bAe kahyuM, 'mAthe sApho paheryo hato. bahu rUpALA lAgatA hatA.' bAe satyotera varSanI uMmare navoDhAnI jema zaramAtA zaramAtA kaheluM ! meM pUchayuM, 'bA, tame to kevA gorA gorA cho ne dAdA to zAmaLA Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1.1] paraNatI veLAe 29 dekhAya che, tyAreya AvA ja dekhAtA ?" tyAre pUjya bAe kahyuM. "hA, huM to gorI ne dAdA to zAmaLA ja hatA." bhAdaraNa bhavobhava hojo eka divasa thoDIka beno sAthe bA beThA hatA. meM bAne pUchayuM, "bA, ApaNA pATIdAronA cha gAmomAMthI kayuM gAma sAruM ?" tyAre bAe kahyuM, karamasada karameya nA ho, dharmaja dharameya nA ho, naDIyAda nAmeya nA ho, vaso vicAramAMya nA ho, sojitrA svapnaya nA ho, ne bhAdaraNa bhavobhava hojo." bhAdaraNanuM nAma Ave ke bA khuza khuza thaI jAya. bhAdaraNa gAmanuM koI hoya, temAMya bhAdaraNanI koI choDI AvI hoya, bAnuM heta ubharAya. A to amArA bhAdaraNanI', kahIne bAnuM vahAla emanI AMkhothI, emanI vANIthI, emanA aMgeaMgathI ubharAya ! Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1.2] pheMTo khasyo ne Avyo vicAra hIrAbAne jovAto Ubho thayo moha praznakartA: dAdA, tamane paraNatI vakhate pelo vicAra Avelo ne? dAdAzrI : hA, eTale ame te divase nAnI uMmaranA. ame nAnA chokarAnI uMmaramAM paiNelA, paMdara varSe. te vahu jovAnI mahIM IcchA thayA kare, "kevI dekhAya che ? kevI nahIM ?" te Ama Ama jovA gayo, te pahelA pheMTo ADo Avyo. pachI zI rIte jovuM te ? have corImAM paiNavA beThA hoya te mANasanI IcchA zuM thAya ? sAmI bairI besADI hoya eTale jovAnuM mana thAya, nA thAya ? praznakartA : thAya, thAya. dAdAzrI : huM to rophathI paiNavA beThelo. navo-navo pheMTo paherelo, te khasI gayo. jUno hoya to khase nahIM, paNa navo hato ne upara khUMpa Avyo, amAre pATIdAranA, kSatriyonA khUpa eTale bahu bhAre hoya, moTA-moTA phUlanA. te upara caDhAvelo, te pelo pheMTo khasI gayo. te ahIM (AMkha) sudhI AvI gayo. A dekhAtA to che nahIM, have zuM joIzuM ApaNe ? jovA to paDe ne emane, sAmA beThA hoya to. paiNavA AvyA che, to paiNanArane jovA paDe ne, nA jovA paDe ? dekhAyA nahIM eTale Ama khulluM karIne joyA emane. zuM thAya baLyuM ? gUMcAIe ne ! Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] pheMTo khasyo ne Avyo vicAra te ghaNuM UMcuM karuM paNa khasI jAya pAchuM. zuM thayuM che te to lokone kaMI khabara nahIM ane huM gUMcAyA karuM vaijJAtika breIta kADhyuM tAraNa paNa mahIM breIna (magaja) che te vaijJAnika, te mahIM vicAra Avyo ke A lagna to karIe chIe paNa bemAMthI eka jaNane rAMDavuM paDaze ne ? eka emane raMDApo Ave, kAM to mane Ave. te te dahADe vicAra Avelo. A lagna thatI vakhate Avo vicAra nA Ave. vaijJAnika breIna eTale AvA AvA vicAra Ave ke baLyuM, A ApaNe paiNavAnA to kharA, paNa rAMDavAnuM to kharuM ne pAchuM ! bemAMthI eka jaNa to rAMDaze ja ne ? ema vicAra Avyo. Avo vicAra Ave nahIM lokone, nahIM ? praznakartA : nA, nA Ave. dAdAzrI : koI Devalapta magaja hoya to ja Ave, nahIM ? praznakartA H hA. dAdAzrI : ane aMDaraDevalaDane nA Ave ? praznakartA : nA Ave. dAdAzrI : ene to moha ja Ave, vadhAre vadhAre moha. paNa mane e vicAra Avyo, teya ajAyabI che ne ! mohatA vAtAvaraNamAMya vairAga praznakartA : eTalI uMmare tamane evA vicAra AvelA ? dAdAzrI : hA, nA Ave baLyuM A ? eka to bhAMge ne paiDuM, baLyuM ? maMDAyuM e daMDAyA vagara rahe nahIM. praznakartA : paNa paiNatI vakhate to paiNa caDheluM hoya, keTalo badho moha hoya ! emAM Avo vairAgyano vicAra kaMIthI ? dAdAzrI : nA, te vakhate vicAra Avyo ke A maMDAyuM ne pachI Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) raMDApo to Avaze baLyo ! bemAMthI ekane to raMDApo Avaze. kAM to emane Avaze, kAM to mane Avaze. praznakartA: eTale pachI lagnano AnaMda jato rahyo e vicArathI ? dAdAzrI : AnaMda to hato ja nahIM. ahaMkArano ja AnaMda hato, huM, huM." mohano AnaMda nahoto, ahaMkArano. "kaMIka chuM, huM kaMIka chuM teno AnaMda hato. lokone mohano AnaMda hoya. eTale pachI e enA mohamAM ne ApaNe ahaMkAramAM, haM. haM... paNa chevaTe paiDuM bhAgI javAnuM. tyArathI ja mane khabara, ke "A raMDApo AvavAno." pachI zuM thAya ApaNane ? vagara kAraNe vairAga koI viralAne ja Ave lokone paiNatI vakhate ja vairAga Ave ne? kyAre vairAga Ave ? praznakartA ? tyAre to nA ja Ave, pachI ja Ave ! dAdAzrI : te vakhate nA Ave ? praznakartA H e vakhate to kyAMthI Ave ? dAdAzrI : e zuM kAraNa? paiNatI vakhate vairAga nA Ave ? praznakartA : e sAmI thAya tyAre vairAga Ave. dAdAzrI : e vairAga Ave tyAre e kAraNathI kArya banyuM kahevAya. ane vagara kAraNe vairAga Ave te juduM. mane paiNatI vakhate vairAga Avyo hato. Ama sApho navo hato ke, te enA upara khUpanA bojA ! amAre tyAM to bIjA bahu nAkhe ne mUA, badhA DhagalAbaMdha phUlo jhUMpanA. tamArAmAMya nAkhatA ja haze ne ? praznakartA: hA, thoDA nAkhe. dAdAzrI : UlaTuM sApho navo te khasI gayo. mAhyarAmAM besADyA, paNa ApaNe jovAya nahIM tyAre zuM thAya ? Ama UMcuM karIne jovA mAMDyuM Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1.2] pheMTo khasyo ne Avyo vicAra pachI. pachI vicAra Avyo ke 'A ApaNe be lagna karavA beThA chIe, paNa A ekane to rAMDavuM ja paDaze ne jyAre tyAre.' evo vicAra Avyo. ekane rAMDavuM paDaze ne ? nA rAMDavuM paDe ? eTale e vijJAna hAjara thayuM. paiNavAno moha to kharo ja, paNa e mohamAM A vairAgeya Ubho rahelo. paNa sajjaDa moha nahIM. sajjaDa moha hoya tene kazuMya vicAra nA Ave ne ! praznakartA : nA Ave. mUrchA vagarato moha dAdAzrI : tane vicAra Avyo'to Avo ? 33 praznakartA : nA, narI mUrchA, dAdA. ane peluM dAdAjI AvuM kahe ne tyAre khyAla Ave ke ApaNe AvuM koI divasa vicAra nahoto karyo. dAdAzrI : khabara nA paDe ApaNane mAMhyarAmAM besIe tyAMthI, ke kacAza che tethI mAMhyarAmAM beThA ne ? mohanA mAryA bese ne ? moha hoya tyAre ja mAMhyarAmAM bese ne ? maneya moha hato tyAre mAMhyarAmAM beTho hato ne ! paNa mAMhyarAmAM beTho tyAre ja pelo pheMTo khasI gayo ne eTale vicAra Avyo ke hAruM paiNavAnuM to kharuM, paNa rAMDavAnuMya kharuM ne, bemAMthI eka jaNane ! raMDApo to bemAMthI eka jaNane AvavAno ne ! praznakartA : jeNe janma lIdho ene javAnuM to kharuM ja ne, vaheluM ke moDuM ? dAdAzrI : nA, paNa A to paiNatI vakhate baLyo Avo vicAra Avyo ! e vicAra bahAra paDe ne, to loko mAre. praznakartA : e to pahelAnA vakhatamAM Apane khabara hoya to pelA vAjAvALA hoya ne, e loko gAyana gAya, vAjA vagADe, paiNavA bese tyAre kahe, 'na joyo sAra A saMsAramAM...' ema karIne e vairAgyanA gIto vagADatA. dAdAzrI : hA, vairAgyanA gIto vagADe. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 jJAnI puruSa (bhAga-2) te divasane yAda karatA dekhAya badhuM ame to atyAreya e vakhate je paiNavA beThA'tA ne, e yAda karIne bolIe, "ohoho, tame to kaMI paiNavA beThA'tA ne ! moDa (sApho) khasI gayelo. pachI rAMDavAnA vicAra AvyA'tA tamane." evuM hale huM kahuM. praznakartA : eTale atyAre paiNavA beThA hoya evI rIte ? dAdAzrI : dekhAya peluM. kevo moDa khasI gayelo'to ! paiNavAmAM mAMhyaruM kevuM hatuM e dekhAya. vicAra karatAnI sAthe dekhAya. ame bolIe ane amane hasavuM Ave, AnaMda Ave. e (aMbAlAlabhAI) khuza thaI jAya. ane te meM pustakamAM jAhera kareluM, te loko hase che ! "tamane paiNatI vakhate ?" meM kahyuM, "hA, paiNatI vakhate vicAra Avelo." baLyuM, mAMDIe eTale rAMDavuM to paDe ne ? tuM jANatI nahotI? paiNe e rAMDa, mAMDe e rAMDe ? praznakartA : paiNatI vakhate nahotI jANatI. dAdAzrI : nahotI jANatI ? praznakartA : te ghaDIe paiNatI vakhate to ema ja hoya ke janama janama kA sAtha ho. dAdAzrI : hA. paNa vairAgI mana thayA pachI AvuM khabara paDe ne ! saravaiyuM kADhe ne baLyuM ! eka dahADo saravaiyuM kADhatA AvaDe ke nA AvaDe ? praznakartA : AvaDe, dAdA. dAdAzrI : A jagatanuM saravaiyuM kADhavuM eka dahADo. AvaDe e to napho nA ja kADhe ne koI dahADoya. narI khoTa ja kADhe ne ! saravaiyuM kADhatA nA AvaDatuM hoya e to napho ja jue AmAM. bephAma napho che, kaheze. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1.2] pheMTo khasyo ne Avyo vicAra jJAta pahelA paNa pariNAmalakSI dRSTi praznakartA : Apane paraNatA ja Avo vicAra kema Avyo ? 35 dAdAzrI : paiNatI vakhate ja mane evo vicAra Avyo, kAM to emane rAMDavuM paDaze, kAM to mAre rAMDavuM paDaze. paNa saravaiyuM to A ja Avaze. evo vicAra to paiNatI vakhate nA Ave, koIneya nA Ave. janamathI amane A guNa hoya. pariNAma tarata pakaDe. AnuM zuM pariNAma che e khabara ja paDI jAya. zuM thAya ? praznakartA : khabara paDI jAya. dAdAzrI : jagatane pariNAma nA khabara paDe, kArya kare jAya. enuM pariNAma zuM Avaze evuM badhAmAM badhI vAtano khyAla nA hoya, amuka bAbatano khyAla hoya. ane amane dareka bAbatamAM khyAla Ave. pariNAma eTale kAM to e rAMDaze ne kAM to huM rAMDIza. paNa rAMDavuM to paDe ja ne bemAMthI ekane ? gADuM bhAMge pachI zuM majhA Ave ? paNa zuM thAya te ? paNa paiNavuM to paDe ne ? praznakartA : ApanI samaja jJAna pahelAnI AvI ja hatI ? dAdAzrI : badhI bahu samaja hatI. eTale tyArathI ja kazAmAM ruci ja nahIM. eTale A muzkelIo AgaLa AgaLanI dekhAyA kare ke Ama maMDANa to thAya che, maMDApo Ubho thaze, pachI te bemAMthI eka jaNane raMDApo AvavAno ke nahIM ? tamane anubhava kharo ? mAjI kahe che, 'mane anubhava che.' raMDApo Avyo, nahIM ? jo maMDApo Avyo to Avyo raMDApo. mAMDyuM ja nA hoya to raMDApo kyAMthI Ave ? mAMDe e rAMDe. bemAMthI eka jaNane rAMDavuM paDe ke nA paDe ? tamane kema lAge che ? to A jokhamadArI levAnI ja che ne ? te mane tyAM AgaLa vicAra Avyo, baLyo ! A kyAM phasAmaNamAM peThA ? eTale mane A badhuM nahotuM gamatuM. mAMDIe to rAMDavuM paDe te ane paiNyA tyAre rAMDyA zuM karavA ?' tyAre kahe, 'marI jAya Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 jJAnI puruSa (bhAga-2) tyAre rAMDe, zuM kare ?" tyAre kahe, 'paNa te paiNyo zuM karavA ?" mAMDIe to rAMDavAnuM thAya ne ? ane mAMDIe nahIM to ? praznakartA: kazuM nahIM. dAdAzrI : mAMDyA pachI rAMDyAnuM raDavAnuM hotuM haze ? mAMDIe eTale ApaNe samajavAnuM ke raMDApo AvavAno che. bemAMthI eka rAMDe ke nA rAMDe ? tyAre amAre to pelo oLakhANavALo bhaI Avyo hato mohana, te enI vahune zuM kahe ? "tuM nA rAMDIza paNa huM rAMDIza." evuM kahe. te vahu bahu khuza thaI jAya. "amArA dhaNI bahu sArA che. mane kahe che, "tuM nA rAMDIza, huM rAMDIza." keTaluM mana moTuM che !" te meM kahyuM, "huM samajI gayo tane. tuM vANiyo !" mohanabhAI te bahu pAko vANiyo ! vAkya kiMmatI che ne ? vahune khuza karI nAkhI. 'tuM nA rAMDIza, huM rAMDIza', kahe che. sAdhu thavuM ke paiNavuM e banne moha amAre lagna thayA, tyAre amane thayeluM ke bemAMthI ekane to rAMDavAnuM ja che ne ! paNa rAMDavAno bijhanesa (dhaMdho) sahana thaI zakaze tethI zAdI karelI. A lagnano moha zAne ? dareka avatAramAM strI ane puruSa, devomAMya strI ane puruSa, jAnavaramAMya strI ane puruSa, toya te moha chUTato nathI, e ja mAyA ne ! have lagna vakhate A vicAra, eTale eTalo badho vairAga, jabarajasta vairAga duniyA upara ! paNa chatAMya pappAne jo ! bharelo mAla, hIrAbAnA khAtAno mAla bharyo. nahIM to sAdhubAvA thAta, paNa eya mAla, eya moha che eka jAtano ! eya moha ane Aya moha, banneya moha che. eTale huM A mohane vadhAre pasaMda karuM chuM. A TesTa ekjhAminezana che. jagatamAM rahIne kArya pUrA kare te TesTeDa ane peluM to kasaratazALA eTale manane majabUta karavA javAnuM ane pAchuM ahIM to AvavAnuM ja. zAzvata joDe paraNe to thAya mokSa praznakartA : bane moha kIdhA to pachI karavuM zuM? lagna karavA ke nahIM ? Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] pheMTo khasyo ne Avyo vicAra 37 dAdAzrI : lagna karavA to zAzvata joDe karavA, te mokSe javAya. A saMsAra eTale to dago kahevAya, chatAM paNa pharajiyAta che. janmathI maraNa sudhInI badhI ja kriyA pharajiyAta che. puruSa thayA pachI, jJAna pAmyA pachI marajiyAta thAya. nahIM to cheka sudhI prakRtinA nacAvyA ja nAcavAnuM che, pharajiyAta. eTale sukha nathI evuM kazuM nathI, badhuM kalpita sukha che ja. dhaNImAMya kalpita sukha che ane bIjI vastuomAM kalpita sukha che. sAcuM sukha AtmAmAM che. sanAtana sukha e kyAreya jAya nahIM. amAre kyAreya jatuM nathI. tame rAtre be vAge AvIne UThADo toye ame AvA ne AvA dekhAIe. ane hamaNe kaho ke "AvyuM, AvyuM, AvyuM, to pUchIe ke zuM AvyuM ?" tyAre kahe, 'doDhaso mAIlanI spIDe Avyo, vaMToLiyo." toya ame AvA ne AvA dekhAIe. bhUmikA ja badalavAnI jarUra praznakartA : sAcuM dAdA, A badhuM kalpita ja che paNa vyavahAra je laIne AvyA chIe te patAvavo paDe che, tyAM zuM jAgRti rAkhavI ? dAdAzrI : lagnanA, vyavahAranA prasaMgo patAvavAnA che, te tameya patAvo cho ne patAvuM chuM. vyavahArathI to A saMsAra Ubho rahyo che. vyavahArathI to huMye patAvuM chuM ane vyavahArathI tameya patAvo cho. tame tanmayAkAra thaIne patAvo cho, huM enAthI judo rahIne patAvuM chuM. praznakartA H bAkI bhUmikA judI che AkhI. dAdAzrI : hA, eTale bhUmikA pheravavAnI jarUra che, bIjuM kazuM pheravavAnI jarUra nathI. bhagavAna mahAvIreya che te thoDoka kALa sudhI vyavahAramAM rahyA'tA. janmathI ja jJAnI hatA e. praznakartA: e to pUrvabhavanuM jJAna emane cAlyuM ja AvatuM'tuM. dAdAzrI : janmathI ja jJAnI hatA, chatAMya paNa vyavahAramAM laI joDe, mA-bApa joDe rahyA, strI joDe rahyA, dIkarI paNa thaI. badhA Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 jJAnI puruSa (bhAga-2) vyavahAramAM rahyA chatAM tIrthakara gotra pUruM karyuM. eTalI zakti tamArAmAMya che. tamArAmAM zakti AvaraNa mukta thaI nathI, e avarAyelI paDI che. kazAmAM nahIM tanmayAkAra, teto che mahAna upakAra eTale satsaMgamAM thoDo lAbha lejo. A lagnamAM bahu tanmayAkAra nA rahezo. have atyAre ApaNe A mAMDavAno to kazo vAMdho nathI, badhe harI-pharIe, lagnamAM badhe AvIe-jaIe. e ema nathI kahetA ke tame tanmayAkAra raho. tamAro moha tanmayAkAra kare che. tamane A jeTalo paNa moha che e tanmayAkAra kare che. tame tanmayAkAra nA raho tethI karIne pelA tamane vaDhe nahIM, ke tame tanmayAkAra kema nathI rahetA ? huM koInA lagnamAM jauM, moTe bhAge jato nathI, paNa jauM to mane koI vaDhe nahIM. e to jANe ke tame to UlaTuM mAruM kalyANa karI nAkhyuM, evuM kahe. ane tame tanmayAkAra raho toya tamArAthI kaMIka bhUla thaI jAya to bUmAbUma kare tamArI joDe. eTale vadhu upakArI koNa che ? je tanmayAkAra nathI rahetA ne, te saMsAraneya vadhu upakArI che, potAne upakArI che ne parane upakArI che. badhI rIte upakArI che. eTale tanmayAkAra nA rahevAya evo kaMIka rasto zodhavAno rahyo. potAnI bhUmikAmAM ja rahevAya, pArakI bhUmikAmAM nA javAya. caMdubhAI eTale pArakI bhUmikA. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1.3] buddhitA AzayamAM hIrAbA gayA bhavatI bhAvatAnuM pariNAma praznakartA : dAdA, tamane paraNatI vakhate Avo vicAra Avelo eTale kharekhara keTalo badho vairAga hato, to paNa A paraNavAnuM kemanuM udayamAM AvyuM ? dAdAzrI : e badhI amArI pahelA bhAvanA hatI ne ! praznakartA H bhAvanA karelI gayA avatAramAM ? dAdAzrI : hA, A hIrAbA e amArI bhAvanA pramANe ja maLelA. vahu AvI hovI joIe, mArA sAmI nA thAya. mane muzkelImAM mele nahIM. koI dahADo meM to emanA taraphathI akSareya sAMbhaLyo nathI. buddhitA AzayamAM AvuM TenDara bhareluM ame ame to amArI meLe nakkI kareluM ke 'paiNavuM che ke kuMvArA rahevuM che ? to bhaI, paiNyA vagara nA cAle. huM karIza kharo AtmAnuM, paNa mane paiNyA vagara nahIM cAle. pAcho saMsAramAM rahIne karIza.' koI pUchanAra nathI, ApaNo ne ApaNo nizcaya ja che. tyAre kahe, kevI joIze ?' ApaNe pUchIe ke 'mArA hAthamAM che, kevI joIze te ?" tyAre kahe, "badhuM tamArA hAthamAM che, A tamArI duniyA 'tame' krieTa karI Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ YO jJAnI puruSa (bhAga-2) (banAvI) che. tamane je bheguM thAya che, enA tame pote ja krieTara (banAvanAra) cho." eTale "mArA hAthamAM che strInuM ? mArA hAthamAM zAthI ? mArI sattAmAM che ?" tyAre kahe, "puNya tamAruM ja vaparAvAnuM che. te tamAruM ATaluM puNya che. tamAre jemAM jemAM vAparavAnuM hoya e nakkI karI nAkho." "bolo, strI joIze ?" tyAre kahe, "e to joIze." "to kevI joIze ? game evI cAlaze ?" "nA, game evI nahIM cAle, rUpALI joIze." jo emAM vadhAre TakA gayA. rUpALI kahyuM ne, zarata karIne eTale emAM puNyanA vadhAre TakA gayA. pachI "hAI levalanA (UMcA staranA) kuTuMbanI joIe ? to kahe, "nA bhaI, hAI levalanA kuTuMbanI to pachI bahu hoziyAra thaI gayelI hoya ne, to mane hau dabaDAve. huM to bhalo-bhoLo mANasa." e loko mane bhagavAna jevA mAnatA hoya tyAM paiNavAnuM eTale tyAM paiNyo. huM zuM kaheto hato ke mAre Devalapta strI nahIM joIe. Devalapa huM karI daIza. mane anukULa Ave evI strI joIe. mAre Devalapta eTale hAI kuTuMbanI nahIM joIe ane paNa banyuM evuM pachI. jevuM TenDara bhareluM, te pramANe ja hIrAbA hIrAbA AvyA, gamyA, DijhAIna (yojanA) pramANe mane maLyA. grejyueTa (snAtaka) thayelI joIe ?' meM kahyuM, "nA, bA. ochAmAM ochuM gujarAtI AvaDavuM joIe, bIjuM kazuM nahIM. huM ja meTrika phela (nApAsa) thavAno chuM ne !" eTale meM gayA avatAre nakkI kareluM ke strI gharamAM kevI hovI joIe ? tyAre kahe, "nirdoSa hovI joIe. jarA bhaNatara ochuM haze to cAlaze ?" tyAre kahe, "bahu sArI rIte. thoDuMka gujarAtI AvaDe ne, bahu thaI gayuM." ane "DijhAIna-bijhAIna badhI kevI joIe ? cha gAmanI cAlaze ke nAnA gAmamAM paNa cAlaze ?" to "amAre "enI chera (game tyAM) cAlaze. paNa bahu AbarUdAranI chokarI nahIM joIe Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [13] buddhinA AzayamAM hIrAbA 41 ke je AvatA ja mA-bApane jarA saLIo karatI zIkhI jAya." eTale mArA dhAryA pramANe ekjhakTa (AbehUba) evA AvyA, te koI dahADo bhAMjagaDa nahIM. kAraNa ke nAnA gAmanI, khAnadAna gharanI hoya eTale Dakho hoya ja nahIM ne koI jAtano ! Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) praznakartA : barAbara, gayA avatAramAM nakkI karyuM haze, pachI pAchuM A avatAramAM paNa vicAryuM haze ne ke kevA joIe che ? 42 dAdAzrI : mArI tera varSanI uMmare joyeluM ke jyAM jyAM pAMca-cha dhoraNa bhaNelI bairI hoya tyAM kleza hato. tyArathI meM nakkI kareluM ke bhaNeluM viparIta buddhivALuM bairuM na joIe. praznakartA : pachI bIjuM zuM nakkI karyuM hatuM ? dAdAzrI : amane nAnapaNamAM paiNyA nahotA tyAre bhAva thayelA ke A jamAnAnI bagaDelI chokarIo joDe kyAM paiNavuM ? pachI manamAM bhAva karyo ke evIne paiNavuM ke 'je gAmaDAnI sIdhI-sAdI, bhoLI hoya. A cha gAmanI chakelI choDIo to ApaNaneya vecI khAya evI, emanI joDe kyAM posAya ? ApaNaneya gIrave mUkI Ave.' pachI mAruM e svapnuM sAcuM paDyuM, te hIrAbA sIdhA-sAdA maLyA. jevA mAgelA ke AvA hoya to sAruM. saraLa-sIdhA, A cha gAmanA nahIM, nAnA gAmanA nirdoSa hoya evuM. jANe kabIra sAhebanA gherathI AvyA hoya ne evuM ja ! zarUAtamAM dekhAI UNapa, pachI thayuM samAdhAta praznakartA : dAdA, hIrAbA AvA sAva sIdhA-sAdA maLyA te tarata eksepTa (svIkAra) thaI gayA ke pachI emanAmAM UNapa dekhAI ? dAdAzrI : zarUAtamAM mAro ahaMkAra jabaro hato, te pelA paccIsa phrenDanA ToLAmAM pharIe tyAre manamAM ema thAya ke, badhAnI strIo sinemAmAM joDe Ave che, bIjI vAtacIta kare, phrenDa jevI rahe che ane mAre AvI kyAMthI AvI ? eTale mane cena nahotuM paDatuM. pachI to bhAIbaMdho mane zuM kahe, "tamArA jevo sukhiyo koI nathI. jone, tamArA patnI kazuM sAmuM bolatA nathI. koI dahADo sAmuM bolyA nathI. tame kaho, 'cA' to tarata banAvIne ApI jAya.' te A mahIM hisAba to kharo karI rAkhelo ! bhAIbaMdhone kyAM AgaLa enI vAIpha kaDavI lAge che, Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1.3] buddhinA AzayamAM hIrAbA te mane khabara nahIM. huM to enI para mIThAza jou uparathI, bhaIbaMdhane mahIM kaDavI lAgatI haze ! te to e jANe, emanA anubhava e jANe. tethI ja to mane kahe ke 'tame kharA sukhiyA cho.' 43 to bolo, amAre kazI Dakhala nathI. jema doravaNI ApIe emane tema cAle. matabheda nahIM, bhAMjagaDa nahIM. te be mana bhegA thayA, hIrAbA maLyA te amArA kahyA pramANe ja badhuM, koI dahADo bIjuM AghuMpAchuM nahIM. huM kahuM ke 'sinemA jovA javuM hoya to tame jajo, A badhA jAya che enI joDe.' tyAre kahe, 'nA, tamane nA game e mane nA game.' evuM ja rAkheluM ne, te bahu sAruM. amAre to meLa bahu sAro paDyo. jevuM TenDara bhareluM hatuM tevuM ja maLyuM. TenDara ja evuM bhareluM, ke AvuM hovuM joIe. pUjya tIrumA saMpAdita vANImAMthI... A vAtono tALo pUjya dAdAzrI pAsethI maLato. dAdAzrI kahetA 'ame to evuM nakkI kareluM ke amArA dharmamAM, amArA kAmamAM kyAreya DakhoDakhala nA kare, sIdhA-sAdA hoya, bhadrika hoya, tevA maLe tenI sAthe paraNavuM. amArA lagna mATe ghaNI jagyAe vAtacIto cAlatI, temAM hIrAbAnI vAta AvI ne ame emane 'hA' pADI. amane te ja yogya lAgelA. vaLI dekhAvamAMya hIrAbA bahu rUpALA hatA.' ////// Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] dIkaro te dIkarI, mahemAta AvyA te gayA mahemAnanA Avata-jAvana banne vakhate khavaDAvyA peMDA praznakartA : tamane keTalA saMtAno thayA ? dAdAzrI : saMtAno be thayelA; eka chokaro ne eka chokarI hatA. praznakartA : acchA. dAdAzrI : ane beu marI gayelA. praznakartA : e marI gayA tyAre ApanI avasthA, pariNati kevI hatI ? dAdAzrI : chokarAno janma 1928mAM thayelo tyAre huM vIsa varSano hato. te chokaro janmyo tyAre peMDA khavaDAvyA ane pachI huM bAvIsa varSano thayo tyAre e marI gayo, 1931mAM e oNpha thaI gayo. tyAre meM pharI peMDA khavaDAvyA badhAne. 'Avyo hato te gayo', kahyuM. pahelA je mahemAna Avyo'to e gayo. te emane 'mahemAna' kaheto. mahemAna AvyA'tA te gayA. pachI dIkarI AvI teya gaI. te mahemAna tarIke kaheto'to. zAdI karI eTale mahemAna to AvyA vagara rahe ja nahIM ne ! ane pachI che te pAchuM dUdhInuM bI nAkhyuM, pANI nAkhyuM, khAtara nAkhyuM, eTale pachI zuM thAya ? UgI nIkaLe dUdhI. ane dUdhI nIkaLI Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] dIkaro ke dIkarI, mahemAna AvyA ne gayA eTale pAMdaDe-pAMdaDe pAchA dUdhiyAM besavA mAMDyA. e to dUdhiyAM hala bese pAchA. dUdhIne velo hoya, pAne pAne dUdhiyAM bese ne ? praznakartA: hAsto ! dAdAzrI : ene zuM vAra lAge che ? te paheluM dUdhiyuM beThuM, te be-traNa varSa rahIne e cAlyuM gayuM. te janma thayo ne tyAre meM peMDA khavaDAvyA bhaIbaMdhone, dostArane. kaMI karavuM to paDe ne ! A to vyavahAra duniyA che. nahIM to mUA TokI khAya. "e cIkaNA lATa jevA che, kaMI paMDAya nathI khavaDAvatA' evuM kahe. te peMDA khavaDAvyA. samajo to gesTa, tA samajo to chokarAM praznakartA : chokaro marI gayo ane peMDA khavaDAvyA e to bahu gajaba kahevAya ! dAdAzrI : tyAre huM e lokone ema kahyuM ke bAbo marI gayo, eTale mAre moTuM kevuM rAkhavuM paDe ? banAvaTI. te emanuM moTuM kevuM thaI jAya bicArAnuM ! huM..? praznakartA : evuM ja thaI jAya pachI. dAdAzrI : mane nA phAve. te meM kahyuM, "cAlo, Aja peMDA khavaDAvuM." te ATha-dasa jaNanI ToLI hatI, te peMDA khavaDAvyA, cA-pANI-nAsto karAvaDAvyo. "bIjo bAbo che ke bebI ?" kahyuM, "pachI kahuM. nAsto karI lo. tyAre kahe, 'bAbo hoya to vadhAre khaIe." tyAre meM kahyuM, 'tame khAva vadhAre, pachI tamane kahuM." peMDA khavaDAvatA sudhI meM phoDa nA pADyo. jo marI gayo ema kahuM, to khAya nahIM mANasa. eTale khavaDAvyA pachI meM kahyuM, 'pelA bhAI AvyA hatA gesTa (mahemAna), te gayA.' zuM? praznakartA : gesTa gayA ! dAdAzrI : eTale bUmAbUma karavA mAMDyA pelA badhA. "AvuM karo cho, AvuM karo cho ?" meM kahyuM, "alyA, huM bApa thaIne karuM chuM ne tamAre Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 jJAnI puruSa (bhAga-2) zuM vAMdho che have ?" toya vaDhavA mAMDyA. mane kahe che, "peMDA khavaDAvAtA haze ? AvuM karAtuM haze ?" meM kahyuM, "bhAI, tame jo samajo to e gesTa che ane nA samajo to tamAro chokaro che." te badhAnA moDhA Ama utarI gayA. meM kahyuM, "mAruM nathI UtaratuM, te tAruM kema utare che ? e to mahemAna hato, gesTa hato." e to gesTa hato. te gesTa nA jAya ? gesTane jhAlI rakhAya ? mane kahe, "AvuM nA bolAya, nA bolAya AvuM, ame A peMDA khAdhA che !' meM kahyuM, "huM hala khAvA lAguM chuM ne !' meMya peMDA khAvA lAgyA. pachI kakaLATa karavAno hoya ? e to pharI Avaze, AnA A ja dUdhiyAM besatA vAra keTalI lAgaze ? velo che, naryA dUdhiyAM besyA ja kare. pAchI choDI che te pachI beThelI (janmelI). te pAchuM maratuM jAya ne besatuM (janamatuM) jAya, besatuM jAya ne maratuM jAya. zA mATe khavaDAvyA peMDA ? paNa badhAnA manamAM kharAba lAgyuM ke "AvuM karyuM ?" kahyuM, "tame khAta nahIM peMDA. ane AnaMda pAmavo joIe. mahemAna Ave toya AnaMda, jAya toya AnaMda. gesTa che A badhA. eTale jo meM tamane "marI gayo" ema kahyuM hota to tamArA manamAM duHkha thayA karata, ke "arere, bahu khoTuM thayuM ! bhale upalakanuM ! upalakanuMya duHkha nA thavuM joIe. tamArA moDhA upara udAsInatA nA AvI hoya ane hArTilI (dbhayathI) nA AvI hoya toya tamAre banAvaTIye paNa karavuM paDe. enA karatA A kazuM bhAMjagaDa ja nahIM. khAI-pIne moja karo. huM raDato hou to tamAre raDavAnuM. huM hasuM eTale tamAre hasavAnuM ja." raDavAthI UlaTuM ene duHkha thAya, AmAM A raDanArAne duHkha thAya. e raDavAnuM to baMdha ja rAkhavuM joIe, raDAya nahIM. praznakartA: paNa dAdA, peMDA vaheMcavA e kevI rIte yogya kahevAya? dAdAzrI : yogya kahevAya nahIM, e to huM jANuM. pachI maneya samajAyuM ke vyavahAramAM AvuM nA karAya. paNa huM thoDuM moDuM samajyo'to. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] dIkaro ke dIkarI, mahemAna AvyA ne gayA te vakhate mane ema hatuM ke "huM kazuMka chuM.' paNa bahu moDuM samajAyeluM, ke AvA peMDA khavaDAvAtA haze ? paNa peMDA khavaDAvatA pahelA kahIe to mUA khAya nahIM ! paNa jo peMDA vaheMcuM nahIM ane pachI emane kahyuM ke "pelo bAbo Aja oNpha thaI gayo', to emanA moDhA upara keTaluM du:kha thaI jAya ! praznakartA : hA. dAdAzrI : bhale sAcuM ke khoTuM, paNa moTuM kevuM rAkhe e loko ? kevuM rAkhe ? evuM moTuM nahIM thavA devA mATe A kareluM. eTale emane ema thAya ke "Amane nathI thatuM to ApaNe zuM karavA karIe ? e enI meLe ja pote bolyA ke "tamane AvuM ?" meM kahyuM, "hA, hA, A AvuM ja che, A to mahemAna ja che." te chatAMya emane duHkha na thAya eTalA mATe. emanA duHkhanI mane paDelI. vagara kAmanuM Ama du:kha karIne zuM phAyado ? emane zAthI duHkha thAya che ke "ohoho, Amane keTaluM duHkha thatuM haze !" eTale mAruM jAhera karyuM, 'bhAI, mane duHkha nathI thatuM. A to mahemAna Avyo hato te gayo." ane kharekhara mane thayeluMya nahIM te. anaMta avatAra huM chokarAno bApa thayo chuM ! meM joyA che sukha badhA ! pAchalA mane yAda hau che badhA. yAda hoya to pachI koNa AmAM A avatAra umere ? mUrzita avasthA eTale bhUlatA vAra ja nahIM enA karatA mela. A to gesTa che ! AvyA to bhale ane jAva cho toya bhale bA. pachI babIbena AvyA. meM kahyuM, 'AvyA to bhale ne jAva toya bhale." vagara kAmanI upAdhi karavAnI ! jAya tenI pAchaLa ApaNe javuM ? A to badhuM gesTa svarUpa che. praznakartA : babIbena gayA tyAre peMDA khavaDAvyA hatA ? dAdAzrI : bebInA vakhateya AvuM ne AvuM ja thayeluM. badhA bhUlI gayA ne peMDA khAdhA. bebI marI gaI tyAre badhAe peMDA khAdhA. ApaNA loko to bhUlI jAya pAchA. A lokone bhUlatA zuM vAra lAge ? vAra Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 jJAnI puruSa (bhAga-2) lAge kharI ? mUrzita avasthA kharI ne ! mUrzita avasthA eTale zuM ke bhUlatA vAra ja nahIM ne ! Ave te jAya enuM nAma gesTa amAro chokaro marI gayo, choDI marI gaI tyAre huM khuza thato'to. khuza thato hato eTale ema nahIM ke sAruM, paNa hoya toya hA, barobara che ane nA hoya toya kaMI vAMdho nathI. kAraNa ke e gesTa che. praznakartA : jyAre mahemAna jAya che ne, tyAre duHkha thAya che. dAdAzrI : A to pelo bhrAMtino amala che ne, eTale A badhuM.... ApaNe jANatA nathI ke gesTa che A. bAkI A to badhA gesTa che, Ave che ne jAya che. Ave-jAya enuM nAma gesTa kahevAya. tamAre tyAM gesTa Ave ke nahIM ? praznakartA: amAre A be.... dAdAzrI : hA.. gesTa, tyAre pachI ! gesTane rAkhIe toya nA rahe. cAra dahADA rahevAnA hoya ne pAMcame dahADe rAkhIe toya nA rahe, nAsI jAya pAcho chAnAmAno. jo mAnabhera AvyA'tA to mAnabhera kADho ApaNe. eTale A mAna ApyuM, te badhA mane vaDhavA ja mAMDyA. are, nA vaDhAya. mAnabhera javA devA joIe. pachI babIbena AvyA'tA ne emane mAnabhera bolAvyA, mAnabhera kADhyA. te AvyA ne gayA badhA. pachI to koI che nahIM, huM ne hIrAbA be ja chIe. deha ja nahIM potAno, to chokarAM kyAMthI potAnA ? praznakartA : dAdA, e vakhate Apane aMdara zuM samajaNa UbhI thaI hatI e kaho ne ! dAdAzrI : eTale meM kahyuM, A mAre kaMI levAdevA che AnI joDe ? hisAba hato e cUkate karI e haMDyo ene ghera, huM mAre ghera jato rahIza. bA emanI ghera jatA rahyA, mULajIbhAI emane ghera jatA Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] dIkaro ke dIkarI, mahemAna AvyA ne gayA 49 rahyA, bhAI emane ghera jatA rahyA, saba sabake ghara. tameya 'dAdA-dAdA' karatA jatA rahezo ane huMya jato rahIza. A dAdA vyavahAra pUratA, nATakamAM. pachI kaMI dAdA kharA ? pachI to AtmA. AtmAnI sagAI sAcI ! kAraNa ke kAyama rahe e mULa dhaNI ! A vyavahAranI sagAI to jyAM sudhI che tyAM sudhI. koI koIno chokaro thato ja nathI. mane evuM koI dA'Do samajAyuM nathI, koI koIno chokaro hoya evuM. evuM che ne, A hisAba che. RNAnubaMdhanA AdhAre badhuM thAya che. koI koIno chokaro thayo nathI ne koI koIno bApa thayoya nathI. A to khAlI RNAnubaMdhano saMbaMdha che. zuM che ? RNano anubaMdha che. mAgatA leNAno. rUpiyAnuM mAgatuM leNuM nahIM, meM duHkha tamane dIdheluM, e duHkha devA tame Avo mane. te A bAMdhelA vera choDe che loko. eTale chokaro-choDI marI gayA tyAre mane to thayuM ke "ApaNuM koI thayuM ?" A deha ApaNo nahIM thato, to vaLI dehano chokaro te vaLI zI rIte ApaNo thato haze ? thAya kharo ? chokaro dehano ke AtmAno ? praznakartA : dehano. dAdAzrI : to pachI A deha ApaNo thato nathI, to chokaro zI rIte ApaNo thAya ? A badhI rileTiva (vinAzI) sagAI che, riyala (kAyamanI) sagAI nathI. oNla dhIsa rileTisa Ara TempararI eDajasTamenTa (A badhA vinAzI saMbaMdho che). A badhuM TempararI eDajasTamenTa che. tyAM ApaNe zuM karavAnuM ? A to badhuM dehane potAno mAne che eTale potAno chokaro mAne che, paNa dehane potAno nathI evuM jyAre jANe, tyAre kono chokaro mAne ? paNa A mohane laIne potAno chokaro lAge che. hArTane Taca na thAya evuM suparaphyuasa rahevuM eTale gesTa che badhA A. koI koIno bApa hoya nahIM ne koI koIno chokaroya nA hoya. A badhuM vyavahArathI che. vyavahAra eTale suparaphyuasa (upalaka). vyakti jIvatI hoya tyAM sudhI, vyavahAra TheTha sudhI. DaoNkTare kahyuM ke A vyakti jIvavAnI nathI. chatAM A jIvatI hoya Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paO jJAnI puruSa (bhAga-2) ane ApaNe vyavasthita' para nA choDI devAya. maravAnuM vyavasthita para nA choDI devAya. ApaNe nakkI karavAnuM ke e cho DaoNkTara kahe. DaoNkTara, e jIvavAnI ja che." tamAre TheTha sudhI davA pAvI, cheka chelle sudhI.. ane jyAre marI jAya tyAre vyavasthita' kahevuM. paNa suparaphyuasa, aMdara aDe nahIM, hArTamAM aDe nahIM. hArTamAM aDe e mANasa nahIM. hArTane Taca nA thAya (hRdayane aDe nahIM) enuM nAma suparaphyuasa. mana-buddhi badhAne Taca thAya, paNa hArTane na Taca thAya. praznakartA: barobara che dAdA, vyavahArane DisTarba (khalela) nA karAya. dAdAzrI : hA, amArA bhaI bolatA'tA evuM nahoto bolato huM. amArA bhaI te vaLI evuM bolatA'tA, "chokarAM dhADe devA che ?" te pachI emane chokaruM nA thayuM. emane chokaruM hatuM ne eka, e marI gayuM. pachI thayuM ja nahIM. bIjI paiNyA toya nA thayuM. "dhADe devAnA', evuM kahe, te nA ja thAya ne ? evuM tiraskAra nA karAya. ApaNe tyAM je Ave te padhAre tyAre kahIe, "Avo bhAI, bahu sAruM thayuM bA." e kaMI ApaNA bAbA che ? A to manamAM mAnI bese ne phUlAyA kare, bAbAno bApo ne huM ! huM vaLI eno bApa kahevAu.' te bApa kyAMthI thayo ? e bApa zI rIte thayo, mUA ? to e koIno chokaro nA hoya. bApa thanAro mANasa chokaro hoto haze koIno ? praznakartA : chokaro kema nA hoya, dAdA ? dAdAzrI te A chokaro hato tyAre tuM bApa thayo. mera mUA, A AbarUne zuM karavAnI te ? kAyamano bApa thavo joIe. ApaNA bApA pAchA kahe, "A amAro chokaro Avyo." te ApaNe pelAne kahIe, amAro chokaro." are, mela pULo e AbarU karatA ! e kaMI zokha karI nAkhavA jevI cIja che, bApA thavuM e ? vAta to samajavI paDe ne ? mAMgatAno hisAba hoya to Ave mane to pappo thavAnuM nathI gamatuM, baLyuM ! hato ja ne, pappo. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] dIkaro ne dIkarI, mahemAna AvyA ne gayA chokaro gayo tyAre meM kahyuM, 'saccidAnaMda.' rahyo hota to vAMdho nahoto. bebIye paiNAvata nirAMte. nA, e vAMdho nahoto. 51 praznakartA : tamane kema pappo thavuM nahotuM gamatuM ? dAdAzrI : nA, nahotuM gamatuM evuM nahIM. eTale DislAIka (nA gamatuM) jevuM nahIM, tema lAIka (gamatuM) jevuM paNa nahIM. je ho te, ApaNI dukAnamAM je AvyA e gharAka. jatA rahyA toya gharAka. praznakartA : paNa jatA rahe tyAre hAza lAge ne ? jatA rahyA tyAre ApaNe chUTyA evuM lAge ne ? dAdAzrI : nA, evuM nahIM. praznakartA : to ? dAdAzrI : baMdhAyelA ja nahotA, to chUTyA kyAMthI ? mane to evuM lAgyuM ke A gesTa AvyA'tA ne gesTa cAlyA gayA. gesTa Ave ne jAya. chokarAM nahotA te loko pharI paiNAvavA taiyAra thayA. chokarAne zuM karavAnuM che te ? nA ApyA hoya to bhagavAnanI pAse prArthanA karavA jevI nathI ane ApyA hoya to laI le evI prArthanA karavA jevI nahIM. zuM banyuM ? A kudaratI rIte banyuM che. chokarAM to mahIM mAgatuM hoya to rahe ne ? vagara mAgate UbhA rahe ? mAgatuM hoya to Ave ke nA mAgatuM Ave ? hisAba hoya to Ave ne, hisAba vagara zI rIte Ave ? pote mahA puNyazALI hoya to bolAve toya tA Ave gesTa che A to badhA. mAMgato, RNAnubaMdhano hisAba hoya ne to Ave. hisAba vagara koI Ave ja nahIM. ane moTAmAM moTA puNyazALI e ke jene ghera prajA bolAve toya nA thAya. kAraNa hisAba hoya, copaDAmAM hoya to Ave ne ! hisAba cokhkhA karatA karatA AvyA hoya. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para jJAnI puruSa (bhAga-2) eTale to huM A mAre tyAM bAbA-bebI janama letA'tA ne, te jAya tyAre peMDA khavaDAvato'to. enuM zuM kAraNa ? e meM kahyuM, jo hisAba cokhkhA ne cokhkhA. nahIM to e hoya to ApaNe mahemAna che. e hoya to moTo karavAno badhuMya. bebIya rahI hoya to paiNAvatabaiNAvata, badhuMya karata. paNa mahemAna tarIke ema, chokarI tarIke nahIM. e to badhA mahemAna, hoya to ApaNe kaMI ene kADhI melavA nathI. nA hoya to amAre bolAvavA javA nathI. copaDAmAM haze te enAthI kaMI bIjuM pheraphAra thAya nahIM. praznakartA : dAdA, e leNuM ja cUkavavAnuM kahevAya ne ? dAdAzrI: hA, e RNAnubaMdha cUkavavAnuM, RNa. te bAbAnuM-bebInuM jeTaluM jeTaluM hatuM e RNa cUkavAI gayuM, eTale cAlyA gayA. bIjuM RNa hoya nahIM. A bebI paiNavAnI che to eno paiNavAno kharco e pahelethI enA bApAnA khAtAmAM bharelo ja hoya. enA phAdhare to vahIvaTa ja karavAno khAlI. potapotAnuM laIne ja Ave dareka. eka phemilImAM rahe badhAya paNa potapotAnuM laIne Ave evo A hisAba ane pelo ekalo kahe, "meM tane Ama paiNAvI ne meM kharco karyo." alyA mUA, tuM zuM karavAno hato te ? khAlI IgoIjhama (ahaMkAra) che badho A ! ghaNA kALathI Devalapa thayelAne A saravaiyuM samajAya mane chokarAM ane paisAno to kyAreya khyAla nahIM Avelo. hoya to bhale hoya, na hoya toya bhale, chokarAM Ave ne jAya toya. hatA ne gayA toya mAre mana badhuM ja sarakhuM hatuM. eTale amane to ema lAge ke ApaNA gesTa che. kharI rIte to A jIvamAtra kudaratanA gesTa che. zuM che ? praznakartA : kudaratanA gesTa. te dahADe tamane jJAna nahotuM to paNa AvuM badhuM rahetuM'tuM ke A dIkarA to mahemAna ja che ? dAdAzrI : hA, jJAna nahotuM toya bilakula mamatA ja nahotI, pahelethI. nAnapaNathI ja koI jAtanI mamatA nahotI. ahaMkAra gAMDo Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] dIkaro ke dIkarI, mahemAna AvyA ne gayA pa3 hato paNa mamatA nahotI. mamatA to koI Ape toya nA lau. eTale zuM karavAnI ene ? narI upAdhi-upAdhi ! jaMjALa badhI, jUThI jaMjALa ane keDe. pAchA phAdhara smazAnamAM baLatA hoya ne chokaro ghera majethI biskiTa khAto hoya. nA khAya biskiTa ? praznakartA : khAya ne, dAdA. dAdAzrI : tyAre pachI evA saMsAramAM samajavuM to paDe ne ? Ama koI koInI levAdevA nathI. A to RNAnubaMdha che. te hisAba sAmasAmI cUkate karavAnA bAkI che, bIjuM kazuM levAya nathI ne devAya nathI. praznakartA : dAdA, dIkaro thaIne Ave che te kevA hisAbathI Ave che ? dAdAzrI : e ApavA ke levA ! duHkha devA Avyo hoya ke sukha ApavA Avyo hoya; bemAMthI eka karavA Avyo hoya. duHkha denAro hoya te sukha Ape ja nahIM ane sukha ApanAro hoya e duHkha Ape nahIM, evA judI judI jAtanA chokarAo hoya. eTale badhI leNadeNa che. pachI kahe che ke, "mArI leNadeNa ja nathI chokarA joDe." "mArA sAsu to gayA avatAranA veravI ja che' kahe che. leNadeNa nathI eTale veravI ja kahe. sAco abhiprAya jANatA nathI eTale AvuM laI beThA che. eTale koI chUTavA taiyAra ja nA thAya ne ! A AmAMthI chUTatA haze ? e to keTalAya avatAranuM, jema kRSNa bhagavAne arjunane kahyuM che ne ke "ghaNA avatArathI ApaNe, tame ne huM be chIe." te ghaNA avatArathI Devalapa (vikasIta) thato thato thato thato Ave tyAre ene AnuM saravaiyuM samajAya ke A khoTuM che, nahIM to gaLyuM lAgatuM hoya ene kaDavuM koNa kahe ? praznakartA : nA kahe. dAdAzrI : meM nAnI uMmaramAM chokarAMne vaLAyA te ghaDIe peMDA khavaDAvyA, tyAre koNa gesTa mAne ? ane chokarAM to rUpALA hatA, evuM nahotuM ke kadarUpA hatA, pharsTa kalAsa, loko khuza thaI jatA'tA. tyAra pachI Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa4 jJAnI puruSa (bhAga-2) te zAnA upara A badhuM kareluM ? tyAre kahe, emAM ApaNe samajI gayA ke A to mahemAna che badhA. ApaNe A zI upAdhi ? hisAba haze to Avaze ne nA hisAba hoya to Ave ja koNa te ! tamAre zAthI be ja AvyA, nahIM to kaMI dasa nA Ave ? paNa hisAba hoya eTaluM ja. bAbo e bAbAno hisAba, bebI e bebIno hisAba. eno hisAba le eTale patI gayo kesa ahIM. bAbo tamAro hisAbano che, cokkasa. ApaNe tyAM kaMI hisAba bAkI che tethI AvyA, nahIM to loka UMcakIne emane ramADe ? nA, hisAba bAkI che tyAre ja ne ! kAM to ApaNe enI joDe rAga hoya to chokaro thaIne Ave, kAM to TheSa hoya to vera vALavA Ave. rAga hoya to kaMI ApaNuM ja haze, zAMti ApavA Ave. ane copaDAmAM kazuMya levAdevA nA hoya, to e Ave ja nahIM ApaNe tyAM. mAre tyAM AvIne jatA rahyA. ane pachI A cokhkhAcaTa, koI nAma ja nA de ApaNuM. khAtAmAM bAkI ja nahIM ne koInI pAse. te bAkI hatuM e laI gayA. A badhA khAtA che RNAnubaMdhanA ! ame bebI vakhate peMDA khavaDAvyA'tA, enA pachI koI mAgatuM RNa nahIM, pachI zenuM koI UbhuM rahe ? koI nahIM. A thoDuMghaNuM mAgatA hatA te A badhA che ne, bhegA thayA che ne ! pahelethI ja hatuM vAstavikatAnuM jJAta mane to vIsa varSanI uMmare evuM lAgatuM hatuM ke "A mahemAna AvyA che te jAya che, enuM zuM duHkha karavAnuM have ?" praznakartA: haM, mahemAna AvyA che ne jAya che. dAdAzrI : nA jatA hoya to ApaNe rAkhIe sArI rIte ne javuM hoya to chUTa. praznakartA : paNa dAdA, e to ghaNI samatA kahevAya ne ? e vIsa varSanI uMmare A jAtanA vicAra, e to ghaNI samatA kahevAya. e to ghaNuM ghaNuM bhareluM che ApanuM AgaluM badhuM. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] dIkaro ke dIkarI, mahemAna AvyA ne gayA papa dAdAzrI : mamatAya na hatI baLI, vIsa varSe mamatAya nahIM. ahaMkAra bhAre phakta eTaluM. gAMDapaNa badhuM ahaMkAranuM. praznakartA H to e Agalo keTalAya bhavano puruSArtha che badho A ? dAdAzrI : keTalAya bhavamAM silaka karatA karatA AvyA hoya tyAre A silaka thayelI che. ane silaka, paNa mAla evo sarasa nIkaLyo ke lokone jhaTa kAma lAgI jAya. praznakartA : eTale mamatA ja nahIM thayelI. dAdAzrI : jJAna ja evuM thayuM ajAyaba te ! badhI hakIkata, vAstavikatA zuM che evuM jJAna pahelethI ja kharuM, vAstavikatAnuM. praznakartA : pahelethI evuM ja ? dAdAzrI : pahelethI, gayA avatAronuM laIne AvelA ne ! mamatA ja khalAsa thaI gayelI ne ! eTale kaMI A ochuM coMTe che Ama ? jJAna pragaTa rahI, rAkhe mamatA rahita praznakartA: to dAdA, tame ene ramADo-karo kazuM nahIM, bAbAne? dAdAzrI : ramADuM ne, hAthamAM jhAluM-bAluM badhuMya. ramADuM badhuMya karuM paNa bIjuM nahIM. AmacA e AmacA nahIM, badhuMya tumacA (amAruM eya badhuM amAruM nahIM, badhuM tamAruM). hIrAbAne kahyuM, 'tumacA. A tATa (vAsaNo) badhA tamArA, emAM jamajo nirAMte." praznakartA : bAne to haju yAda Ave, bA to haju yAda kare. dAdAzrI : te mIniMgalesa vastuo, kIsakA hai ne kIsakA nahIM. A koNa AvyA ne kyAM gayA ne kyAre pharI Avaze ? pharI bhegAya thayA haze, atyAre bhegA thayA haze. atyAre bhegAya haze ane atyAre UMcakatAya haze emane ! pelo UMcakIne phare che ne emane ? praznakartA H hA. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa6 jJAnI puruSa (bhAga-2) dAdAzrI : juo ne, eya ajAyabI che ne duniyAnI ! eTale Ama bIjA rUpe Ave che. e to AvyA ja karavAnA, bhaTakavAnA. praznakartA H barAbara che. dAdAzrI : mAre to AvA keTalAya thayA haze ne huMya keTalAno thayo hoIza ! A kyAM bhAMjagaDa karuM ? praznakartA: e to thayA ja karavAnuM ne, dAdA ! e to cAlu ja rahevAnuM ne ! dAdAzrI : kaMI levAya nahIM ne devAya nahIM, vagara kAmanA. TADha vAya to mAre A oDhavuM paDe. e kAMI oDhIne sUI gayo hoya to cAle mAre ? praznakartA : nA cAle. dAdAzrI : tyAre pachI ene zuM sagAI te ? praznakartA eTale A tamane eTa e TAIma (tatkSaNa) A badhA vicAro Ave ne ? jAgRtimAM evuM dekhAya ke TADha vAya to mAre oDhavuM paDe che, tyAre e zuM kAmano ? te pachI mamatA kyAM UbhI rahe ? enA para moha ja nA Ave. dAdAzrI : nA, eTale mamatA UbhI nA rahe. A jJAna amane pragaTa rahyA kare, pragaTa ! pachI Ane zuM kare ? A viSayo khadabada khadabada khadabada dekhAyA kare. game nahIM A badhuM. jJAnI jevA lakSaNo pahelethI ja praznakartA : e vakhate tamAruM vartana jJAnI jevuM ja hatuM ne ? dAdAzrI : vartana jJAnI jevuM ja badhuM. phakta bhASA evI ke najIkanA mANasone huM boluM eTale AdhAzIzI caDhe. praznakartA : AdhAzIzI caDhe ? Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] dIkaro ke dIkarI, mahemAna AvyA ne gayA dAdAzrI : hA. eTale jJAnI jevuM vartana to kharuM badhuM, moha nahIM koI jAtano. mohavALAne paNa zIkhavuM joIe ne ? praznakartA : ApanA jeTalI vItarAgatA konAmAM hoya, ke jene moha nA hoya ene. dAdAzrI : hA, paNa e to mAruM kahevAnuM ke jene nA hoya tene, eTale pelA mohavALAneya zIkhavuM joIe ne thoDuMghaNuM? AkhI vItarAgatA nA rakhAya, to thoDIkeya rAkhavI joIze ne ? nahIM to raDI-karIneya kADhavuM paDaze ne ? dahADA to kADhavA paDaze ne ? chokaro marI gayo eTale have. raDIne jo tuM baMdha nA thavAno hoya to raDyA kara. raDIne jo baMdha thavAno hoya to raDuM zuM karavA ? ApaNe to eka kAyado, raDavuM eTale raDavuM. pachI hasavAnuM nahIM, enDa (aMta) sudhI. eka ja kAyado ! raDIne pachI hasavuM e to phUlizanesa (mUrnAI) kahevAya. tyAre raDato'to zuM karavA, jo hasavAno hato to ? praznakartA : raDyo paNa pachI hasavuM to paDe ja. dAdAzrI: nahIM, evuM hasavAnuM zuM kAmanuM? hasavuM eTale niraMtara haso. e raDato'to tyAre meM jANyuM ke have kAyama raDyA karaze, mArA manamAM du:kha thavA mAMDyuM. A to pAcho hasavA mAMDyo thoDIvAra pachI. ko'ka galIpacI kare to hase. Amane evuM kazuM nahIM. koI galIpacI kare ne, "hA... ho... hA.... hA." karI nAkhe. ane huM to jo kadI udAsIna thaI gayo ne, to mane lAkha galIpacI kare toya e galIpacIvALA thAke. jJAna nahotuM ke, huM udAsIna thaI gayo houM, to lAkha galIpacI karo toya hasuM nahIM. saMsArato rAga nAnapaNathI ja dekhAyA karato A saMsArano rAga amane nAnapaNathI dekhAyA kare. chokaro-choDI thayA paNa mAre aMdarano rAga nahIM, bahArathI hoya. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 jJAnI puruSa (bhAga-2) praznakartA: bahAranuM nATaka.. dAdAzrI : te hIrAbA rUpALA eTale rUpALA to hoya ja ne ! pachI kurakuriyAM kaMI jevA tevA hoya ? te ene UMcakavAnuM mana thAya. mArA moTAbhAIe koInuM chokaruM ja UMcakeluM nahIM, teya ene UMcakI UMcakIne pharyA karatA'tA. emaneya moha utpanna thayo. eTale kyAreka huMya upADuM, teDuM ghaDIka, paNa aMdara nahIM karuM. e gayo tyAre kazuMya nahIM. mane to mahemAna Avyo'to ne jato rahyo evuM lAge. moha nahIM, bilakuleya moha nahIM. moha to hIrAbA upareya nahIM, khAlI saMsArI rAga, saMsArI bhAva. TaiDakAvo to konTrAkTa phela karatA vAra nahIM praznakartA : paNa bAbA mATe ne bebI mATe thoDI lAgaNI to hoya ne tamane ? dAdAzrI : hoya badhI lAgaNI. paNa ame jANIe ke AnA jevaDo thAya, mUchovALo thAya ne tyAre kalAka lephTa-rAITa laI juo joIe. jo tamAro chokaro hoya ne moTo thAya tyAre pachI TaiDakAvajo eka kalAka, tamAro che ke nahIM khabara paDaze. rUpiyo khakhaDAvIe ne, to bodo che ke sAco che e khabara paDe. eka kalAka chokarAne khUba AvaDA AvaDA (bhAre zabdothI) TaiDakAvIe to ? praznakartA : jato rahe gharamAMthI. dAdAzrI : eTale A to mUcho UgI nathI tyAM sudhI. e bAbo AvaDo che ne, tyAM sudhI pappo-pappo. ApaNe dariyAmAM laI jatA hoya chokaruM, te mahIM paga aDADI jue nIce, nA aDatA hoya tyAM sudhI coMTI rahe ane paga bhoMye aDyA, paga sthira thayA ke tamane choDI de mUo. e enA ghATamAM ja hoya. eTale bahu atizaya karavA jevuM nahIM A badhuM, rItasaranuM sAruM che. nATakIya DresamAM koI AMgaLI nA kare evuM joIe. nATakamAM AMgaLI thAya to pagAra ocho thaI jAya, kapAI jAya. eTale te abhinaya barAbara Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] dIkaro ne dIkarI, mahemAna AvyA ne gayA karavo paDe. hA, chokaro marI gayo nATakano, eTale jarA pANI nA hoya to Ama Ama e karIne lAvavuM paDe. nahIM to chokarAnA to svAda bhavobhava joyelA ne ! A eka kalAka lephTa-rAITa laI juo joIe, ane kADho svAda pachI. jo mAkhaNa kADhe valovIne te ! A badhI maryAdA hoya te sAruM che badhuM. koI enA bApAnI pAchaLa javA taiyAra thayelo nahIM. ene AMtaravo paDe nahIM ApaNe, ke 'nA bA, tArA bApa joDe nahIM javAnuM, heMDa pAcho.' jhAlI jhAlIne laI javA paDe evuM nahIM. paNa jAya ja nahIM, mUo. 'e bApA gayA to mAre zuM ? huM paiNIza ghera jaIne...' kaheze. 59 are ! ghera AvIne biskiTa, pAuM, roTI ne badhuM khAya nirAMte. ane vyavahAre evo ja che. eTale A badhuM chokarAM-bokarAMnuM pahelethI ja nahIM. paNa konA chokarA, kisakA laDakA ne kisakI bAta ? kalAka tame TaiDakAvazo ne moTA chokarAne, to moTo chokaro zuM kahe ? 'tamAruM moDhuM nahIM jou' kaheze. 'alyA mUA, huM bApa ne tuM chokaro nahIM ?" tyAre kahe, 'zenA tame bApa ?' A konTrAkTa (ka2A2) phela karatA vAra nahIM lAge. pelA konTrAkTa phela karatA vAra lAge, korTamAMya (adAlatamAMya) dAvo mAMDI zakAya. mUA, Ano dAvoya nA le. bApa-dIkarAno konTrAkTa phela karatA vAra nahIM lAge. A hoya sAcI, phekTa vastu nathI, A to mohane laIne che. A pArakuM te vaLI potAnuM thatuM haze koI dahADoya ? nakAmI hAya hAya karIe. A deha jyAM pArako, te dehanA pAchA e sagA. deha pArako ane pArakAnI pAchI mUDI, te potAnI thatI haze ? huM koItuM joIne zIkhyo tathI praznakartA : putra janme tyAre loko peMDA vaheMce, paNa putra mare tyAre peDA vaheMcanAra nahotA. dAdAzrI : hA, mare tyAre peMDA vaheMcanAra nahIM. eTale huM koInuM joIne zIkhyo nathI. alyA mUA, zenuM ? A to lokone kaTeva che. AnuM joIne zIkhyo e. AkhI jiMdagImAM meM nakala ja karI nathI. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 jJAnI puruSa (bhAga-2) AnI nakala karAtI haze, AmanI ? je Akho dahADo bhIkha mAgyA kare che, "he bhagavAna, mane phalANuM Apa, phalANuM Apa, phalANuM Apa', enI nakala karAtI haze ? chokarAM marI gayA te buddhino Azaya praznakartA : Apane buddhinA Azaya pramANe hIrAbA maLyA to chokarAmAM AvuM thayuM, temAM tamArI buddhino zo Azaya haze ? dAdAzrI : ame buddhinA AzayamAM evuM lAvelA ke A chokarAMnI lapa zuM ne bhAMjagaDa zI ? tethI A chokarAM marI gayA, te buddhino Azaya evo hato tethI. eTale A thiyarI tamane samajaNa paDI ke A koNa kADhI Ape che, ke A ATaluM ATaluM mAre joIze evuM? tuM kaMI jAte lakhAvuM chuM? praznakartA : nA. dAdAzrI : to emAMthI zI rIte kudarata kADhatI haze ? tyAre kahe ke tArI buddhimAM mahIM zuM zuM raheluM che, te kheMcI le, eksTrakTa (tAravaNI) karI le. zemAM tArI buddhi sukha mAnI rahI che, tenA parathI buddhino Azaya ! eNe sukha zemAM mAnyuM che ? AmAM mAnyuM che ? tyAre kahe, hA, eya mAnyuM che.' AmAMya mAnyuM che ? tyAre kahe, "eya mAnyuM che.' e pramANe tame vaheMcaNI karI nAkhI. ane A buddhinA AzayamAM ame A sukha ja nahIM mAneluM ! chokarAMmAMya sukha nahIM mAneluM. praznakartA : to tame dIkarA-dIkarInuM thoDuM paNa sukha AzayamAM nahIM rAkhyuM hoya ? dAdAzrI : IcchA ja nahIM, A vaLI jaMjALa zuM che ? hIrAbAne samajAvyuM, AmAM majA nathI praznakartA : chokaro-choDI banne marI gayA tyAre hIrAbAne zuM pratibhAva thayo ? Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] dIkaro ke dIkarI, mahemAna AvyA ne gayA 61 dAdAzrI : hIrAbAne chokaro-choDI marI gayA, tyAre mahIM manamAM duHkha thayuM hatuM. tyAre meM kahyuM, "A jAya che te hita thAya che, atyAre. nA jAya to ApaNe vAMdho nathI ane jAya toya vAMdho nathI, evuM rAkho. nahIM to AmAM majA nathI. moTo thayA pachI majA nathI AmAM. A bomba evo phUTaze ke manamAM ema thaze ke A kyAM." praznakartA :.. moTo karyo ! dAdAzrI : hA, mATe A enI meLe phUTI gayo te bahu sAruM thayuM, niveDo AvI gayo ! ema ne ema nA kaDhAya. ApaNe evI IcchA nA karAya ke tuM jato rahe bA. Avyo eTale karmanA phaLa bhogavavA ja paDe ne ApaNe ? hisAba to cUkavavo ja paDaze ne ? enI joDe hisAba che ane jevA bhAve che tevA bhAve ja cUkavAya. bhAvamAMya phera nA thAya. mATe A to badhuM verathI baMdhAyeluM che. te verathI kema karIne chUTavuM, e AvaData AvavI joIe. praznakartA : pUrvanA verathI ja bhegA thAya. dAdAzrI : A to pahelethI ApaNe tyAM zAstrakAroe kaheluM che ke kaLiyugamAM gharanA mANaso pUrvanA verathI Avaze, bhegA thaze. eTale meM to chokaro padhAryo ne, te nAnapaNamAM ja peMDA khavaDAvI dIdhA. te mUA, melo ne pULo, vagara kAmanA ! zuM kADhavAnuM che ? tyAre hIrAbA kahe che, "tamane Ano kazo premeya nathI Avato, AvuM bolo cho te !! meM kahyuM, "A moTo thaIne e dArU pIvata ane A upAdhi thAya, te mArAthI sahana nA thAta. te badhuM pAMsaruM thayuM che A badhuM." pachI temane kahyuM, "AjanA chokarAo dama kADhaze tamAro. e dArU pIne Avaze te tamane gamaze ?" tyAre e kahe, "nA, e to nA game." tyAre meM kahyuM, "A AvyA hatA te gayA, tethI meM peMDA khavaDAvyA." te pachI jyAre emane anubhava thayo tyAre mane kahe che, badhAnA chokarAM bahu duHkha de che. tyAre meM kahyuM, "ame tamane pahelethI kahetA paNa tame nahotA mAnatA ! Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) juo te, chokarAM tahIM toya keTalA sevA karatArA ! koI cAkarI karanAruM haze emane ? chokarAM nathI ne ! praznakartA : puNye evI che ne, covIseya kalAka koI hoya che ja. dAdAzrI : pachI e puNye ochI kahevAya ? jJAna thatA pahelA hIrAbA roja kahe, 'chokarAM marI gayA te have chokarAM nathI. zuM karIzuM ApaNe ? thaiDapaNamAM koNa sevA karaze ?" evuM tevuM badhuM kahe ne ! emane hau mUMjhave ne ! nA mUMjhave ? meM kahyuM, 'chokarAM nahIM hoya to cAkarI karanAra vadhAre maLaze.' te atyAre emanI cAkarI karanArA pAMca-dasa mANasa che te karyA kare che. ane pelA be-traNa chokarAM hoya te chokarAM ekalA ja kare, bIjuM koI kare nahIM. ane te chokarAne rIsa caDhI to jato rahe. rIsa caDhe to jato rahe ke nA jato rahe ? agara to enI vahu zikhavADe to jato rahe ke nA jato rahe ? enI vahu to guru kahevAya ke nA kahevAya ? 62 juo ne, emane nathI chokaruM ke nathI chokarAnI vahu, paNa sevA karanArA keTalA che ! ApaNA pelA mahAtmAnI vAIpha to Akho dahADo rahevAnA. e emane jamADe. pachI Ama khaDe page badhA hAjara. tyAre bolo, chokarAMvALAne tyAM cAra-cAra chokarAM hoya paNa pANI pArako mANasa AvIne pAI jAya tyAre. chokarAM kaMI kAma lAge te vakhate ? e kyAMye paradeza kamAvavA gayo hoya ! ane A badhA mArA hAthe moTA thayelA che, amArA bhAgIdAranA chokarAMo e badhAya mArA hAthe ucharelA che. kAraNa mAre pelI prajA nahIM eTale A badhA chokarAMnI peTha rahelA. enA bApujIe evuM kaheluM ke 'A ja tamArA phAdhara.' eTalo prema mahIM ! badhuM AkhuM kuTuMba phareluM. atyAre hIrAbAnI sevA ja e karyA kare che ne ! emane chokarAM nahIM paNa sevA karanArA badhA bahu. kAraNa ke mahAtmAo keTalA badhA ApaNe tyAM ! te koI ne koI tyAM jAya ne e badhA sevA karavA. UMcake hau badhA emane to, kAraNa ke potAnA chokarAM nA hoya to bIjA karanAra to hoya ne ! puNya to jora kare ne ! Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] dIkaro ke dIkarI, mahemAna AvyA ne gayA 63 praznakartA: dAdA, mane to e ajAyabI lAge che ke ene dAdA pAse besavAnuM eTaluM badhuM nahIM, paNa bAnI ja sevAmAM e tanmayAkAra rahe. dAdAzrI : nA, eTale A badhI ajAyabIo ! A duniyAnI ajAyabIo AnuM nAma ne ! kAMI levA nahIM, devA nahIM. praznakartA : kaMI nahIM. dAdAzrI : eTale A (brahmacArI) chokarAM badhA taiyAra thayA atyAre to. A hIrAbAnI sevA to Ama dasa-dasa chokarAM UMcake. ane te moTA-moTA grejyueTa thayelA. kare ke nA kare ? meM tamane badhI cIja ApelI hoya, badhuM sukha ApeluM hoya to tame karo ke nA karo ? huM ? badhA ja prakAranuM sukha ApyuM ! je mAgo e sukha ApyuM che ! ane e sukha pAchuM mokSe laI jAya evuM hoya ! pUjya nIrumA saMpAdita vANImAMthI) eka divasa Ama ja vAto karatA karatA meM bAne pUchayuM, "bA, tamArA bAbAnuM ne bebInuM nAma zuM hatuM ? e kevA hatA ? kevaDA hatA tyAre gayA ? bA bhAvavAhI vANImAM bolyA, "mAro dIkaro to be varasano thayelo. enuM nAma hatuM madhusUdana. bahu rUpALo hato. Akho divasa basa ramyA ja karato ne hasyA ja karato." meM pUchayuM, "bA, dAdA paNa ene koI vakhata ramADatA kharA ?" bAe sahajapaNe kahyuM, "hove, khoLAmAM laIne ramADatA hatA ne ! "ane bebInuM nAma kahyuM nahIM ne bA tame ?" meM pUchayuM tyAre bA bolyA, bebIya bahu rUpALI hatI. eya cha mahinA sudhI ja rahI. bebInuM nAma kapilA hatuM.' e pUchayuM, "bA, A khoLAmAM laIne ramA cAre bA bolyA, Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] matabheda nahIM joDe rahevAtuM paNa matabheda nahIM amAre to ghera mArA vAIpha che, hIrAbA. te Aja keTalAya varSothI amArAmAM matabheda nathI koI dahADo, e rUpiyA nAkhI detA hoya toya huM ema nA kahuM ke Ama kema karyuM ? praznakartA : jJAna pahelA paNa hIrAbA sAthe matabheda nahotA koI divasa ? dAdAzrI : hA, pahelA thato. paNa chellA pistALIsa varSathI nathI. te badhA AjubAjuvALAya jANe ke Amane kazo koI dahADoya matabheda nathI. roja joDe rahevAnuM toya matabheda nahIM, e lAIpha kahevAya. kazo matabheda ja nahIM evA vyavahAranI lAIpha kevI suMdara kahevAya ! Aje amArA gharamAM vAIpha haju che, jIve che. emanI joDe matabheda nathI. pADozI joDeya matabheda nahIM. pADozIoneya lAge ke bhagavAna jevA che. kaMI manuSyapaNuM hovuM joIe ke nA hovuM joIe ? tamAro zo mata che ? praznakartA : e to hovuM ja joIe. dAdAzrI : amAro vyavahA2 Adarza hoya. pADozamAMya pUchavA Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] matabheda nahIM 65 jAva ne, tyAre kahe, "nA, koI dahADo e laDyA ja nathI. koI dahADo bUma pADI ja nathI. koI dahADo koInI joDe gusse thayA nathI. e to bhagavAna jevA che." zuM kahe ? ane vAIphane pUcho toya kahe ke "e to bhagavAna ja che !" tyAre ame vAIpha vagaranA ochA hoIzuM che ? ame sityotera varSanA, te pelA cuMmotera varSanA che, paNa che to kharA ne, nahIM ? paNa vyavahAra amAro badho pyaoNra. bAkI dararoja vidhi karAvavAnI. ema kahe ke mAreya mokSe javuM che ! vAIpha, kuTuMbIo badhAya namaskAra kare te ajAyabI ja te atyAreya hIrAbA ahIM AgaLa namaskAra karI, darzana kare roja savAramAM. roja rAtre darzana karI, mAthe paga melAvaDAvIne pachI che te vidhi kare che. amAro atyAreya vyavahAra AvI che. amAro vyavahAra bagADelo nahIM ne ! | amAro vyavahAra suMdara hoya, Adarza hoya, tyAM krodha-mAna-mAyAlobha hoya nahIM. pADozI joDe saMbaMdha sArA hoya, gharamAM "vAIpha' joDe saMbaMdha sArA hoya. huM Akho dahADo Adarza vyavahAramAM ja rahuM chuM. jJAnI puruSa to vyavahAra sAthe hoya. emano vyavahAra Adarza vyavahAra hoya. Adarza vyavahAra eTale koI saMsArI mANasano vyavahAra evo Adarza hoya nahIM evo Adarza hoya. koI saMsArI mANasano, are koI sAdhunoya evo Adarza nA hoya evo emano Adarza vyavahAra hoya. Adarza vyavahAra eTale badhA AjubAjunA pADozIo, badhA ema kahe ke kahevuM paDe emanuM to !" pADozIo emanAthI kaMTALelA nA hoya, vyavahAra evo Adarza hoya. vyavahAra to Adarza karavo paDaze ne, jyAre tyAre ? jyAM sudhI vyavahAra cokhkho nA hoya tyAM sudhI mokSa nathI. vyavahAranA AdhAra para ja mokSa che ! Adarza vyavahAra hovo joIe, bIjA koIne duHkhadAyI nA thAya evo. amAro saMpUrNa Adarza vyavahAra Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 jJAnI puruSa (bhAga-2) hoya. jenA vyavahAramAM kaMI paNa kacAza haze, te mokSane mATe pUro lAyaka thayo nA gaNAya. vyavahAra jo kadI Adarza nA thAya to mokSamAM jAya ja kevI rIte ? praznakartA : hA, jAya ja kevI rIte ? bahu sarasa vAta che ! dAdAzrI : ane vyavahAra Adarza nA hoya eTale enA AjubAjuvALAne pUchIe ApaNe ke bhAI, Amano vyavahAra kevo che ? tyAre kahe, "javA done vAta bhAI." jyAre amAre ghera to A badhA beThA hoya ne hIrAbAya che te ahIM namIne vidhi karavAnA. eTale ahIM to kazuM bIjuM hoya ja nahIM ne ? praznakartA : nA, nA. dAdAzrI : ane kuTuMbIo haMmezAM virodhI hoya, paNa A eka ja kesa evo banyo che ke kuTuMbavALA badhA ja AmAM namaskAramAM paDelA. nahIM to kuTuMbIo virodhI hoya haMmezAM. gAmavALA virodhI hoya, ane A to gAmamAM virodha nahIM koI jAtano. kAraNa ke A jJAna ja evA prakAranuM che. praznakartA : barAbara che. dAdAzrI : gharanA, sagAMvahAlAMya che te badhAya namaskAra karatA hoya emane. zuM karatA hoya ? praznakartA : namaskAra. dAdAzrI : vAIpha to namaskAra nA kare ne ? praznakartA : nA kare. dAdAzrI : amAre che te hIrAbA ahIM aDIne namaskAra karavAnA. ajAyabI che ne eya ! ajAyabI kahevAya ne, nahIM ? A agiyAramuM Azcarya che ! huM nahIM houM tyAre chapAze badhuM. dasa Azcarya mahAvIra bhagavAna sudhI thayA ne A agiyAramuM Azcarya che ! Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] matabheda nahIM u zIkhyA "mAya phemilI' kahetA praznakartA : vAIpha page lAgIne vidhi kare e to ajAyabI ja kahevAya. paNa hIrAbAne tame kaI rIte jItyA enuM rahasya to kaho. dAdAzrI: ame kaI rIte jItyA chIe e ame ja jANIe chIe. praznakartA H e ja badhAne jANavuM che. dAdAzrI : amAre chellA cAlIsa varSathI matabheda nahIM paDelo. jene matabheda thato hoya vahu joDe, e zuM dhoLe ? vAIpha joDe matabheda paDe ? alyA, bahAra matabheda paDe paNa gharamAMya mahIM matabheda pADyo ? are, gharamAM hIM paDe. nabaLAI to kADhavI ja paDaze ne ? kyAM sudhI rakhAya ? nabaLAI nahIM kADhavI paDe ? vAIpha joDe to samAdhAna karI nAkhavuM, vAIpha joDe phrenDa tarIke rahevuM. mitro joDe matabheda nahIM, to AnI joDe hoto haze ? dhIsa Ijha mAya phemilI (A mAruM kuTuMba che). ane A to tamArA badhAne to "yora phemilI" hoya che. kevI ? mAya phemilImAM AvuM hotuM haze baLyuM ? bahAra zuM kahe ? "mAya phemilI." A koNa che ? tyAre kahe, mAya phemilI membara." have ApaNe tyAM jaIe te jamI rahyA pachI kacakaca cAlatI hoya ! tamAre koI dahADo bhAMjagaDa thAya che. gharamAM vAIpha joDe ? praznakartA : koI vAra thAya. dAdAzrI : to pachI phemilImAMya evuM ? tamArI eka phemilI na hoya ? e to tamArI phemilI kahevAya. phemilImAM hau evuM thAya ? praznakartA H hA, thAya. dAdAzrI : potAnA phemilImAM ? bIjI phemilI joDe to thAya. praznakartA: potAnI phemilI sAthe paNa thAya. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 jJAnI puruSa (bhAga-2) dAdAzrI : to phemilI jANato ja nathI, phemilI zuM che e ! potAnuM phemilI eTale potAnuM, emAM kazuM Dakho nA hoya. tamane zuM lAge che, phemilImAM thAya evuM ? praznakartA : thAya, thAya. dAdAzrI : amAre ghera hIrAbA joDe matabheda baMdha thaI gayA. kAraNa ke "mAya phemilI" kahetA zIkhyo. dhIsa Ijha mAya phemilI. "mAya phemilIno artha zuM thAya ?" tyAre kahe, "tyAM to bhAMjagaDa hoya nahIM. vicArabheda hoya paNa bhAMjagaDa nA hoya, phleza to nA ja hoya." matabheda te kleza vacceno sUkSma bheda praznakartA : e dAdA, vadhAre samajAvo ne ? dAdAzrI : matabhedano vAMdho nathI, paNa matabhedamAMthI kleza UbhA thAya teno vAMdho che. TakarAya e kleza kahevAya. mana TakarAya ane pachI thoDo vakhata cheTo rahe enuM nAma kleza. TakarAya ne tarata bhego thAya to vAMdho nahIM, paNa TakarAya ne be-traNa kalAka cheTo rahe eTale kleza kahevAya. bAra kalAka cheTo rahe to AkhI rAta klezamAM jAya. TakarAyelo nA hoya ? game te raste klezane hAMkI melajo bahAra. matabhedane pachI miTAvI devo. matabheda thaI gayo hoya ko'ka vakhate, to pachI ApaNe evo kaMIka rasto karIne pAcho maTADI devo jhaTa. jo Dakhala karavI hoya ne, to bahAravALA joDe jaIne karI Avo, phemilImAM nA thAya. A vana phemilI kahevAya. eTale kAlathI baMdha karI do, to pachI eya tamArI joDe baMdha karI deze. praznakartA : bahu varSo thayA paraNe. dAdAzrI : te kaMI A ene ripera karI karIne (sudhArI sudhArIne) keTaluMka ripera karazo (sudhArazo) ? jUnuM mazIna thayuM hoya to ripera karIne keTaluMka ripera thAya ? navuM to nA ja thaI jAya ne ? bhale ne gharaDI uMmaranA thayA che, paNa AvuM thoDuMka vicAravAnI jarUra che ke Ama Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] matabheda nahIM kema cAle che ! ATalI badhI bhUla ! ane bhaNIne AvelA cho tame, abhaNa mANaso nathI. tamane samajAya evI vAta che ke ApaNe kevuM hovuM joIe ? vadhAre nahIM, badho dharma vadhAre nathI karavo ApaNe, vana phemilI eTaluM ja vicAra karavAno zokha hoya mAravA-karavAno, kaiDakAvavuM hoya to bahAranA lokone TaiDakAvIne Avo. ahIM TaiDakAvavAnuM hoya, gharamAM ? vana phemilImAM na zobhe AvuM. ane InDiyAmAM to phemilI DaoNkTara hI rAkhe che loka. alyA, phemilI thayuM nathI haju, tyAM tuM kyAM DaoNkTara rAkhe che? A loko phemilI DaoNkTara rAkhe paNa ahIM vahu phemilI nahIM ? eka ja phemilI hoya ne, evuM jIvana jIvavuM joIe. vana phemilI tarIke to jIvo. phemilI eTale huM ja ! temAM vakhate bALaka kacAza kare, vAIpha kacAza kare, paNa bhaIe kacAza nA karavI joIe. tamane kema lAge che ? tamane huM judo lAguM chuM paNa mane tame judA nathI lAgatA, kAraNa ke huM AtmasvarUpe jouM chuM badhuM ane mArA potAnA rUpe ja jouM chuM. mane juduM nA lAge, tame avaLuM-savaLuM bolo toya juduM nA lAge. kAraNa ke huM vana phemilI rIte jouM chuM. ane tame tamArI phemilIne ja phemilI nathI gaNatA. huM AvaDI moTI phemilIne, eka phakta amArA vAIpha hIrAbAne choDIne beTho eTale A AkhI duniyA mArI phemilI thaI gaI. nahIM to emanI ekalI phemilI rAkhIne besI rahyo hota, to zuM thAta ? A to AkhI duniyA mArI phemilI thaI gaI. pahelA eTikeTaluM bhUta pesI gayeluM praznakartA : patnIthI tame ekadama chUTA kyAre thayA ? dAdAzrI : nA, kyAreya nathI thayA. hajuya bhegA chIe. praznakartA ema ? dAdAzrI haju bhegA chIe. e tyAM (mAmAnI poLamAM) rahe che ne huM ahIM (koThImAM navA makAnamAM) rahuM chuM. judA rahIe paNa vaDhavADa nathI Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) koI jAtanI. roja bheguM thavAnuM. matabheda ja nahIM ne, bhAMjagaDa ja nahIM. cAlIsa-pistAlIsa varSathI matabheda paDyo hoya evuM mane khabara nathI. praznakartA : acchA ! dAdAzrI : have pahelA matabheda hato, paNa chellA cAlIsa varSathI... praznakartA : pahelA zuM matabheda hato ? dAdAzrI : pahelA matabheda hato ke A tame Ama vAparo cho ne tame vadhAre paDatuM Ama karo cho ne tamane A phAvatuM nathI ne tame eTikeTamAM (rItabhAtamAM) rahetA nathI. sinemAmAM jevuM rahe evuM rahevuM joIe tamAre. praznakartA : tame sinemA jovA jatA ? dAdAzrI : sinemA joIne eTikeTavALuM thaI gayeluM eTale emanI eTikeTa khoLuM. have e bhalA mANasa, emaNe kyAM joyeluM AvuM badhuM ? A bhAMjagaDa hatI te badhI nIkaLI gaI, jyAre samajaNa AvI tyAre. aNasamajaNamAM badhA tophAna karyA. 30 emAM badhA mitro sinemA jotA thayA ane mane sinemA jotA zikhavADyo. ane pachI to eTikeTa khoLavA mAMDyo. sinemAmAM A badhI strIo eTikeTavALI ane A gharamAM eTikeTa nathI. gayA avatAramAM A sahI AvI karelI ane A huM pharI gayo ahIMyA. eTale enA thoDA matabheda thavA mAMDyA, bhAMjagaDa thavA mAMDI. emanA tarapha kruala (kaTho2) najara rahevA mAMDI. pachI pAchalo hisAba sAMbharyo ke bIjuM zuM khoTuM che ? A to zenA AdhAre, tamane A gharamAM kaMIthI bhUta peThuM A ? pahelA bhUta hatuM nahIM. A to vaDodarA AvyA pachI thayuM. A bhUta pesI gayuM. mATe bhUta bahAranuM peThuM che. ApaNe bhUta kADho A. eTale pAchuM kADhI nAkhyuM badhuM. ghaNI mAtIne phasAyA, pArTanara samajIne chUTayA paccIsame varSe DakhoDakhala vadhAre hatI ane dhIme dhIme DakhoDakhala Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] matabheda nahIM 71 ochI thatA tetrIsame varSe khalAsa thaI gaI. kAraNa ke pahelA samajaNa nahIM eTale Dakho pesI gayo hato. praznakartA : dAdA, kevo Dakho hato tamAre ? dAdAzrI : lokoe samajaNa kevI pADelI ke dhaNIe to bairIne ThekANe ja rAkhavI paDe. eTale huM mArI jAtane dhaNI mAnI beTho hato. dhaNI ! khetaranAya dhaNI, jamInanA dhaNI ane strInA paNa dhaNI ! te huM mArI jAtane dhaNI mAnI beTho hato, teno phasAyo hato. pachI khabara paDI ke A to dhaNI nahoya, A to ApaNe pArTanara (bhAgIdAra) chIe. vI Ara pArTanara. eTale pachI meM emane kahyuM ke "gharanuM kAma tamAre saMbhALI levuM, rasoDAnuM ane bahAranuM kAma mAre saMbhALI levAnuM. tamArAmAM mAre Dakhala nahIM karavAnI, mArAmAM tamAre Dakhala nahIM karavAnI." vALI letA AvaDe praznakartA : jJAnI mANasa potAnI risAyelI vahane manAvI zake ke nahIM ? bIjAnI vAta nahIM, paNa tame tamArI potAnI vAIphane e risAyelA hoya to manAvI zako ? dAdAzrI : hA, e to roja darzana kare page lAgIne, page aDIne. praznakartA: ApanA vAIpha hIrAbA risAya to tame manAvI zako emane ? dAdAzrI : amAre to emanI joDe matabheda ja nathI. game tevA risAyelA hoya toya manAvI zakuM. game te paristhiti hoya toya bacAvI lauM. huM to trIsa-batrIsa varSano hato tyArathI ripera karI nAkheluM badhuMya. bhAMjagaDa ja nahIM, matabheda ja nahIM ! pahelA paDI gayelA aNasamajaNanA locA badhA, dhaNIpaNuM bajAvavA gayelA. praznakartA : dAdA, badhA dhaNIpaNuM bajAve ne tame bajAvo emAM phera to kharo ja ne ? Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 jJAnI puruSa (bhAga-2) dAdAzrI : phera ! zo phera ? dhaNIpaNuM banAvyuM eTale badhuM gAMDapaNa. meDanesamAM keTalA bheda hoya, aMdhArAmAM keTalA bheda hoya ? praznakartA: toya jarA AmAM judI jAtanuM hoya, dAdA. tamAruM Ama kaMIka navI ja jAtanuM hoya, dAdA. dAdAzrI : thoDo phera hoya ! baMdha karyA pachI nahIM. pachI matabheda nathI paDavA dIdho. ane paDyo hoya to vALI letA AvaDe amane. praznakartA : e bahu sarasa AvaDe dAdAne ! dAdAzrI : vALI letA AvaDe. eTale kudaratI rIte paDI jAya. he ke, kudaratI rIte. sAmo kaI rIte le e zuM kahevAya ? huM ene sArA hAru kaheto houM, te ene avaLuM paDI jAya, te zuM thAya ? eno upAya zo ? risAyelI vahune manAvavAnI "mAsTara kI' praznakartA : hA, dAdA, eno upAya zuM ? AvuM thAya e vakhate amAre zuM karavuM ? dAdAzrI : A to tyAM sudhI tamAre manamAM kahevuM paDe ke e mArA dhaNI che ne huM enI bairI chuM. evuM plasa-mAInasa (vajuM-ochuM) karIe tyAre e strI joDe rAge rahe. tamane nA gamI A vAta, nahIM ? praznakartA : A ja game evuM nathI, dAdA. dAdAzrI : A dAdA zikhavADe che, e zI rIte posAya ? ame manathI hIrAbAne "amArA dhaNI che" evuM mAnIe. te amAre Dakho nahIM thayelo koIvAra. mATe A gAMDA thaIne chUTI javuM. vahu ema kahe, "tame cakkara chApa cho." to "A kharekhara mAruM mahIM khasI gayeluM ja che, nahIM to AvuM to bolAtuM haze mArAthI ?" eTale ApaNe vALI levuM joIe. praznakartA: vALI levuM joIe. vALI le te ja mukhya vAta che ne ! vALI letA AvaDavuM eya je kaLA che e ApanI pAse zIkhavA maLe che. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] matabheda nahIM dAdAzrI : e to ame zikhavADIe ne tamane, paNa 'huM cakkara chuM' evuM bolatA AvaDavuM joIe ne ! huM to hIrAbAneya khuza karI nAkhato AvuM bolIne. 'haM, tame to bahu sArA mANasa cho, AvuM zuM bolo cho ?' evuM kahe. Ama vALI levuM. ApaNI dAnata khorI nathI. vALI levAmAM kadI saMsArI cIja ApaNe emanI pAsethI paDAvI levI hoya to khoTuM. ApaNe to emanuM mana svaccha karavA mATe vALIe chIe. 73 mAryA'tA ropha, tethI maLyuM sarTiphikeTa 'tIkhA bhamarA jevA' paNa pahelA meM to bahu ropha mArelA. praznakartA : dAdA, zuM ropha mAryA hatA tame ? dAdAzrI : are ! bahu ropha, Ama kaDaka bahu. bahu sahana karavuM paDe e bicArAne, e ja sahana kare ! pachI mane samajaNa paDI gaI, A to bhUla thaI rahI che A badhI. eTale pachI baMdha karI dIdhuM. nAnapaNamAM to samajaNa nA paDe ne ke A bhUlo che, narI bhUlo ja che ne badhI ! jevA.' praznakartA : eTale hIrAbA kahetA haze ke 'dAdA to tIkhA bhamarA dAdAzrI : tIkhA bhamarA jevA. te dahADe kaDakAI bahu ! A to jJAnane laIne badhuM jatuM rahyuM. Aja chavvIsa varSathI badhuM jatuM rahyuM. khoTI khumArImAM gAMDA kADha kADha karelA praznakartA : Ape ropha mAryA'tA, bIjuM zuM karyuM hatuM ? dAdAzrI : nAnapaNamAM aNasamajaNamAM laDhelAya thoDIvAra, samajaNa AvyA pachI nahIM. praznakartA : zenA mATe laDhelA ? zI bAbatamAM ? Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 04 jJAnI puruSa (bhAga-2) dAdAzrI : emanI joDe amathI amathI bAbatamAM kakaLATa, amathuM amathuM bhAMjagaDo thAya. jarA kaDhI khArI, jarA e thaI gaI hoya tethI. praznakartA : ekavAra to dAdA, dhola-dhapATa hau karelI ne ? dAdAzrI : nA, dhola-dhapATa to ThIka, khoTI khumArImAM gAMDA kADha kADha karelA, jANe be gAmanA ThAkora hoya ne evI khumArI. mULa pATIdAra svabhAvane, joyeluM badhuM tophAna ! te khAvAmAM jarA kaMIka mAThuM thayeluM hoya ne, te sANasIo pheMkelI. magaja vAMkuM pahelA, mULathI evuM. praznakartA: koNe kone mArelI ? dAdAzrI : meM. praznakartA : tame mArelI, haM. dAdAzrI : e to zuM mAre ? te eTalA badhA evA nahIM. praznakartA : nA, evuM bane che A jamAnAmAM. dAdAzrI : kAraNa ke evuM che ne, ApaNe cha gAmanA pATIdAra, eTale cekavALA mANasa. potAnI jAtane bahu moTuM mAne. ane pelI jANe ke ApaNe ceka ApyA tyAre to AvyA che ! eTale e Dima thaI gayelI hoya (dabAI gayelI hoya). eTale emanAthI A AvuM to bane nahIM, jyAre A bahu ropha mAre mUA. samajAI bhUla, sANasI pheMkatA AbarU thaI lilAma ame hau amuka uMmara sudhI sANasI laIne Ama phaTa daIne pheMkatA'tA. AbarUdAra loka ne ! khAnadAna ! che gAmanA paTela ! pachI khabara paDI ke A mArI khAnadAnI nIkaLI gaI ! AbarUnuM lilAma thaI gayuM ! sANasI mArI tyAMthI AbarUnuM lilAma nA thayuM kahevAya ? strIne sANasI mAre ApaNA loka ? aNasamajaNano kothaLo ! te kazuM bIjuM nA jaDyuM to sANasI mArI ! A te kaMI zobhe ApaNane ? amAre pahelA matabheda bahu paDato'to. kAraNa aNasamajaNa Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] matabheda nahIM hatI ne ! temAM pATIdAriyA lohI ane aNasamajaNa be bheguM thAya, pachI zuM thAya ? sANasIo chUTI mAre. samajaNa ja nahIM ne baLI ! pachI anubhava thayo ke A bhUla karI rahyA chIe. kaI prakAranI bhUla karI rahyA chIe ? A bhUla ApaNane na zobhe. zAstro vAMcyA, badhuM vAMcyuM, pachI khabara paDI ke A to bhUla thaI rahI che ! AvI bhUla kema cAle ? gha2nA mANasane duHkha kema devAya ? A to lokonuM kaheluM sAMbhaLIne badhuM kareluM. 'bUdhe nAra pAMsarI' evuM kahe ApaNA loka ! have te ghora ajJAnatA. pachI emanI joDe rAge paDI gayuM. pachI cAlIsa varSathI matabheda nahIM paDelo. kAraNa ke meM hisAba kADhyo ke e ghara calAve che. te emane ATalA rUpiyA ApI devA. eTale ghara calAve eTaluM badhuM. pachI ApaNe hisAba-bisAba pUchavo nahIM ane ApaNA mahIM e hisAba nA pUche. potapotAnA DivijhanamAM (vibhAgamAM) juduM juduM rAkheluM sAruM. eTale matabheda nA paDe bane tyAM sudhI. tane samaja paDIne ? 75 dhaNIpaNuM tA karAya praznakartA : hA, chatAM matabheda thaI ja jAya che, enuM zuM kAraNa ? dAdAzrI : eksaparTa (niSNAta) hoya tyAM matabheda hoya, AmAM kaMI matabheda hoto haze ? A kaMI eksaparTanI lAIna che ? amAre ghera hIrAbA che, tyAre e Aje che te dALa-bhAta-roTalI kare, kAle kaDhI kare, to e je kare e kharuM ! AmAM ApaNe eksaparTa nahIM ne vagara kAmanA bola bola karIe ! A to dhaNIpaNuM bajAve che, bIjuM kazuM nahIM. have e to nA ja bajAvavuM joIe ne ? paNa loko to dhaNIpaNuM bajAve che ne ? gAyano dhaNI thaI bese, paNa te gAyoya svIkAratI nathI tamane dhaNI tarIke. e to tame manamAM mAno cho ke A mArI gAya che ! tame to kapAsaneya mAro kaho cho, 'A kapAsa mAro che', kahe. te kapAsa jANatoya nathI bicAro. tamAro *bUdhuM - jADI TUMkI lAkaDI Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 jJAnI puruSa (bhAga-2) hoya to tamane dekhatA vadhe ane tame ghera jAo to nA vadhe, paNa A to rAte hI vadhe kapAsa. kapAsa rAte vadhe ke nA vadhe ? praznakartA : vadhe, vadhe. dAdAzrI : emane kaMI tamArI jarUra nathI, emane to varasAdanI jarUra che. varasAda nA hoya to sUkAI jAya bicArA. praznakartA : paNa emaNe ApaNuM badhuM dhyAna kema nahIM rAkhavuM ? dAdAzrI : ohoho ! bairI dhyAna rAkhavA lAvyA haze, tamArA hAru ? praznakartA : eTalA mATe ja bairI ghera lAvyA chIe ne ! dAdAzrI : evuM che ne, zAstrakAroe kahyuM che ke dhaNIpaNuM karazo nahIM. kharekhara tame dhaNI nathI, pArTanarazIpa (bhAgIdArI) che. e to ahIM vyavahAramAM bolAya che ke, vahu ne vara, dhaNI ne dhaNiyANI ! bAkI kharekhara pArTanarazIpa che. dhaNI cho, eTale tamAro hakka-dAvo nathI. tamAre dAvo nA karAya, samajAvI-samajAvIne badhuM kAma karIe. ghaNI thavAmAM vAMdho nathI paNa ghaNIpaNuM na banAvAya praznakartA : emanA gharanAe kanyAdAna karyuM, eTale pachI ApaNe enA dhaNI ja thaI gayA ne ? dAdAzrI : e sudharelA samAjanuM kAma nathI, e vAIlDa samAjanuM kAma che. ApaNe sudharelA samAje strIone saheja paNa aDacaNa nA paDe e jovuM joIe, nahIM to tame sukhI nahIM thAva. strIne duHkha ApIne koI sukhI nahIM thayelo. ane je strIe patine kaMI paNa duHkha ApyuM haze, te strIoya sukhI nahIM thayelI. A jo dhaNI thaI beThA hatA ! ohoho ! bahu moTA dhaNI ! jANe pharI potAne dhaNI nA thavuM paDe ! ghaNA pherA dhaNI thayo che toya pAcho dhaNI thaI bese che ! A to nikAla karavAnI vAta che. A sattA Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] matabheda nahIM vAparavAnI nathI, A sattA bhogavavAnI che. sattA vAparavA mATe nathI, A sattA jANIne bhogavavA mATe che. ApaNA loka sattA vApare, nahIM ? 'tuM samaje nahIM, eka to akkala vagaranI ! tuM tAre ghera jatI rahe' kahe che. A akkalano kothaLo mUo ! dhaNI thavAmAM vAMdho nathI, paNa dhaNIpaNuM bajAvavAmAM vAMdho che. A to dhaNIpaNuM bajAve che, 'zuM samaje che tuM ?" alyA mUA, AvuM pUchuM chuM ? A gunegAra che ? gunegAraneya evuM nA bolAya. sarakAre kAyadAya evA karyA che, ke 'atyAre gunegAraneya bahu AvuM karazo nahIM' kahe che. 33 'zuM samaje che tArA manamAM Ama ?" ane kevA kevA zabdo bole che ! e to mane AvaDeya nahIM. atyAre to e nathI AvaDatuM. atyAre to mArI bhASA badhI badalAI gaI ne ! mane nA AvaDe have, e bhAre bhAre zabdo ! eka benane to eno dhaNI phariyAda karavA teDI lAvyo, ke 'tuM dAdAnI pAse phariyAda kara badhI. mAro kesa Akho nIkaLI jAya.' benane meM pUchyuM, 'zuM che bena tAre, hakIkata kahe ne ! enA taraphano jhaghaDo che ?" tyAre kahe, 'dhaNIpaNuM roja bajAve che. Ama kema karyuM ne tema kema karyuM ne evuM Akho dahADo. have ghara huM calAvuM chuM, pAMca chokarAnuM huM calAvuM chuM, emane jagADuM chuM, karuM chuM, toya Akho dahADo dhaNIpaNuM bajAve che ! temAM mana-vacana-kAyAthI amAre koI saMbaMdha nathI dasa varSathI ane toya pAcho dhaNIpaNuM bajAve che.' eTale pachI meM pelAne jhAlyo barobara, barobara dhULadhANI ja karI nAkhyo. e dhaNIpaNuM kare e nA hovuM joIe. meM dhaNIne enI bhUla dekhADI dIdhI. dhaNIpaNuM kyAre kahevAya ? manavacana-kAyAno pAzavatAno (viSaya) saMbaMdha hoya tyAre. e saMbaMdha to ene che nahIM, to pachI dhaNIpaNAnI to ene levAdevA ja nahIM ne ! A to ropha to mAre ja... nahIM to paiNyA zuM karavA, kaheze ! nahIM to paiNata ja nahIM ! A to paiNe che ropha mAravA mATe ! vadhAre to ropha mAravAnI Teva che. chatAM A puruSone zuM kahuM chuM ke dhaNIpaNuM nA karI besazo. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 08 jJAnI puruSa (bhAga-2) matabheda kADhavA kADhyo potAnA ja matane tamane A vAto badhI game che ke kaMTALo Ave che ? praznakartA : hAjI, game che. dAdAzrI : kaI vAta gamI ? praznakartA : A tame pelI sANasI mArI dhaNIpaNuM kare e vAta karIne, e vAta bahu gamI mane. dAdAzrI : A samajaNano kothaLo, te kazuM bIjuM nA jaDyuM to sANasI mArI ! A te kaMI rIte kahevAya, zobhe ApaNane ? praznakartA : paNa dAdA, e sANasI mArI e to eka mAryA pachI patI gayuM, paNa je pelA AMtarika matabheda hoya ne, je biheviyaramAM (vartanamAM) enuM pariNAma pAme, e to bahu bhayaMkara kahevAya ne ? dAdAzrI : bahu bhayaMkara. pachI meM zodhakhoLa karelI ke A AMtarika matabhedano kaMI upAya che ? to koI zAstramAM jaDyo nahIM eTale pachI meM zodhakhoLa karI jAte ke Ano upAya eTalo ja che ke huM mArA matane ja kADhI nAkhuM to matabheda nahIM paDe. mAro mata ja nahIM, tamArA mate mata. ApaNe pahelA ApaNo mata nA mUkavo. sAmAne pUchavuM ke A bAbatamAM tamAre zuM kahevuM che ? sAmo enuM pakaDI rAkhe to ApaNe ApaNuM choDI daIe. ApaNe to eTaluM ja jovAnuM ke kaye raste sAmAne du:kha nA thAya. ApaNo abhiprAya sAmA upara besADavo nahIM, sAmAno abhiprAya ApaNe levo. ame to badhAno abhiprAya laIne "jJAnI' thayA chIe. huM mAro abhiprAya koI para besADavA jAuM to huM ja kAco paDI jAuM. ApaNA abhiprAyathI koIne duHkha nA hovuM joIe. pachI pAchalI jiMdagI huM emanA kahyA pramANe cAlyo, matabheda paDe nahIM eTalA hAru. paNa TheTha sudhI kADhyuM. A nAva, machavo kinAre pahoMcyo ne ! Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] matabheda nahIM buddhithI pRthakkaraNa karI bhAMgI bhUla huM paccIsa varSano hato ne, tyArathI tapAsa karato'to. A lAIpha mArI bahu kharAba hatI, trIsa-batrIsa varSanI uMmara sudhI vAIpha joDe jhaghaDA-tophAna ! paNa bahu vicArI vicArIne zodhakhoLa karI. chevaTe pAMtrIsa varSanI uMmare meM matabhedavALI lAIpha pUrI karI nAkhI. pachI matabheda nathI paDyo amAre. meM mAre ghera bhUla kADhI nAkhI, tyAre mane DAhyo thayo kahe. Aja pistALIsa varSathI matabheda nAmeya nathI. huM atyAre saMsArI ja chuM. jo A kapaDAM-bapaDAM gharanA, mArA dhaMdhAnA, bijhanesanA. koIno eka paisoya nahIM levAno. ane ko'kano paiso khAvAmAM Ave to mAruM mana kevuM thaI jAya ! pachI to khalAsa ja thaI jAya ne mana ! A to samajavuM ja paDaze ne ? kyAM sudhI AvuM polaMpola calAvIzuM? meMya bahu dahADA polaMpola calAveluM, huM ke ! trIsa-batrIsa varSano thayo tyAM sudhI to cIDhAto. pachI bahu vicAra karyo. meM kahyuM, "A zuM che AnI pAchaLa, kaoNjhijha zuM che ne A kema Ama che ?' samajavuM paDe ke nA samajavuM paDe ? praznakartA: samajavuM paDe. dAdAzrI : A ApaNI bhUla ne, mUrkhAI-phUlizanesa che, A vaDhavaDhA ne e badhuM to. have ATaluM badhuM bhaNyA ne khAnadAnanA chokarA ! praznakartA : te A kaI samajaNathI baMdha thaI gayuM, dAdA ? e uMmare jJAna to nahotuM. dAdAzrI : nA, Ama jJAna nahotuM paNa Ama buddhikaLA bahu sArI cAle. buddhithI e pRthakkaraNa karIe. pRthakkaraNa karI AkhuM zuM hovuM ghaTe, zuM nahIM, jethI karIne A na thAya. ane laDavAno zokha hoya to nirAMte polIsavALAne gALo daIne AvavuM paNa gharamAM e zokha nahIM karavAno. ane gharamAM rIsa caDhI hoya to bahAra kADhI AvavI polIsavALA joDe. polIsavALA to rAge ja pADI de ApaNane ! Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2O jJAnI puruSa (bhAga-2) bahAra laDIne Avo paNa gharamAM na laDAya gharamAM jyAM Akho dahADo besI rahevAnuM, sUI rahevAnuM, tyAM emanI joDe laDavADa thatI haze ? tamane kema lAge che ? bahAra laDIne AvavuM. ApaNane laDavAno zokha hoya to polIsavALA joDe ke ko'kanIya joDe mArAmArI karIne AvavuM paNa ahIM nahIM. praznakartA: dAdA, eTalI hiMmata kyAMthI Ave paNa? polIsavALA joDe laDavAnI hiMmata kyAMthI Ave ? dAdAzrI : to bIjI jagyAe, kokane... praznakartA : evI kahevata che ke kuMbhAra paNa jyAre kuMbhAraNa joDe nA laDI zake tyAre enA gharamAM gadheDI hoya, to eno jaIne kAna AmaLe. eTale enI joDe laDe. eTale polIsavALA joDe laDavAnuM to dUra rahyuM, gharamAM laDI zake. ane gharamAM na laDAya, to pachI koI jAnavara hoya to tenI joDe laDe. dAdAzrI : evuM che ne, A gharamAM laDe ne, e bAyalA sivAya bIjuM zuM kahevAya? huM cAlIsa varSathI koI dahADoya gharamAM laDyo nathI. gharamAM laDe eno to artha ja zuM ? potAnA gharanA mANaso to khIle bAMdhelA che. te AmathI mArazo to pelI bAju jaze. pelI bAju mArazo to A bAju jaze. bIje kyAM jAya bicArA ? AvuM karavA hAru paiNyA'tA ? amAre eka bhAIbaMdha hato. te nAnI uMmaramAM enI vAIphane mArato'to, be-cAra dholo mArI de. tyAre meM ene khAnagImAM samaja pADI. meM kahyuM, "nA mArIza, alyA mUA." tyAre kahe, "e zuM karavAnI che ?" meM kahyuM, "nA, e atyAre to mAra khAze. e jANe ke haju mahIM jora che, tyAM sudhI mAravA do. jarA kamajora thaze eTale rAge pADI daIza. hamaNe jora che te ApaNe mAra khAva. e jyAre kamajora thaze ne..' te mane kahe, "tyAM sudhI yAda rAkhe ?" meM kahyuM, "badhuM ene chAtIe lakheluM Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] matabheda nahIM hoya zabde zabda. ane ApaNI chAtIe lakheluM nA hoya ekuMya zabda. kAraNa ke ApaNe bhoLA ane ene chAtIe lakheluM hoya. mATe vera nA bAMdhIza. mArIza nahIM A.' te pachI baMdha karAvaDAvyuM ene. nA baMdhAya vera. meM hau pahelA nAnapaNamAM AvA kaMika tamAcA mArelA, dholobolo. pachI meM baMdha karyuM. meM kahyuM, "A to mArI hArI bhUla thAya che !' 81 A te kaMI rIta che mANasonI ? AvuM karavA hAru paiNyA'tA ? baIe AvI AzA rAkhI haze ? e pIpaLA amathA pharyA haze ? praznakartA : eTale have AjakAla choDIoe pIpaLA mUkI dIdhA, dAdA. dAdAzrI : nA, goyaro-boyaro karI haze, te badhuM amathuM karyuM haze ? manamAM e kaMTALe baLyuM, A ATalI goyaro karI toya AvA ja maLyA ! amArI garaje karIe pratikramaNa hIrAbAnA strI to devI kahevAya. pahelA nAnapaNamAM hIrAbAne laDelA ne, te mane paccIsa-aThyAvIsa varase khabara paDI tyAre mane arerATI chUTI gaI. praznakartA : dAdA, tame hIrAbAnA pratikramaNa karo kharA ? dAdAzrI : karIe ne, nA kema karIe ? amArI garaje, amAre mokSe javuM hoya to karavAnuM ne ? mokSe nA javuM hoya to kaMI nahIM. hIrAbAnA zuM, chokaro hota to chokarAnAya karata. kAraNa mAre mokSe javuM che. mAre garaja che ne ! praznakartA : paNa dAdA, jenA gharamAM strI pUjAya che tenA gharamAM deva vase ? dAdAzrI : hA. ameya hIrAbAne pUjIe chIe. pahelA pAMtrIsa varSa sudhI gAMDA kADhyA. nabaLAI samajAtA baMdha thayuM bAyaDI para zUro thavAtuM meM A vAkya jyArathI sAMbhaLyuM ke 'nabaLo dhaNI bAyaDI upara Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) zUro.' meM kahyuM, 'bhalA huM nabaLo ! A AmanI joDe zUravIratA karI meM !' potAnI jAtane tapAsI jovuM joIe ke nahIM ? pote nabaLo nahIM ? pahelA nabaLAI thaI gayelI. amatho amatho matabheda paDI jAya vAtavAtamAM, paNa chellA pacAsa varSathI to nahIM ja. kAraNa ke pachI ame kacaDelA ja nahIM ane A siddhAMtane mAnatA AvelA ghaNA kALathI. te kacaDavAmAM mAneluM ja nahIM ne ! potAnI sattAmAM Avyo, je potAnA hAtha nIce Avyo tenuM to rakSaNa karavuM, e ja moTAmAM moTo dhyeya hovo joIe. kevuM ? UlaTo eno guno thayo hoya toya enuM rakSaNa karavuM joIe. potAnA uparI hoya enI joDe vAMdho nathI, paNa potAnI sattAmAM Avyo tenuM rakSaNa karavuM joIe. ApaNe rAma thaIe to e thAya sItA 82 puruSe moTuM mana rAkhavuM paDe. ane strIone moTuM mana kyAre thAya ? ApaNe bahu moTuM-vizALa karIe ne, tyAre eya moTuM mana kare. te vaLI ApaNA karatA vadhAre vizALa kare. paNa ApaNe pahelA saMkucita karIe, te pachI e tALA ja vAsI de. praznakartA : pachI enI hariphAI cAle che. dAdAzrI : hA, eTale bahu vizALa mana rAkhavuM joIe. pAchI strIo devIo paNa che ! eTale evuM che, ke emane devI tarIke jozo to tame deva thazo. bAkI tame to maraghA jevA rahezo, hAthiyA ne maraghA jevA ! hAthIbhAI AvyA ne maraghAbhAI AvyA ! A to lokone rAma thayuM nathI ne gharamAM sItAjIne khoLe che ! gAMDiyA, rAma to tane nokarImAMya nA rAkhe. ApaNe jo rAma thaIe to e DAhyA che. paheluM rAma thavA mATe thoDuMka DhIluM mUkavuM paDe. varSa-be varSa DhIluM mUkIe, to e samajI jAya ke nA che kaMIka, paNa ApaNe TAITanuM TAITa jhAlI rAkhIe to emane khabara nA paDe ne ! tapAsI, mApI, joI zake nahIM ne ! DhIluM nA mUkavuM paDe ? meM to DhIluM mUkeluM che hIrAbA pAse. huM samajI gayo ke A to Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] matabheda nahIM 83 ApaNI ja bhUla che. vAMdho zo che ? zI AbarU jatI rahevAnI che ? te AbarU to konI che ? te A to lUgaDAM paheryA che tethI AbarU. ane jo phATyuM hoya to sIvIne sAdha. "alyA, sIvI le, koI dekhI jaze mUA !" "eTale A lUgaDAMne lIdhe AbarU che ?" tyAre kahe, "hA." ene sIvyuM nathI to paNa AbarU hovI joIe ! kapaDuM hoya, phATeluM hoya, nA hoya, toya paNa jenI AbarU jatI nathI enuM nAma AbarU kahevAya ! ane AbarU jJAnI puruSa pAse levAnI che. A lokonI pAse AbarU levAnI che ? jJAnI puruSanuM sarTiphAIDa hoya tyAre lokoya ApyA vagara rahe ja nahIM. AbarU ja hoya enI pAse. bemAMthI eka jaNa DahApaNavALA thAva praznakartA : te divase pelI bena Apane pUchatI hatI ke "A puruSa prabhutvavALo samAjano aMta kyAre Avaze ?" dAdAzrI : e to kAM to beno tame DahApaNavALI thAva to Ave, ke kAM to A bhaIo DahApaNavALA thAya. bemAMthI eka DahApaNavALA thaI jAya ne to aMta AvI javAno. huM DahApaNavALo thayo, te hIrAbAya thaI gayA che. hIrAbA DahApaNavALA ja hatA, paNa emane jema tema TaiDakAvIne meM UlaTA bagADyA, ropha mArIne. ane sAheba TaiDakAvato hoya mUA ne ! e to sAruM thayuM huM sAhebanI pAse besato nahoto ne nokarI karuM evo mANasa nahoya. sAheba TaiDakAve ke nA kaiDakAve ? ane ghera AvIne baphAro kADhe. polIsavALo bahAra TaiDakAve ane ghera AvIne baphAro kADhe. praznakartA : eTale ja hIrAbA Apane kahetA hatA ne ke pahelA tIkhA bhamarA jevA hatA. dAdAzrI : hA, tIkhA bhamarA jevA hatA. kAraNa ke hIrAbAne trAsa Apelo lagabhaga trIsa varSanI uMmara sudhI. kaDakAI kharI ne ! ane pachI eya pote kartA che evuM jANuM, e mane kartA che evuM lAge. huM potAnI Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 jJAnI puruSa (bhAga-2) jAtaneya kartA mAnuM saMpUrNa. mane to emanI bhUla ja dekhAya. e to pachI A jJAnanA AdhAre samajAyuM. A to hAruM poluM che. e pachI hIrAbAne trAsa nahIM Apelo. haju paNa sudhArI lo eTale amAre varSothI hIrAbA joDe matabheda nahIM. amane choMtera thayA, te paccIsa-trIsa varSa sudhI jarA bhUlacUka thaI haze, paNa tyAra pachI amAre bene matabheda nahIM ke kazuMya nahIM. hajuya jIve che nirAMte, chatAMya paNa matabheda nahIM. emane ema nA lAge ke mane A duHkha dIdhuM che, eka miniTeya. amaneya ema nA lAge ke emaNe duHkha dIdhuM che. praznakartA atyAre to lokomAM TheTha manabheda sudhI pahoMcI gayuM che. dAdAzrI : te ja kahuM chuM ne, e badhuM sAruM nahIM. bahAra zobhe nahIM. eno artha nahIM kaMI. haju sudhArI zakAya che. ApaNe manuSyamAM chIe ne, te sudhArI zakAya. meM trIsa-batrIsa varSaya sudhAryuM ne ! mAruM gAMDapaNa hatuM, te trIsa-batrIsa varSe meMya sudhAryuM ne ! meM kahyuM, "A zA mATe AvuM hovuM joIe ?" jenI joDe jyAM eka ja makAnamAM rahevAnuM, eka rUmamAM sUI javAnuM, tyAM AgaLa jhaghaDA ? bahArathI jhaghaDA karIne AvavA ane ghera ropha mAro beu jaNa, cA pIne. ApaNA loka samajyA vagara TApasI pUre ke, be vAsaNo joDe hoya to khakhaDe ! mera cakkara, ApaNe kaMI vAsaNa chIe ke ApaNane khakhaDATa joIe ? A dAdAne koIe koI dahADo khakhaDATamAM joyA nA hoya ! ekuMya matabheda paDelo nahIM. ane tamAre to evA zuM vecANa che, te enA mATe bAjho cho pAchA, mUA. mera cakkara, maravAno nA hoya to pharI bAjha ! ane maravAno to chuM ja. tyAre nirAMte bhogavI le ne ! saMsAra to sArI rIte bhogava, baLyo. Avato bhava to sudhAra ! jo maravAnuM che to Avato bhava sudhAra. ahIM AgaLa pArlAmenTamAM basso varasanuM eksaTenzana maMjUra karAvI lIdhuM? praznakartA : basso varSa jIvavA mATe ? kevI rIte jIvAya ? Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] matabheda nahIM 85 dAdAzrI : to pachI A sudhAra. che capaTIka, teya mAruM hAruM bagADIne khAvuM ? ATaluM thoDuMka rahyuM hoya teya bagADIne khAvuM, upara kAMkarA nAkhIne ? paMkyara ja paDavA na dau mAre amArA gharamAM vAIpha joDe pistAlIsa varSathI matabheda paDelo nathI. eya maryAdApUrvakanI vAta kare, to huMya maryAdApUrvakanI vAta karuM ane e ko'ka dahADo amaryAda thaI jAya to huM samajI jAuM ke e amaryAda thaI gayA che. eTale huM kahuM ke tamArI vAta barobara che', paNa matabheda nA paDavA dauM. pahelA to zuMnuM zuM bolI nAkhatA hatA ! mahIM paMkzara paDyA kare. roja roja paMkyara ne roja roja sAMdhavAnuM e kaMI banatuM haze mUA ? TAyaramAM kaMI keTalA kANA ! mAre to pazcara ja nathI paDatuM. paMkyara paDe tyAre bhAMjagaDa ne ? e paMkyara pADavA phare, paNa huM paMkzara paDavA dauM tyAre ne ? paMkyara ja paDavA dauM nahIM. huM samajI jau ke A koNe karyuM ? e bicArA zuM kare ? alatA kothaLA praznakartA: matabheda kema paDe che, enuM kAraNa zuM ? dAdAzrI : matabheda paDe eTale pelo jANe ke "huM akkalavALo', ane pelI jANe "huM akkalavALI." A akkalanA kothaLA AvyA ! vecavA jaIe to cAra AnA Ave nahIM, akkalanA bAradAna kahevAya che ene. enA karatA ApaNe DAhyA thaI jaIe, enI akkalane ApaNe joyA karIe ke ohoho... kevI akkalavALI che ! to eya TADhI paDI jAya pachI. paNa ApaNeya akkalavALA ane eya akkalavALI, akkala ja jyAM laDavA mAMDI tyAM zuM thAya che ? akkalavALo meM joyo nahIM koI jagyAe. akkalavALo konuM nAma kahevAya ke je koI dA'Do koInI nakala nA karato hoya. A to badhA nakalI loko ! huM joI joIne zIkhyo, kahe. A benone nakala Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 jJAnI puruSa (bhAga-2) karIne kaDhI karatA AvaDI, joIne zIkhI gayA. A sADI koInI joIne lAvyA ane pachI kahe, "huM akkalavALI." meM mArI jiMdagImAM kadI nakala nathI karI, asala ja. mane anukULa Ave e ja karuM chuM. bIjI koInI bhAMjagaDa nahIM, huM kyAM zIkhuM tamArI pArTInuM? tamAruM DroiMga (citarAmaNa) vAsI hoya ne huM pAchuM mAruM e ja cItaruM to pAchuM mAruMya vAsI thaI jAya. A mAre matabheda nathI paDato koInI joDe. kAraNa ke mArAmAM akkala nahIM ne ! akkalanA kothaLA bahu matabheda pADe. akkalavALA vadhAre hoya ne, e bahu matabheda pADe. tArAmAM akkala kharI ke nahIM ? praznakartA : khabara nahIM. dAdAzrI : tamAre matabheda paDe che kharA ne ? mATe akkalavALA cho. A to ko'ka dahADo evuMya saMbhaLAvI de, "tArAmAM paiNyA tyArathI ja akkala ochI che" kahe. are, melane pULo ahIMthI. akkala ochI che te jANe che, tyAre vaLI gA gA zuM karavA kare che vagara kAmano have ? tuM akkalano kothaLo ! ApaNe akkalanA kothaLA ! A to sinemAmAM jatI vakhate AsaktinA tAnamAM ne tAnamAM ne AvatI vakhate tuM akkala vagaranI che" kahe. tyAre pelI kahe, "tamArAmAM kyAM vetA che ?" ema vAto karatA karatA ghera Ave. A akkala khoLe tyAre pelI vetA jotI hoya ! praznakartA : A to Ama A badhAne anubhava che. koI bole nahIM, paNa dareka jaNa jANe ke "dAdA kahe che e vAta sAcI che.' dAdAzrI : hA, huM to jJAnathI joIne kahuM chuM. meM kaMI AvA anubhava nathI karyA. huM koI dahADo sinemAmAM laIne gayo ja nathI. mArI joDe hIrAbA AvatAya nahotA. e to "nA, huM tamArI joDe nahIM AvuM" kahetA. ane mane to "eTa e TAIma' dekhAya. bolo, mAruM jJAna kevuM Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] matabheda nahIM hAjara rahetuM haze ! A badhuM dekhAya mane. ane tamane dekhAtuM thAya evA amArA AzIrvAda hoya. eTalA hAru to roja vAtacIta karIe. tamane thoDuM ghaNuM dekhAtuM thayuM ke tame tamArI meLe pakaDI lo. mohathI AvarAI jAgRti amAre koI dahADo matabheda paDato nathI, kazo ja matabheda nathI. hIrAbA mane kahe evA nathI paNa kadAca kahe, "tamArAmAM akkala nathI. to huM kahuM ke "barobara che. sAruM thayuM tame A kahyuM, mane cetavyo te." zuM kAma matabheda pADIe ApaNe ? rahevuM bheguM ne matabheda pADIne zuM artha che ? praznakartA : tame samaju vadhAre cho eTale. dAdAzrI : nahIM samaju nahIM, jAgRti che. tamArAmAM jAgRti Dala thaI gaI che. A pelo dArU pIvo ne, te dehanI jAgRti jatI rahe ane A mohano dArU pIvo, eTale kevA kapaDAM ne kevA raMga-rUpa ne Ama arIsAmAM jo jo kare ! alyA, zuM jo jo kare che mUA koI bApoya jonAro bahAra navaro nathI. sau-saunI ciMtAmAM paDyA che loko. potapotAnI ciMtAmAM che ke tamane jovA phare che ? heM? te mohanA jaththAne laIne A badhuM khalAsa thaI gayuM che. ApaNe samajavuM paDe ne, Ama kema cAle che ? sukha-zAMti rahe te mokSe javAya evuM zodhI kADho ame (vAIphane) pahelA TaiDakAvelA nAnapaNamAM, tenuM phaLa jarA cAkhavuM paDeluM. pachI meM kahyuM, "ApaNe A baMdha karI do, ApaNuM A kAma nahIM." pachI e kare to karavA detA'tA. kAraNa ke emane potAne matabheda kADhatA nA AvaDe, temAM huM zuM karuM ? paNa huM to pachI sapaDAu nahIM. matabhedaya paDavA nA dauM. praznakartA : e barAbara dAdA, kabUla, e have amane samajaNa paDI gaI barAbara, eDajasTa (baMdhabesatuM) thaI gayuM. dAdAzrI : vagara kAmanuM, nahIM to ApaNe e karIe emAM to Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) kaDhI bagaDI jaze. kAraNa ke magaja emanuM ThekANe nA hoya tyAre mIThuMbIThuM vadhAre paDI jAya to veza thaI paDe ne ! enA karatA kahIe, 'nA, bahu sArI che, tamArI vAta to mane bahu gamI.' bhale nA gamatI hoya, paNa moDhe kahevAmAM zuM vAMdho che ? praznakartA : moDhe kahe to pachI vaTa hoya e jato rahe ne ! dAdAzrI : vaTa to kADhI nAkhavo ja paDaze pahelethI. praznakartA : A puruSoe to vaTa kADhI ja nAkhavAno. dAdAzrI : hA, nahIM to veza thaze. vaTanI jarUra hoya kaMI ? AmAM majA ja zuM che ? evI majA khoLI kADho ke kaI rIte ApaNe sukha-zAMtimAM rahevAya ane mokSe javAya. nahIM to ATaluM ja jarA vera baMdhAyeluM haze, to kaheze, 'tame mokSe zuM jAva, huM joI lau chuM !' game tevuM saLI kare ja. 88 hIrAbA joDe rahevAnuM ane matabheda pADIe te kema posAya ? eTale AkhI jiMdagI joDe rahevAnuM ne matabheda pADIe to ApaNo dhaMdho ja nA karavA de ne ? ane ApaNo je dhyeya hoya te thavA nA de ne ? eTale A samajavuM joIe. e to moTA upakArI kahevAya. moTA helpara kahevAya ApaNane, mokSamArgamAM helpara. e che to ApaNe, nahIM to e kaheze, 'mokSamAM nahIM javA dau tamane, jAva' to ApaNe zuM karIe ? ApaNe UlaTuM ema kahevuM joIe ke tame nA kaho cho ne, tenI pAchaLeya tamArI bahu lAgaNI ja dharAvo cho ane tame ja javA dezo, tyAre pelA pharI hau jAya. matabheda paDatA pahelA jJAta hAjara ApaNAmAM kaluSitabhAva rahyo ja nA hoya tene lIdhe sAmAne paNa kaluSitabhAva nA thAya. ApaNe nA ciDAIe eTale eya ThaMDA thAya. bhIMta jevA thaI javuM eTale saMbhaLAya nahIM. amAre pacAsa varasa thayA paNa koI dahADo matabheda ja nahIM. hIrAbAne hAthe ghI DhoLAtuM hoya Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] matabheda nahIM 89 toya huM joyA ja karuM. amAre te vakhate jJAna hAjara rahe ke e ghI DhoLe ja nahIM. huM kahuM ke DhoLo toya e nA DhoLe. jANIjoIne koI ghI DhoLatuM haze ? nA. chatAM ghI DhoLAya che e jovA jevuM che, mATe ApaNe juo ! amAre matabheda thatA pahelA jJAna oNna dha momenTa hAjara rahe. eTale AkhI jiMdagI matabheda ja nahIM paDelA. nAnapaNamAM lagna pachI jarAka be-cAra varSomAM tAjetAjuM jarAka ThokAThoka thayelI. paNa emAMthI eksapiriyansa thayo ne samajI gayA. anubhavatuM tAraNa. ameya hIrAbA joDe anubhava badho meLavI lIdho. pachI tAravaNI karI ke have anubhava karyo, paNa jo godAgIda karIzuM, to pharI thoDAka chamakalA raheze. enA karatA ApaNe hisAba cokhkho karo ne ! eTale kliyara kaTa. eTale basa eTaluM ja, bhAva bagaDe nahIM emanI upara kyAreya paNa. e avaLuM kare toya bhAva nA bagaDe. zA mATe ApaNuM bagADavAnuM ? eka avatAra pAnAM paDyA, te pAnAM pUrA karavAnA ne ! jyAM sudhI pUrA thAya tyAM sudhI ane nA thAya to e choDI devAnuM. devatA kyAM sudhI pakaDavo ? jyAM sudhI pakaDI zakavAnI zakti hoya tyAM sudhI ane dajhAya to..? badhAnI hada hoya ke nA hoya ? praznakartA : barAbara. dAdAzrI : paiNIne pastAvAnuM, paNa pastAvAthI jJAna thAya. anubhavajJAna thavuM joIe ne ? ema ne ema copaDI vAMce to kaMI anubhavajJAna thAya ? copaDI vAMcIne kaMI vairAga Ave ? vairAga to pastAvo thAya tyAre thAya. A lagna thAya che tyArathI merIDa lAIphanuM (lagnajIvananuM) galana thAya che. te eka dahADo badhuM ja galana thaI jAya. jAta anubhavato ja upadeza huM to A boluM chuM ne, e pramANe ja lAIphamAM valo chuM. kAraNa Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) ke A meM hisAba khoLI kADhelo. AmAM khoTa zuM, napho zuM, ema khoLI khoLIne AgaLa cAlelo chuM. eTale chellA cAlIsa-pistAlIsa varSathI mArA vAIpha joDe matabheda nathI. huM kaMI A lokonI jema sAdhu ke evo tevo vairAgI nathI. huM to vepArI chuM. paNa jJAnI puruSa chuM eTale A dehano mAlika satyAvIsa varSathI rahyo nathI, koI milakatano mAlika rahyo nathI, koI cIjano mAlika rahyo nathI. huM to tamane badhAne A kahuM chuM ne, te mArI jAta upara TrAyala lIdhA vagara kaheto nathI. badhI TrAyala laIne pachI kahuM chuM. kAraNa ke mAre vAIpha joDe jJAna nahotuM toya trIsa-batrIsa varSa pachI matabheda nahoto. matabheda eTale bhIMtamAM mAthuM athADavuM. bhale lokone samajaNa nathI, mane potAne to samajaNa paDI ke A ughADI AMkhe bhIMtamAM athaDAyo, matabheda paDyo eTale ! hIrAbA nahIM paNa ame thatA eDajasTa matabheda pUruM thaI gayo ne, e ja bhagavAna thavAnI taiyArI. praznakartA : hA. dAdAzrI : matabheda dUpha thaI javuM joIe. bhIMta sAthe athaDAvuM ne matabheda bemAM phera nahIM. aMdhArI rAte bAraNuM nA jaDe ne bhIMtamAM athaDAya, ahIMyA bAraNuM che ema jANIne, e ne A matabhedamAM phera nahIM. hA, bhAgIyA joDe matabheda paDyo hoya to jANIe ke be samajadAra athaDAyA, paNa strI joDe matabheda karAto haze ? eka belensa ane eka A AuTa oNpha belensa enI joDe matabheda karAto haze ? ApaNe nA samajIe ke AuTa oNpha belensa che A. ApaNe samajavuM nA joIe ? ApaNe tALo meLavI joIe. ApaNe eDajasTa thavuM joIe. zuM karavuM paDe ? praznakartA H ApaNe.. dAdAzrI : e nA thAya. amane hIrAbA ghaNA phero eDajasTa thatA Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] matabheda nahIM nahotA, ame hIrAbAne eDajasTa thatA'tA. vyavahAramAM eDajasTa thavuM joIe ne ? praznakartA : barAbara, bilakula. dAdAzrI : athaDAmaNa UbhI nA thavI joIe, bIjuM nA thavuM joIe. praznakartA : e to bahu sarasa vAta che ApanI. dAdAzrI : huM. athaDAmaNamAM AvavAthI pratApa jato raheze. juo ne, meM gharamAM kahyuM ke 'A roja cAra dahADAnuM vAsI zAka hAthagADIvALA pAse laIne khAvuM tenA karatA rojanuM tAjuM lAvavuM sAruM.' paNa gharamAMthI hIrAbAe kahyuM ke 'nA, e to hAthagADIvALA joDe bAMdhyuM che.' eTale ame athaDAmaNamAM AvyA vinA cAra divasanuM vAsI zAka khAIe chIe. paNa athaDAmaNamAM nA AvavuM, eTale upAya karyo nahIM. kAraNa 'karasaniyAnA karamamAM lakhyuM DoLiyuM, te ghI zA khAvA ?" tenA jevuM che. 91 badhI bAbatomAM dAdAnuM sAyanTiphika eDajasTamenTa hamaNAM eka dahADo matabheda paDI jAya evuM thayuM hatuM. rAtre meM kahyuM, 'A jamavAnuM banAvanAra bahena che, to pachI have rasoIyAnI zI jarUra che ?" tyAre hIrAbA kahe, 'nA, emanA hAthanuM huM nahIM jamuM !' pachI bIje dahADe meM kahyuM, 'rasoIyo tamane jyAre joIto hoya tyAre bolAvI lo, ekane badale be.' AvuM kema bolyo huM ? emane ThIka lAge e kare. mAre zI jarUra A badhI ? hAtha ghAlIne zuM kAma che te ApaNe ? tamane zuM lAge che, hAtha ghAlavo joIe ? praznakartA : nA, nA, e emanA saMjogo upara AdhAra che. dAdAzrI : saMjogo jovA paDe. hIrAbA amane atyAre ema kahe, 'bahAra aMdhAruM thaI gayuM che.' to ame kahIe, 'hIrAbA, jarA tapAsa karo ne. ame vinaMtI karIe chIe Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) ke jarA tapAsa karo. ajavALuM che haju." tyAre e kahe, "nahIM, aMdhAruM thaI gayuM che. tyAre ame kahIe ke "barobara che.' amAre matabheda nathI. loko kahe che, evuM nathI. ame sAyanTiphika rIte kahIe ke barobara che, amAre matabheda nahIM. loka kahe te judI rIte kahe. e to ApaNA nokaro che te zeThanA kahyA pramANe, "hA zeTha, hA sAheba, hA sAheba kare, evuM nahIM amAruM. ApaNe to sAyanTiphika, matabheda paDe nahIM. mArI dRSTi UMcI hoya, e emanI nA hoya, e to banI zake, posibala (zakya) che. paNa huMya emanA jevo hou to pachI matabheda paDI jAya. e zuM kahe che ne kevA AzayathI kahe che, e zuM hetuthI kahe che e huM tarata samajI jau. eTale huM elAu karuM (chUTa ApuM) ke barAbara che. matabheda kema paDAya ? matabheda pADavo e ane bhIMta joDe athaDAvuM e be sarakhI vAta che. bhIMta joDe athaDAya emAM doSa kono, bhIMtano ? ane pAchA ApaNA loka zuM kahe, "A bhIMta mane vAgI." alyA mUA, bhIMta vAgatI haze ? tuM bhIMtane vAgyo. te mahIM tuM evo kevo jabhyo ke bhIMtane vAgyo. eTale A badhI UMdhI daSTi che ane tenA ja du:kha che. nahIM to duniyAmAM duHkha hotA haze ? AMkha dabAvavAnuM nATaka karIne paNa TALyo matabheda kAle hIrAbA joDe matabheda paDI jato'to ne, te nA paDavA dIdho ne paNa ? praznakartA : hA. dAdAzrI : hIrAbA suI gayelA. te eka jaNa AvyA. te meM moDhamoDha kaheluM, "jAva traNa hajAramAM, traNa hajAra bolI. amArI jamIna ApavAnI hatI, te ApI daIza traNa hajAramAM. vattA-ochAnI kiMmata mAre jarUra nathI." te pelA mANasa AvelA kAle. to meM kahyuM, 'dastAveja karo, sahI karI Apaze. tyAM to hIrAbA zuM bolI UThyA ? praznakartA : pAMca hajAra levAnA. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] matabheda nahIM dAdAzrI : 'e to evuM nathI ApavAnuM, have pAMca hajAre...' eTale meM pelAne kahyuM, 'pAMca hajAra ApavA paDaze. A hIrAbA kahe che eTalA.' eTale pelo gabharAyo. pachI kAgaLamAM lakhIne mane kahe che, 'traNa hajAranuM kaheluM che ne tame ?" pachI meM ene Ama AMkha dabAvI. 'pAMca hajAra ApavA paDaze, nahIM to nahIM maLe', kahyuM. pelo gabharAyo eTale ciThThI lakhI ApI, ke tame traNa hajAra kaheluM che ne amane ? emaNe jANyuM ke dAdA Apaze nahIM. e to paisA ApavA paDe ne ! eTale emanI rUbarUmAM to kahyuM ke 'ApavA ja paDaze.' pachI e badhA gayA pachI mane kahe che, 'keTalAmAM ApI kaho ?' meM kahyuM, 'pAMcaso ochA lekhe.' tyAre kahe, 'ochA nahotA levA jevA. e to A lokonI pAsethI levAya, tame to bahu e rAkho cho.' 93 praznakartA : tame kahyuM ne, 'ApaNI khaDakInA che eTale ochA laIe.' tyAre kahe, 'evI koInI zarama nahIM rAkhavAnI.' dAdAzrI : zarama nA rAkhavI. ane 'A rUpiyA mane Apajo' kahe che. meM kahyuM, 'tamane ApIza.' paNa matabheda nA paDavA dIdho ne ApaNe. jALuM gUMcavyuM nahIM ne ! nahIM ? emanA manamAM vicAra Avyo ke 'A dAdAjI ema ne ema ApI devA mAMDyA che lokone.' ApaNe to matabheda nA paDavo joIe. pAchA zuM kahe, 'pAMca hajAra vagara nahIM ApavAnuM, traNa hajAramAM nA Apazo.' eTale meM pelAne kahyuM, 'pAMca hajAra vagara nahIM maLe, A hIrAbA kahe che. mAlika e che.' to pelo gabharAyo UlaTo, mAruM hAruM A to veza thaI paDyo ! eTale pachI ciThThI lakhIne kahe che, "traNa hajAra tame kahyA'tA ne ?"' eTale Ama Ama IzArAthI e karyuM. nahIM to pelAne gabharAmaNa thaI jAya ne ke A hArA pharI gayA loka. tyAre hIrAbAnA manamAM ema ke mUA pAMcaso ochA lIdhA. eTalA ochA levAnuM e jANe. paNa peluM traNa hajAramAM te kaMI ApI devAtI haze ? keTalI kiMmatI jamIna ! praznakartA : pAMcasono vAMdho nahIM, kahe che. bIjA paMdaraso vadhAre AvyA ne ! eTale have vAMdho nahIM pachI. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 jJAnI puruSa (bhAga-2) dAdAzrI : hA, paNa have emane gaNavA-karavAnA nathI toya. meM kahyuM, 'tamane jeTalA joIe eTalA ApIe." "huM kaMI meluM ? tamAre tyAM cho rahyA" kahe. tyAre meM kahyuM, "sAruM." pachI meM kahyuM, "plenamAM AvavuM che ?" tyAre kahe, "nA, plena-blenamAM mAre nathI AvavuM." sAjA-samA hatA te dahADeya kahyuM'tuM meM, "plenamAM ja tamAre AvavA-javAnuM." tyAre kahe, "nA, evA paisA kharcAtA haze? gADImAM badhuM maLe che ne !' eTale kaMI nAkhI nA de koI. tyAre e nAkhI detA hoya to ApaNe jANavuM ke emanI prakRtimAM che, eTale bolavuM nahIM. nathI nAkhI detA teya prakRtinuM che ne nAkhI de che teya prakRti. lagnanA pistAlIsa varSa pachI pichANI prakRti praznakartA: mArA lagna thayA pachI ame banne vyaktio ekabIjAne oLakhIe chIe ane lAge che ke pasaMdagImAM bhUla thaI gaI. bannenA svabhAvano koI rIte meLa khAto nathI, to banneno meLa kema ane kaI rIte karavo ke jethI sukhI thavAya ? dAdAzrI : A tame je kaho cho ne, AmAM ekeya vAkya sAcuM nathI. paheluM vAkya to lagna thayA pachI banne vyakti ekabIjAne oLakhe, paNa e nAmeya oLakhatA nathI. jo oLakhANa thAya to A bhAMjagaDa ja nA thAya. kharekhara jarAya oLakhatA nathI. meM to eka buddhipUrvakanA DivijhanathI ja badho matabheda baMdha karI dIdhelo. paNa hIrAbAnI oLakhANa mane kyAre paDI ? sATha varSe hIrAbAnI oLakhANa paDI ! paMdara varSano hato tyAre paiNyo, pistAlIsa varSa sudhI emane nirIkSaNa kara kara karyA tyAre meM Amane oLakhyA ke AvA che ! praznakartA : eTale jJAna thayA pachI oLakhAyA ? dAdAzrI hA, jJAna thayA pachI oLakhAyA. nahIM to oLakhANa ja nA paDe, mANasa oLakhI zake ja nahIM. mANasa potAnI jAtane oLakhI zakato nathI ke huM kevo chuM ! eTale A vAkya "ekabIjAne oLakhe che" e vAtamAM kazuM mAla nathI ane pasaMdagImAM bhUla thaI nathI. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] matabheda nahIM ( 5 praznakartA : A vAta laukikamAM levAnI che. ame to laukikamAM chIe ne ! dAdAzrI : hA, laukikanI ja vAta karuM chuM, paNa e oLakhe nahIM ne ! oLakhe to bhUla thAya ja nahIM. praznakartA: hIrAbAne kaI rIte oLakhyA tame ? evuM zuM karyuM ke jethI oLakhANa paDI ? dAdAzrI : prakRti kevI che te badhuM joI lIdhuM. jovAno abhyAsa karavA mAMDyA, badhI prakRti kevI che te ane manuSya, jIvamAtra prakRtinA AdhIna che, svAdhIna nathI. praznakartA: hIrAbAnI oLakhANa tamane sAMIThame varSe paDI ? dAdAzrI: oLakhANa sATha varSe paDI mahAparANe. toya mahIM matabheda paDI jAya, nahIM ? te dahADe pachI matabheda paDI gayo hato ne ? A jJAna thayuM'tuM toya eka dahADo matabheda paDI gayo'to. te pachI bIje dahADe jaIne kahI Avyo, meM kahyuM, "haM, bhUla thaI mArI kAle." tyAre kahe, "nA, tamArI zAnI bhUla ? emAM bhUla zAnI ?" oLakhANa paDe to A Dakhala ja nathI. patnI oLakhAya kevI rIte ? | mitrane oLakhIe chIe sArI rIte, teya pUruM nahIM paNa amuka hade oLakhIe chIe. mitranI oLakhANa karavAno prayatna zAthI karIe chIe ? ke ApaNe baMdhana nathI ne tyAM baMdhana bAMdhavuM che. riyalI spIkiMga (kharekhara jotA) baMdhana nathI ane premathI bAMdhavuM che ne, te bahu jhINavaTathI ene oLakha oLakha oLakha oLakha karIe chIe. ane A vAIphane to "mAra bUvuM ne kara sIdhuM, oLakhavAno prayatna ja nahIM. te A to sAva kaMI gAMDI hoya che ? praznakartA : e samajAvo ke dhIme dhIme sUkSma rIte patie patnIne premathI kevI rIte oLakhavI ? Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 jJAnI puruSa (bhAga-2) dAdAzrI : oLakhAya kyAre ? eka to sarakhApaNAno dAva ApIe tyAre. ene spesa ApavI joIe sarakhApaNAnI. ene barobarIno dAva Apavo joIe. jema ApaNe sAmAsAmI sogaThAbAjI (copATa) ramavA besIe te ghaDIe sarakhApaNAno dAva hoya to ramatamAM majA Ave. paNa A to sarakhApaNAno dAva ocho che? ame sarakhApaNAno dAva ApIe. praznakartA : kaI rIte Apo ? prekTikalI kevI rIte Apo ? dAdAzrI : manathI. emane bIjuM jANavA nA daIe. e avaLuMsavaLuM bole toya paNa jANe sarakhA hoya evI rIte, eTale prezara (dabANa) nA lAvIe. prakRti oLakhIte levuM kAma eTale sAmAnI prakRti oLakhI levAnI ke A prakRti AvI che ne AvI che. pachI bIjI rIto khoLI kADhavAnI. huM bIjI rIte kAma nathI leto badhA lokonI pAse ? mAruM kaheluM kare ke nA kare badhA ? kare, kAraNa ke e AvaData hatI eTale nahIM, huM bIjI rIte kAma lau chuM. jJAna nA ApeluM hoya to bIjI rIte kAma laI zake nahIM. tamane jJAna ApeluM che, mATe tame bIjI rIte kAma laI zako. te bIjI rIte kaho to bahu pheraphAra thAya. jJAna lIdhA pahelA je rIte kahetA hatA, e jJAna lIdhA pachInAmAM pheraphAra karavAnuM kahuM chuM. bAkI bIjo, je jJAna nA lIdheluM hoya, ene nA kahevAya amArAthI. ekane kADhI nA nAkhIe tyAM sudhI bIjuM jaDe nahIM. ekane khaseDo to bIjuM jaDe. evuM tamane samajAyuM ke nA samajAyuM ? Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] ghI pIrasavAmAM... dAdA-hIrAbAnA svabhAvamAM bhinnatA praznakartA: dAdA, Ape hIrAbAnI prakRti oLakhIne eDajasTamenTa lIdhA haze ne ? enI kaMI vAta karo ne to amane zIkhavA maLe. dAdAzrI : ekavAra mAre ne hIrAbAne jhaghaDo thayo hato bAvIsatrevIsame varSe. meM kahyuM, "tamAro A svabhAva mane gamato nathI.' banyuM'tuM evuM ke mAre tyAM badhA mahemAna AvelA ne cUramuM banAveluM, te dahADe to ghI che te chUTathI vaparAya evuM banAvatA. AvuM zrIkhaMDa ne e locA nA kare, e cUramuM kare. cUramuM che, kaMsAra che, seva che ke jemAM ghI khUba chUTathI pADe evuM. praznakartA: pelI ghIvALI roTalI banAve. dAdAzrI : haM.. paNa ghI Ama chUTathI pADe. te mArA pelA phrenDa sarkalanA hatA pAMca-cha jaNa, ane hIrAbA pIrasavA AvyA, te pATiyo Ama Ama karIne pADe eTale mahIM AtmA kapAI jAya. have huM zuM kahevA mAguM chuM ke Ama pATiyuM DhoLI do. tyAre e zuM kahevA mAge che ke emane jarUra haze tyAM sudhI reDIza. te Ama dhIme dhIme eka-eka DigrI vadhAratA jAya ane eNe mAro mijAja paNa khasato jAya. have mArA svabhAvamAM zuM? pATiyuM UMdhuM Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 jJAnI puruSa (bhAga-2) pADI devuM. A benA svabhAvamAM bhinnatA. kAraNa ke ame to pATIdAro, khAtuM jarA jADuM amAruM. eTale Ama ghI mUke ne, te pATiyuM dhIme dhIme DigrIvALuM namAvavAnuM nahIM. thoDuM pIrase to AbarU jAya evuM lAge praznakartA: to e paTela peluM ghI Ama reDe tyAre kaI DigrI para pIrase ? dAdAzrI : zI rIte namAvatA haIzuM ame ? Ama nAInTI DigrI (kATakhUNe). ane A bIjA vaNikone tyAM jaIe, to DigrIvALuM. te A hIrAbA DigrIvALA hatA. eTale mane game nahIM ke A to AbarU jAya che, A rIte ghI mele che emAM. kAraNa ke buddhi jarA kAcI ne, eTale huM che te ghIno pATiyo Ama namAvuM ane e jarA Ama tIracho rAkhe (trAMso rAkhe). eTale mane cIDha caDhe ke A kevuM ! garIbI lAge che, khoTuM dekhAze. praznakartA : jJAna pahelAnI vAta ne, A to ? dAdAzrI: nAnI uMmaramAM, bAvIsa-trevIsa varSanI. pelA bhAIbaMdhanI AgaLa mArI AbarU gaI, evuM mane lAge, mane AbarUnI jANe paDI hatI ne e gaI. eTale mane to phAve nahIM. mAruM to magaja tapI jAya te dahADe, jJAna thatA pahelA. mane to mahIM UMcuMnIcuM thAya. pelA khAnArane kazuM nA thAya. khAnAra TevAyelA hatA ke bhaI, ApaNe jarUriyAta pramANe mUkaze ane Aya jarUriyAta pramANe mUkatA'tA bicArA. paNa A ame nobala (moTA mananA) evA moTA ! te peluM pATiyuM Ama DhoLavA joIe. te pelAthI nA thAya eTale mane rIsa caDhI gaI, khUba caDhI. te pachI Ama laIne ghI reDatA hatA ne, tyAre meM pATiyo UMco karyo. "A dhAra pADo cho ?" praznakartA : pachI ? dAdAzrI : eTale emane lAgyuM khoTuM. ne pachI pelA badhA gayA Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] ghI pIrasavAmAM.. 99 pachI khUba vaDhaDhyo. meM kahyuM, "A AvuM nA cAle. ekadama pATiyuM UMdhuM vALI devAnuM." tyAre kahe, 'huM kaMI ochI tamArA bhAIbaMdhane ochuM mUkavAnI hatI ? huM Apata ne, dhIme dhIme Apata, tame bahAra DhoLI devaDAvo eno zo artha ?" pachI mane kahevA mAMDyA, 'tame mAruM badhAnI vacce apamAna karI nAkhyuM." svabhAva che enI pAchaLa praznakartA : paNa, dAdA ghI to bagADAya nahIM ne ? dAdAzrI : e badhI vAta sAcI, paNa A amArA paTelo zuM kare ? amAre tyAM lagna hoya ne, A paTelonA... to e zuM kare ? ghInI vADhI pIrasavA kone mokale ? ke jene koI dahADo enI joDe na phAvatuM hoya ane je ghI bagADa kare, evA mANasane mokale. eTale thoDuM vadhu DhoLAya toya vAMdho nahIM, paNa lokonA manamAM ema thAya ke naryuM ghI ghI ghI ja karI nAkhyuM che. eTale virodhI mANasane mokale. ane tame e bagADane gaNavA jAva te bagADa nathI, enI pAchaLa svabhAva che. e zuM kahe ke bagaDavA nA devuM joIe, evI emanI IcchA ane mAruM kevuM ke AkhI thALI bagaDavI joIe. eTale khoTuM mAruM hatuM AmAM. emAM emano IrAdo khoTo nahoto. e kahe che, "huM badhuM emane dharAIne jamADIza paNa tame to bahu utAvaLiyA, dhAMdhala-dhamAla karI nAkho." ane mAre to A pATiyuM Ama karavA joIe. eTale mAruM magaja tapI jAya. paNa te Ama pAchuM kevuM ? dhIme rahIne Ama dadUDI paDe. e posAya nahIM ne ! magaja Ama thaI jAya. jJAna nahotuM tyAre bahu thaI jatuM'tuM eTale hIrAbAya jANe ke "bahu vasamA mANasa A to ! AmanI joDe kaMI paiNyA ?" evuM thAya emane. emanuM DahApaNa hatuM ke mAruM gAMDapaNa e to pachI moTI uMmaramAM samajAyuM ke emanuM DahApaNa hatuM ne mAruM gAMDapaNa hatuM. dhIme dhIme eTale emane jema jema jarUra hoya, tema Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 jJAnI puruSa (bhAga-2) tema reDatI jaIza. ane A to gAMDapaNa na hatuM mAruM, A to Ama DhoLI dauM. Ijha ITa ve (A kaMI rIta che) ? ane mane potAne gAMDapaNa samajAyuM tyAre meM kahyuM, "A tamArI kadara sAcI." samajAya to kharuM ne ko'ka dahADo ? nA samajAya, jene nyAyabuddhithI joyuM che ? praznakartA: samajAya, paNa kabUla karavuM e mahatvanI vastu che. dAdAzrI : nA, moDhe kabUla nA karuM paNa mArA manamAM samajI jau ne ! moDhe kabUla nA karuM chuM. eTalI badhI meDanesa nahotI. e to evuM che ne, moDhe kabUla karIe, to te vakhate jJAna nahIM ane kabUla karIe, to IgoIjhamane lahAya baLe. te IgoIjhama che tyAM sudhI to lahAya baLe evuM to na ja karavuM joIe. paTTIo kyAMthI mArIe ? paNa manamAM samajI gayo ke A bhUla mArI thaI che A. kAraNa ke dhIme dhIme Ama eka-eka DigrI vadhAratA jAya. nAInTI DigrI karavAnuM, Ama nAInTI. huM zuM kahuM chuM ke nAInTI DigrI ekadama karI nAkho. te e bAvIsa, trevIsa, covIsa, paccIsa, chavvIsa kare. A badhA samajI jAya, huM boluM chuM ne.. praznakartA : hA, dAdA amane dekhAya hau DigrIo. dAdAzrI : he. evuM DigrI kare. emane evuM nahIM ke nathI melavuM. eya paTelanA gharanA ja hatA ne ! paNa emanI vyavasthA sArI, emanA gharanI, ne mArA gharanI vyavasthA AvI tophAnI ! A sahu sahunI Tevo che badhAnI. prakRtinI Adato joI, jevuM joyuM hoya evuM zIkhe. eTale huM zuM samajuM, ke AnuM mana pAtaLuM che, yUjhalesa che ane A manano rAjA moTo Avyo ! juo ne have ! pAtaLuM che ke kharuM che e joyA sivAya pote mananA rAjA thaI bese che ! AvI rIte nyAya cAlI rahyo che. prakRtimAM normAliTI joIe eTale mane ghaNA varasa pachI samajaNa paDI ke AmanI vAta sAcI che ne mArI bhUla hatI. ghaNA varasa pachI vicAratA samajAyuM ke e Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] ghI pIrasavAmAM.. 101 regyulara (mApasara) pIrasatA hoya ane A to ApaNuM ImozanalapaNuM che eka jAtanuM. pATiyuM DhoLI de te keTalAkane nA phAve, vadhAre ghI paDI jAya to. eTale AvI AvI khoTI bhUlomAM mAra. lalaThThA laThelaThThA. paNa pachI hisAba kADhyo ke A emanuM paddhatasaranuM che ne mAruM A lAphApaNuM che. vadhAre DhoLI dauM, te emane kharAba lAge. pachI samajI gayo, svabhAva baLyA evA. emano svabhAva kevo che ? vyAjabI svabhAva che, naoNrmala svabhAva. eTale jene jeTaluM joItuM hoya, teTaluM reDavuM joIe. tyAre e kaMI khoTuM nA kahevAya. mAro svabhAva te ghaDIe eknaoNrmala hato. have naoNrmala thaI gayo, paNa te dahADe ebnormala hato. eknaoNrmala svabhAva e gAMDapaNa che, meDanesa che. Asakti che eka jAtanI. atizaya nobalapaNuM teya gAMDapaNa ane bahu karakasaravALuMya gAMDapaNa che, normAliTI joIe. paNa emano hAtha jarA pAtaLA svabhAvano hato ne, te mane nAnapaNamAM bahu rIsa caDhe. mahIM lhAya-ukALA thayA kare ke AvA pAtaLA svabhAvanA kaMIthI AvyA ahIM AgaLa ? ane pachI capoDuM (copaDuM) AvaDuM AvaDuM. pachI samajAyuM ke A to bhUla che ! emanI prakRti AvI hoya, mArI prakRti AvI hoya. mArI prakRtine loko "lApho" kaheze. emanI prakRtine "cIkaNI' kaheze badhA. A badhI prakRti naoNrmala (pramANasara) prakRti joIe. eTale mArIye khoTI che ne emanIya khoTI che. naoNrmala joIe ne ? kevI joIe ? laDyA karavA jevuM che ja nahIM A jagata. enI prakRti pramANe e cAlyA kare. potAnI bhUlo sudhArI, lIdhA eDajasTamenTa pachI Ama karatA karatA athaDAI athaDAIne, be-cAra varSamAM ThekANe AvI gayuM. ApaNe samajI gayA, tAraNa kADhI lIdhuM ke AmAM AmanI karekTa (sAcI) vAta che. ane karekTamAM pharI pachI nahIM jovAnuM bIjIvAra. ekavAra karekTanesa nakkI karI dIdhI, ke A bAbatamAM kare che, eTale pachI bIjuM jovAnuM nahIM. bIjuM badhuM saMjogavazAtuM. saMjogavazAt e to Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 jJAnI puruSa (bhAga-2) bhagavAnathIye pheraphAra nA thAya. eTale mArI bhUlo sudhArI ane pachI eDajasTamenTa lIdhuM. saMsAra enuM nAma ke koI koInA svabhAva maLe ja nahIM ! A jJAna" maLe to tene eka ja rasto che, "eDajasTa evarIvhera !" A to eka benane jJAna nahotuM maLyuM, te mane kahetA hatA, 'mane to AvA dhaNI maLyA che ne Amatema.' mane kahe, "huM jJAna lauM to e pAMsaro thaze ?" tyAre meM kahyuM, 'e pAMsarA nahIM, tuM pAMsarI thaI jaIza." e to pAMsarA kyAMthI thAya che ? pachI kahe che, "mArA dhaNIne jJAna maLe to pAMsarA thaze ?" meM kahyuM, "tuM pAMsarI thaI jA ne, ane je pAMsaruM thayuM te jItyuM." pAMsaro thayo tyAre jJAtI thayo hA, mane mArI mArIne lokoe pAMsaro karyo. keTalAya avatArathI mAra khAto khAto Avyo tyAre pAMsaro thayo. te game tyAM eDajasTa thaI zakuM chuM. evarIvhera (badhe ja), enI plesa para (game te jagyAe) eDajasTa thaI zakuM chuM. pAMsarA to thaye ja chUTako che ne ! tethI ja ame pustakamAM lakhyuM, "eDajasTa evarIvhera." badhA mArI mArIne pAMsaro kare ! bairI mArIne pAMsaro kare. pADozI, sagAMvahAlAM badhA mArIne pAMsaro kare. pAMsarA kare ke nA kare ? tamane koIe pAMsarA nahIM karelA ? pAMsaro to lokoe mane bahu karI nAkhyo che. pAMsaro thayo tyAre jJAnI thayo ! praznakartA: dAdA, Apa to jJAnI puruSa, amArA manamAM to pragaTa paramAtmA jevA, amane manamAM vasI gayA ane Apane moDhe ame evuM sAMbhaLIe ke anaMtakALathI mAra khaI khaIne pAMsaro thayo chuM. evuM Apa jyAre kaho, tyAre amAro puruSArtha keTalo badho jAgRta thAya ? dAdAzrI : hA, barAbara che. tame jo pAMsarA nathI thayA to haju thavuM paDaze. mAruM kahevAnuM ke jJAna ApyA pachI pAMsaruM thavuM paDaze. mATe loko pAMsarA kare enA karatA pahelethI pAMsarA thaI jAva ne ! Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] ghI pIrasavAmAM. 103 A kALamAM jo eDajasTa nahIM thAva, to mAra khAzo. mATe A eka vAkya huM ApuM chuM, "eDajasTa evarIvhera !" game che A zabda ? praznakartA : cokkasa. dAdAzrI : eDajasTa evarIvhera. jyAM kaMI bhAMjagaDa thavAnI thAya tyAM eDajasTa thaI javuM pAchuM. nahIM to pAra nahIM Ave Ano. nahIM to naryA vera baMdhAyA karaze. eDajasTa thatA nA AvaDe e mANasane mANasa kema kahevAya ? saMjogone vaza thaIne eDajasTa thaI jAya e gharamAM kazIya bhAMjagaDa nA thAya. ameya hIrAbAne eDajasTa thatA ja AvyA hatA ne ! DiphekTane zodhIne kare ripera praznakartA : tame kahyuM ne hamaNAM, ghI mUkavAmAM mAre paNa evuM thAya che, to eno upAya zuM ? have zuM thAya ? dAdAzrI : ghI mUkatI vakhate ApaNe mUkavuM. 'tame pATiyuM rahevA dejo, pATiyuM huM mUkIza. e cUramuM-bUramuM tame mUkajo." kahIe. huM to zodhI kADhe AvuM. kyAM AgaLa DiphekTa (khAmI) che, te e DiphekTane huM pUrI karI ApuM. paNa vaDhIe nahIM, DiphekTane pUraNa karIe. huM to bahu vicArato A badhI vastuomAM tovicAryA vagara eka DagaluM AgaLa cAlelo nahIM. tamAre AvuM to na ja bolAya praznakartA : dAdA, mAre paNa ghaNIvAra athaDAmaNa thAya che. AnI pAchaLa evI eka mAnyatA che ke bairAMnI buddhi paganI pAnIe, bairAMmAM buddhi nathI ema, to enA uparathI badhA DakhA thAya che pachI. dAdAzrI : game eTalI hoya, paNa tamArAthI AvuM to na ja bolAya ke buddhi paganI pAnIe. e to tame moTAmAM moTuM InsalTa (apamAna) karo cho strI jAtinuM. puruSa jyAre muzkelImAM mUkAya che Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 jJAnI puruSa (bhAga-2) tyAre strIonI samajaNa je kAma lAge che e eTalI UMcI samajaNa hoya che ke na pUcho vAta ! strIonI samajaNa tyAre bahu kAma lAge che. e varSo kADhI Ape che, varSonA varSo kADhe che. eTale strIone to zakti, devInI peTha vaMdana karavA joIe paNa e caDhI nA besavI joIe, nahIM to pAchI caDhI bese. strI-puruSa banne ekabIjAnA pUraka praznakartA (bena) dAdA, strIone lIdhe ja puruSonuM teja hoya che. dAdAzrI : hA, emAM nA kahevAya ja nahIM ne ! e AdhAra che moTo. puruSone strIono ja AdhAra che, nahIM to A puruSo to jo paiNyA vagaranA hoya ne, to koIne ghera ApaNAthI javAya nahIM. e naryo eMThavADo ne gaMdavADo ne badho kacaro ja paDyo hoya, emAM to ApaNe pesAya nahIM. e to A strInA thakI gRhastha, nahIM to gRhastha zAno ? e to A strIne lIdhe gRhastha, enAmAM vyavasthA zakti che. oNrgenAIjhiMga pAvara che enAmAM. nahIM to puruSo to ApaNe tyAM ghaNA hoya ne, te enI strI paMdara dahADA piyaramAM gaI hoya ane e ekalo hoya ne, to cAnuM ThIkaruM kyAMya paDyuM hoya, kemeya paDyuM hoya ! badho naryo eMThavADo ja hoya. ane strI Ave tyAre kahe, "baLyuM ! tamArAmAM vetA nahIM ne badhuM AnuM A, AvuM ja karyuM che badhuM." have vetA zabda zuM haze e to huM jANuM ane e jANatI haze bena ! A to tAre lIdhe zobhe che, emanuM makAna ! praznakartA (bhAI) : e ema ja kahe che. dAdAzrI : nA, vAta sAcI che paNa. eno upakAra mAnavo joIe. ane puruSa to enA kapaDAMya pAMsarA nA pahere, jo strI nA hoya to. eya.... IstrI vagaranuM khamIsa paherIne pharyA karato hoya ! praznakartA : dAdA, ekavAra Ape kahyuM'tuM ne ke strIo puruSonuM teja haNe che, DhAMke che to e zuM che ? Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] ghI pIrasavAmAM... 105 dAdAzrI : nahIM, e grahaNa che. praznakartA : e kevI rIte e jarA samajAvo. dAdAzrI : ATalA badhA puruSo, nahIM to hindustAnanA puruSa eTale to bahu ajavALuM Ape ane AjubAju paccIsa-paccIsa mAIlanA eriyAmAM sugaMdhI AvatI hoya, paNa A to koInI sugaMdha nathI AvatI enuM zuM kAraNa ? praznakartA : strI ja. dAdAzrI : A grahaNa thAya che ane mAre jo grahaNa nathI thatuM. hIrAbAe grahaNa baMdha karI dIdhuM eTale mAre sugaMdhI AvavA mAMDI mArI. huM cumotera varSano chuM, hIrAbA boMtera varSanA che, paNa amAre beu maryAdAmAM, kazI bhAMjagaDa nahIM, matabheda nahIM, kazuMya nahIM. kevI majA Ave, nahIM ? Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA calaNiyuM nANuM, rahIe gesTanI peTha karyo saMjogomAM Dakho mAre koInI joDe matabheda paDyo nathI. hIrAbA joDe cAlIsapacAsa varSathI matabheda nathI. praznakartA : paNa te vakhate lagAma tamArA hAthamAM haze ne, paTela tarIke ? dAdAzrI : nA, mArA hAthamAM lagAma meM rAkhIya nathI. huM to emane ja "huM tamAro gesTa chuM' evuM kaheto'to. praznakartA: e to pachIthI. paNa dAdA, tamane jJAna thayuM pahelAnI vAta karuM chuM. dAdAzrI : satyAvIsa varSathI, jJAna thayuM e pahelA mArA hAthamAM lagAma nahIM. praznakartA : dAdA, pelI "calaNa rahyuM nathI enI vAta karo ne. dAdAzrI : hA, hA. mane jJAna nahotuM, te vakhate eka kisso banyo, ke tamArA jevA eka satsaMgI choTAbhAI roja AvatA'tA. Ama mArA karatA vIsa varSa moTA e ane pAchA sagA kharA, mArA bhatrIjA jamAI thAya. Ama dharma to svAmInArAyaNa pALatA'tA, paNa mArI joDe satsaMgamAM Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] nA calaNiyuM nANuM, rahIe gesTanI peTha 107 emane bahu majA Ave. te roja Ave. te roja jarA cA-pANI pIe joDe ane ekAda che te pApaDa ke pApaDI evuM kaMIka joDe laIe nAsto. te eka dahADo e choTAbhAI AvelA, tyAre kahe che, "Aja to mAre jaladI javuM che eTale mAre kazuM joItuM nathI. Aje mane khAlI Apane maLIne javuM che have." tyAre meM kahyuM, "cA pIdhA vagara javAya nahIM." "Aja to cA-bA nathI pIvAya evuM, mAre to eka jagyAe kAma che ne khAsa utAvaLa che. te pAMca-dasa miniTa besIne pachI huM jauM chuM, hamaNe Aje rahevA do', kahe che. tyAre vaLI pAchI amArI jANe khAnadAnI jatI rahetI hoya ne, amane te dahADe jJAna nahIM thayeluM eTale khAnadAnI jatI rahI evuM lAgyuM mane. meM kahyuM, "nA, thoDI pIvI to paDe, nA cAle." A saMjogonI mahIM Dakho karyo. tyAre mane kahe che, "rahevA do ne atyAre.... tyAre pAcho huM javA deto nathI. have huM ja AMtaruM chuM. AbarUdAranI DaMphAsa keTalI badhI ! paNa A to AbarUdAranI DaMphAsa nahotI, premanI DaMphAsa hatI ! pachI meM ahIMthI hIrAbAne bUma mArI, choTA paTela AvyA che, cA mUkajo." eTale tyAre to phona-bona nahIM. ahIM bUma pADIe eTale tyAM pahoMce. "cA mUkajo." eTale hIrAbAe tyAMthI bUma pADI ke "hA, huM banAvuM chuM.' tyAM eviDansa badalAyelA e zuM jANe ke roja Ave che, evI rIte Aja AvyA che. e sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa (vaijJAnika saMyogika purAvAo) nA samaje, ke Aja emane utAvaLa che. have e che te cA banAvavA beThA, sTava laIne. eTale pADozIne tyAM koI mahemAna AveluM te emano sTava bagaDI gayelo, te ahIM sTava levA AvyA. A saMjogo aMdara zuM badalAya che te kahuM tamane. have pADozIne tyAM bicArAne mahemAna AvIne beThA che ane A jANe nahIM ke A jaladI javAnA che. eTale AmaNe zuM jANyuM ke Amane pachI karI ApuM to cAlaze. eTale A sTava ApI dIdho. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 jJAnI puruSa (bhAga-2) pachI thoDIvAra thaI ne mane ullAsa Avyo ke "nA, bIjuM kaMI nA lyo toye pApaDI zekI magAvuM. tyAre e kahe che, "nA, nA, mAre moDuM thaI jaze. cA jaladI lAvI nAkho ne !" eTale pAchuM kahyuM, "nA, pApaDI to levAnI." have tyAM aMdara to cAye mUkI nahotI koIe ane bahAra pApaDIonI vAto cAle che ! ahIM rahIne bUma mArI, rasoDAmAM sAMbhaLe evo phona karyo, ke "pApaDI zekI lAvajo." have huM ahIM beThelo chuM ne rasoDAmAM zuM sarakamasTenziyala eviDansa te mane kaMI khabara nahotI. ahIMyA AgaLa pelA bhAIne meM kahyuM, "hamaNe pApaDI zekI lAve che, khaI lo." e bolyA, bahu moDuM thAya che. have tyAM hIrAbAne eviDansa badalAyelA. have mane e khabara nahIM. eTale meM pharI kahyuM, "choTA paTelane javuM che, mATe jarA jaladI lAvo ne !" tyAre kahe, 'lAvuM chuM hamaNe." eTale negeTiva (nakArAtmaka) javAba nathI maLato, nathI paoNjhiTiva (hakArAtmaka) kAma thatuM. zuM? praznakartA: negeTiva javAba nathI maLato ne paoNjhiTiva kAma thatuM nathI. dAdAzrI : hA, negeTiva javAba Ave ke "paNa nathI zakAya evuM atyAre, atyAre evA saMjoga nathI" to ApaNe eno ukela lAvIe, paNa evo javAba nathI maLato ane paoNjhiTiva kAma ukalatuM nathI. have pelA bhAIne meM besADI rAkhyA che ke have saMbhAryuM eTale laIne jAva. Dakho karI banyA mUrakha e beThA paNa Ama ghaDiyALa joyA kare. A traNa miniTa to thaI gaI che, have sAta miniTa ja rahI che. have e sAta miniTa gaNyA kare, ane eka bAju meM ahIMthI oNrDara (hukama) karyo, "cA mUkajo." e jANeya kharA, ke koNa AvyuM che te ! have tyAM AgaLa e gUMcavADAmAM paDelA. huM mArI rUmamAM rahIne boluM chuM, e emanI rUmamAM gUMcavADAmAM paDyA hoya ! have e jANe nahIM ke A AvanAra mANasa dasa miniTamAM Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] nA calaNiyuM nANuM, rahIe gesTanI peTha 109 javAnA che. ane meM kahyuM ke cA mUko. eTale huM ahIM beTho beTho zuM jANuM ? sTava saLagyo ne cA UkaLavA mAMDI. te pachI dasa miniTa thaI gaI toye cA nA AvI. tyAre pelA mane kahe che "have huM jau chuM, nahIM to moDuM thaI jaze. tyAre meM kahyuM, "nA, mane jovA do aMdara. zuM thayuM A ? dasa miniTamAM cA to AvavI ja joIe." te aMdara gayo tyAre meM kahyuM, "kema cA taiyAra nathI thaI haju ?" tyAre kahe, 'haju mUkI ja nathI." meM kahyuM, "evuM zuM thayuM? kema cA mUkI nathI ?" tyAre kahe, "A sagaDI uparathI hamaNe A dALane utAruM, to dALa e thaI jaze ane sTava A pADozI hamaNe ja laI gayA che. pADozI sTava laI gayA ne tame A vAta karI. have huM zI rIte cA mUkuM ? hamaNe pAcho lAve che, eTale huM mUkI ApuM chuM." tyAre meM kahyuM, nA, e utAvaLa kare che. tyAre kahe, "sagaDI upara mUkI ApuM, bIjuM zuM kare che ?" eTale pahelA to e pelAne tyAM sTava pAcho levA gayA, te ThekANuM nA paDyuM. eTale emaNe dALa utArI pADI ne sagaDI para cA mUkI. e jANe nahIM bicArA ke A javAnA haze ! eTale emanI vAteya sAcI che ! pachI mane ema lAgyuM ke huM mUrakha banI gayo A to. mane jotA nA AvaDyuM. e emanA kAyadesaramAM che. mAre tapAsa karIne kahevuM joItuM'tuM ke bhaI, A cA mUko ne ! Amane dasa miniTamAM javAnuM che, e jANatA nathI bicArA ! A to huM ja jANuM chuM ne huM ja cA mUkAvaDAvuM chuM. emanA kayA saMjogo che, e huM jANato nathI. huM samajI gayo ke A saMjoga badhA badalAyelA che ane meM ja Dakho karyo A. te meM kahyuM, "A saMjogo badhA badalAyA che, mATe Amane zuM kahevuM? ApaNe have cAnuM kahyuM che ne, mATe bIjo kaMI rasto karo." eTale meM hIrAbAne kahyuM, 'doDha ja kapa mUko, aDadho kapa ja laIza huM. paNa jaladI thaI jAya evuM karo." pachI meM pelA bhAIne kahyuM ke "thoDIvAra beso." pachI emane besADyA. ane AmaNe sagaDI ekadama paMkhA nAkhI ane kolasA saLagAvIne sapATAbaMdha cA mUkI dIdhI. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 jJAnI puruSa (bhAga-2) Apyo miyAMbhAIto dAkhalo pachI huM to bahAra Avyo. have e je amArA bhatrIjA jamAI hatA ne, te sAdhanavALA hatA. mArI bhatrIjIne chokarA nahotA. chokaro nahIM, eka chokarI ekalI ja hatI. have eka vakhata huM emanA ghera acAnaka gayelo. tyAre A sAdhanavALA hatA toya zuM kare ? have be ja jaNa jamanArA. tyAre e kahe, "bAra Ane ratalanA bhIMDA levAya ja kema ?" jANe gAdIpati besI rahyA hoya ne ! ane gharaDA thayelA, Ama bahu sArA mANasa, Ama jenTalamena, paNa A prakRti ! "bAra Ane ratalanA bhIMDA lavAya ja kema ? temAM e to aDadho ratala lAvyA hoya bicArA be jaNanA hAru. toya A mUo Dakho karyA kare. eTale amArI bhatrIjI mane kahe, "juo ne, AvuM ne AvuM kacakaca kare che !' eTale pachI huM tyAM sAMbhaLI rahyo. pachI emane tyAMthI bahAra nIkaLyA pachI meM kahyuM, "meM Aja to eka miyAMbhAI joyA. eTale e samajyA kaMIka TUkhaLuM melaze pAchA. mane kahe che, "zuM joyuM miyAMmAM ?" meM kahyuM, 'miyAMbhAI ghoDI para AvatA'tA ane mAthe cArano bhAro lIdho'to." "eTale te zuM kahevA mAMgo cho tame ?" tyAre miyAMbhAInuM thayeluM evuM ke ghoDuM, TaTTa caravA jAya roja khetaramAM. ane ghoDuM evuM pAtaLuM-dUbaLuM ane miyAMbhAI eksesa veITanA (vadhAre vajanavALA). A upara bese tyAre enI keDa Ama name saheja, e bicArI tUTI jAya, ene vAra nA lAge vadhu, vadhAre veITa (vajana) le to. eTale A miyAM sAcavIne UMcA zvAse bese, bicArA emanI samaje. te A carAvIne AvatA'tA ghoDAne, te miyAMbhAIne AvatI vakhate eka jaNe joyA, "khAna sAheba, kyAM jaI AvyA ?" tyAre kahe, khetamAM jaI AvyA. tyAre kahe che, "A juvAranA be pULA che ne, te ghoDA mATe laI jAva." eTale miyAM lalacAyA ke "sAluM, sarasa cAro che." eTale manamAM vicAra Avyo ke "paNa vajana ghoDA para mUkuM to ghoDo mAro marI jAya." te akkalavALo ne, "te ghoDA para nahIM mUkuM, mAre mAthe mUkIza', kahe che. te mAthe ghoDAno cAro mUkelo ane pachI Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] nA calaNiyuM nANuM, rahIe gesTanI peTha 111 ghoDuM AgaLa cAlyuM. eTale eka jaNa ema kahe, "khAna sAheba, A tamArA moDhA upara du:kha kema che, ghoDAnA moDhA para duHkha che, A be kema duHkhI che ? kyA huA ? A cArAno bhAro mAthe kema ?" tyAre kahe, "are, ghoDA dUbalA hai ne !' tyAre kahe, 'paNa A veITa to nIce ja javAnuM badhuM." "huM ?" evuM amArA pelA bhatrIjA jamAIne meM kahyuM, zuM karavA mAthe bhAra laIne beThA cho ? ghoDA para mUko ne, baLyuM A." tyAre kahe, "samajI gayo, samajI gayo." meM kahyuM, "zAnA A bAra AnA ne tera AnA karyA karo cho ? saMsArano bhAra ghoDA para, saMsAra ghoDA para mUkI devAno. mAthe laIne nahIM sUI javAnuM, nahIM to miyAM jevuM thAya." samajAyuM tamane ? praznakartA: samajAyuM. dAdAzrI : hA, mAthe laIne sUI jAya pAcho. pachI svapna Ave. eTale tamane A miyAMbhAIno dAkhalo samajAyo ? praznakartA : samajAyo, dAdA. dAdAzrI : haM. praznakartA : paNa saMsArano ghoDo zuM che, e samajAvo. dAdAzrI : eTale A saMsArarUpI ghoDo che, enI upara ApaNe vajana badhuM mUkI do. A je je AvyuM, InkamaTekSavALo kahe ke "dasa hajAra rUpiyA tamArI para AkAraNI karavAmAM Avaze." to ApaNe che te mAthe nahIM laI levuM, A ghoDA para mUkIne sUI gayA. tamane samaja paDI ? loko mAthe letA haze kharA ? praznakartA: hA, laIne ja phare che. dAdAzrI : tethI moDhA para divela, jyAM ne tyAM divela copaDeluM dekhAya ! moDhA para divela copaDIne pharatA hoya ne, ema pharyA kare che. tane dekhAtuM nathI, bahAra evuM ? praznakartA dekhAya che. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 2 jJAnI puruSa (bhAga-2) amAruM calaNa nathI dAdAzrI : eTale A vAta vAtamAMthI ApaNe kaMI bIjI lAIna upara caDhI gayA. praznakartA : hA, te pachI pelI pApaDI zekIne maMgAvaDAvelI, te AvatA moDuM thaI gayuM hatuM. dAdAzrI : hA. eTale pApaDI zekIne AvavAnuM moDuM thaI gayuM hatuM. tyAre emane samajAvavA mATe mAre eka rasto karavo hato. eTale pachI meM mArA bhatrIjA jamAIne tyAM to pelo dAkhalo Apyo'to, paNa ahIM dAkhalo ApavA zuM kahyuM emane ? aMdara jaIne Avyo che, te "jaladI cA banAvo ane pApaDI zekI nAkho' ema kahIne Avyo, te pelAe dhamadhamATa karavA mAMDyuM. pachI emane jarA TADhA pADavA mATe, jarA pAMsarA thAya eTalA hAru meM kahyuM, "have mAruM calaNa rahyuM nathI. A tamane moDuM thaI gayuM emAM kAraNa eTaluM ja che, ke mAruM A gharamAM calaNa nathI have." e hIrAbAe sAMbhaLyuM AvatA, te kahe, "A zuM bolo cho ? AvuM bolo cho ? mArI AbarU bagADo cho ?" te e mArA bhatrIjA jamAI pote bolavA mAMDyA, "AvA sarasa devI jevA ne tame AvuM bolo cho ? hIrAbA jevA strI koIne bhAgye maLe, thoDA mANasane maLe ane tame AvuM bolo cho ? emanI AbarU lIdhI ?" meM kahyuM, "emanI AbarU leto nathI, paNa mAruM calaNa nathI have." tyAre kahe, "bahAra loko calaNavALA haze ?' meM kahyuM, 'loko calaNavALA nathI ane calaNavALo chuM ema kahe che. ane jo huM calaNavALo chuM, chatAM calaNa vagarano kahuM chuM." nA calaNI nANuM bhagavAna pAse bese kAraNa ke meM phAyado joyo che. nA calaNI nANuMne sthiratA maLI jAya, bhagavAnanI pAse. kyAM maLe? nA calaNI nANuM hoya te bhagavAnanI pAse dhana dhovAmAM paDe. evuM ame nA calaNI nANuM thayA chIe. amAre Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] nA calaNiyuM nANuM, rahIe gesTanI peTha calaNa ja joItuM nathI, tame Apo toya amAre nathI joItuM. e ko'ka dahADo tame bhaMga karo, temAM amAre upAdhi ! ane ko'ka dahADo bhaMga karyA vagara rahevAnA nathI, saMjogAnusArI. ane A saMjogonA hisAbe cA nathI mUkI lAvyA bicArA, te huM to samaju ne ! te hIrAbA kahe, 'mArI AbarU zuM karavA bagADo cho ? ane meM kyAre tamArA upara te koI dahADo rAkheluM ? A mAre AvuM thayuM, saMjogo mArA AvA che tethI tame AvuM mAno cho, te tamAruM kayuM calaNa meM sAcavyuM nathI ?' eTale pachI hIrAbAne meM samajAvyA, meM kahyuM, 'A to emanA hAru bolyo hato, tamAro doSa nathI.' emane AMkhathI IzAro karyo meM. kAraNa ke emane samajAvavA mATe, mArA bhatrIjA jamAIne sIdhA karavA hAru evuM bolelo. e ghera evo ropha mAre ! te mArA manamAM ema ke, e ghera jaIne bolatA hoya ke 'A amAruM calaNa nathI', to DAhyA thAya. to e baIneya sukha paDe jarA eTalA hAru bolelo. tyAre hIrAbAne manamAM evuM thayuM pachI e ame samajaNa pADI ke eTalA sAru bolelo. 'e sAruM karyuM tame', hIrAbA kahe che. 113 choTAbhAIne meM kahyuM ke 'mAruM calaNa nathI.' tyAre kahe, 'ohoho ! bhagavAna sivAya koI bole nahIM AvuM ! mArAthI AvuM nA bolAya.' meM kahyuM, 'bolI to juo, phaTAkA mAraze.' alyA mUA, e polIsavALo che ? bola ne, bola. tyAre pelA choTA paTela kahe che, 'A AvuM tame bolo cho e gajabanuM vAkya ! A to bhagavAna paNa nA bolI zake ! lakSmIjI AgaLa bhagavAneya AvuM nahotA bolatA !' meM kahyuM, 'paNa amAruM calaNa nathI, ame nA calaNI nANuM chIe.' nA calaNI nANuM eTale pharavAnuM nahIM mAre, bhaTakavAnuM nahIM, bhagavAnanI pAse besI rahevAnuM. nA calaNI nANuM, vyavahAramAM cAlatuM nathI evuM ame nANuM chIe. tyAre choTA paTela kahe che, 'tamAruM calaNa che evuM to meM koInuM joyuMya nathI.' tyAre meM kahyuM, 'A je nA calaNIvALA che e kahe che, amAruM calaNa che.' te tAruM calaNa ke' dahADe thayuM'tuM kahe. e sAmA je bhAI hatA Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 jJAnI puruSa (bhAga-2) ne, te enuM calaNa choDatA nathI ane enuM calaNa rahetuM nathI. traNa dahADAmAM chUTI jAya pAchuM. bolatA zIkho, "mAruM calaNa ja nathI' mane kahe che, "AvuM koI bole nahIM." tyAre meM kahyuM, "bolatA zIkho." calaNa ! calaNa ! calaNa ! moTA calaNavALA AvyA ! nA calaNI thAva ne ! juo, ame nA calaNI ! amAre koI jAtanuM calaNa ja nahIM koInI para ! calaNI nANuM sAruM ke peluM ? nA calaNIne deva pAse mUke che badhA. nAnapaNamAM joI lIdheluM. jeTalA sikkA nA calaNI thayA te deva pAse hatA tyAM, te meM kahyuM, "kema Ama ? tyAre kahe, "cAlatuM nathI ne A nANuM have, che cAMdInA." pelA bhAIne kahyuM, "huM tamane zikhavADuM chuM, tame ghera jaIne bolajo. huM to zIkhIne Avyo chuM. A tamane zikhavADuM chuM, ghera "mAruM calaNa nathI" evuM bolajo ne, rAge paDI jAya. amArI bhatrIjI roja bUmo pADe che, A calaNavALA AvyA moTA ! A calaNavALA ! nA calaNI nANuM hoya te bhagavAnanI pAse bese. te juo, A huM nA calaNI nANuM bhagavAnanI pAse beTho chuM ne ! ane calaNI hoya te bIjA badhA pAse jAya. tamAre calaNI rahevuM che ke nA calaNI thavuM che ?" tyAre kahe che, "AvuM calaNa choDIe to bhagavAna ja thAya." tyAre meM kahyuM, "thavuM nathI ?" vaLI zenA calaNa te ? A varlDamAM (jagatamAM) koI jamyo nathI. jene bairI upara calaNa hoya ! e to badhA mUcho upara hAtha pherave eTale. Ama hotuM haze ? e to kevo mANasa hoya ? marda hoya ! A to Akho dahADo kacakaca karyA ja kare, kakaLATa karyA kare. varcasva zuM karavuM che ke maravAtuM jyAM.... meM kahyuM, 'paNa tame bolajo ne ghera. huM tamane A bolIne zikhavADuM chuM, evuM tame ekaluM bolajo." tyAre kahe, "nA, mArAthI nA bolAya. mAthe toDI nAkhe toya nA bolAya." "huM to nA calaNI' evuM bolatA eTalo badho bho lAge ? Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 [5] nA calaNiyuM nANuM, rahIe gesTanI peTha praznakartA H lAgato haze, lokone evo lAge. dAdAzrI : kema ema ? praznakartA: pachI ApaNuM varcasva jatuM rahe ne ! dAdAzrI : varcasva karavuM che ke maravAnuM jyAM.... je dezamAM maravAnuM tyAM varcasvane zuM karavuM che ? je dezamAM maravAnuM, maraNa chellI dazA che, tyAM AgaLa AvuM varcasva hotuM haze ? jyAM kAyamanuM jIvana hoya tyAM varcasva hoya. praznakartA : paNa kAyamanuM mAnI beThA che ne ! dAdAzrI : mAnI beThA che. bhagavAna sivAya na bolI zake koI paNa jyArathI ame nA calaNI kahyuM ke, tyArathI ja pelA je amArI joDe svAmInArAyaNanA satsaMgI hatA, emane jabarajasta pUjyabhAva pesI gayo, ke "AvuM koI mANasa bolI zake ja nahIM bhagavAna sivAya. e mane khAtarI thaI gaI A tamArA mATe. tamArA mATe mane ghaNA dahADAthI ema thatuM'tuM ke A te jJAnI puruSa kahevaDAve che paNa zI bAbatanA jJAnI haze ? zAstramAM haze ? zemAM haze ? AvuM koI bolI zake nahIM." kahe che. tyAre meM kahyuM, 'tame ?" tyAre kahe che, "mArI hajI so jiMdagIo jaze toya nahIM bolAya." praznakartA : dAdA, pachI eka aMdara sUkSma ahaMkAra paDyo hoya che. jANe kharuM ke nathI calaNa paNa moDhethI nathI bolI zakAtuM. dAdAzrI : choTA paTela kahetA'tA. tarata ja, "nA calaNI' kahyuM eTale tarata ja darzana karyA. mane kahe che, "dhanabhAgya kahevAya ! AvuM nA bolAya koIthI, bolI zakAya nahIM. calaNa che ne nA calaNa kaho cho !" tyAre meM kahyuM, 'nathI calaNa e kahe che ke amAre calaNa che !" jenA koI dahADoya calaNa cAlyA nathI e badhA kahe che, "mAruM calaNa che." zuM zakoruM calaNa Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 jJAnI puruSa (bhAga-2) che, muA, cakkara ! ame to nA calaNI nANuM. ane "amArAmAM kaMI barakata rahI nathI have kahIe, te to bahu game che lokone. hIrAbAnA dabAyelA sArA paNa tAyapho nA game pachI hIrAbA kahe ke "have emane hiMmata Avaze thoDI." A to ghera kacaDa kacaDa kare. AmAM hau kacaDavAnuM ? jene hAtha Apyo, jenI joDe rUpiyA ramyA. eka pANImAM rUpiyA ramADe che ne ? praznakartA : hA. dAdAzrI : te loko cUMTIo khaNIne rUpiyo laI le che, e eno ropha pADavA hAru. AvA tophAna ! tamane game che AvI vAto badhI ? A AmAM zuM dharma karyo kahevAya ? AmAM dharmanI vAta che kazuM ? zuM kahe che ? praznakartA : badhAyamAM jANavAnuM ja hoya che ne ! dAdAzrI : samajavA jevuM che. A jagata, ema ne ema gaNyuM nathI A. Ane bilakula gapyuM kahevAya nahIM. te jJAna nahotuM thayuM tyAM sudhI eka kSaNavAra vicAryA vagara rahyo nathI huM, jAgrata kALa mAro vicAryA vagara rahyo nathI. hAruM mane A game ja nahIM AvuM. A to tAyapho gamato haze? hIrAbAne dabAyelA rahevuM sAruM, paNa A tAyapho nA game. duSamakALamAM sukhI thavAto sIdho rasto A vaLI calaNa te zuM karavAnuM che ? ApaNe nAstA sAthe kAma che ke calaNa sAthe kAma che ? calaNanI koIe noMdha karI che ? myunisipAlaTImAM noMdha thatI hoya ke phalANAbhAInuM ATaluM ATaluM.... praznakartA: have nAstAnI ja vAta, calaNa-balaNanI vAta AjathI baMdha. dAdAzrI : baMdha, baMdha. mahAtmAo : jaya saccidAnaMda. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] nA calaNiyuM nANuM, rahIe gesTanI peTha 117 dAdAzrI : nAstAnI vAta rAkhavI, ane khAvA-pIvAnuM. ApaNe ApaNA paga phATatA hoya ane bena (vAIpha) dabAvatI hoya paga, te vakhate ko'ka Ave ke "oho, tamAruM gharamAM calaNa bahu sarasa che !' tyAre ApaNe kahIe ke "enuM cAle ja zuM? e to amAruM ja calaNa !! to pelI paga dabAvavAnuM choDI deze. enA karatA ApaNe kahIe, "bA, enuM ja calaNa che, amAruM nahIM. calaNa emanuM che." praznakartA: to cAlu raheze, to badhuM cAlu rAkhaze. dAdAzrI : hA, badhuM cAlu raheze. praznakartA : dAdA, ene mAkhaNa lagADyuM evuM nA kahevAya ? dAdAzrI : nA, Ane sTreITa ve (sIdho rasto) kahevAya, ane pelA vAMkAcUMkA rastA che. A sTreITa ve, sukhI thavAno sIdho rasto A. zuM che ? praznakartA : sukhI thavAno sIdho rasto. dAdAzrI : hA, teya A duSamakALamAM phakta. haM.. bIjA kALane mATe nathI. A huM je kahuM chuM e A kALane mATe kahuM chuM. A kALa ekavIsa hajAra varSano evo che, tamAre eDajasTa evarIvhera thavuM paDe. tane samajAyuM'tuM ke vAkya ? pachI kAma lAge koI dahADo ? vAparatA nathI, nahIM ? praznakartA: jarUra ja nathI paDI ne ! badhI jagyAe ApaNe eDajasTa thaI gayA pachI kAma ja nahIM Ave ne ! pachI kaMI jarUra ja nA paDe. dAdAzrI : DieDajasTamenTa nA thAya, nahIM ? to pachI vAMdho nA Ave. calaNa rAkhavuM e ahitakArI eTale calaNa e hitakArI nathI. calaNa rAkhavAmAM ja ahitakArI, naryo bhayaMkara bho che upara. enA karatA kahI do ne, "bhaI, mAruM calaNa nathI have." bahu calaNa rAkhavA jAva cho ne, te strIe manamAM rAkhe che ke eka dahADo AbarU bagADI nAkhuM emanI, bahu ropha mAre che Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 jJAnI puruSa (bhAga-2) te. ane tame kaho ke "nA, calaNa emanuM', to e badhuM "oNla rAITa (barAbara) kaheze. praznakartA : dAdA, huM to mAruM calaNanuM boluM to to AvI ja bane. AvuM boluM ke "mAruM calaNa nathI toya nA mAne. dAdAzrI : to ApaNe tyAM AgaLa cetatA rahevuM. pachI eka jaNa kahe che, "ha, nA calaNI to rahevAtuM haze ?" A duniyAmAM koI janmyo nathI, je calaNavALo hoya ! badhAya nA calaNI che, paNa ropha pADIne mUcho AmaLa AmaLa karyA kare ! mera cakkara, enA karatA bolI jA ne, ke "nathI calaNa." meM zodhakhoLa karelI A. vagara kAmanA "TaeNTuM TeTuM karyA kare che. mUcho AvatI hoya to vAIpha caDI bese praznakartA : paNa dAdA, dhaNI bairAM para to calaNa karavA jAya ja ne ? bairAM para to calaNa rAkhe ja ne ? dAdAzrI : te vAIphe zuM guno karyo ? loko para calaNa karavAnuM. vAIphane kahI devuM, "tAre mArI para calaNa nahIM karavuM, mAre tArI para nahIM karavuM. ApaNe mitrAcArI, sinsiyara phrenDa (niSThAvAna mitro." tyAre mane loko kahe che, "caDhI bese." meM kahyuM, "hove, mUcho AvatI haze ene ? game eTalI davA copaDIe to ene mUcho Ave kaMI ? bolo, have zuM pUchavuM che ? have pelo mAthA para bhAro lezo nahIM. praznakartA : koI divasa nahIM. dAdAzrI : hA, mAthA para bhAra levA jevo nathI. praznakartA : ane eka divasa e karAra karavAnA che. be Divijhana pADI do, evI lAIna pADI daIe ApaNe. dAdAzrI : A jJAna bolIe eTaluM, jene jeTaluM poSAya eTaluM lejo. nA poSAya to nA lezo. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] nA calaNiyuM nANuM, rahIe gesTanI peTha 119 praznakartA: dAdA, badhuM poSAya evuM ja che. dAdAzrI : hove, te calaNa choDI dIdhuM haze ne ? meM to calaNa choDI dIdheluM. te hIrAbAye samajI gayA ke emaNe calaNa-lagAma choDI dIdhI che. ApaNe presiDanTa ane pelA prAIma minisTara evI suMdara zodhakhoLa karelI ke bhAMjagaDa ja nA Ave. tame badhA beThA hoya toya ame kahIe, "amAruM calaNa nathI." have calaNa kyAM lokone hoya che ! e to loko amathA mUcho para hAtha pherave che eTaluM ja che ! calaNavALA moDhA nA joyA hoya e to ! e to te dahADe abhaNa strIo hatI, te gheTAMnI peTha bicArIo jema dhakelo tema dhakelAtI. te dahADe A calaNanI vAto karatA, atyAre A bhaNelI chokarIo AgaLa calaNa khoLe che ! ane calaNa zuM kAmanuM ? calaNa nukasAnakAraka che UlaTuM. praznakartA : calaNa nukasAnakAraka che ? dAdAzrI : hA, nukasAnakAraka che. calaNa nA hovuM joIe. ame pachI sIdho rasto khoLI kADhelo ke hIrAbAnuM ja calaNa che, evuM kahI daIe. ApaNe presiDanTa (rASTrapati) ane pelA prAIma minisTara (vaDApradhAna) ! praznakartA : dAdA, eTalA mATe kIdhuM che ke 'kiMga kena Du no roMga eTale ke rAjA pote kaMI khoTuM karato ja nathI. dAdAzrI : nA, e roMga kare to pUchanAra koNa ? ene pUchAya nahIM eTale pachI AvuM lakhe ! kena Du no roMga" eTale zuM artha che, eTale e roMgane kADhanAra, bhUla kADhanAra koNa ? evuM A badhI kahevata che, paNa A huM je kahevA mAguM chuM, ke presiDanTa sahI karavAnI, eTale zuM ke nA calaNI ! eTale calaNa amAruM nahIM. A to rUTIna rUpe sahI amArI, kAraNa ane mUchovALA eTale sahI amArI joIe rUTInanI. emane mUcho nahIM, te sahI koNa kare ? to pachI Dakho thAya nahIM. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 jJAnI puruSa (bhAga-2) ame hIrAbAnA ataInvAITeDa gesTa ame gharamAM rahIe chIe, chatAM gharanA mahemAna tarIke rahIe chIe. hIrAbAnA mahemAna ame ! gesTa ! e kahe ke Amane gharamAM AvavA do to ame AvavA daIe, nahIM to ame nA bolAvIe ke tame Avo. ame to mahemAna ! mahemAnathI bolAvAya kevI rIte ? ane ame to jJAnI puruSa, eTale amAre "Avo ne jAo" e zabda nA hoya. amAruM calaNeya nathI ne gharamAM ! evuM cokhkhuM ja kahI dIdheluM eTale pachI koI cAya mAMge nahIM ne ! ane hIrAbAne cA pAvI hoya to pAya ne jamADavA hoya to jamADe, emAM amAre zuM ? levAya nahIM ne devAya nahIM. ane hIrAbAne kahuM chuM ne, "ame tamArA gesTa, anaInvAITeDa gesTa (vaNanotarelA mahemAna) !" ghara amAruM hoya to mahemAnone mAre sAcavavA paDe ne eTale pachI "ApaNe jarA zIro banAvajo, phalANuM banAvajo" kahevuM paDe. ane A calaNa ja nathI rahyuM eTale pachI te zIro khavaDAve ke lADu khavaDAve ke roTalA khavaDAve, ApaNe emAM bhAMjagaDa ja nahIM ne ! amane kharA dilathIya nahIM. dilathI to keTalAya kALathI vosarAvI dIdheluM. A Dakho joIe ja nahIM. AkhuM rAja Ape toya amane kAmanuM nathI, evuM keTalAya vakhatathI besI gayeluM. amAre A mahIMlI badhI sAhebI ! kevI sarasa sAhebI ! praznakartA: paNa A kharuM, eka vakhata jo evuM samajAI jAya ke calaNa nA rAkhavuM, ane nathI calaNa to bahu chuTakAro thaI jAya. dAdAzrI : chuTakAro to ja thAya, nahIM to chuTakAro thAya nahIM. A jJAnI puruSanA eka-eka abhiprAya jo levAmAM Ave to chUTako ja che. ahIM saMsAramAM rahyA mukta ja cho, evA emanA abhiprAya hoya eka-eka ! nA calaNI nANuM ! akrama vijJAnanI adbhuta zodhakhoLa ekeeka zodhakhoLa che A badhI akrama vijJAnanI ! vijJAna ja AkhuM akrama che ! kramamAM to AvuM hoya nahIM ne ! kramika mArganA Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] nA calaNiyuM nANuM, rahIe gesTanI peTha 121 jJAnIthIya ema nA bolAya ke mArAmAM barakata nathI. mAruM calaNa nathI, evuMya nA bolAya. A to akrama che, vijJAna judI jAtanuM, ora ja jAtanuM vijJAna che ! akrama, krama-brama. praznakartA: kucha nahIM. dAdAzrI : kevuM lAbhakArI che ! praznakartA: koI zIkhIne AvuM kare to? zIkhIne kare to thAya, bane? dAdAzrI : e amAro jo zabda zIkhI gayo ne enA pramANe cAlyo, to to kAma ja thaI gayuM ! gesTa'nA kAyadA gharamAM "gesTa" tarIke raho. ameya gharamAM "gesTa' tarIke rahIe chIe. kudaratanA "gesTa' tarIke tamane jo sukha nA Ave to pachI sAsarImAM zuM sukha AvavAnuM che ? jenA "gesTa' hoIe tyAM AgaLa vinaya kevo hovo joIe ? huM tamAre tyAM gesTa thayo to mAre "gesTa' tarIkeno vinaya nA rAkhavo joIe ? tame kaho ke "tamAre ahIM nathI sUvAnuM, tyAM sUvAnuM che." to mAre tyAM sUI javuM joIe. be vAge jamavAnuM Ave toya zAMtithI jamI levuM joIe. gharamAM Dakho karavA jAya to tamane koNa UbhuM rAkhe ? tamane bAsuMdI thALImAM mUke to te khAI leje. tyAM ema nA kaheto ke "ame gaLyuM nathI khAtA" jeTaluM pIrase eTale nirAMte khAje, khAruM pIrase to khAruM khAje. bahu nA bhAve to thoDuM khAje, paNa khAje ! "gesTanA badhA kAyadA pALaje. gesTane rAga-dveSa karavAnA nA hoya, "gesTa' rAga-dveSa karI zake ? kudaratatA "gesTa' jene tyAM "gesTa' tarIke rahyA hoIe, tene herAna nahIM karavAnA. amAre badhI ja cIja ghera beThA Ave, saMbhAratA ja Ave ane na Ave to amane vAMdho nathI. kAraNa ke tyAM "gesTa' thayA chIe. kone tyAM ? Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 2 jJAnI puruSa (bhAga-2) kudaratane ghera ! kudaratanI marajI nA hoya to ApaNe jANIe ke ApaNA hitamAM che ane marajI enI hoya toya ApaNA hitamAM che. ApaNe jyAM-tyAMthI ukela lAvavAno che. ApaNe kudaratanA gesTa' chIe, nathI koInA dhaNI ke nathI koInA bhAI ke nathI koInA bApa ! "gesTa' to zuM kare ? ema nA kahe ke Aje kema veDhamI nA karI ? kema Aje baTAkAnuM zAka nA karyuM ?' gesTa evuM bole ? ane pelA pUche to zuM kahIe ke "bahu sAruM che, bahu sAruM che." jo nATaka kare che ne, ke sAcuM bolato haze ? e jANe ke ApaNe to ahIM gesTa chIe eTale ApaNe zuM ? mAthe paDelA chIe. eTale e je Ape che e ja upakAra che ne ! tevI rIte A kudaratanA gesTa che. te ene kudarata badhuM saplAya kare (pUruM pADe) che. A havA-pANI e badhuM kudarata saplAya kare che. kudarata jo enuM saplAya baMdha karI de ne, to badhuM jagata khalAsa thaI jAya. traNa kalAka ja jo havA baMdha karI de ne, to badhA jIvaDAM khalAsa thaI jAya ! kaMI dukALa pADavAnIya jarUra nathI, phakta havA ja baMdha karI de ne ! eTale ApaNe "gesTa' chIe. gesTa kaDhI halAvavA nA Ave. tamAre to gesTa rUmamAM ja besavAnuM hoya, toya A rasoDAmAM jAya, te gharanA mANasa samajI jAya ke A yUjhalesa gesTa (nakAmAM mahemAna) che. eTale gesTa rUmamAM besI rahe, jamavA bolAve to jAya ne nA bolAve to nA jAya. pachI bhUkha lAgI hoya toya besI rahe. gesTa kevuM vartana kare evuM enuM vartana hoya. praznakartA : paNa amAre bairAMone evuM gesTa jevuM nA cAle ne ? amAre to rasoDAmAM badhuMya karavuM paDe. dAdAzrI : hA, karavuM paDe, paNa ApaNe to kudaratanA "gesTa' chIe ne ! karavuM paDe e to kudarata karAvaDAve che, paNa ApaNe to gesTa chIe ! kudarata saMDAsa karAvaDAve to ja saMDAsa jaIe ne ! ane mahIMthI khase nahIM to ? to koI jAya ja nahIM. eTale e jeTaluM karAvaDAve eTaluM ApaNe karavAnuM. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] nA calaNiyuM nANuM, rahIe gesTanI peTha 123 dAdA rahe gesTanI jema badheya ghare jatI vakhate huM to ema kahuM chuM, "hIrAbAne ghera haMDyA." tyAre hIrAbA kahe, "nA, A to emanuM ja che." A to nahoya mAlikI ApaNI. loko to pablika pAsethI voTiMga laI le ke amArI jagyA joIze ja, paNa jagyA koInI rahe ? eTale tAre bolavuM, maMgaLadAsane gherathI AvI ne maMgaLadAsane ghera jau chuM. ane maMgaLadAse evuM rAkhavuM, ke maMgaLIne ghera jau chuM ne maMgaLIne gherathI AvuM chuM. "mAre ghera jauM chuM, mAre gherathI AvuM chuM', e pIDA kyAM vahorIe ? ame vaDodarA jaIe to gharamAM hIrAbAnA gesTanI peTha rahIe. gharamAM kUtaruM pesI gayuM to hIrAbAne bhAMjagaDa thAya, gesTane zI bhAMjagaDa ? kUtaruM pesI gayuM ne ghI bagADyuM to je mAlika hoya ene ciMtA thAya, gesTane zuM ? gesTa to Ama joyA kare. pUche ke "zuM thaI gayuM ?" tyAre kahe, "ghI bagADI gayuM. tyAre gesTa kahe, "are, bahu khoTuM thayuM. evuM moDhe bole paNa nATakIya ! pAchuM bolavuM to paDe ke bahu khoTuM thayuM. nahIM to ApaNe kahIe ke sAruM thayuM to ApaNane kADhI mUke. ApaNane gesTa tarIke rahevA ja nA de. amAro vyavahAra kevo hoya ? DrAmeTika (nATakIya). huM to DrAmA (nATaka) bhajavuM chuM. hIrAbAne paNa kahI dauM chuM, "huM to tamAro gesTa chuM." ghara calAve hIrAbA, emane tyAM jamIe ane gesTa ApaNe. ane gesTane che te kaMkotarI aDe nahIM ne kANeya aDe nahIM, nirlepa ! A ame ghera hIrAbAnA gesTanI mAphaka rahIe chIe. tamAre tyAMya gesTanI mAphaka rahuM chuM. gesTanI mAphaka ja rahuM chuM ne ? gharanI bAbatamAM kazuM huM jANuM nahIM. mane je khAvAnuM mUke e khaI lau. bIjI kazI bhAMjagaDamAM, kazAyamAMya nahIM. eTale gesTanI mAphaka. emane kahuMye kharo ke tamAro gesTa chuM. ahIMyAya badhe muMbaImAM gesTanI mAphaka rahuM chuM. koI Avo ke jAo' evuM kaMI mAre bolavAnuM nahIM. gesTe zuM bolavAnuM hoya ? gesTe kazuM bolavAnuM hoya kharuM ? eTale nA calaNI thayelo huM, calaNa nahIM. koI jAtanuM calaNa Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 jJAnI puruSa (bhAga-2) nahIM. A dAdA bhagavAna kahe ne, paNa kazuM calaNa mAruM nahIM. ATaluMya calaNa nahIM. sAruM ke nahIM sAruM e, calaNa vagaranuM ? praznakartA : bahu sAruM. dAdAzrI : eTale A mane poTalAnI peTha laI jAya che, poTalAnI peTha lAve che. A jANe poTaluM hoya ne evI rIte, mAruM calaNa-balaNa kazuM nA maLe. tame samajo ke dAdAnuM calaNa haze, akSareya nahIM. ghera nahIM, bahAra nahIM koI divasa. calaNa vagaranuM nA calaNiyuM nANuM, bhagavAna pAse mUkavAnuM. praznakartA: nA cAle e ja bhagavAna pAse mUkavAnuM ? dAdAzrI : nA cAle evuM nANuM hoya ne, te ApaNe tyAM bhagavAna pAse mUke che. meM pahelethI ja A sisTama khoLI kADhelI. te hIrAbAne kahyuM, "mAre calaNa joItuM nathI, have tame calaNa laI lo." bhagavAna pAse besavAnuM maLe ne ! A zuM hAya hAya, hAya hAya ! kazuM laI javAnuM nahIM ane AkhI jiMdagI hAya hAya karavAthI zuM thAya ? jAnavarano avatAra Ave baLyo ! AnaMdathI mare ne, to kAMI manuSyano pharI avatAra maLe. nahIM to manuSya avatAra pharI dekhe nahIM. cokhecokhkhuM kahI che te A duniyAmAM koI mANasa calaNavALo jabhyo ja nathI. ghera calaNa hoya evo mANasa A duniyAmAM janmyo ja nathI koI. enA karatA mArA jevA khulluM karI de e zuM khoTuM ? eTale sauthI pahelo huM bolato hato, vIsa-paccIsa varSa upara, jJAna nahotuM thayuM tyAre. meM kahyuM, "bhAI, A ApaNuM calaNa nathI gharamAM." evuM boluM ne, tyAra pachI toya pelA badhA bole nahIM. alyA mUA, zikhavADuM chuM ne, bola to kharo ! A moTo calaNavALo Avyo ! duniyAmAM koI calaNavALo hoto haze ? A to bahAra dekhAva eka jAtano. calaNavALA AvyA moTA ! calaNavALAno DoLa karavo che. enA karatA cokhecokhkhuM kahI do ne, ke 'bhAI, calaNa nathI amAruM." Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] nA calaNiyuM nANuM, rahIe gesTanI peTha praznakartA : nathI. dAdAzrI : so dahADA ApaNo e hukama mAne, paNa eka dahADo nA mAne e calaNa kahevAya ? praznakartA : nA kahevAya. dAdAzrI : Ane calaNa zI rIte kahetA haze A loko ? khAlI ropha ja mAre che. paNa eka dahADo nA mAne to rahyuM zuM ? e calaNa kahevAya ke ? 125 praznakartA : barAbara che. dAdAzrI : te mAre to be-cAra jaNa beThA hatA ne te kahe, 'AvuM bolo cho ? ATalA sarasa devI jevA che ne tame AvuM bolo cho ?" meM kahyuM, 'nA, tamane zikhavADavA hAru boluM chuM, baLyuM ! tame hiMmata karo AvI.' emAM zuM AbarU javAnI ? A heMDa laI jA ne AbarU ! che konI AbarU, te e ApaNI laI levAnA che ? badhAneya AnuM A ja che ne, nahIM ? vagara kAmanuM mAthe bojA laI laIne pharyA kare che ! praznakartA : paNa pelo jarAka, je sUkSma beTho hoya ne ahaMkAra, ke sAmAne batAvIzuM... dAdAzrI : nA, paNa A jJAna sAMbhaLyuM ne, e jJAna kAma karyA kare. A amArI pAse je jJAna tuM sAMbhaLuM chuM, ame je raste gayA te rastAnuM jJAna tuM sAMbhaLuM chuM, e rasto ja tAruM kAma kADhI nAkhaze. ApaNe 'dAdA, A tamArI pAchaLa pAchaLa AvavuM che' kahIe. eTale amAro rasto ja dekhADI daIe ! dAdA-hIrAbA sAthe vAta nahIM calaNa, chatAM calaNa bannetA nIrumA : bA, tamArA bemAM konuM calaNa vadhAre hatuM ? hIrAbA : dAdAnuM. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 jJAnI puruSa (bhAga-2) nIrumA : dAdA kahe che tamAruM', have emAM koNa sAcuM ? hIrAbA H nA, nA, mAruM calaNa to zAnuM hoya ? nIrumA e kahe che, "dAdAnuM ja calaNa hatuM." dAdAzrI : paNa chatAM huM kaheto'to, "calaNa tamAruM, ghara tamAruM. huM to mahemAna." evuM kaheto. nIrumA : evuM kharuM bA? hIrAbA : mahemAna kahe, toya paNa "UMcA" te. dAdAzrI : e to khAnadAna gharanA, te emaNe calaNa koI dA'Do lIdhuM nathI. "calaNa tamAruM' kahe che. huM to kaheto ke "badhuM emanuM ja calaNa, mAruM calaNa ja nahIM." toya mane kahetA'tA ke "mane zuM karavA vagovo cho ? tamAruM calaNa cAle che." nIrumA : bA, e kharuM, dAdAnuM calaNa to kharuM ne? hIrAbA hAsto. calaNa to emanuM joIe, nahIM to bairI caDhI jAya. nIrumA : ema ? hIrAbA : tyAre ! bairIne to jarIka dhAka dekhADavI paDe. dAdAzrI : hA, barAbara. pUjya nIrumA saMpAdita vANImAMthI...) yajamAta-mahemAnatuM "kapala' parama pUjya dAdAzrI haMmezAM kahetA, mAmAnI poLanuM ghara to hIrAbAnuM kahevAya. ame temanA gesTa, ame emane tyAM mahemAnanI jema rahIe. mahemAna hoya tene thAya kazo Dakho ?" Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [] dAdAnuM eDajasTamenTa - kTImAM pANI.. vagovavA karatA lAve ukela praznakartA : dAdA, koIkavAra rasoI barAbara nA bane to tame hIrAbAnI bhUla kADhatA ? dAdAzrI : ame akSareya bolelA nahIM. eka phero evuM banyuM hatuM, Ama koI dahADo kaDhI khArI nA thAya ne e dahADe kaMI kaDhI khArI thaI hatI. te pachI kaDhI vagara cAle evuM nahotuM. nahitara ame choDI Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 jJAnI puruSa (bhAga-2) daIe, ochI laIe, paNa kaDhI vagara cAle evuM nahotuM. te pachI meM kahyuM, "have zuM karIzuM ? have kaDhI to nahIM bhAve." Ama moDhe kahuM nahIM kazuM, "khArI thaI che" evuM to boluM ja nahIM. kAraNa ke kaDhIne vagovIe to ApaNA jevA mUrakha koNa ? je kaDhI joDe rojanI oLakhANa, ene vagovIe to ApaNe mUrakha nA kahevAIe ? ene vagovIe, banAvanArane vagovIe, keTalA jaNanI vagovaNI karIe ? enA karatA ApaNe eno koI ukela lAvI nAkhIe. kaDhImAM reDyuM pANI te meM to dhIme rahIne mahIM pANI reDI dIdhuM thoDuM, e hIrAbAe joI lIdhuM. "eya, kaDhImAM tame pANI reDyuM, kaDhImAM pANI !' meM kahyuM, kema sTava upara nathI reDatA ? kaDhI sTava upara hoya tyAre reDIe ke nahIM ?" tyAre kahe, "e to ukaLatI hoya tyAre reDAya." tyAre meM kahyuM, A mahIM ukaLe ja che." e mane kahe, "zAthI reDyuM ?" meM kahyuM, "nA, barAbara che. tyAre e kahe, "are, nA reDo, huM tamane garama karI ApuM." tyAre meM kahyuM, "nA, nA, evuM nahIM, mAre garama ja che. cUlA para pANI reDIe ne Ama pANI reDIe emAM phera nathI. cUlA para pANI reDo to tame mAno ke kaDhI che A ane ahIM pANI reDyuM to pANI kahevAya ema ? be eka ja... eka ja mAnA dIkarA che beuM." zuM kahyuM ? praznakartA : eka ja mAnA dIkarA che. dAdAzrI : A to mananuM samAdhAna che ne ! A cUlA upara pANI reDIe, tyAre pachI thoDIvAre be UbharA Ave eTale tame jANo ke A pAkI thaI ne A kAcI, evuM mAno cho tame ? evuM kazuM che nahIM A. paNa te nA khAvA de ! baLyuM, upareya pANI ja reDavAnuM che ne ! A to mananI mAnyatAo che badhI. mane Ama mAnyuM mATe Ama, nahIM to bagaDI gayuM" kahe. alyA, nathI bagaDI gayuM. enI e ja A, bagaDe nahIM. A pAMca tattvonI ja dareka cIja che. kazuM bagaDavA-karavAnuM hoya nahIM. A to mAnyatAo che. mAre khAdhA sAthe kAma che. mahIM pANI nAkhyuM eTale khArI nA lAge. e ApaNe khAI lIdhuM. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] dAdAnuM eDajasTamenTa - kaDhImAM pANI... 129 zetA mATe khAIe chIe ? amAre jema anukULa Ave tema karI laIe. amAre to ahIM moDhAmAM pesavuM joIe. zuM ? praznakartA : moDhAmAM pesavuM joIe. dAdAzrI : zokha mATe nathI khAtA, pUraNa mATe khaIe chIe. A peTamAM bhUkha maTe eTale pachI che te ApaNe ApaNuM kAma pAchuM cAlu. zuM ? praznakartA : kAma cAlu pachI. zokha mATe nahIM, pUraNa mATe. dAdAzrI : pUraNa mATe to pachI pelI khArI kaDhI moDhAmAM pese nahIM ne ! A jIbha che ne, te vacce aMtarAya kare. pachI jIbharUpI polIsavALo hoya ne, te polIsavALo nA javA de. eTale pANI reDIe ThIka lAge evI rIte, te pachI jIbhane Ama karIe eTale pachI e polIsavALo javA de aMdara. nahIM to pelo polIsavALo javA nA de, bistarA badhA laIne. eTale pANI reDyuM ke heMDavA de. eDajasTamenTa levAtI dAdAnI kaLA ame to dALamAMya pANI reDIe ne bhAtamAMya pANI reDIne khaIe. ame lUkho bhAta hoya to pANI reDIne ane jarA mIThuM-maracuM nAkhIne halAvIne khaI laIe. amAre eTale jJAnI puruSane to badhuM AvaDe, kaLAo badhI. zuM ? praznakartA : eDajasTa karI levAnuM. dAdAzrI : eDajasTamenTa (anukULa karatA) AvaDe. badhI ja jAtanA. kaDhI khArI Ave tyAre bhAtane copaDIne khau ane sArI Ave to vadhAre nAkhuM. ene eDajasTamenTa to levuM joIze ne ? chavvIsa varSathI mane eka kSaNavAra UMdho vicAra Avyo nathI, agara klezanuM kAraNa UbhuM thayuM nathI. to temanI pAse samajavuM joIe ke nA samajavuM joIe ApaNe, ke Apa kevI rIte jIvana jIvyA ? Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 jJAnI puruSa (bhAga-2) praznakartA : dAdAne joIe to evuM dekhAya ke Akho dahADo Apa badhI vAtamAM eDajasTamenTa ja letA hova cho. dAdAzrI : hA, eka vakhata ame nahAvA gayA ne pyAlo ja mUkavAno rahI gayelo. te ame jJAnI zenA ? eDajasTa karI laIe. hAtha nAkhyo to pANI bahu garama, naLa kholyo to TAMkI khAlI. pachI ame to dhIme dhIme hAthethI copaDI copaDI, TADhuM pADIne nahAyA. badhA mahAtmAo kahe, "Aje dAdAne nahAtA bahu vAra lAgI." te zuM karIe ? pANI TADhuM thAya tyAre ne ? ame koIneya A lAvo ne te lAvo ema nA kahIe, eDajasTa thaI jaIe. eDajasTa thavuM e ja dharma che. A duniyAmAM to plasa-mAInasanuM eDajasTamenTa karavAnuM hoya che. mAInasa hoya tyAM plasa ane plasa hoya tyAM mAInasa karavAnuM. ame to amArA DahApaNaneya jo koI gAMDapaNa kahe to ame kahIe, "hA, barAbara che." te mAInasa turta karI nAkhIe. jANavAnI che jIvavAnI kaLA ApaNI sephasAIDa (salAmatI) to karo. vadhAre nA thAya to ApaNA gharanI phemilInI sephasAIDa to karo. e pahelo dharma ane pachI mokSadharma jIvana jIvavAnI kaLA AvaDe ene ja "vyavahAra dharma' kahyo che. kaMI tapa-tyAga karavAthI e kaLA AvaDe nahIM. jene jIvana jIvavAnI kaLA AvaDI, tene Akho vyavahAra dharma AvaDI gayo ane nizcaya dharma to "Devalapa" thaIne Ave to prApta thAya. ane A akrama mArge to nizcaya dharma jJAnInI kRpAthI ja prApta thaI jAya che ! "jJAnI puruSa' pAse to anaMta jJAnakaLA hoya ne anaMta prakAranI bodhakaLA hoya ! e kaLAo evI suMdara hoya ke sarva prakAranA duHkhothI mukta kare. jIvana jIvavAnuM kaMIka joIe ke nA joIe, kaMIka kaLA-baLA joIe ke nahIM ? game che tamane A vAta badhI ? praznakartA: bahu kAmanI che, dAdA. dAdAzrI : jIvana jIvavAnI kaLA jANavAnI jarUra che. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 [6] dAdAnuM eDajasTamenTa - kaDhImAM pANI... bhaTake che sukha mATe te lAve che duHkha kaMI badhAno mokSa hoto nathI, paNa jIvana jIvavAnI kaLA e to hovI joIe ne ? bhale moha karo paNa jIvana jIvavAnI kaLA to jANo, kevI rIte jIvana jIvavuM? sukhane mATe bhaTake che ne, to klezamAM sukha hoya kharuM ? te UlaTo sukhamAM duHkha lAve che. bhaTake che sukha mATe ne lAve che duHkha. jIvana jIvavAnI kaLA hoya to duHkha nA lAve. duHkha hoya ne, to ene bahAra kADhe. A to jamavA bese, sArI kerIo lAvyo hoya, kerI nA maLatI hoya e TAImamAM ratnAgiri hAphusa lAvIne rasa kADhyo hoya ane rasa-prI jamavAnI vakhate Tebala upara vAMkuM bolIne Ubho rahe ke A kaDhI bagADIne khArI karI nAkhI, te tarata ApaNuM badhuM jamaNa kharAba karI nAkhe. Ama DisTarba kare eno zuM phAyado ? A kaDhI bagADI evuM bolI DisTarba kare kharA ke ? nA kare ? praznakartA : hA, dAdA, evuM ja thAya che. dAdAzrI : have moMghA bhAvanI kerIo lAvyA, te badhAne nirAMte jamavA de ne mUA ! pAMsaro mara ne ! eka avatAra sIdho mara ! mUA, kaDhI khArI hoya to nA aDa, AghI mUka ene. bIjuM badhuM jama ne A badhAne jamavA de nirAMte, zuM karavA DisTarba karuM chuM ? paNa karyA vagara rahe nahIM, nahIM ? ApaNe sIdhA na thaI javuM joIe ? baLyuM, A eka kaDhI khArI hoya to kaDhI bAjue mUko, bIjI vastuothI nA cAle ? ApaNe to kaDhI khAvI che ne ? e kaDhI joDe kaMI zAdI karavAnI che ? ApaNe zAdI karavAnI hoya to jANe ke cAlIsa varSanI sephasAIDa rakhAya. kaDhI joDa keTalA varSanI sephasAIDa rakhAya ? A sAMje to pAchuM bIjuM khAvAnuM hoya. enI sephasAIDa be-traNa kalAkanI hoya, tenI zI bhAMjagaDa rAkhavI te ? keTalA kalAkanI sephasAIDa kaDhInI ? tenA hAru pelo jhaghaDo calAve. paMdara dahADA sudhI cAlyA kare, "teM kahyuM khAruM karyuM'tuM, kaThuM khAruM..." Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 rahe ? jJAnI puruSa (bhAga-2) kaDhI khArI thaI to bUma nA pADIe to ene zAMti rahe ke nA praznakartA : rahe. dAdAzrI : haM... ane ApaNe kahIe, 'kaThuM khAruM thayuM che', to zuM thAya ? chokarAMya UMcuM joyA kare, 'mAro pappo kharAba che mUo ! khAto nathI ne kakaLATa karyA kare che !' chokarAMya bicArA bhaDake ne ? are mUA, khAvAnI bIjI cIjo che, kaMI kaDhI ekalA para che badhuM A ? kaDhIne bAjue mUkavAnI. amArI kaDhI khArI hoya ne, to hIrAbA Ama AghApAchA thAya ke tarata mahIM pANI reDI dauM. te rAge paDI jAya. ane gaLI cIja hoya zrIkhaMDa-bIkhaMDa, to kaDhImAM ATaluM saheja nAkhI ApuM ne pANI reDuM, te thaI gayuM. kaDhI khavAya evI thaI jAya. e rasto karI levo joIe. kaMI myunisipAliTI noMdha rAkhe che ApaNe khaIe chIe tenI ? jo noMdha rAkhatuM hoya to ApaNe vicArIe ke e karavuM paDe. sAMje pAchuM khAdhA vagara cAlaze ? to kakaLATa nA karavo e dharma hovo joIe. koI paNa raste kakaLATa nahIM karavo joIe. jeno upAya nA hoya tene mATe kakaLATa kare e gunegAra kahevAya che. Avo jyAM kakaLATa Ubho thavAno che tyAM ja ApaNe ThaMDaka karIe tenuM nAma dharma kahevAya. praznakartA : amuka mANasono svabhAva ja evo hoya kakaLATa karavAno, to ? dAdAzrI : eTale ja kahuM chuM ne, ke duHkha nathI paNa du:kha UbhA kare che, InvAITa (AmaMtrita) kare che. koIne duHkha ja nathI koI jAtanuM. khAvA-pIvAnuM badhuMya che, kapaDAMlattAM che, rahevAnuM phrI (maphata) che, badhuM sAdhana che paNa du:kha UbhA kare che. bahu thoDA TakA pAMsaro mAla che, bAkI biza miTarayala (kacaro mAla) che. badhA, rabiza chatAM vicArazIla che, DahApaNavALo che. buddhi che te vyabhicAriNI buddhi che. thoDIka buddhi Devalapa thayelI che, te avyabhicAriNI thaI zake ema che. sArA TacamAM Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] dAdAnuM eDajasTamenTa - kaDhImAM pANI... Ave to pheraphAra thaI jAya. saMskAranI jarUra che. sAva jaDa nathI A. khoTI khoTI paNa, kharAba paNa buddhi UbhI thaI. pahelA to kharAbeya nahotI. kharAba thaI hoya ne, to ene saMskArI karI zakAya. buddhi Devalapa thayelI hoya ne tethI ! 133 eTale samajavA jevuM che A jagata ! keTalIka bAbatamAM samajavA jevuM che ane te jJAnI puruSa samajaNa pADe. emane kazuM levAdevA nA hoya, eTale e samajaNa pADe ke bhaI, A ApaNA hitanuM, to ghera kakaLATa ocho thAya, toDaphoDa ochI thAya. bhAna ja nathI A to. khAya che, pIve che, teya bhAna nathI. A bhAna vadhAravAnI jarUra che ApaNe. A to bhAna ahaMkAramAM ja badhuM pesI gayuM che. 'huM Ama chuM ne tema chuM' evuM nahIM, 'mAre badhuM jANavAnuM bahu bAkI che' evuM samajAvuM joIe. jJAnane mATe khulluM rAkhavuM joIe. ghaDA upara DhAMkaNuM DhAMkI daIe pachI koNa pANI reDe ? tamane gamI vAta ? ete dhaNI kema kahevAya ? kaDhI sArI thaI hoya to to kleza Ubho thato ja nathI ne ! have ko'ka dahADo khArI nA thAya ? bicArA emane roja banAvavAnI, te thAya ke nA thAya ? ko'kane ghera nyAya karI Ape paNa mUo potAne tyAM 'kaThuM khAruM karyuM' bolI paDe. bole ke A InDiyano (bhAratIyo) ? praznakartA : hA, bole ne ! dAdAzrI : ema ? praznakartA : hA. dAdAzrI : bAkI nA rAkhe, nahIM ? praznakartA : bAkI to nA rAkhe paNa lAga Ave to ekAda dhola hau coDI de, eTale bAIne Akho dahADo mahIM phaTaka phaTaka thayA kare. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 jJAnI puruSa (bhAga-2) dAdAzrI : enAthI vAIphane phaTaka phaTaka phaTaka thAya, ene dhaNI kema kahevAya ? dhaNI to, koIne enAthI bhaya nA hoya enuM nAma dhaNI kahevAya. ane strIoe evo dhaNI khoLavo joIe. AvA dhaNI khoLI kADhyA ? praznakartA : evA maLe nahIM to zuM kare ? dAdAzrI : paNa zuM thAya te ? nA maLyA tyAre ja AvuM lAvyA ne ! maLyA hoya to sArA nA lAvata? paNa evA nathI mATe ApaNe dhaNI nA kahevuM joIe. zuM kahyuM ? praznakartA: to zuM kahe ? dAdAzrI : hA, huM tAro, tuM kahuM e. Diara kahuM ke je kahuM te, ane tuM mArI Diara kahIe chIe ke ApaNe ? praznakartA : Diara..! dAdAzrI : vahAlA-vahAlI basa eTaluM ja che A badhuM. ane vahAlIe kyAre ? koI dahADo kakaLATa nA thAya tyAre vahAlI kahevAya. A to pAchuM roja kUdAkUda. roja dhaDAko thAya, pAcho baMdUkiyo TeTo phUTyo hoya ema ! kevI joIe phemilI lAIka ? phemilI lAIpha (kauTuMbika jiMdagI) to eTalI UMcI hovI joIe ke loko ema kahe ke Adarza jIvana che A lokonuM ! kevI suMdara lAIpha che ! evI hovI joIe, nA hovI joIe ? hindustAnanI AryaprajA, Arya AcAra, Arya vicAra, Arya uccAra. Arya uccAra eya che ? kaDhImAM saheja vadhAre mIThuM paDyuM hoya ne, to bairIne "akkala vagaranI chuM' kahe. A akkalano kothaLo Avyo ! vecavA jaIe to bAradAnanA cAra AnA Ave nahIM. emAM akkala jovAtI haze ? kaDhI khArI nA thaI jAya, baLyuM ! ApaNe banAvIe to nA banI jAya ? e kaMI tolI Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] dAdAnuM eDajasTamenTa - kaDhImAM pANI... tolIne nAkhe, e kaMI evuM che ? tyAM kaMI vajanakAMTA rAkhIe chIe ApaNe ? ApaNe sAruM-sAruM khAvuM joIe, e kaDhI rahevA devI joIe. 135 paNa ApaNA loka zuM kare che ke ko'ka dahADo kaDhI khArI thaI gaI hoya, temAM pelInI AbarU laI nAkhe. gharamAM zuM karavA A Dakhala karuM chuM ? kaMI bhUla nA thAya mANasanI ? karanAranI bhUla thAya ke nA karanAranI ? praznakartA H karanAranI. dAdAzrI : to 'kaThuM khAruM che' evI nA bhUla kaDhAya. e kaDhI bAjue mUkIne ApaNe bIjuM badhuM khaI levAnuM. kAraNa ke ene Teva che ke AvuM kaMIka enI bhUla khoLI kADhIne ene dabaDAvavI. paNa te A bahenoya kaMI kAcI nathI. A amerikA Ama kare, to raziyA Ama kare. eTale amerikA-raziyA jevuM thaI gayuM A, kuTuMbamAM, phemilImAM ! eTale kolDa vaoNra (ThaMDuM yuddha) cAlyA ja kare niraMtara mahIM. evuM nahIM, vana phemilI karI nAkho. eTale huM tamane samajAvIza ke phemilI tarIke kema rahevAya ! A to ghera-ghera kakaLATa che ! praznakartA : ahIMyA amerikAmAM to UMdhuM che. A bombArDiMga (dabaDAvavAnuM) che te ahIMyAthI nahIM paNa baheno taraphathI thAya. dAdAzrI : nA, e to keTalIka jagyAe Aya thAya ne keTalIka jagyAe Aya thAya. beu sAmAsAmI, paNa A raziyA ne amerikA jevI ja vastu che. kolDa vaoNra cAlyA ja kare che mahIM. jetI emane khabara paDaze, tevuM bhUMgaLuM vagADavuM nahIM kaDhI khArI thaI, te ApaNe nA bolIe to nA cAle ? opiniyana (abhiprAya) nA ApIe to e lokone khabara nA paDe ? ke ApaNe ja kahevuM paDe ? ApaNe tyAM mahemAna AvyA hoya ne, mahemAnoneya khAvA nA de. te ApaNe vaLI evA zuM karavA thaIe ? e khAze to emane khabara nahIM paDe, te vaLI ApaNe bhUMgaLuM vagADavuM ? Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 jJAnI puruSa (bhAga-2) praznakartA : e cAkhaze to khabara paDaze. dAdAzrI : cAkhaze to enI meLe khabara paDaze, nahIM to jene bhUMgaLuM vagADavuM hoya te vagADe. ane pAchuM e banAvanArI to vagADe ja nahIM ne, enI potAnI AbarU jAya eTale. praznakartA : bole ja nahIM. dAdAzrI : tame che te kaDhI khArI thaI' evI bUma pADo. eTale pachI moDhA badhAnA bagaDI jAya ne, nA thaI jAya ? "kaDhI khArI thaI evuM bolAya kharuM eka phemilImAM ? praznakartA : kaDhI khArI hoya to khArI kahevI ja paDe ne ! dAdAzrI : pachI jIvana khAruM ja thaI jAya ne ! tame "khArI kahIne sAmAne che te apamAna karo cho, e phemilI nA kahevAya. kahevAnI rIta zIkho praznakartA : bolIe nahIM paNa mananA vicAro ke bhAva bagaDe, koIe khArI kaDhI banAvI hoya to... dAdAzrI: vicAra bagaDe teno vAMdho nahIM, bhAva nA bagaDe te jovAnuM. praznakartA : ApaNe ene kahevAnuM nahIM, e tapa kahevAya ? dAdAzrI : hA, kahevAnuM nahIM e tapa kahevAya. have pachI kahe, kahIe nahIM to e ene khabara nA paDe ke mArI bhUla thaI'tI e." have jo e pote kaDhI khAvAnI hoya to tene khabara paDI jAya paNa banAvIne pachI jatI rahevAnI hoya to pachI e ene khabara nA paDe. eTalA mATe ApaNe ema kahevuM joIe ke "Aja savAre mAre to AvI rIte bhUla thaI'tI. mANasa badhA bhUlane pAtra che. juo ne, tame Aje kaDhI banAvI'tI ne, te mIThuM saheja vadhAre hatuM." ApaNI pahelI bhUla dekhADyA pachI enI vAta karIe, eTale ene dhakko nA vAge. nahIM to vAta nA karavI. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] dAdAnuM eDajasTamenTa - kaDhImAM pANI 137 tyAM khape aMtaratapa praznakartA : e ja aMtaratapane ? dAdAzrI : tyAre aMtaratapa e ja ne, bIjuM kayuM? mokSe javuM hoya tene aMtaranuM tapa karavuM paDe. mIThuM vadhAre paDyuM eTale ApaNe aMtaratA karI ene khaI levAnuM. pachI pelA khAya ne, tyAre pUche ke "tamane mIThuM vadhAre paDyuM hatuM te khabara nA paDI ?" tyAre kahIe, "khabara paDI hatI, paNa tamane khabara paDe eTalA mATe ja ame A nA kahyuM. tamane khabara paDaze, te vaLI mAre kahevAnI jarUra zuM che ? huM kaMI noTisa borDa (sUcana pATiyuM) chuM ?' kahIe. - dALamAM mIThuM vadhAre che te noTisa borDa upara AvI gayuM, pachI ghaDIvAra zAMti nA rahe. A kALano hisAba to juo ! A kevo kALa, dhamadhamato kALa che, saLagato kALa che ! ane emAM pAchA, "A mIThuM kema vadhAre nAkhyuM che ? ohoho ! A mIThA nA khAvAvALA ! satayugamAM khAvuM hatuM ne nirAMte, atyAre zuM karavA khAvA Avyo chuM, mUA ? atyAre khaI le ne pAMsaro, nahIM to hamaNe thALI bahAra mUkI AvIza. mIThuM vadhAre kema nAkhyuM, enuM oNDiTa kADhe (tapAsaNI kare) pAchuM ! atyAre to jema-tema karIne khaI le, patAvI devAnuM kAma. rAta bagaDe nahIM eTalo hisAba cokhkho karavo, nahIM to vadhAre bhAMjagaDa thAya to rAta bagaDI jAya. te bena AmanA pharIne suI jAya, ApaNe Ama pharIne sUI jaIe. te ApaNane uttara dekhAya ne emane dakhkhaNa (dakSiNa) dekhAyA kare. meLa ja nA paDe Ano ! eTale jema tema karIne pAMsaruM karavuM paDe. konA hAthamAM che sattA ? UlaTo huM koI dahADo boluM nahIM ane sahaja rIte cAlavA dauM. e bhUla thAya ko'ka dahADo paNa e sahaja rIte bhUla thayelI hoya che. praznakartA : nA, paNa sAruM khAvAnuM nA banAve to evuM kahevuM to paDe ne ? Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 jJAnI puruSa (bhAga-2) dAdAzrI : e sAruM zenA AdhAre banAvyuM hatuM, pahelA AgaLa khAdheluM te ? tArA kahevAthI sAruM banAve che ? praznakartA : nA, e to enI meLe kokavAra thAya ne kokavAra nAya thAya ! dAdAzrI : eTale keTalAMya varSathI kaheto nathI. enI meLe sahaja rIte je banAve te ja barAbara che. vaDhavAnI jarUra nathI. strIone khAvA mATe vaDhavAnI jarUra nathI. ghaNA phere to khAvAnuM sarasa hoya che. bIjAne khavaDAvIe ne, to sarasa lAge ane tamArI jIbha kharAba hoya che ghaNA pherA. potAnI jIbha che te chetaratI hoya, evuM mAre ghaNA vakhata baneluM. ApaNI jIbha kharAba hoya ne ApaNane kharAba lAge khAvAnuM. praznakartA : potAnA mANasa hoya to kahevAya ne, bIjAne thoDuM kahevAya ? dAdAzrI : eTale potAnA mANasane godA mAravA ? praznakartA : kahIe to bIjIvAra sAruM kare ne, ema. dAdAzrI : e sAruM kare ke nA kare, e vAta badhI gapyA che. zA AdhAre thAya che e huM jANuM chuM. nathI banAvanAranA hAthamAM sattA, nathI tamArA kahenAranA hAthamAM sattA. A badhI sattA kayA AdhAre cAle che ? mATe akSareya bolavA jevo nathI. praznakartA : evuM zA mATe ? dAdAzrI : hAthamAM sattA nathI e ! banAvanAranA hAthamAM sattA nathI. kharekhara sattA judI jAtanI che. A to badhA gappA... vAto karIe ane ThokAThoka karIe emAM vaLe nahIM kazuMya. praznakartA: to dAdA, konA hAthamAM sattA che e ? dAdAzrI e to mArI pAse vadhu TAIma Avo tyAre khabara paDe. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] dAdAnuM eDajasTamenTa - kaDhImAM pANI... 139 e sattA judA hAthamAM che. eka paramANu, eka raI khAvAnI koInAmAM sattA nathI. A varlDamAM koI evo jabhyo nathI ke raI pote khaI zake. saMDAsa javAnI zakti nahIM ne ! e to jyAre aTake tyAre khabara paDe. ahIMnA DaoNkTaro bhegA karyA phorenanA, eTale UMcA-nIcA thavA mAMDyA, 'ke bhaI, tAruM aTakaze tyAre khabara paDaze. tyAre kahe, "yasa, yasa, yasa (hA, hA, hA) !" A to khAtAratuM bhAgya bole che praznakartA e samajAvo ne dAdA, ke je khAvAnuM ApaNI sAme Ave che, te kayA AdhAre Ave che ? dAdAzrI : te ApaNo ja hisAba, bhogavanArano hisAba. bhogavanAra puNyazALI hoya ne, to bahu suMdara khorAka Ave sAmo ane bhogavanAra jarA aDadho akarmI hoya, tyAre pachI avaLuM Ave che. eTale bhogavanAranI bhUla che emAM. ApaNuM puNya avaLuM hoya ne, to avaLuM Ave ane puNya savaLuM hoya to bahu suMdara Ave. e banAve che te enA AdhIna che ? e kaMI nAkhe che e enI akkala nathI, e ApaNuM puNya jora kare che. badhA khAnAranuM puNya jora kare che. mATe kaDhI khArI thAya tyAM kazuMya akSareya bolavAno nahIM. kAraNa ke kaDhI khArI thAya ne jo dhaNI ema bole ke "Aja kaDhI kema khArI karI che ?" tyAM AgaLa bhagavAna zuM nyAya kahe che ke "A mANasane cha varSanI sakhata kedanI majUrImAM ghAlo." zuM kahe ? tyAre e kahe, "evo zo moTo guno karyo ?" tyAre bhagavAna kahe ke "kaDhI khArI thaI e mUA kahevAtuM haze ? naMgoDa chuM ke zuM che ? kAle khArI hatI ? roja kaDhI khArI hoya che ?" tyAre e kahe, "nA, roja nathI hotI." tyAre bhagavAna kahe, "Aje tane khArI maLI. roja sArI zenA AdhAre thAya che ne khArI zenA AdhAre thAya, bhAna che tane ? A tAruM bhAgya bole che mUA." zuM bole che? khAnAranuM bhAgya bolI rahyuM che, te to nimitta che bicArA, banAvanAra. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14) jJAnI puruSa (bhAga-2) bhUla kADhavAnI nA hoya have kaDhI khArI thAya to bUmAbUma nA karatA, "kaThuM khAruM thayuM che' karI ne ! kaDhI khArI thAya tyAre loko zuM kare ? bUmAbUma kare che ? navA ja jAnavarane ? potAnI vAIphe karyuM hoya tenI mahIM bhUlo kADhe. te A mUA dhaNI thatA na AvaDyuM? potAnI vAIphe karyuM che, emAMya te khoDa kADhI ? te kyAM pAMsaro marIza, kahIe ! ane pAcho kahe, "mAya vAIpha (mArI patnI)." alyA mUA, tArI vAIpha che to khoDa zuM karavA kADhuM chuM ? A eka jAtanI aMdarakhAne laDAIo cAlyA kare che pachI. ane jIvana pachI yUjhalesa karI nAkhyuM che ! A InDiyano eTalA badhA vAMkA thAya che, ke mane muMbaInA DaoNkTare kahyuM ke e to garbhamAMya vAMkA thAya che, ADA thAya che, te amAre kApIne kADhavA paDe che. eTale A vAMkA thavAthI duHkha AvyuM che badhuM ! sIdhA thavAnI jarUra che. bhUla koInI kADhavAnI nA hoya, vAIphanI bhUla kADhavAnI nA hoya. vAIphe dhaNInI bhUla nA kADhavAnI hoya. sAdhAraNa cetavaNI ApavI, ke bhaI, Aje jarA kaDhImAM mIThuM vadhAre hatuM, teya jamI rahyA pachI. A to jamatI vakhate bagaDe mUo. eTale badhuM A je rasa-roTalI hoya ne, to emAM khAvAmAM majA nA Ave. A to bAsamatI cokhAmAM kAMkarA nAkhIne khAya pachI. tamane samajAya che mArI vAta, jAgRtimAM to levI joIe ke nA levI joIe ? gharamAM zAMti bilakula rahevI joIe, azAMti thavI ja nA joIe. azAMti karavAthI AvatA bhavane nukasAna karo cho, Avato bhava baMdhAya che, vera baMdhAya che strI joDe. ApaNe zuM kAma kALamukhA thaIe ? ApaNe koInI bhUla nA kADhavI, sAruM thAya ke kharAba thAya. bhUla nA kADhIe chatAMya bhUla kADhavI hoya to kevI rIte kADhIe ? pachI ApaNe kahIe ke "Aja tamane kaDhI kevI lAgI ?" tyAre kahe, "khArI thaI tame bolyA nahIM ?" "zuM karavA boluM, tame tamArI mete bolo to sAruM." ApaNe zuM karavA bolIe ? Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] dAdAnuM eDajasTamenTa - kaDhImAM pANI... praznakartA : dAdA, tame evuM ja karatA hatA ne, hIrAbA khAya tyAre emane khabara paDe ne ? 141 dAdAzrI : hA, emane khabara paDe eTale huM boluM ja nahIM koI dahADo. khAya eTale potAne khabara paDe ke A kaDhI khArI khAI gayA. ApaNe koIne kahevAnI jarUra ja nathI. pAchA e kahe, 'phalANuM zAka che te khAruM thaI gayuM hatuM, te tame Aja bolyAya nahIM !' te meM kahyuM, 'tamane khabara nA paDe ? mAre tamane je jaNAvavuM hatuM, te to tamane ema ne ema jaNAvAnuM che, pachI mAre vaLI jaNAvIne zuM ? kALamukhA thavAnuM zuM kAma ?' e kALamukhA kahevAya. je e khAvAnA che enuM ApaNe jaNAvIne zuM kAma che te ? eTale ame kazI vAta bolelA nahIM. koI jAtanuM kazuM akSareya bolelo nahIM. emanI AbarU nahIM bagADavAnI koI dahADoya, e mArI nA bagADe. eTale huM to zuM karuM ? thoDo zIro paDyo hoya ne thALImAM, te gaLapaNa kazuM hoya ne, te kaDhImAM coLI dau ane moLI karI nAkhuM. game te raste khAvAlAyaka karI nAkhuM. pachI khAMDa-bAMDa mAMguM nahIM. eTale jANe nahIM ke A to kaDhI khArI thaI gaI. evuM kahevA-karavAnuM nahIM. kazuM mAguM-karuM nahIM. amAre tyAM badhAne pUcho to kahe, 'nA, dAdAjI bolyA nathI, koI dahADoya !' huM zuM karavA boluM ? bolanArA badhA che ne ! hoziyAra che ne ! nahIM to pachI strIo aMdara-aMdara zuM kahe, 'e kALamukhA ja che !' bIjA badhA zabdo bahu AvaDe paNa kahe nahIM. te mUA Avo apajaza ApaNane Ape, tenA karatA ApaNe sIdhA raho ne ! pAMsarA thaI jAva ne ! ApaNe to saMpUrNa vyavahArane mAnya karyo. dareka vyavahArane samabhAvathI nikAla karIe chIe. kaDhI khArI thaI hoya toya e vyavahArane ApaNe tarachoDatA nathI. samabhAve nikAla karIne, kAM to ochuM laIe, kAM to eDajasTamenTa karIe. kAle peluM DhebarAmAM jarAka mIThuM vadhAre hatuM, Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) eTale e DhebaruM meM dUdhamAM coLI lIdhuM. banatA sudhI DhebaruM nathI khAto huM, paNa methInI bhAjInuM hatuM eTale coLI lIdhuM. emaNe harSapUrvaka banAvyuM hatuM eTale. bAkI mAre to roTalo ne dUdha be, agara roTalo-ghI, agara khIcaDI-kaDhI. basa, bIjuM kaMI nahIM. ApaNe bIjo khorAka nahIM. eTale pachI e DhebaruM coLI dIdhuM meM ne khAvA mAMDyuM. saheja vadhAre paDatuM khAruM hatuM, ebova naoNrmala (pramANathI vadhu). eTale amane tarata enA upAya-bupAya badhuM jaDe, koIne jANavA nA daIe ke zuM banyuM'tuM e ! have khAvuM'tuM kharuM. A dUdha ne e rahevA daIe, tyAre e samajI jAya ke kaMIka bhUla thaI ApaNI. eTale pachI meM emane zuM kahyuM ke 'bhAI, ekaluM DhebaruM nahIM cAle mane. eTale eka ATalo nAno moLo roTalo karI lAvo.' have te roTalo kevo banAvatA'tA ? AvaDI pUrI hoya ne enA jevaDo. te e moLo Ave ne, ane A be mikScara karIne coLyuM, te AvI gayuM. te e bhAI mane kahe che, 'Ama kema karyuM ?' meM kahyuM, 'A AvuM thayuM che, eno zo upAya ?' pachI mane kahe che, 'thaI gayuM ?' meM kahyuM, 'hA, thaI gayuM.' 142 mane upAya jaDeya kharo, huM gharamAM jANavAya nahoto deto, zuM bane te ! kAraNa ke gharamAM bahu kahe kahe karo ne, ke 'Aja kaDhI khArI che', vaLI kAle 'cA moLI che' ema bolo, vaLI parama dahADe kaho ke 'zAka bahu tIkhuM thaI gayuM che', to e vadhu bolanArAne gharanA mANasoe aMdara eka nAma ApeluM hoya che, ke 'mUo kALamukho che !' kevo che ? kALamukho che. be-cAra jAtanA nAma AvA che. eTale ApaNe AvA kALamukhA thaIne zuM kAma che, bhAI ? eDajasTebala, evarIvhera eDajasTebala. praznakartA : dAdA, evo bhAre zabda na bole 'kALamukhA'no, paNa eTalo to bole, 'bahu cIkaNA che, bahu cIkAza che emane.' dAdAzrI : Ama moDhe cIkaNA kahe paNa aMdara pelA bIjA zabdo hoya che, A tamane kahI dauM. meM pUchI lIdheluM khAnagImAM, 'tamAro zo abhiprAya che ?" mATe kahuM chuM. upara to vinayapUrvaka hoya che. kAraNa ke Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] dAdAnuM eDajasTamenTa - kaDhImAM pANI... 143 Arya sannArI che ne ! ane pAchA keTalAMka to ema kahI de che, "te zuM tamArI bhUla nahIM thatI hoya, te mArAmAM amathA bhUlo-khoDo kADha kADha karo cho vagara kAmanA ?" te ApaNI nathI thatI kaMI dhaMdhAmAM ? praznakartA H thAya che. dAdAzrI : e jovA Ave to khabara paDI jAya. A to pAchA kaDhImAM ko'ka dahADo mIThuM vadhAre paDyuM hoya ne to, "A kaTuM khAruM karyuM che" kahe. tyAre mUA, roja mIThuM barobara hoya to sAruM bolato nathI ne atyAre eka dahADA hAru kALamukho zuM karavA thau chuM ? kALamukho thaIne Ubho rahyo hoya ! roja sAruM thAya tyAre InAma Apato nathI. have kharo kAyado zuM ? bhogavanArano vAMka hoya tyAre kaDhI khArI thaI jAya. ene to khArInI IcchA nathI, to kema khArI thaI gaI ? tyAre kahe, "bhogavanAranA bhAgamAM vAMkuM che Aje." eTale "bhogave enI bhUla" che. konI bhUla che have A UMdhuM samajIne badhuM bApha-bApha kare. ane te kacuMbara rAkhavAnuM tene bAphe ane bAphavAne kacuMbara kare. thoDuM nA samajavuM joIe ? tamane kema lAge che ? A lokonuM ApeluM laukika jJAnane zIkhIe to mAra khAI khAIne marI jaIe. e to jJAnI pAse eka kalAka beThA hoya ne, to keTalAya AMkaDA maLI jAya, cAvIo maLI jAya ane DAhyA thaI jaIe. tuM thoDo DAhyo thayo ke nA thayo ? thoDoghaNo DAhyo thayo ke nathI thayo haju ? thaI javAze ne, DAhyo ? saMpUrNa DAhyA thaI javAnuM. ghera vAIpha' kahe, "are, AvA dhaNI pharI pharI maLajo." eTale kazuM bolavAnuM nahIM. vahune to kazuM kahevuM ja nA joIe. e to vahu sArI hoya che ke ApaNo doSa kADhI batAvatI nathI. praznakartA : amuka jaNane matabheda nA paDe to AnaMda nA Ave ! dAdAzrI : baLyuM, kakaLATathI jo AnaMda hoya tyAre ene koI kakaLATa kaheya nahIM ne ! Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 jJAnI puruSa (bhAga-2) praznakartA : matabheda e kakaLATa nathI, matabheda eTale to basa, AnaMda Ave emAM ! dAdAzrI : nA, kazuMya AnaMda nA Ave, kaMTALI jAya che. AnaMda to sogaThAbAjI (copATa) ramatA hoya te ghaDIe Ave, pachI zeno AnaMda ? nA bhAva khaI lau sAmAtA AnaMda mATe eka matabheda nahIM paDavA mATe to keTaluM badhuM vicArI nAkhavuM paDe ! kAraNa ke matabheda paDelo ja nahIM ne ! nA gamatuM zAka lAvIne kare, toya mAre khAvAnuM. jo rahevA dau to emanA manamAM ema kahe ke nathI bhAvatuM A. eTale nA gamatuM hoya chatAM huM khauM. hA, emane AnaMda thAya eTalA mATe. emane tyAM nahIM, paNa badheya. nA gamatuM hoya te huM khauM chuM te eTalA mATe ke sAmA mANasane ema nA lAge ke A nA bhAvyuM. e kaDhI to khArI thaI jAya koka dA'Do. nA thaI jAya evuM ? praznakartA : thaI jAya. dAdAzrI : ApaNI bhUla nathI thatI ? praznakartA : thAya, thAya. dAdAzrI : ema, emanI bhUla thAya to ApaNe meLa meLavI laIe, jarA ochI laIne patAvI daIe kAma. praznakartA: emane doravaNI ApavA mATe kahevuM paDe ke nahIM ? dAdAzrI : ohoho ! pachI tamane doravaNI koNa Ape tyAre, dhaMdhAmAM roja nukasAna karIne Avo che? tamane doravaNI koNa Apaze ? praznakartA H amane doravaNI amArA vaDIlo ApI gayA. dAdAzrI : e emaneya emanA mA ApI gayA badhuMya ke AvI rIte dhaNIne cakkare caDhAvaje ! ane te ApaNe kahevAnI zI jarUra? ApaNe kahevuM ane namAramuMDA Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] dAdAnuM eDajasTamenTa - kaDhImAM pANI... dekhAvuM enA karatA namAramuMDA ja nA dekhAvuM e zuM khoTuM ? kahe e namArabhUMDo dekhAya, ke mUo A namArabhUMDo bola bola ja karyA kare che. bolanAra sAro dekhAya ? 145 praznakartA : nA dekhAya. dAdAzrI : ApaNe kahIe, 'kaDhI khArI' eTale e ADA cAle. 'eka dA'Do khArI thaI temAM bUmAbUma karo cho, huM joI laIza have', kahe. enA karatA ApaNuM gADuM rItasara ja cAlavA do ne, dhIme dhIme. praznakartA : dAdA, A vAta Ama bahu nAnI lAge che paNa bahu agatyanI che. moLI cA sAyakolojikala IphekTathI lAge gaLI dAdAzrI : huM to sAMtAkrUjhamAM trIje mALe beTho hou to cA Ave. te koI dahADo jarA khAMDa bhUlI gayA hoya to huM pI jau ane teya dAdAnA nAmathI. mahIM dAdAne kahuM, 'cAnI mahIM khAMDa nAkho, sAheba.' te dAdA nAkhI Ape ! eTale khAMDa vagaranI cA Ave to pI jaIe basa. amAre to kazo Dakho ja nahIM ne ! ane pachI pelo khAMDa laIne doDadhAma karIne Ave. meM kahyuM, 'bhaI, kema khAMDa lAvyo ? A cAnA kapa-rakAbI laI jA.' tyAre kahe, 'tame cA moLI hatI te khAMDa mAgI nahIM ?' meM kahyuM, 'huM zuM karavA kahuM ? tamane samajaNa paDe evI vAta che.' praznakartA : Ape kahyuM ke cAmAM khAMDa nA hoya, to tamAre bairIne kazuM kahevuM nahIM ane cA pI levI paNa have koI ApaNe ghera mahemAna AvyuM hoya ane evI cA banAve ane ApaNe kazuM kahIe nahIM, to mahemAna kaheze ke AnI bairIne cA banAvatA nathI AvaDatI ane A dhaNI enI bairIne kahetoya nathI ! dAdAzrI : paNa kahevuM hoya to ko'kane ghera gayA hoya ApaNe ne emane kahIe evI rIte kahevuM joIe ke 'plIjha (maherabAnI karIne), jarA khAMDa lAvajo.' tyAM 'tArAmAM akkala nathI ane khAMDa nAkhI nathI Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 jJAnI puruSa (bhAga-2) ne' evuM kahIe to zuM thAya ? kahevAmAM vAMdho nathI, paNa kahevAnI rIta hovI joIe. ane ApaNe pote ekalA hoya to pI levI. kAraNa ke e pIze eTale emane potAne khabara paDaze ne ! pachI ApaNane kahe, "mahIM khAMDa na hatI, bhUlI gaI hatI, toya tame bolyA nahIM !" tyAre kahe, 'tamane khabara paDaze ne, kaMI mAre ekalAne ochuM pIvAnI che ? e mAre kahevuM tenA karatA tamane anubhava thAya e zuM khoTuM che ? enA karatA ame zuM karIe ? ApaNe kahIe, ke "cA gaLI che, cA gaLI che. eTale pIe ke tarata gaLI lAge, sAyakolojikala IphekTa (manovaijJAnika asara) thAya. nahIM to gaLI hoya toya moLI lAge. jJAtI bodhakaLAe rAkhe saMyama, batAve saMyamI bhaIne kAlano upavAsa hoya ane khAvA bese to veDhamI moLI hoya, kaDhI khArI hoya ne zAka caDhyuM nA hoya to zuM thAya ? jJAnI to zuM kare ? kahevuM paDe 'vyavasthita" ne veDhamI moLI hoya to svAdurasa nAkhe ke bahu gaLI che, to gaLI lAge. A rIMgaNA-baTAkAnuM zAka kAcuM hoya, to rIMgaNA cAvIne khAvAnA ne baTAkA kAcA khAIe to naDe eTale e nahIM khAvAnA, bAjue rahevA devAnA. te jamADanAra khuza thaI jAya, ke bhaI barobara jame che. saMyama to te ghaDIe rahevo joIe. e saMyamadhArIe te vakhate kazuMya bolyA vagara zAka khAvAnuM, kaDhI khAvAnI, veDhamI khAvAnI. te sAmevALoya khuza thaI jAya. A to AvA vakhate ApaNAmAM saMyama dekhe to bAI khuza thaI jAya, ke bhAI to kahevA paDe ! jarAya akaLAyA nahIM ke jarAya moDhuMya bagADyuM nahIM ne kacakaca karyA vagara jamI lIdhuM ! te khuza thaI jAya. te saMyamano vakhANa karanAra pote paNa saMyamI thAya. bhAIno saMyama vakhANI bAI saMyamI thAya. A to ko'ka dahADo bAIthI kaDhI khArI thaI jAya, tyAre mUo phaTAkaDA phoDe. te pachI pelI paNa phaTAkaDA phoDe ke tame to kyAreya bhUla ja nahIM karatA ho." te pachI AgaLa taDAtaDI Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] dAdAnuM eDajasTamenTa - kaDhImAM pANI... 147 cAle. ame to koI dahADoya phaTAkaDA phoDyo ja nathI. dUdha nA hoya to ame pANImAM roTalI coLIne khAI jaIe. dUdha nA hoya tyAre bodhakaLA UbhI thAya ke "A dUdhamAM pacAsa TakA pANI to che ja, te temAM roTalI coLAya to che. to pachI pANImAM roTalI kema nA coLAya ?' te pachI majAnuM khavAya. tyAre tyAM mUAne AvI kaLA AvaDe ja nahIM. dUdha nA dekhe to vaDhavaDhA thaI jAya. jJAnI puruSanI bodhakaLAo anaMta hoya. te jo badhI sAMbhaLe ne, to to sAMbhaLatA ja kAma kADhI nAkhe. AvI bodhakaLA sAMbhaLI hoya to jyAre evo saMyoga Ave tyAre sAMbhaLelI bodhakaLA AvIne UbhI rahe. chatAM svAbhAvika bodhakaLA nA hoya. A ApaNo saMyama nA gumAvavo joIe. veDhamI moLI, dALa khArI ne zAka kAcuM toya bolyA nahIM ne "sarasa che" kahIne khAI gayA, te bAImAMya saMyama Ubho thAya. ane saMyama nA pALyo to eka to vaDhavADa thaI ne zAMtithI jamavAnuM nA maLyuM ne uparathI gAMDo dekhAyo. be mANasa vacce kacakaca cAle ne bAI pAchI vera bAMdhe. 'tame bhUla karo tyAre vAta che' tema manamAM nakkI karI rAkhe. A to saMyamadhArIne to naryuM sukha, sukha ne sukha ja ! A dAdA pAse to naryo napho ja che. sukha to saMyamamAM ja che. pelAmAM to bAIne paNa rIsa caDhe ke tame pakaDAo tyAre vAta che, tyAre huM joI laIza. A to chokarAnI sAta khoDa kADhe, to pachI e chokaro paNa tamArI eka khoDa kADhe. mATe tame enI khoDa nA kADho, eTale e paNa tamArI khoDa nahIM kADhe. vyavahAramAM kevuM che ke jo tamane tamArI khoDa kADhe e nA gamatuM hoya to tame bIjAnI khoDa nA kADhazo. e dabAvI dejo. prApta saMyogano samabhAve nikAla ApaNe zuM avalaMbana levAnuM? prAptane bhogavo, aprAptano vicAra nahIM karavAno. prApta je AvyuM, jeTaluM ThIka lAge ne, eTaluM khAIne UbhuM thaI javuM. koIne kaSAya utpanna nA thAya evuM vAtAvaraNa rAkhavuM. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 jJAnI puruSa (bhAga-2) ApaNA nimitte koIne kaSAya nA thAya evuM ApaNuM nimitta rahevuM joIe. ane koI mANasa kahe, "bhaI, to jagata sudhare kema karIne ?" e to jamI rahyA pachI dhIme rahIne kahevuM ke "Aja dALa che ne, temAM saheja mIThuM vadhAre paDatuM hatuM, tamane lAgyuM ?" tyAre kahe, "hA, maneya lAgyuM che." "have kAle saheja pheraphAra karajo, paNa moLI nA thaI jAya eTaluM dhyAna rAkhajo', kahIe. e pAchuM cetavavuM joIe. pelo kinAro kahevo paDe. pelo kinAro nA kahIe to pAchuM e kinArAnI AuTa oNpha bihAra) jatuM rahe. gharamAM nA bhAvatuM thALImAM AvyuM tyAM "samabhAve nikAla" karajo. koIne chaMcheDazo nahIM. je thALImAM Ave te khAje. je sAmuM AvyuM te saMyoga che ne bhagavAne kahyuM che ke saMyogane dhakko mArIza to e dhakko tane vAgaze ! eTale amane nA bhAvatI vastu mUkI hoya toya ame mahIMthI be cIja khAI laIe. nA khAIe to be jaNanI joDe jhaghaDo thAya. eka to je lAvyo hoya, jeNe banAvyuM hoya tenI joDe bhAMjagaDa paDe, tarachoDa vAgI jAya ane bIjuM khAvAnI cIja zuM kahe che ke "meM zo guno karyo ? huM tArI pAse AvI chuM ne tuM mAruM apamAna zuM kAma kare che ? tane ThIka lAge teTaluM le, paNa apamAna nA karIza mAruM." have ene ApaNe mAna nA ApavuM joIe ? amane to nA bhAvatI vastu ApI jAya toya ame tene mAna ApIe. kAraNa ke eka to bheguM thAya nahIM ne bheguM thAya to mAna ApavuM paDe. A khAvAnI cIja ApI ne tenI tame khoDa kADhI, to paheluM AmAM sukha ghaTe ke vadhe ? praznakartA H ghaTe. dAdAzrI : ghaTe e vepAra to nA karo ne? jenAthI sukha ghaTe evo vepAra nA ja karAya ne ! mane to ghaNA phera na bhAvatuM zAka hoya te khAI lau ne pAcho kahuM ke "Aje zAka bahu sarasa che." praznakartA : e droha nA kahevAya ? nA bhAvatuM hoya ne ApaNe kahIe ke bhAve che, to e manane khoTuM manAvavAnuM nA thayuM ? Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] dAdAnuM eDajasTamenTa - kaDhImAM pANI... 149 dAdAzrI : manane khoTuM manAvavAnuM nahIM. eka to 'bhAve che" evuM kahIe to ApaNA gaLe Utaraze. "nathI bhAvatuM' kahyuM eTale zAkane rIsa caDhaze, banAvanArane rIsa caDhaze. nA bolo to uttama amAre to gharamAM koI jANe nahIM ke "dAdA'ne A bhAvatuM nathI ke bhAve che ! A rasoI banAvavI te zuM banAvanAranA hAthano khela che ? e to khAnAranA "vyavasthita'nA hisAbe thALImAM Ave che, temAM Dakho nA karavo joIe. "jo A kaMI kaTuM karyuM che', evuM vAMkuM bolIe to zuM thAya ? eka to tapelo hoya ane "kaThuM khAruM che' bole eTale bhaDako thAya. evuM nA kahevAya ! enI joDe ApaNe samAdhAna karI levuM joIe, ke mahIM bhagavAna beThA che, tuM vaDhavADa nA karIza ane huMya nA karuM, nahIM to chokarAM upara asara thAya khoTI. eTale e chokarAM joI le ke zuM kare che ? ApaNe vAMkuM nA bolIe to eya manamAM samajI jAya. eya kahe, "nathI bolavuM, mArA phAdhara ja bolatA nathI, bhUla kADhatA nathI." ane ApaNe kahIe, "A kaDhI bagADI', to kaDhI kaheze, 'bagADI emAM mAro zuM guno ? mUA, tuM mane vagove che ?" eTale kaDhI rIsAya ane bhaIne rIsa caDhe, chokarAMne rIsa caDhe. have sarasa jamavAnuM hatuM te badhuM bagADyuM ApyuM ane pachI aMdara "kALamukho ja che, nirAMte jamavAya nA dIdhA. jamatA pahelA mUo bagaDyo. pachI sAlAne dajhADyo hota to vAMdho na hato." tyAM sudhI vicAre pachI ! ane "mane bahu game che tArI rasoI' kahIe eTale ApaNe chUTyA. praznakartA : to roja khArI banAve. dAdAzrI : cho ne banAve, ene hau khAvAnI che ne ! praznakartA : bahu vakhANIe eTale evI khArI ja, gaI kAla jevI ja banAve. dAdAzrI : evo bhaya rAkhavAno nathI A jagatamAM ! koI mANasa Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 jJAnI puruSa (bhAga-2) corI gayuM, eno e mANasa pharI corI jaze evo bhaya rAkhavA jevuM che nathI jagata ane hisAba haze to ja pharI corI jaze. bAkI corAya nahIM, aDAya nahIM evuM A jagata che. eTale nirbhaya rahejo badhI vAtamAM. praznakartA ane dAdA, evuM jo kIdhuM hoya ke khArI che, to bIje divase moLI thaI jAya. kAraNa ke e Imozanala thaI jAya pachI. dAdAzrI : vAta kharI che. eTalA mATe to huM ahIM koI dahADo jamatI vakhate bolato nathI, enuM zuM kAraNa ? ke huM kahuM ke jarA mIThuM vadhAre che, to kAle-bIje dahADe ochuM nAkhaze. enA karatA bolavAnuM nahIM, eTale enI meLe regyulara raheze. huM koI dahADoya bolyo nathI. praznakartA : paNa dAdA, A to evI vAta kIdhI ke amArA jevA je sAMbhaLanAra che, te darekanA gharanI aMdara to zAMti zAMti thaI jAya ! dAdAzrI : hA, zAMti zAMti thaI jAya. praznakartA: kAraNa ke A sivAya bIjuM kaMI karyuM ja nathI. sAMjathI savAra sudhI "teM Ama na karyuM, te tema na karyuM, te Ama karyuM, te tema karyuM." kahyA kare. dAdAzrI: paNa evuM huM bhANA upara beThA pachI koI dahADo bolyo nathI. kAraNa ke mAruM peluM vacana evuM kharuM ne, eTale pachI jo huM kaMI boluM to bIje dahADe emano hAtha dhrujato hoya ke ochuM paDaze ke vadhAre paDaze, ochuM paDaze ke vadhAre paDaze, te pachI ochuM paDI jAya. eTale mArAthI to akSareya bolAya ja nahIM ! ane tame nA bolo to uttama. praznakartA : paNa bolavAthI to phera paDato ja nathI ne ! je hathoTI hoya e hathoTI pramANe ja thAya. dAdAzrI : phera paDe nahIM karuM. te e meM joI lIdheluM pAchuM. ema eno anubhava kADhI lIdhelo, ke A badhuM nakAmuM jAya che bolavAnuM te. roja tame khoDo kADho cho, te have vera baMdhAya che te juduM ! *hathoTI - hAthano kasaba, AvaData Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] dAdAnuM eDajasTamenTa - kaDhImAM pANI. 151 huM tamArI khoDa kADhe to tame mArI kADho ne ? huM kahuM nahIM koI dahADo, kaDhI khArI thaI gaI hoya te ! huM tamArI khoDa kADhe to tame mArI khoDa khoLo ne ! huM tamArI kADhuM ja zuM karavA ? pAcho huMya khoDavALo, paNa mArI khoDa khoLo e mArAthI sahana na thAya. mAruM magaja AkaruM eTale enA karatA ApaNe evI vAtamAM UtarIe ja zuM karavA ? khoDa kADhuM tyAre ne ! mAro kAyado sAro che ne ? ApaNe eka kADhIe tyAre e be khoLavA phare. praznakartA H A chokarAone evuM zikhavADo. khoDa kADhavI ja nahIM, eTale tamArI khoDa nA khoLe. dAdAzrI : hA, tyAre e zikhavADavA hAru ja to boluM chuM. huM khoDa kADhuM tyAre hIrAbA pachI mArI khoDa khoLe ne ? eTale emane khabara paDatA sudhI ame rAha joIe. emane potAne ja khabara paDe, ame zuM karavA khoDa kADhIe bicArAnI ? e kahe, "haM.. roja roja A karIe, te ko'ka dA'Do bhUla thAya toya bUmo pADe che." ane te huM evI bhUla kADhe hIrAbAnI, eTale hIrAbA rAha joIne beThA hoya, 'AvI jAva, mArA lAgamAM." "Aja sADA bAra vAge kema AvyA cho ? le ! rAtanA sADA bAra sudhI ! atyAre moDe sudhI ? AvuM atyAra sudhI hotuM haze, AvuM bahAra javAnuM ?' huM samajI jauM ke A pelo badalo lIdho. meM kahyuM, "A tamArI vAta sAcI che. A phere to pelA bhAIbaMdhe chetaryo mane. have pharI nahIM chetarAu.' badalo le e to. mATe ApaNe emanI bhUla nA kADhIe. vakhate bahu IcchA thaI hoya to kahevuM ke "Aje lADu banAvaje." kahevA mATe nA nathI kaheto, paNa bIjI ADI-avaLI, amathI-amathI bUmAbUma kare ke "kaDhI khArI thaI, khArI thaI', te badhuM gama vagaranuM che. A relvelAIna cAle che, temAM keTalI badhI kAmagIrIo hoya che ! keTalI jagyAethI noMdha Ave, khabaro Ave, te enuM 'DipArTamenTa' (khAtuM) ja AvuM juduM. have temAMya khAmI to Ave ja ne ! tema 'vAIpha'nA Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) 'DipArTamenTa'mAM ko'ka phero khAmI paNa Ave. have ApaNe jo emanI khAmI kADhavA jaIe to pachI e ApaNI khAmI kADhaze. 'tame Ama nathI karatA, tema nathI karatA. Ama kAgaLa Avyo ne tema karyuM tame.' eTale vera vALe. huM tamArI khoDa kADhuM to tame paNa mArI khoDa kADhavA talapI rahyA hoya ! 152 puruSe paheluM baMdha karavuM paDe chaMcheDavAnuM meM eka dahADo emanI bhUla kADhI ne, to be-traNa dahADA pachI mArI bhUla emaNe khoLI kADhI tyAre choDI. meM kahyuM ke ApaNe have nAma nA levuM A lokonuM. A ame to pahelethI ja cetI gayelA, te strIne chaMcheDavAnA bArA ja baMdha karI dIdhelA. A strIne to mAre toya te bole nahIM paNa chaMcheDIe to vIphare. ame to zuM karIe ? moTI ApI daIe paNa chaMcheDIe nahIM, ne kaMIka bolyA pachI kahIe ke jarA Aje baTAkA ane koLAnuM zAka karajo. A to evuM che ne, pelIne bhUla dekhADavA Ama godo mAre. pachI pelIe taiyAra thaI gayelI hoya, ke vakhata Ave eTale tamane evo godo mArIza. te UMco-nIco kare. nahIM to pachI e strIya manamAM rAkhe ke te dahADe mane kahI gayA hatA ne, Aja lAgamAM AvyA che. pachI eya Thoke tIra mArAmAra karIne, emAM ApaNe sukhI nA thaIe. e baMdha karavA joIe, eka pArTIe baMdha karavA joIe. te kaI pArTI baMdha karI zake ? puruSa pAse e zakti che, ene baMdha karI devAnI. e pachI baMdha thaI jaze. huM trIsa varSano hato ne, tyAM sudhI meMya mahIM kolDa vaoNra calAvyuM. tyAra pachI kolDa vaoNra baMdha thaI gayuM. kAraNa ke samajI-vicArIne baMdha karyuM hatuM. tyAra pachI 'A' jJAna UbhuM thayuM. strIoto svabhAva, avazya noMdha kare praznakartA : strIonI bhUla kADhI hoya to bhUle nahIM, ema tame kaho cho ? Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] dAdAnuM eDajasTamenTa - kaDhImAM pANI... 153 dAdAzrI : nA bhUle e. puruSanI bhUla kADhavI, strIonI bhUla nA kADhavI. e noMdha rAkhe kAyama. e noMdhabukamAM noMdha hoya. ane ApaNe vAta kADhIe trIsa varSa pachI, ke "hajuya tamane A yAda che ?" tyAre kahe, "mAre kALaje lakheluM che. ane ApaNe to bhoLA-bhalA AdamI ! puruSo bhoLA bicArA ! praznakartA : paNa A tame badhA bairAM mATe, badhI strIo mATe kaho cho ke eka ja mATe kaho cho ? dAdAzrI : nahIM, apavAda hoya e judI vastu che. paNa A bIjI badhI strIo mATe kahuM chuM. apavAda hoya mahIM. bAkI bIjI strIono svabhAva avazya noMdha kare. eka bhUla kADho ne enI eTale haMmezAM e strI jAtino svabhAva, A beno beThI che ne kahuM chuM ke e noMdhamAM le ane A bhoLA kazuM noMdhamAM nA le, bhUlI jAya bicArA. praznakartA: hA, have khyAla Avyo. dAdAzrI : e noMdhamAM le. noMdhamAM le ke te dA'De mIThuM ochuM paDyuM'tuM ne, te dA'De che te ropha mArI gayA che ne, paNa jyAre vakhata Avaze tyAre kahIza. pachI caMpala ApaNA ko'ka laI jAya ne maMdiramAMthI, te pachI ghera jaIe ne kahIe, "Aja to mArA caMpala jatA rahyA. tyAre kahe, "tame te dADe mIThAnuM kahetA hatA ne, paNa tamArAmAM kaMI barakata che ?" te dA'DAnI vAta atyAre ApI ? enuM riekzana (pratikriyA) hamaNe AvyuM ? ApaNA rieNkzana to tarata ja hoya, emanuM riezana to vIsa varSa pachI paNa Ave, enA e ja zabdomAM. meM joyeluM che, anubhaveluM che. ApaNe koI zabda Apyo hoya ne, te vIsa varSa pachI riekazana Ape che. tyAre kyAM rAkhI melyuM hatuM ? kaI guphAmAM rAkhI melyuM ? eno e ja zabda ! ane A puruSo bhoLA bicArA, A relvenI pATalI para beThA hoya ne, to sAta jaNa bese ane strIo cAra jaNa Ama bese, pAMcamuM samAya ja nahIM ne ! Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 jJAnI puruSa (bhAga-2) gAtara DhIlA thAya tyAre.. strI jue ke gAtara DhIlA paDyA che? gAtara DhIlA samajyA tame? praznakartA gharaDA thAya tyAre. dAdAzrI : jyAre mAMdA thAya ne mahIM DhIlA thaI gayA ne, pachI ApaNe kahIe, jarA A zaradI thaI che, jarA sUMTha ghasI Apa ne." "akkala vagaranA, barakata ja nahIM tamArAmAM to." sAMbhaLavuM paDe pachI. ane pahelethI sAruM rAkhyuM hoya to atyAre sAMbhaLavuM nA paDe. gAtara to DhIlA thavAnA ke nahIM thavAnA ? praznakartA : gAtara to DhIlA thavAnA. paNa e to tyAre joI levAze, atyAre to ApaNo ropha rAkhavAmAM zuM vAMdho che ? dAdAzrI : eka phero vahu TaiDakAvaze ne tyAre khabara paDaze ! mane hau vahue TaiDakAvelo tyAre mane khabara paDI. praznakartA : e to atyAre paNa TaiDakAve ja che. dAdAzrI : paNa mane hau kaiDakAvelo tyAre khabara paDelI ke AvuM A duniyA cAle che ! huM to bahu pAvaravALo hato. mUcha upara lIMbu Thare evo mANasa hato. pachI lIMbu TharyuM nahIM eTale mUkeya kADhI nAkhI. vagara kAmanA ropha mArIe eno zo artha che ? praznakartA : Ape lIMbu TharAvavAno prayoga karelo ? dAdAzrI : ame mULa kSatriya kharA ne, eTale amAre jarA ropha pADavAnI Teva kharI. puruSe nobala rahevuM joIe praznakartA : dAdA, AvuM ja thAya che, puruSe pahelA vahunI bhUla kADhI hoya te vahu have badalo le che ne lAga maLe tyAre patine TaiDakAvatI hoya che. *mUcha upara lIMbu Thare evo - mUchano AMkaDo namavA na de evo * Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] dAdAnuM eDajasTamenTa - kaDhImAM pANI... dAdAzrI : eTale vahu TaiDakAve tenI bahu manamAM noMdha nahIM karavI joIe. kaMIka hoya to e ApaNe manamAM gupta bhAve rAkhI samAvI levuM. 155 praznakartA : paNa vahune ApaNe TaiDakAvIe to vahu dhyAnamAM rAkhe che ne, enuM zuM ? vahune ApaNe TaiDakAvIe ne, to vahu badhI noMdha rAkhe. dAdAzrI : kAraNa ke ApaNI nabaLAI che ne ! ApaNe zA hAru enI joDe duHkha thAya evuM karIe ? ane e ApaNane duHkha Ape to ApaNe jame karI levuM, paNa ApaNe ene duHkha nA ApavuM. nobiliTI (udAratA) guNa ApaNAmAM hovo joIe ne ? enI joDe sarakhAmaNI karIe to strImAM ne ApaNAmAM phe2 zo rahyo ? eNe mane Ama karyuM eTale meM ene Ama karyuM. mUA, tuM strI che ? e to strI che. A to arasaparasa che ke praznakartA : huM kahuM ke A thoDA varSa jIvavAnuM, have to kaDhI saheja gaLI khavaDAya paNa nA khavaDAve. dAdAzrI : te enuM nAma ja bhrAMti ne ! phUlizanesa (mUrkhatA) jene kahevAmAM Ave che. eTale kakaLATa karyA vagara khaI jAva ne chAnAmAnA ! nA khAI levAya ? kakaLATa, kakaLATa, roja kakaLATa ! pachI ApaNo kharAba vakhata Ave ne, tyAre strIeya khoDo kADhavA mATe taiyAra thaI gayelI hoya ! e jyAre emanA gAtara DhIlA paDaze tyAre huMya besADIza kahe, enA karatA ApaNe badalo nA mAgIe te zuM khoTuM ? ApaNe emane vaDhIe nahIM, to e ApaNane koI dA'Do vaDhe nahIM. te ApaNuM gADuM sI-saraLa cAlI jAya. A to paraspara che ne ! kaMI ochuM ApaNe lIdhe e rahe che ? ene lIdhe ApaNe chIe ne ApaNe lIdhe e che, paraspara che. ane strI potAnI che kharI paNa te potAnI koI dahADo thaze nahIM. eno artha samajyA ke che kharI paNa thaze nahIM ? koI paNa jAtano klema karI zako nahIM eno. mATe saMbhALIne kAma karajo. rileTivanuM Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) asala che. kevuM che ? rileTiva. rileTiva eTale A strI ciDhAI hoya ne, to ApaNe jANIe ke A strI che te rAtre phADa phADa karaze saMbaMdha, tyAre eka bAju ApaNe sAMdha sAMdha karavuM. nahIM to savAre be cheDA phADI nAkhe. e phADe ne ApaNe phADIe to savAramAM rahe zuM ? DAyavorsa (chUTAcheDA) thaI jAya. eTale ApaNe sAMdha sAMdha karavAnuM. A rileTiva saMbaMdha che eTale ApaNe kAma che. kAma nA hoya to to phADI nAkhIe, paNa te atyAre to badhuM kAma che haju ApaNe. savAre koNa khAvAnuM karI Ape baLyuM ? muzkelImAM mUkAIe. savAre cA vagara rakhaDI marIe, UlaTA bAvA jevA thaI jaIe ! A to arasaparasa che ne badhuM jagata ! AmAM cAle evuM nathI koInuMya. 156 deva thavAtuM ApaNA ja hAthamAM tamane kema lAge che vAta ? evuM kaMI hovuM joIe ne ? gharamAM matabheda nA hoya. zene mATe matabheda che ? kaDhI khArI thaI te ApaNe nA kahIe, pachI e pote khAya to emane khabara nA paDe ? pachI tamArA mATe zuM noMdha kare e ? ke 'deva jevA che ne, kazuM bolatA nathI', kaheze. ane peluM tame kaDhI khArI kaho, tyAre manamAM zuM kahe ? 'emanI bhUla thatI nahIM hoya ?' pachI ko'ka dahADo thAya, to 'mUo che ja Avo' kahe. mane to deva jevA kahetA hatA hIrAbA, A dhaNI deva jevA che. tyAre deva thavAnuM ApaNA hAthamAM che ne ? tamane kevuM lAge che ? praznakartA : barAbara che. dAdAzrI : bAkI strIne vAre ghaDIe ADacheDa ADacheDa nA karAya. 'zAka TADhuM kema thaI gayuM ? dALamAM vaghAra barobara nathI karyo' ema kacakaca zuM karavA kare che ? bAra mahinAmAM ekAda dahADo ekAda zabda bolyA hoya to ThIka che, A to roja ? 'bhAbho bhAramAM to vahu lAjamAM.' ApaNe bhA2mAM rahevuM joIe. dALa sArI nA thaI hoya, zAka TADhuM thaI gayuM hoya to te kAyadAne AdhIna thAya che. ane bahu thAya tyAre dhIme rahIne vAta karavI hoya to karIe koI vakhata ke 'A zAka roja garama Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] dAdAnuM eDajasTamenTa - kaDhImAM pANI... 157 hoya che, tyAre bahu sarasa lAge che." AvI vAta karIe to e Takora samajI jAya. eTale sahusahunA dhyAnamAM rAkhe. bhAbho bhAramAM to vahu lAjamAM paNa bhAbhA ja amAre tyAM zuM karatA hatA ? Ama che te pahelA amAre tyAM rivAja hato, moTA mANasonI nAnI uMmaranI strIo che te lAja kADhe. eTale moTuM nA dekhADe, Ama pharIne jAya. ane pelA lokoya kapaDuM dharI de, vacce jatA hoya tyAre. paNa pAchA A bhAbhA zuM kare ? Ama kapaDuM khaseDIne konI vahu gaI hatI te jue. eTale ApaNA lokoe kahevata pADelI ke "bhAbho bhAramAM to vahu lAjamAM', nahIM to vahu lAjamAM nahIM rahe. vahu to zuM kahe ? "sAThe buddhi bagaDI A DosAnI." eTale vAta samaje to ukela Ave, nahIM to A badho meLa paDe nahIM. kakaLATa na thAya e mATe kSaNe kSaNe jAgRti eTale ame hIrAbAne kazI vAte bolelA nahIM, koI jAtanuM kazuM akSareya bolelA nahIM. emanI AbarU nahIM bagADavAnI koI dA'Doya, e mArI nA bagADe. eTale badhA AvI rIte eDajasTamenTa lIdhelA, pahelethI. bane eTalo kakaLATa na thAya. bIjuM to sArI rIte jIvana gayeluM. pacAsa varSathI koI dahADo ane bolyA nathI, ke A khAruM thaI gayuM che. e to je hoya e khaI levAnuM, game tyAM hoya toya. praznakartA : paNa dAdA, e je tame karyuM, e keTalI jAgRti ke jAte ja pANI nAkhyuM ane emane kahyuM nahIM ke AmAM mIThuM vadhAre paDyuM che, nahIM to emane duHkha thAya. mATe pANI reDyuM. dAdAzrI : hA, ghaNI phero to khIcaDI kAcI hoya ne, toya ame bolyA nathI. tyAre loka kahe che ke "AvuM karazo ne, to gharamAM badhuM bagaDI jaze." meM kahyuM ke "tame kAle jojo ne !" te pachI bIje dahADe barobara Ave. praznakartA : paNa keTalI jAgRti rAkhavI paDe, kSaNe kSaNe ! dAdAzrI : kSaNe kSaNe, covIseya kalAka jAgRti, tyAra pachI A jJAna zarU thayuM hatuM. A jJAna ema ne ema thayuM nathI. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 jJAnI puruSa (bhAga-2) dAdAtA jIvataprasaMgonI khAsiyata praznakartA : barAbara che dAdA, paNa A Ape je dRSTAMta ApyuM te paramArthamAM jo levAya to amAruM to kalyANa thaI jAya ! A kaMI laukikanI vAto ApanI pAse hotI nathI. dAdAzrI : barAbara che. eTale jo laukika samaja hoya ne, toya bahu thaI gayuM, gharamAM zAMti thaI jAya. vagara kAmanI to athaDAmaNa enI ja thAya che badhI ! praznakartA : evA bIjA anubhavo kaho ne, Apa. dAdAzrI: bahu anubhavo thayelA, keTalA kahuM tamane ? praznakartA : jeTalA yAda Ave e. dAdAzrI : e to vAta ahIM nIkaLe tyAre sAcuM. A to TeparekarDa che, te nIkaLe tyAre nIkaLe, nahIM to nA nIkaLe. praznakartA nIkaLe to nIkaLavA do. sAMbhaLIne badhAne bahu AnaMda thAya che. dAdAzrI : hA, AnaMda to thAya ne ! paNa AmAM evuM che ne, ke A badhI jAgRti AvavI joIe. Ama polaMpola kema cAle ? praznakartA : bIjA badhA upadeza karatA A anubhavanA prasaMgo e bahu upayogI che. dAdAzrI : tethI ApaNA pustakomAM, ApaNI je AptavANIo che ne, temAM badhA amArA jIvanaprasaMgo Ave che ne, eTale loka kahe che, "A prasaMgothI ja samajIne ame bahu AgaLa vadhI gayA chIe have." praznakartA : phiTa thaI jAya ne ! dAdAzrI : hA, phiTa thaI jAya ! Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] dAdAnuM eDajasTamenTa - kaDhImAM pANI... 159 (dAdA-hIrAbA sAthe vAto je hoya e cAle nIrumA : dAdA roja nAsto zeno karatA'tA savAre ? hIrAbA : je hoya e. nIrumA (hIrAbAne) je hoya e? zuM hoya bA? atyAre to baMdha... nIrumA (dAdAne) : bAne pUchayuM, dAdA savAramAM nAsto zuM karatA'tA ? to kahe, "je hoya te.' meM kahyuM, "atyAre badhA jAtajAtanuM ne bhAtabhAtanuM karIne Ape che, toya kazuM khAtA nathI." dAdAzrI : haM. tyAre zuM kahe che ? nIrumA H have kazuM nahIM bole. bIjuM zuM bhAvatuM'tuM, bA ? hIrAbA DhebarA, zIro. vo dina bhI cale gaye. nIrumA (dAdAne) zIro bahu bhAvato'to ema ! nIrumA (hIrAbAne) : e to atyAre bhAve che. bA, zeno banAvatA'tA ? ravAnA loTano banAvatA'tA ke ghauMnA loTano, roTalInA loTano ? dUdhano ? nIrumA (dAdAne) : roTalInA loTano banAvatA'tA. jhINA loTano banAvatA'tA. dAdAzrI : hA. nIrumA (dAdAne) : dUdha nAkhIne. evo nahIM khAvA maLato have tamane, nahIM ? bA khavaDAvatA evuM khAvAnuM nahIM maLatuM hoya ? dAdAzrI : vo dina bhI cale gaye. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 jJAnI puruSa (bhAga-2) nIrumA (hIrAbAne) : sAMbhaLyuM dAdA zuM kahe che, bA ? "vo dina bhI cale gaye." dAdAne zuM bhAvatuM ? nIrumA dAdAne nAnA hatA tyAre khAvAmAM zuM bahu bhAvatuM'tuM, bA? hIrAbA H hAMDavo, pATuDI ne e badhuMya.. nIrumA : bahu bhAve ? hIrAbA H ane have nathI khAtA ne ? nIrumA : have to jarAya aDatA ja nahIM. tIkhuM-tIkhuM joIe ne pAchuM, bA ? hIrAbA : khUba. nIrumA : maracuM vadhAre joIe ne ? ane tamAre ochuM joIe. hIrAbA : mAre ochuM ja nAkhavAnI Teva. nIrumA : pachI zuM kare dAdA, tIkhuM joIe ne ? hIrAbA : upara le. nIrumA : upara nAkhe lAla maracuM. hIrAbAH have to ochuM thaI gayuM. nIrumA : athANuM kAyama joIe, bA ? atyAre emane athANuM joIe. hIrAbA H athANuM to joIe ne ! nIrumA : pahelethI athANuM joIe khAvAmAM ? atyAre athANuM joIe, bA. gaLyuM bahu bhAve che dAdAne ? hIrAbA : gaLyuM to bhAve. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 161 [6] dAdAnuM eDajasTamenTa - kaDhImAM pANI... nIrumA : bahu bhAve che, bA. emanI cAmAMya ApaNA karatA traNa gaNI sAkara hoya. hIrAbA : zAmAM, cAmAM ? nIrumA hA, have to nathI pItA. paNa eTaluM bahu gaLyuM joIe, bA. hIrAbA : emane gaLyuM joIe. nIrumA H to tame zuM gaLyuM karIne khavaDAvo ? hIrAbA : veDhamI ne mAlapUDA. nIrumA H ema? mAlapUDA tamane AvaDe che ? hIrAbA : taLavAnA, loDhI upara taLIe. e tavI kaMIthI lAvavAnI ? nIrumA : pachI jalebI... hIrAbA : jalebI bhAve. nIrumA : pachI zuM bhAve ? dUdhapAka bahu bhAve dAdAne ? hIrAbA dUdhapAka to emane bahu bhAve. nIrumA to roja tame gaLyuM banAvo ? hIrAbA H hove, zAnuM banAvuM? nIrumA : tyAre aThavADiyAmAM eka dahADo banAvo ? hIrAbA : haM... nIrumA : tamArA DhebarA bahu bhAve dAdAne. kevA banAvatA'tA bA tame ? meM khAdhelA, paNa mane yAda nathI. mane khavaDAvelA DhebarA bAnA. hirAbA: haM, banne hAthathI TIpIne karIe. pachI loDhImAM nAkhIne thAbaDuM jarIka ane loTeya, aTAmaNeya nA hoya ne kazuMya nA hoya. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 jJAnI puruSa (bhAga-2) nIrumA : aTAmaNa vagara karatA ne ? dAdAzrI : haM. nIrumA : te haju dAdA jyAM jAya ne, tyAM DhebaruM pIrase ne, to kahe ke mane aTAmaNa vagaranuM DhebaruM hoya to bhAve. te tame evI Teva pADI dIdhI che. hIrAbA : nA... nIrumA : aTAmaNa vagaranuM.... hIrAbA : aTAmaNanuM nathI bhAvatuM emane. nIrumA : hA, te paNa tame evuM khavaDAvo. atyAranA bairAMone to aTAmaNa vagaranuM to AvaDe ja nahIM DhebaruM. bairAMo Ama Ama kare kapaDAM upara, pelA plAsTika para ane pachI nAkhe... e mIThAza nA Ave, bA. ane tamArI dALa to dAdA haju vakhANe. haM... hIrAbA jevI dALa nathI thatI. hIrAbA jevI dALa ne kaDhI to koInAthI nA thAya. hIrAbA : evuM kahe ? nIrumA : hA, kahe ne bA, ghaNIvAra kahe. tame dALa, kaDhI vadhAro enI sugaMdha-sugaMdha AkhA gharamAM thaI jatI, TheTha rastA sudhI AvatI. hIrAbA : hA. vaghAranI sugaMdha bahAra nA jAya to te vaghAra barobara thayo kahevAya ja nahIM ne ! pUjya nImAM saMpAdita vANImAMthI) jUtuM te sonuM eka vakhata bAne pUchayuM. "bA, tame gesa para rasoI kema nathI karatA ? hajIya sagaDI ne sTava ne baMbo ja vAparo cho ? bA kahe, "mane to gesa vAparavAno nA phAve. mane to mArI sagaDI ne sTava ja phAve." Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] pati-patnI beutA Divijhana judA matabheda TALavA nakkI karyA potapotAnA DipArTamenTa praznakartA : matabheda dUra karavA mATe hIrAbAne Ape kaMI samajAvyA hatA ke koI samajUtI karI hatI ? dAdAzrI : huM aThyotera varSano chuM ne e chottera varSanA che paNa pacAsa varSathI matabheda nathI koI jAtano. emanA hAthe ghI DhaLatuM hoya to huM boluM nahIM, kAraNa ke e DipArTamenTa emanuM, mAre zuM levAdevA ? rasoDuM khAtuM e AkhuM DipArTamenTa emanuM, pachI e game te eno durupayoga kare. ane huM che to so-baso ko'kane ApI dau temAM e bole nahIM. potapotAnA DipArTamenTa nakkI karavA joIe. meM vicArIne matabheda kADhI nAkhelo. A jhaghaDA kema thAya che ? zuM lokonuM jhaghaDA vagaranuM jIvana ja nahIM hoya ? evuM pachI vicAreluM. pachI vicArIne tAraNa kADhI nAkhyuM, ke ApaNI bhUla thAya che A to. mAruM khAtuM bahArathI kamAI lAvavAnuM. eTale phaoNrena DipArTamenTa mAruM ane homa DipArTamenTa emanuM. samaja paDIne ? eTale meM to niyama ja karelo pahelethI, ke emanAmAM mAre hAtha ghAlavo nahIM, e mArAmAM hAtha ghAle nahIM. praznakartA : AvuM nakkI karavA pAchaLanuM koI kAraNa ? Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 jJAnI puruSa (bhAga-2) dAdAzrI : pahelA huM zuM karuM ? huM kamAu ne meM koIne paisA ApyA hoya to e kahe, 'tame A paisA AvuM lokone Apo, e sAruM nA kahevAya." eTale te ghaDIe mAruM magaja caDI jAya. pachI meM vicAra karyo ke huM emanAmAM hAtha ghAlato hoIza, to emaneya caDI jatuM hoya ne ? te pachI meM kahyuM, 'A tamArAmAM mAre hAtha nA ghAlavo ane tamAre mArAmAM hAtha nA ghAlavo." eTaluM kabUla kareluM. pachI e hajAra rUpiyA khoI nAkhe toya huM boluM nahIM. emano doSa mAre kADhavAno nahIM, emane mAro doSa nahIM kADhavAno. e rasto sAro kADhyo ne ? praznakartA: sarasa. dAdAzrI : DipArTamenTa sahusahunuM juduM. kema jIvana jIvavuM tenuM baMdhAraNa ja bAMdheluM meM nAnapaNathI ja pAvara vaheMcI lIdhA hatA ke A rasoDuM tamAruM ane A bijhanesa mAro. huM bahArathI kamAI lAvuM ane tamAre rasoDAnI sAcavaNI karavI, ApaNe bheLA thaIne ghara calAvavAnuM. eTale rasoDAmAM tamArA hAthe eka maNa ghI DhoLAI jAya to mAre bolavAnuM nahIM. pAMca hajAra rUpiyAnuM nukasAna thaI jAya toya mAre bolavAnuM nahIM. tame ghI Akho Dabo DhoLI do toya ame rAjIkhuzI chIe. tame badhA pyAlA phoDI nAkho toya rAjIkhuzI chIe. tame bhaDako karI ne AkhuM ghara baLe toya ame rAjI chIe. tame dUdha AkhuM tapeluM DhoLI do toya amane vAMdho nathI. kaDhI khArI thAya toya amane vAMdho nathI. tame game tevA cokhA rAMdhatA hoya, paNa amane vAMdho nathI AvavAno. ame rasoDAmAM hAtha ghAlIe nahIM ne tamArA DipArTamenTamAM amAre akSareya bolavAno nahIM. ane tamAre mArA dhaMdhAmAM huM game tene rUpiyA ApI dau toya tamAre kazuM bolavAnuM nahIM. e vepAra amAro sarasa cAlyo. Divijhana badhuM juduM karI nAkhyuM ne ! A to no Divijhana, kaTuM khAruM kema karyuM ? bairIne zuM lAge ke pAMsaro raheto ja nathI A. amAruM juduM ne tamAruM juduM, DipArTamenTa judA. AvI vaheMcaNI karelI. kema jIvana jIvavuM tenuM Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [7] pati-patnI beunA Divijhana judA 165 kaoNnsTiTyUzana (baMdhAraNa) ja bAMdheluM. eTale chellA pacAsa varSathI matabheda vagara rahI zakyA ame. ekeya matabheda nahIM AkhA dahADAmAM. dAdAe karyuM DisAIDa, hIrAbAe karyuM eksepTa praznakartA: dAdA, tamAre hIrAbA joDe AgaLathI carcA thayelI ke A tamAruM ne A mAruM kAmakAja ? dAdAzrI : hA, e badhuM DisAIDa (nakkI) thaI gayeluM. praznakartA H e DisAIDa tame kareluM ke hIrAbAe kareluM ? ke bannee bhegA thaIne kareluM ? dAdAzrI : nA, e to meM ja kahI dIdhuM, emaNe e eksepTa kareluM. praznakartA H eksepTa karyuM ne ? dAdAzrI : hA. praznakartA : eksepTa nA kare to ? ahIMyA to koI eksepTa nA kare. A duniyAmAM to koI eksepTa karatuM nathI. ApaNe Divijhana pADI ApIe, ke A tAruM kAma ne A mAruM. dAdAzrI : A emanA kAmamAM pharI hAtha ghAlIe nahIM eTale ene eksepTa thaI ja jAya ne ! ApaNe emanAmAM hAtha ghAlIe nahIM, eTale jyAre e ApaNAmAM hAtha ghAle eTale ApaNe kahIe ke "ame tamArAmAM hAtha nathI ghAlatA. tame nA ghAlo to sAruM kahevAya." eTale pachI e samajI jAya ne ! haMmezAM bhAIo-bhAIonuM vaheMcaNa thaI gayuM hoya toya pharI bhAMjagaDa nA thAya. huM hAtha ghAluM tyAre e khoLe ne ? eTale ApaNe kaMIka vicArI vicArIne dhoraNa nakkI karavuM ke AmAM hAtha nA ghAlavo. huM pahelethI hAtha nahoto ghAlato emanA DipArTamenTamAM, to ApaNA DipArTamenTamAM e hAtha nA ghAle ke bhaI, A pagAra keTalo maLyo ne tame zemAM nAkhI dIdhA, evuM tevuM ! Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 jJAnI puruSa (bhAga-2) praznakartA : paNa e kahe ke "nA, amAre to tamArA DipArTamenTamAM AvavuM ja che." ema hIrAbA kahe to ? dAdAzrI : nA, emanA DipArTamenTamAM huM hAtha ghAle tyAre e khoLe ne ? samajAyuM tamane ? praznakartA : hA, dAdA. dAdAzrI : have e kaMIka kokane ApI AvyA hoya be hajAra rUpiyA, to tuM kacakaca karyA karuM. have tAro IrAdo nathI evo. paNa tArAmAM e che ke hAtha ghAlatA hoya tenuM A tuM ene rijhalTa (badalo) ApuM chuM. vera to vALyA vagara rahe nahIM ne ! bairI hoya ke chokaro hoya, vera baMdhAyeluM e vALyA vagara rahe nahIM ne ? praznakartA : nA rahe. koInAmAM hAtha ghAlavA jevuM nathI dAdAzrI : amAre ne hIrAbAne kazo matabheda ja nathI paDato. amAre emanAmAM, gharanI koI bAbatamAM hAtha ja nahIM ghAlavAno koI dahADoya. emanA hAthe paisA paDI gayA, ame dIThA hoya toya ame ema nA kahIe ke tamArA paisA paDI gayA, te tame joyuM ke nA joyuM ?" e paNa amArAmAM hAtha nA ghAle. ame keTalA vAge UThIe, keTalA vAge nahAIe, kyAre jaIe, evI amArI koI bAbatamAM kyAreya paNa e nA pUche. ko'ka dahADo amane kahe ke "Aje vahelA nAhI lo' to ame tarata dhotiyuM magAvIne nAhI laIe. are, amArI jAte TuvAla laIne nAhI laIe. kAraNa ke ame jANIe ke A 'lAla vAvaTo dhare che, mATe kaMIka bho haze ! pANI nA AvavAnuM hoya ke evuM kaMIka hoya to ja e amane vahelA nAhI levAnuM kahe, eTale ame samajI jaIe. eTale thoDuM thoDuM vyavahAramAM tameya samajI lo ne, ke koIe koInAmAM hAtha ghAlavA jevuM nathI. te rasoDAmAM ghI DhaLI jAya toya emane jovAnuM. sTava phATI jAya Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [7] pati-patnI beunA Divijhana judA 167 ne tUTI jAya ne baLI jAya, ke AvA kapa phUTI jAya toya bolavAnuM nahIM. eTaluM pUchavAnuM, 'phUTI gayA hoya to navA laI AvuM?" to kahe, 'be rahyA che, tyAre huM bIjA laI AvuM. A to eka kapa phUTyo to kahe, "zuM phUTyuM ?" "tArA sAsuno dIkaro phUTyo !" eka kapa phUTe toya A kakaLATa ! kyAM jAgRti pesI gaI che ? garIba mANasa hoya ne, te evuM kare che A loko. garIba mANaseya che te AvaDI mATalI tUTI jAya ne, to kazo vAMdho nahIM, paDI gayo tuM ?" tyAre mATalI pelI bhAMgI hoya ne chokaruM raDatuM hoya to "raDIza nahIM bA, e to bhAMgI jAya" kahe. garIbeya AvuM kare. mUA, A to eka pyAlo phUTI jAya to mokANa mAMDe. maryAdAthI ja zobhe vyavahAra eka sojItrAno prophesara hato ke, te enI vAIpha mane kahe che, "A tamArI joDe phare che, paNa A pAMsarA nathI." meM kahyuM, "zuM thayuM che ?" tyAre kahe che, "rasoDAmAM AvIne maracAMno Dabbo jue che." ane "A maracAM paMdara dahADA upara tame lAvyA hatA ne kaMI jatA rahyA ?" evuM pUche che. tyAre e kahe, "huM maracAM khAI gaI ?" e moTo prophesara ! A mANasone kaMI bhAna hoya ke nahIM ke "mUA, zuM maracAM kaMI bairI khAI jatI haze ?" ne koIne ApI de ? ne e maracAM ApI de toya zuM temAM te ? ane ApI de to emano svataMtra DipArTamenTa, e rasoDAkhAtuM emanuM nahoya ? ApaNe ApI daIe bahAra ne e nA Ape ? A to badhuM maracAM jo jo kare, bIjuM jo jo kare. maryAdA rAkhavI joIe ne, nA rAkhavI joIe ? strI ane puruSe to DipArTamenTa vaheMcI devAnA, ke A rasoDuM tamAruM DipArTamenTa ane A vepAra mAro DipArTamenTa. tamArA DipArTamenTamAM mAre hAtha nA ghAlavo, mArA DipArTamenTamAM tamAre hAtha nA ghAlavo. enI vaheMcaNImAM rahevuM joIe, to ekatA banI rahe. nahIM to vAIpha bahAra zAka levA jAya eTale chAnomAno pesIne e maracAM joI le, haLadara joI Ave. maracuM to be mahinA upara lAvyA'tA, khAlI karI nAkhyuM ? Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 jJAnI puruSa (bhAga-2) pachI manamAM ne manamAM vicAre. bolo have, tyAM zuM thAya te ? e to baI sArIne eTale AvA prophesarane dhaNI tarIke nabhAvI rAkhyA che ! evuM hoya ke nA hoya ? bane ke nA bane ? A hindustAnamAM zuM nA bane ? badhI jAtanA bhejA... evA bhejA nahIM hoya ? meM to bahu jAtanA bhejA joyA che. maracuM jue, bIjuM jue, trIjuM jue. bolo, have pelA bena ciDAya ke nA ciDAya ? maracuM hau jovAnuM ApaNe ? te khaI gaI maracuM ? enA piyara mokalI dIdhuM ? prophesara thaIne AvuM bole ! juo ne, AkhA DabbA joI Ave tyAre ene saMtoSa thAya ane pachI koI Dabbo khAlI dekhe, tyAre kahe, "A zuM thayuM ? koIne uchInA ApyA haze maracAM ?' praznakartA : pahelA to vahunI rIte cokhA ke dALa orAya nahIM, e to sAsu kADhI Ape Ama... eTaluM ja oravAnuM. vadhAre paDI jAya eTale kacakaca thAya ! evuM thayuM A to. dAdAzrI : pachI baIeya jANe ke bhaInI pAvalI paDI gayelI che. mAla kevo che te bena samajI jAya. niyama ane maryAdAthI ja vyavahAra zobhaze. mATe maryAdA nA oLaMgazo ! have A enI kaMIka limiTa (maryAdA) hovI joIe ke nA hovI joIe ? eTale A navI jAtanI DijhAIno ! AvuM jovAtuM haze, baLyuM? DipArTamenTa tokhA, e che dAdAnI zodhakhoLa praznakartA : e barAbara che paNa jUnA jamAnAmAM je pahelA DipArTamenTanI lAIna hatI, te A navA jamAnAmAM e DipArTamenTa rahyuM ja nathI. dAdAzrI : pahelA jUnA jamAnAmAMya DipArTamenTanI lAIna nahotI. jUnA amArA gheDiyA hatA ne, teya mahIM jaIne rasoDAmAM jaIne joI Ave, "A hamaNe maracuM lAvyA hatA, te kaMI gayuM ?" are mUA, tyAre khaI gaI maracuM ? maracuM joI Ave, goLa joI Ave evA loka che. mera cakkara ! e DipArTamenTa emanuM. A to mArI zodhakhoLa che badhI Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [7] pati-patnI beunA Divijhana judA 169 A DipArTamenTonI. te dahADe homa-phaoNrena bolatA nahotuM AvaDatuM. paNa A emanuM DipArTamenTa, A mAruM, evuM bolato'to. atyAre emanuM homa DipArTamenTa ne mAruM phaoNrena DipArTamenTa evuM boluM chuM. praznakartA : nA, paNa Aje A DipArTamenTa ja badalAI gayA che badhA, miksa thaI gayA che. dAdAzrI : nA, miksa nahIM, pharI pADavA hoya to pADI zakAya. praznakartA : paNa te mAne nahIM ne, have. dAdAzrI: to pachI eDajasTa thaI jAva. phojadAra ApaNane pakaDIne laI jAya pachI e jema kahe tema ApaNe nA karIe ? jyAM besADe tyAM ApaNe nA besIe ? ApaNe jANIe ke ahIM chIe tyAM sudhI A bhAMjagaDamAM chIe. evuM A saMsAreya phojadArI ja che. eTale emAMya saraLa thaI javuM. ghera jamavAnI thALI Ave che ke nathI AvatI ? praznakartA : Ave che. dAdAzrI : rasoI joIe te maLe, khATalo pAtharI Ape, pachI zuM? ane khATalo nA pAtharI Ape to teya ApaNe pAtharI laIe ne ukela lAvIe. zAMtithI vAta samajavI paDe. tamArA saMsAranA hitAhitanI vAta kaMI zAstramAM lakhelI hoya ? e to jAte samajavI paDaze ne ? svAda kazoya nahIM te maMDAya dAvo meM to hIrAbAne kahI dIdheluM ke tamArA DipArTamenTamAM ame hAtha nA ghAlIe ane amArA DipArTamenTamAM tamAre hAtha ghAlavAnI jarUra che ?" tyAre kahe, "nA. tame tamAruM saMbhALo ane ame amAruM. te mane anukULa Ave to be vAgyA sudhI besIne satsaMga karuM koInI joDe ane emane anukULa Ave to bahAra bhaktimAM beThA hoya to besI rahe. A zI bhAMjagaDa vagara kAmanI te ? A svAda kazoya nahIM, saMsAramAM svAda jarAya nahIM. svAda haze to vakhate jalebI ne bhajiyAmAM Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 jJAnI puruSa (bhAga-2) haze paNa saMsAramAM svAda meM joyo nathI, sAMbhaLavAmAM nathI Avyo. jalebI-bhajiyAmAM to pratyakSa svAda. svAda konuM nAma kahevAya ke sAmo dAvo nA hoya. sAmo dAvo nA maMDAya tyAre svAda kahevAya ane sAmo dAvo maMDAya e to UlaTuM duHkha ja che. e kahe, "atyAre tamAre sinemA jovA AvavuM paDaze." "alyA bhaI, bhAIbaMdha joDe meM ene pArTImAM javAnuM kahyuM che enuM zuM ? Aja janmadivasa paNa che eno." tyAre e kahe, nahIM cAle A badhuM." ApaNe kahIe, "moDhe vacana bolyuM che. tyAre kahe, "vacana-bacana javA do ahIM AgaLa, nahIM to kAlathI tamArI dazA besI jaze. sADA navathI moDuM thayuM to pachI tamArI vAta tame jANo." mUA, mane jo bahAranAe AvuM kahyuM hota to huM ThokI deta, A to tuM che eTale. eTaluM magaja kaDaka hatuM mAruM. A to have ahiMsaka thaI gayuM, nahIM to te dahADe to kaDaka haze ne ? praznakartA H hatuM ja ne, dAdA. dAdAzrI : jarAya parataMtratA gamatI nahIM, tyAre "sADA navathI moDuM nA karavuM evuM kahe AMgaLI karIne ! praznakartA : dAdAne kyAM anubhava thayo evo ? dAdAzrI : thayelo amane. praznakartA: tamane anubhava thayo'to Avo ? dAdAzrI : are, khAMDeloya kharo badhAe mane. sau koI khAMDe. loka, lokanI rUDhi pramANe cAle ne ! rUDhi choDe nahIM ne ! loka potAnI rUDhie ja cAle. vaheMcaNI pachI ekabIjAmAM Dakho nA karavo amAre to pistALIsa varSathI to matabheda ja nathI paDyo. matabheda paDe tyAre bhAMjagaDane ! rasoDA DipArTamenTa, hAusaholDa DipArTamenTa (gharanuM AkhuM taMtra) badhuM emanuM, ane bahAranuM phorena DipArTamenTa mAruM. be DipArTamenTamAM koI koInAmAM hAtha ghAle nahIM. e DipArTamenTa vaheMcI Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [7] pati-patnI beunA Divijhana judA 171 ja dIdhelA. hAusaholDamAM ApaNe hAtha nahIM ghAlavAno. emanA hAthe kaMIka sonuM khovAI gayuM hoya toya ApaNe bolavAnuM nahIM, e emanuM DipArTamenTa. praznakartA : dAdA, pahelAnA jamAnAmAM Apa kaho cho tevuM vartanamAM hatuM? dAdAzrI : zuM? praznakartA: rasoDuM ne vyavahAra badho strIo saMbhALe ! dAdAzrI : haM, evuM paddhatasara hoya. ApaNA loko to kevA che ? bahu doDhaDAhyA ! kaDhImAM A che te raIno kema vaghAra karyo ?" alyA mUA, enI bAbatamAM tuM zuM karavA pUcha pUcha karuM chuM A vagara kAmanuM te ? enuM DipArTamenTa che e, emAM hola enDa sola (sattAdhIza) che e. praznakartA : paNa dAdA, e to bahArathI evuM kaMIka zIkhI lAvyo hoya ke AvuM khAvAnuM. e pachI gharamAM batADe ne kacakaca kare. dAdAzrI : bahArathI zikhavADe ? praznakartA: kaMIka khAdhuM hoya ke koIke kahyuM hoya ke Avo vaghAra karAya, AvuM karAya. eTale pachI ghera AvIne kahe ke Avo kema nA karyo? dAdAzrI : e to ApaNe emane dekhADavuM joIe, prekTisa apAvavI joIe. ame AvI-tevI bAbatamAM hAtha nahotA ghAlatA. ame to amArI AbarU kema rahe eTaluM ja jotA hatA. khAvAnuM ochuM maLaze to vAMdho nahIM. kaoNnsTiTyUzananI bahAra nA javAya evuM jIvana jIvavuM joIe. te jIvyA kharA TheTha sudhI ! pistALIsa-pistALIsa varSa sudhI to matabheda nathI paDyo. paisAnI bAbatamAM nahIM pUchavAnI zarata. ane bIjuM eka zarata karelI, e pUche ke "A sAla zuM kamAyA ?" meM kahyuM, "AvuM nA pUchAya tamArAthI. A to amArI parsanala meTara Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) (aMgata bAbata) thaI. tame AvuM pUcho cho ?" te kAle savAramAM koIne pAMcaso rUpiyA ApI AvuM to tame mAruM tela kADhI nAkho. huM koIkane ApI AvuM to 'AvuM lokone Apo cho ane paisA jatA rahe che' evuM tame tela kADhI nAkho. eTale amArI parsanala meTa2mAM tamAre hAtha nahIM ghAlavAno. mArA dhaMdhAmAM tamAre pUchavuM nahIM ke meM zuM karyuM ne zuM nahIM ! huM emanAmAM hAtha ghAluM tyAre e mane pUche ke tame pelA bhaIne rUpiyA dhIryA che ? ane e pUche eTale mAruM magaja jatuM rahe. kAraNa ke huM to svataMtra vicArano mANasa. enA karatA emanuM Divijhana ja juduM ne, emane je karavuM hoya e, temane ThIka lAge e. huM to bahu svataMtratAvALo mANasa, mAre eka miniTa parataMtratA poSAya nahIM. ethI ja bhagavAna khoLyA meM. 172 eTale pachI mane koI dahADoya e pUchavA nA Ave ke 'tame Ane pAMcaso rUpiyA kema ApyA ? kema AvuM karo cho ? zuM cAle che ?' evuM tevuM kazuM pUche nahIM. jo strIne ema kahIe ke 'hamaNe nathI cAlatuM' to e hau DhIlI thaI jAya. eTale A lAInamAM pesavA nA devI. sahu sahunI lAIna sArI che. matabheda TALavA kapaTa eTale jema Divijhana oNpha lebarsa, evuM emanuM khAtuM homa DipArTamenTa, amAruM khAtuM phorena DipArTamenTa. beu judA ja rAkhavAnA. pachI ApaNe koIne basso ApIe to emanAthI bolAya nahIM. have e emAM pArTanara kharA ne ! eTale pAchA 'mane kema pUchayuM nahIM ? ema ne ema ApI dIdhA ?' evI bUmo pADe. eTale ApaNe bahAra khAnagImAM ApI devuM. eTaluM kapaTa rAkhavuM. matabheda nA thAya baLyo ! AMkhe dIThAnuM jhera che ne ! ane ApavA to paDe ja che ne ! keTalAka doDhaDAhyA thaIne bairIne kahI de ke Aje pAMcaso rUpiyA kapAyA, te bairI uparathI kahe ke tamArAmAM vetA ja nathI. ane ko'ka dahADo enAthI kAcanuM tUTyuM hoya to ApaNe kazuM kahIe nahIM te pahelA Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [7] pati-patnI beunA Divijhana judA 173 to kahe ke "te dahADe tame pAMcaso nahotA khoyA ? te bairI ApaNI para caDhI bese tenA karatA to ApaNe kahIe ja nahIM to zuM khoTuM ? huM to evo gaThiyo (pAko) hato ke jiMdagImAM koI dahADo hIrAbAne dhaMdhAnuM jANavA dIdhuM nathI. ko'ka vakhata khoTa gaI hoya, te loko AvIne temane kahe. te pachI mane pUche to huM kahuM ke "nA, A sAla to napho sAro thayo che." praznakartA : to ene kapaTa nA kahevAya, e banAvaTa karI nA kahevAya ? dAdAzrI : banAvaTa nahIM, A emanA hitane mATe che. moTAbhAInA hAla joIne zIkhI gayelA amAro konTrAkTano dhaMdho hato mArA bradharanA vakhatamAM, te mArA bhAbhI bahu hoziyAra hatA. emanA sekanDa vAIpha (bIjIvAranA patnI) hatA, paNa e hoziyAra bahu hatA. te amArA be bhAIno hisAba mAge ke hamaNe zuM kamANI cAle che ne e badhuM ! A sekanDa vAIpha eTale amArA moTAbhAI jarA mAna ApatA, pharsTa vAIphane (pahelIvAranA patnIne) to gAMThelA nahIM. te A bhAbhI mane kahe, "hisAba kaho ne ?" meM kahyuM, "A vAta kyAMthI lAvyA ApaNA gharamAM ? hisAba-bisAba strIoe nA magAya. huM hisAba nahIM Ape. koI paNa strIne, e pachI bhaNelI hoya ke abhaNa hoya, paNa hisAba ApavA huM taiyAra nathI. ane hisAba huM laIzeya nahIM, evI kaDakAI huM nahIM rAkhuM." eTale nAnapaNamAMthI ame judA thayA, toya che te meM hIrAbAne kahI dIdheluM. ane mane to ahIM AgaLa e ema kahe ke "A sAla dhaMdhAmAM tame dhyAna nA ApyuM tethI khoTa AvI che. te ApaNane poSAya nahIM. zAthI khoTa AvI enuM tamane eksaplenezana (khulAso) ApavA mATe ame taiyAra nathI. are, ame bhagavAnaneya khulAso ApavA taiyAra nathI. eTalA badhA ahaMkAranuM sevana ame rAkhatA hatA. A ekjhakTa vAta kahuM chuM, je che te. e ahaMkAra jato rahyo tyAre A DAhyA thayA ! Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 jJAnI puruSa (bhAga-2) paNa hIrAbAe atyAra sudhI amArA dhaMdhAmAM hAtha nathI ghAlyo ane atyAre emaNe hAtha ghAlavAno nahIM. e jANe nahIM ke zuM dhaMdho cAle che, kevI rIte cAle che ! kAraNa ke amArA bhAIe zikhavADyuM hatuM A. amArA bhAI gharamAM kahe, "A sAla Ama dhaMdho cAle che ne tema dhaMdho cAle che." te bIjI vakhatanA vAIpha eTale emane khuza karavA mATe A badhuM bole. te pachI emaNe dhaMdhAmAM hAtha ghAlI dIdho. have emane khuza karIne zuM kAma che te ? bIjI sADI joItI hoya to sADI laI Ava tAre ! ene pUchavuM, tAre joIe che ? le, bIjI lAva, heDa sonAnI baMgaDIo banAvavI che ? te hIrAnA kApa karAvavA che ?" bAkI ene A kahevAnuM hoya ke "A sAla dhaMdhAmAM Ama che ?" ne khoTa jAya tyAre e ja ApaNane bUma pADaze. "tamane dhaMdho karatA nathI AvaDatuM', evuM kahe tyAre ApaNI AbarU zI rahI ? e karAtI haze evI vAta ? A jagatamAM laDAIo thaI che te strIone vAta karavAthI ja thaI che. A jarAka DhIlA hoya ne, te slIpa thaI jAya. eTale pachI meM nakkI karyuM ke hIrAbAne koI dahADoya dhaMdhA saMbaMdhI vAta karavI nahIM. ApaNe jANIe ke lagAma ApIne pachI ApaNe bUmAbUma karIe enA karatA lagAma ja ApIe nahIM ne ! meM kahyuM, "A rasoDuM e tamAruM ane gharamAM ke vyavahAramAM jyAM paisA ApavA hoya e badhA tamAre, ane AuTa sAIDanuM (bahAranuM) badhuM phorena DipArTamenTa amAruM. amArA DipArTamenTamAM tamAre hAtha ghAlavo nahIM ne tamArA DipArTamenTamAM huM hAtha ghAluM nahIM." eTale ame A amArA moTAbhAInA anubhava parathI zIkhI gayelA. bA bole nahIM te dAdA khUTavA de nahIM praznakartA: tame pagAra jeTalA rUpiyA ghare pahoMcADatA ghara calAvavA mATe, to hIrAbA bolatA nahIM ke vadhAre paisA lAvo ? dAdAzrI : e to UlaTA mahIM paDI rahe, vadhe UlaTA. kAraNa ke Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [7] pati-patnI beunA Divijhana judA 175 huM jANuM ne, mane sAdhAraNa samAjamAM jyAM AgaLa grejyueTa lokone pacAsa rUpiyA pagAra maLato hoya, to mane so rUpiyA maLe evuM to huM jANuM ne ! te Ama sArI sthiti badhI. e kaMI bole nahIM koI dahADo ane evuM huM khUTavA dau nahIM ne ! paisA saMbaMdhI e bole nahIM. patIya evA ke gAMTha nathI karI kadI hIrAbAne kaheto'to, 'gAMTha karo ne thoDI." to kahe, "nA, mAre nathI karavI bA. mAre gAMTha na joIe. mane tamArA para vizvAsa che." zuM kahe che ? bhalA-bhoLA bicArA, bhagavAna upara vizvAsa ne ! praznakartA: bAne pUchayuM, 'tame thoDI gAMTha rAkhelI ke nahIM ? tame thoDI DhagalIo rAkhelI ?' to kahe, "meM to eka rajeya nathI rAkhyA paisA." dAdAzrI : e to ApIe ja chIe ne ame. emane kahyuM, "jyAre joIe eTalA, jeTalA joIe eTalo ApuM." paNa bolatA nathI. pacAsa hajAra, lAkha. hIrAbA : hove, lAkha ApyA ? dAdAzrI : tamane kahyuM'tuM ne, kyAre nA pADI'tI ? tame kaMI mUko atyAre begamAM ? hIrAbA : mUkatA to badhuMya AvaDe che. dAdAzrI (hIrAbAne) : jyAre joIe tyAre mane kahevAnuM. athaDAmaNamAM nahIM AvavA karyA kAyadA DipArTamenTanA dAdAzrI : mAre pistALIsa varSathI hIrAbA joDe matabheda nathI paDyo. meM emane duHkha thavA nathI dIdhuM. mArI jAte badhuM duHkha vahoreluM, UMdhyo nathI duHkhano mAryo. praznakartA du:khanA mAryA ? kayuM duHkha ? dAdAzrI : nA, nA, eTale jJAna thatA pahelAya UMghato nahoto. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 jJAnI puruSa (bhAga-2) praznakartA : hA, paNa karyuM duHkha? dAdAzrI : athaDAmaNa thaI paNa tamane duHkha na thAya eTalA mATe tame athaDAva paNa huM nA athaDAu. jagata to AvuM ja ne badhuM ! kakaLATa, kakaLATa, kakaLATa, kakaLATa. ane mAre to mokSe javAnuM pahelethI nakkI ja ke A jagata to mAre posAya nahIM, eka miniTa mane posAtuM nahotuM. eTale meM nAnapaNathI ja, nahIM athaDAvA mATe keTalAka kAyadA karI nAkhelA. zarUAtanA trIsa varSa sudhI jarA bhAMjagaDa thayelI. pachI vINI vINIne badhuM kADhI nAkhyuM ne Divijhana karI nAkhyA ke rasoDA khAtuM tamAruM ane kamANI khAtuM amAruM, kamAvavAnuM amAre. tamArA khAtAmAM amAre hAtha ghAlavAno nahIM, amArA khAtAmAM tamAre hAtha nahIM ghAlavAno. chevaTe belensazITa ja joIe te eTale emanA rasoDA DipArTamenTamAM game te kare, mArA dhaMdhAmAMbijhanesamAM e hAtha nA ghAle. ane mAre dhaNIpaNuM banAvavAnuM nahIM. mArA mATe lokone kahe ke "A amArA dhaNI AvyA." huM khAnagI rIte mAnuM ke "e mArA dhaNI che." huM prAIveTalI (khAnagImAM) karuM ne e pablikamAM jAheramAM) kare, eTalo ja phera ! belensanI bahAra nahoto rAkhato. belensazITa (saravaiyuM) ja joIe ne ! Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] suMdara vyavahAra - "zuM zAka lAvuM ?' pUchavAno vyavahAra praznakartA H dAdA, be DipArTamenTa nokhA jevI bIjI koI goThavaNI karI hatI ? dAdAzrI : amArA gharano rivAja tame joyo hoya to bahu suMdara lAge ! huM zAka levA jAte jau thelI laIne. poLane nAke zAkavALAonI dukAno hoya, te savAranA pahoramAM nIkaLuM, te zAka laIne AvuM. bahu varSo thayA tyAra pachI ghera satsaMga ne evuM tevuM bharAya, te kevo ? pelo vyavahArika satsaMga, kramika mArgano. eTale hIrAbA kahe, 'tyAre huM laI AvuM chuM." tyAre meM kahyuM, "sAruM, tame laI Avo." pachI jatI vakhate e pUche mane, "zAnuM zAka lAvuM ?" paNa huM mArA vAMcanamAM rahuM ke emanA zAkamAM paDe ? te pUche eTale mAre kaMIka javAba to Apavo joIe ne ? nahIM to pAchA kahe ke pelA copaDInA zuM thaI gayA kahevAya che ? praznakartA : kIDA. dAdAzrI : kIDA. eTale evo Aropa maLe, enA karatA ApaNe kIDA nathI emAM. tamArI vAteya samajIe chIe ane AnI jarUriyAteya che. ane tamArA vinayanI jarUriyAta che ke "zAnuM zAka lAvuM ?" tyAre thoDo vakhata to bolato hato ke "amuka zAka lAvajo." pachI e rojA Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) jatI vakhate pUche tyAre huM kahuM ke 'tamane ThIka lAge e lAvajo.' eTale pachI roja AvuM kahuM emane, eTale pachI be-pAMca-sAta dahADA pachI pUchayA vagara ja lAvavA mAMDyA. kAraNa roja ja kahe che, 'ThIka lAge e lAvajo' eTale emane ema ke have nahIM pUchIe to cAlaze. eTale pachI pAMca-sAta dahADA sudhI nA pUchayuM ne eTale meM jANyuM ke avaLe raste gADuM cAlyuM che. mATe gADAne meIna lAIna (mukhya rastA) upara laI lo. DirelamenTa thayeluM (pATA uparathI utarI gayeluM) che te ene meIna lAIna upara pAchuM laI lo. eTale khAtI vakhate meM emane kahyuM, 'A kArelAnuM zAka kema lAvyA cho ?' tyAre kahe, 'huM tamane pUchuM chuM tyAre tame kaho cho ke tamane phAve e lAvajo ane have huM lAvI tyAre tame kaho cho ke kArelAnuM zAka kema lAvyA AvuM ?" tyAre meM kahyuM, 'tamAre amane pUchavuM dararoja ke huM zuM lAvuM ? tyAre amAre tamane kahevuM ke tamane ThIka lAge e lAvo. paNa pUchavuM kharuM amane, nahIM to A vyavahAra duniyAmAM loko zuM samaje ? e vyavahAra ApaNo loka dekhe evo rAkho. te ApaNA bannenI AbarU rahe. AmAM to AbarU jatI rahe eka jaNanI.' 178 DikaMTrola nA thAya e mATe praznakartA : paNa dAdA, e to khoTuM che, ahamne poSavAnI vAta thaI ne e to ? tamane pUche e, e tamAro aham poSavAnI vAta thaIne emAM ? dAdAzrI : nA, aham poSavAnI nahIM, emano aham bagaDe nahIM enA mATe che A upAya. praznakartA : paNa ApanuM Adhipatya to rAkho cho ne ? dAdAzrI : Adhipatyano savAla nathI, emano aham nA bagaDe enA mATeno A upAya che. Thokara nA khaI javI joIe. hAMkavAmAM Thokara khaI jAya, jo lagAma DhIlI mUkI daIe to. e pote Thokara khAya ne huMya Thokara khau, banne. eTale Ama e pUche ke 'huM zuM lAvuM ?" Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] suMdara vyavahAra - 'zuM zAka lAvuM?" 179 tyAre ApaNe kahIe ke "tamane ThIka lAge che." paNa e pUchayA vagara rahe, tyAre ApaNe jANavuM ke Thokara khaI jaze, mATe ApaNe have cetavo. eTale ApaNe kahIe ke "Aja kArelA zuM karavA lAvyA ?" e nA pache tyAre ame pUchIe, oNDiTa kADhIe pAchA. kAraNa ke AuTa oNpha kaMTrola (niyaMtraNa bahAra) thaI jAya mANasa. eka dAdAne ja AuTa oNpha kaMTrola thavAno adhikAra che, bAkI bIjA koIneya adhikAra nathI. bIjAe kaMTrolamAM rahevuM sAruM. sarva bhUlo jAya pachI kaMTrolanI jarUra nahIM potAnI sarvasva prakAranI bhUlo jAya, tyAra pachI AuTa oNpha kaMTrola rahI zake. tyAM sudhI ko'kano upara kaMTrola rAkhavo joIe ApaNe, nahIM to DikaMTrola (aniyaMtrita) thaI jAya, khalAsa thaI jAya. eTale koka upara mAthe joIe. AjanA jamAnAmAM to kaMTrolarapaNuM khaseDI daIe, ke bhAI, have kaMTrolarapaNuM soMpI dIdhuM, to to peluM DikaMTrola thaI jaze. praznakartA : hA. dAdAzrI : eTale e jJAna che te emanI hAjarI para (emanA taraphathI pUchavAnuM) rahevA devuM joIe emaNe ke, 'tamAre amane pUchavuM joIe ne amAre tamane kahevuM joIe." zuM kahyuM ? praznakartA : barAbara. dAdAzrI : tamAre pUchavuM ke "zuM zAka lAvuM ?" mAre kahevuM joIe, ke "tamane ThIka lAge che." e rivAja ApaNo. praznakartA : hA. dAdAzrI : kaMI rivAja nA joIe, baLyo ? praznakartA : joIe, joIe. paNa tame ema kahevA mAgo, to emAM Agraha nahIM ? Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 jJAnI puruSa (bhAga-2) dAdAzrI : Agraha nahIM. emane Agraha nahIM ne ApaNeya Agraha nahIM. paNa emanuM mana AthI kAbUmAM raheze ne mAruM maneya kAbUmAM raheze. kharuM ke khoTuM ? praznakartA : hA, sAcuM. dAdAzrI : rIta, paddhati to zIkhavI joIe ne kaMI ? nahIM to tamane bephAma banAvI deze A. eTale pachI vyavahArika rAkheluM ame. e roja pUche ke huM zuM zAka lAvuM ?" tyAre huM kahuM, 'tamane ThIka lAge te." peluM to bephAma karI nAkhe mANasane. pachI uddhatAI thaI jAya, IjArAzAhI thAya pachI. AmAM to IjArAzAhI nA Ave, uddhatAI nA Ave, kazuM Ave nahIM. AmAM rahe beunI AbarU A to mane jJAna nahotuM tyAre kaMIka to joIe ke nahIM ? samajaNa to joIe ke nA joIe ? samajaNa nA hoya tene jagata kahI jAya. praznakartA : paNa dAdA, e to Apa evuM vicAro cho, paNa sAme pakSe to juduM vicAre ne ? dAdAzrI : nA, nA vicAre. e tarata samajI jAya ke ohoho ! sattA to ApaNane ja Ape che ke tame laI Avo, tame je lAvazo te ame khAIzuM. praznakartA : paNa dAdA, e rIte badhA le nahIM ne ! moTA bhAganA loko evI rIte nA le. dAdAzrI : kema ? praznakartA : ene ema lAge ke A bosiMga (uparIpaNuM) kare che. bIjuM dAdA, ATha divasa sudhI e pUchIne lAvyA, pachI have mAnI lIdhuM ke A nahIM pUchIe to cAlaze. dAdAzrI : nahIM, pUchayA vagara ja lAve e, pachI. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] suMdara vyavahAra - 'zuM zAka lAvuM?" 181 praznakartA H nA, paNa Ape kIdhuM, paravAnagI ApI dIdhI ke tamAre je lAvavuM hoya te lAvajo. dAdAzrI : nA, pachI to e kuTeva paDI jAya ne ! pachI to ApaNane na bhAvatuM lAve ne ApaNe pUchIe to kahe, "tame zenA pUcha pUcha karo cho, tamAre vacce hAtha nA ghAlavo' evuM kahe. e to AbarU jAya jyAre tyAre. ame to emanI AbarU nA jAya ne mArI nA jAya evuM badhuM baMdhAraNa bAMdheluM. kaoNnsTiTyUzana jene kahe che ne, te badhuM baMdhAraNa bAMdheluM meM. gharamAM baMdhAraNa bAMdhIne rahelo chuM. praznakartA : tame kahyuM ke, "tamane je ThIka lAge te lAvajo' ane pachI e kArelA ja laI AvyA ne nA bhAvyuM ApaNane to ? dAdAzrI : vAMdho nahIM, bilakula vAMdho nahIM. vAMdho UThAveloya nahIM koI dahADo. ekabIjAto sAcave vijaya praznakartA A pUchavuM e kaMTrola karyo kahevAya ? dAdAzrI : nahIM, vinaya rAkhIe. banneno vinaya che e to. ame je goThaveluM ne, e vinaya kahevAya. pelo kahe, "huM kahuM te ja tAre zAka lAvavAnuM che', e avinaya kahevAya. ApaNe kahIe ke "tuM ja laI Avaje' ane pachI bUma pADavI teya avinaya kahevAya. e bane vinayamAM rahe ne ! e kahe ke "zenuM zAka lAvuM ?" huM kahuM, "tamane ThIka lAge che. ko'ka dahADo ApaNane jarUra hoya, ke Aje rIMgaNA khAvA che, to bolIeya kharA, ke "bhAI, Aje rIMgaNA lAvajo." paNa pUchavAmAM zuM jAya ApaNe ? praznakartA : ATalo ApaNo haka rahevo joIe. dAdAzrI : haka emanAya rahevo joIe ne ApaNo rahevo joIe. praznakartA : e emano vinaya sAcavatA hatA, tame tamAro vinaya sAcavatA hatA. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 jJAnI puruSa (bhAga-2) dAdAzrI : he, jagata ema jue, saMskAra jue. kahevuM paDe ! ApaNe emanuM keTaluM mAna rAkhyuM ke tamane ThIka lAge che !' praznakartA ane emaNe tamAruM mAna rAkhyuM pUchIne, "zuM lAvIe ?" dAdAzrI : hA, "zuM lAvIe pUchavuM e saMskAra kahevAya, nahIM to uddhatatA thaI jAya. pUche to uddhata thaI nA zake pachI. nahIM to kahe, atyAre kArelA maLe che, khAvuM hoya to khAva', evuM kare. A to pachI kvaoNliTI (jAta) evI ke chalakAtA vAra nA lAge. jJAtIno vyavahAra joIne zIkhe loka praznakartA : emAM thoDoka Igo (aham) che ? dAdAzrI: nahIM, A vyavahAra che, vyavahAra ! praznakartA : paNa ema thAya ne ke mane pUchyuM ! dAdAzrI : nahIM, "mane pUchyuM eno savAla nathI. "mane pUchyuM eno jo Igo hoya ne, to emane kahyuM ke "tamane ThIka lAge te ?" evuM nA boluM chuM. A vyavahAra kahevAya. bahAranA besanArane dekhAya ke kahevuM paDe A ! A bolatA nathI ke "A lAvaje ne A lAvaje' ane emeya kahevuM paDe ke A bahena ATalI uMmare pUche che ! vyavahAra suMdara dekhAya e. Avo vyavahAra ApaNe nabhAvavo joIe. tame vyavahAra baMdha karo to duniyA zuM kahe ke baI gAMThatI ja nathI emane. eTale A viveka jo loko joze ne, to kaheze ke A viveka kevo suMdara che ! kema lAge che tamane ? praznakartA : barAbara che. dAdAzrI : bAkI Igo to hoya ja. Igo to saMsAramAM badhe ja hoya, paNa je Igo sAmAne nukasAna karato nathI, phAyadAkAraka thAya e. hamaNAM tamAre ghera Avo vyavahAra cAlu rAkhyo hoya to bahu suMdara zobhA Ave AmAM, nA rahe bhaI ? e pUche ane ApaNe emane kahIe ke 'tamane ThIka lAge te !" Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] suMdara vyavahAra - "zuM zAka lAvuM?" 183 praznakartA : bIjA lokone mAna ane saMpa dekhAya. dAdAzrI : haM, sAmasAmI prema sacavAya badho. emanA manamAMya ema thAya, ohohoho ! mArI para choDI de che, mArI para keTalo badho vizvAsa che ! ane mArA manamAM ema thAya ke huM dhaNI chuM, e haju eksepTa kare che. A paddhatisara hovuM joIe. paddhatisara nA hovuM joIe ? praznakartA : barAbara, barAbara, bilakula barAbara. dAdAzrI : e vipharyA nathI evuM A lokone khabara paDe ane huMya vipharyo nathI evuMya lokone khabara paDe. praznakartA : e pharyA nathI. eka mANasa phare nahIM ne bIjo viphare nahIM. dAdAzrI : nA, huMya vipharyo nathI. huM vipharuM to to.. A athANuM lAvaje, peluM lAvaje, tyAre vipharelo ja kahevAya ne, mUo ! zuM joIne oNrDara kare che, mUA. zAdI karyA pachI oNrDara hotA haze ? e amane pUche ke "zuM zAka lAvuM ?" tyAre meM kahyuM, 'tamane ThIka lAge che. A vyavahAra amAro cAlu ne loko dekhe ke bhAI, A vyavahAra uttama che Amano ! vyavahAra Amano nyAyamAM che. AmAM besanAraneya zobhA lAge ke kahevuM paDe, A gharano rivAja ! eTale ApaNo vyavahAra bahAra sAro dekhAvo joIe. ekapakSI nA thavuM joIe. mahAvIra bhagavAna kevA pAkA hatA ! vyavahAra ane nizcaya banneya judA, ekapakSI nahIM. loko nA jue vyavahArane ? loko jueya kharA ne rojeya. "roja e bAbata tamane pUche ?" meM kahyuM, "hA, roja pUche." "to thAkI nA jAya ?' kahe che. meM kahyuM, "alyA, zAnA thAkavAnA bA ? kaMI meDA caDhavAnA ke DuMgara upara caDhavAnA hatA te ?" ApaNA beno vyavahAra loko dekhe evuM karo. pUchIne karavuM e vijayI vyavahAra ApaNo lokone ema lAge ke hA, kevo sarasa vyavahAra che ! Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 jJAnI puruSa (bhAga-2) koIne kakaLATa nathI ane sAmasAmI AjJAo le che. e kahe ke "zenuM zAka lAvuM ?" tyAre huM kahuM ke "tamane ThIka lAge te !' ohoho ! keTalA meM emane gAdI upara besADI dIdhA ne ? praznakartA : hA, gAdI upara besADI dIdhA. dAdAzrI : ane emaNe mane gAdI upara besADyo ne ? praznakartA H hA, pUchayuM eTale. dAdAzrI : eTale ApaNo vyavahAra loko dekhe ne, evI rIte emano vyavahAra sudhare. eTale pachI ame evo vyavahAra rAkhelo. lokoneya sAruM lAge ke beu kevA sarasa che ! eTale kAyama sudhI calAvyo meM. vinaya che A jAtano, nahIM to ekataraphI cAlyuM jAya badhuM. e pUche ne ApaNe kahIe, 'tamane ThIka lAge e." jonAra lokaneya ema sAruM lAge ke AmanuMya calaNa che gharamAM ne AmanuMya calaNa che, bannenuM calaNa che. - jJAtInA saMskAronI to vAta ja judI che ! eTale je dahADe nA pUche ne, te dahADe kahyuM, "pAchuM dUdhI kaMI lAvyA ?' tyAre "Aja tamane nA pUchayuM teno guno' kahe. amAre pUchAvavuM nathI, amAre to vyavahAra dekhADavo che. ame koInA dhaNI thavA nathI AvyA ke dhaNIpaNuM bajAvavA nathI AvyA. dhaNI thavAno vAMdho nathI, dhaNIpaNuM banAvavuM eno vAMdho che. ApaNo vyavahAra bahAra duniyA jue evo rAkhavo, vinayavALo ! eTalA mATe bhUla kADhI. bAkI mAre dUdhIno vAMdho nathI. evuM nA hovuM joIe kaMIka vinaya-binaya ? ApaNe tyAM gharamAM vinaya dekhAvo joIe ne ? ahiMsaka vinaya, temAM paisA kharcavAno nahIM. ane bahAravALo sAMbhaLe to kevuM sarasa dekhAya ! loko jANe ke ohoho, A beno vyavahAra keTalo suMdara che ! Aya nobala che ne Aya nobala che ! pUchanAro nobala kahevAya ke nA kahevAya ? potAnuM dhaNIne pUche ene lokavyavahAra nobala kahe ke nA Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] suMdara vyavahAra - 'zuM zAka lAvuM ?" 1 185 kahe ? ane dhaNI ema kahe ke tamane ThIka lAge te lAvo, eTale e nobala kahevAya. te banneno nobala vyavahAra ughADo thAya, e jagata khoLe che. praznakartA : emAM zAMti rahe. dAdAzrI : nA, zAMti rahevA upara nahIM, paNa saMskAra UMcA kahevAya ne ! A jagate joyuM eTale A saMskAra bahu UMcA lAge emane. eTale kAma nIkaLI jAya badhuM enuM. e to ghaNA UMcA saMskAra ! jJAnInA saMskAra to badhI vAta ja judI ne ! vyavahAra te dharma, banne zIkhave dAdA amAro vyavahAra bahu UMco. praznakartA : bahu UMco vyavahAra, dAdA. dAdAzrI : e vyavahAra zikhavADuM chuM ane dharme zikhavADuM chuM, beu. praznakartA : vyavahAra ane dharma banne. dAdA, je vyavahAra ApaNI bukamAM lakhelo che ne, te vAMcIne to lokone ghaNo ja phera paDI gayo. dAdAzrI : haMsa... praznakartA : dAdA, A je buka kharIne sanAtana sukhanI, vyavahAra mATe e badhuM vAMce ne, e ghaNAne game che. dAdAzrI : e pustako vaheMcavAthI A hindustAnanA mANaso sudharI gayA keTalAka to ! ame A saMsAranI bahu sUkSma zodhakhoLa karelI. chellA prakAranI zodhakhoLa karIne ame A badhI vAto karIe chIe. vyavahAramAM kema karIne rahevuM teya ApIe chIe ane mokSamAM kevI rIte javAya teya ApIe chIe. tamane aDacaNo kema karIne ochI thAya e amAro hetu che. have bIjI eka vyavahArika jJAnanI copaDI banAvo. te lokono Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 jJAnI puruSa (bhAga-2) vyavahAra sudhare toya bahu thaI gayuM. ane mArA zabdo che te enuM mana pharI jaze. zabdo mArA ne mArA rAkhajo. zabdo mahIM pheraphAra nA karazo, vacanabaLavALA zabdo che, mAlikI vagaranA zabdo che. paNa ene goThavaNI karavAnI tamAre. mAruM A je vyavahArika jJAna che ne, te to A oNla ovara varlDamAM (AkhI duniyAmAM) darekane kAma lAge evuM che, AkhI manuSyajAtine kAma lAge evuM che. praznakartA : kAraNa ke jIvanamAMthI che ne ! dAdAzrI : hA. basa, sthULavALAne zULa, sUkSmavALAne sUkSma, paNa darekane A kAma lAge. mATe evuM kaMI karo ke lokone helpaphula (upayogI) thAya. meM bahu pustako vAMcyA A lokone madada thAya evA, paNa kazuM bhalIvAra nathI thatuM. e thoDuMghaNuM thAya. AvuM hoya ja nahIM ne ! kyAMthI hoya ? e to manano, "DaoNkTara oNpha mAInDa' hoya to ja thAya. te "AI ema dhI phula DaoNkTara oNpha mAInDa (huM manano saMpUrNa DaoNkTara chuM)." Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] pharI jaIne paNa TALyo matabheda jJAta pachI paNa paDyo matabheda, velDiMga karyuM turata ja praznakartA : jJAna pahelA badhA matabheda kADhI nAkhyA hatA, to jJAna pachI to sAro sumeLa ne ekatA rahI haze ne ? dAdAzrI : nA, jJAna thayA pachI paNa mAre eka phero matabheda paDI gayo hato. vAta kahuM tenI sAheba ? praznakartA: hA, karo, karo. dAdAzrI : tamane gamatuM hoya to karuM AgaLa. praznakartA: eTalA mATe to beThA chIe, dAdAnI vAta sAMbhaLavA mATe to beThA chIe. dAdAzrI : eka vakhata thayo, emAM AbarU jAya ne, nakAmuM saMbhaLAvIne zuM karavAnuM ? praznakartA : AbarU vadhe evuM che, dAdA. dAdAzrI : ema ! jJAna thayA pachI paNa matabheda paDyo. have e eka ajAyabI kahevAya ne ! jJAna thatA pahelA matabheda nahotA, te jJAna thayA pachI thayo. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 jJAnI puruSa (bhAga-2) praznakartA: e kemano ? dAdAzrI : e to eka phero mAre matabheda paDI gayo'to, te ame pAchuM enuM tarata velDiMga (saMdhANa) karI nAkhyuM. te mArI ja bhUla thaI gaI hatI, emanI bhUla nahotI. praznakartA : e to emanI bhUla thaI gaI haze paNa tame kaho cho tamArI thaI gaI hatI. dAdAzrI : nA, paNa emanI bhUla thaI nahotI, mArI bhUla. mAre ja matabheda nathI pADavo, emane to paDe toya vAMdho nahIM ne nA paDe toya vAMdho nahIM. mAre nathI pADavo eTale mArI ja bhUla kahevAya ne ! A Ama karyuM to khurazIne vAgyuM ke mane ? praznakartA : tamane. dAdAzrI to mAre samajavuM joIe ne ! khurazI samaje kAMI ? bolyA eTale phasAyA praznakartA : dAdA, e prasaMga zuM banyo hato ? dAdAzrI : e to eka dahADo mane e jarA pUchavA lAgyA ke "mArA bhAInI moTI chokarI paiNavAnI che, to emane zuM ApIzuM ApaNe ?" emanA bhAInI cAra dIkarIo hatI, te pahelI dIkarInuM lagna thavAnuM hatuM. te mane pUchavA mAMDyA ke "A dIkarIne zuM ApuM ? tyAre meM kahyuM ke "aMdara cAMdInuM je taiyAra hoya, te Apajo ne !" eTale e je meM javAba Apyo, te amAre matabheda paDI gayo tarata. A huM bolyo eTale huM phasAI gayo. have meM emane kaheluM, "mane kazuM pUchavuM nahIM, tamane sahI ja karI ApI che korA kAgaLe. chatAMya mAre kaMIka AvuM pApa bhAgyamAM haze ADuM thavAnuM, te mane pUchayuM emaNe. te AvuM nA pUche to cAle. je Ape te huM "nA" kahuM nahIM. mane pUchayuM eTale pachI mArI akkala pramANe cAluM. emanA jevI mArAmAM akkala kyAMthI hoya ? Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] pharI jaIne paNa TALyo matabheda 189 tyAre mArA manamAM meM jANe kaMI lobha hoya ke game te hoya paNa mane avaLuM sUjhayuM. tyAre meM kahyuM, "cAra dIkarIo che ne emane, to A gharamAM taiyAra vAsaNa che te Apajo." kabATa ughADyuM che emAM kaMI nAnI-nAnI cAMdInI vastu haze AvaDI-AvaDI, paMdara-vIsa tolAnI, ke paccIsa-trIsa tolAnI hoya, amuka cAlIsa tolAnIya hoya. meM kahyuM, "A cAMdInA je paDyA che nAnA-nAnA vAsaNo, te navuM banAvavA karatA taiyAra je cAMdInuM hoya gharamAM te ApI dejo ne ! navuM atyAre moMghAbhAvanuM !" paNa emane vAMko lAgyo mAro zabda eTale pachI mane kahe che, "tamArA mAmAnA dIkarAnI dIkarI paiNe che tyAre to AvaDAAvaDA tATa karAvo cho. eTale Ama ame amArA benA vyavahAramAM "ApaNe-ApaNe karIe, "mArA-tamArA"no bheda nahoto paDato. "A tamArA ne A mArA' evuM nahIM. te "mArA" ne "tamArA thayuM eTale meM kahyuM, A bheda paDI gayo, A bhUla thaI. matabheda kahevAya A. mArA' ke "tamArA' thayuM, te mArI ja bhUla e kahe, 'tamArA mAmAnA dIkarAne tyAM to cAMdInA AvaDA AvaDA tATa Apo cho." eTale "tamArA" ane "mArA' thayuM eTale huM samajI gayo ke A bhUla thaI gaI Aje. A 'tamArA bolyA eTale meM kahyuM, 'AvI banyuM A to, kaLiyugamAM peThA ApaNe. A bheda paDI gayo. A bhAMjagaDa UbhI thaI. A mUrakha banyA." eTale "amArI" ne "tamArI koI dahADo thatI nahIM, matabheda nahIM eTale. "ApaNe" "ApaNuM ja karyA kare, paNa te dahADe "mArI-tamArI e kahevA mAMDyA. eTale huM samajI gayo ke A bhUla thaI gaI. A pakaDAI gayA ApaNe. bahu moTI bhUla thaI gaI. mArA jevo duniyAmAM koI kAco mANasa haze nahIM, ke "amArA ne tamArA karAvaDAvyuM Amane ? eTale strI jAtine kahevAno vakhata Avyo ? "te mArA bhAInAmAM Ama, tamArA mAmAnAmAM Ama !" e bahu ja khoTuM kahevAya. eTale tarata ja mahIMthI ajavALuM thayuM. huM pharI gayo. mANasa pharI jAya ke nahIM ? Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 jJAnI puruSa (bhAga-2) praznakartA : hA, barAbara che. vicAra karatA thaI jAya, ApaNe na kahyuM hoya ne ekAeka A thAya. dAdAzrI : matabheda pADavo nathI chatAM thaI gayo. praznakartA : eTale prakAza paDe enA upara. dAdAzrI : paNa mahIM prakAza paDyo, mahIM pelI sUjha kahe che ne, e sUjha ane prakAza paDyo, te meM emane kahyuM, "mAruM evuM kahevAno bhAvArtha nathI. ene A cAMdInA vAsaNa Apo, paNa ApaNe pelA amArA mAmAnA dIkarIne to vAsaNa ekaluM ApIe, rUpiyA nathI ApatA, Ane pAMcaso rUpiyA rokaDA Apajo ne !' tyAre e kahe, 'tame to bhoLA mANasa cho, evA pAMcaso rUpiyA to apAtA haze ? tyAre meM kahyuM, "tamane ThIka lAge te !" praznakartA: A lUMTavA jevuM che jagate. mane lAge che ke A Akho prasaMga bukamAM mUkavA jevo che. jete matabheda TALavo ja che dAdAzrI : e zuM kahe ke "A mAruM ane A tamAruM." arerere ! AvaDI moTI bhUla thaI ! te huM pharI gayo Akho, mAre je vicAra hato te AkhuM jUThuM ja bolI gayo. meM kahyuM, 'matabheda nathI pADavo, jUThuM bolIza teno hisAba che mArI pAse, enI davAya che. paNa matabheda nathI pADavo." mana tUTI jAya emanuM, te mana para DAgha paDI jAya. have "mArA-tamArA' thayuM, meM kahyuM, "ottArI, A to bhUlyA ApaNe. roja "ApaNA-ApaNA ja vAta kare, "mArA-tamArAnI vAta nahIM." phemilImAM vAta karI to mAruM tAruM hoya ? "tuM AvI chuM ne tuM Avo chuM', e karavAnuM hoya ? eTale huM tarata samajI gayo ke phasAI gayo Aja. eTale huM lAga khoLuM AmAMthI nIkaLavAno. have zI rIte Ane samuM karI levuM ? zI rIte paTTI coDI devI ? lohI nIkaLavA mAMDyuM eTale paTTI zI rIte coDavI, ke lohI baMdha karI devAnuM. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] pharI jaIne paNa TALyo matabheda 191 jene matabheda nathI karavo, tene matabheda kema TALI zakAya enuM jJAna enI meLe kudaratI rIte utpanna thAya. eTale A badhA niyamo hoya che. ane jene TALavo nathI, te ene "thAya ja kahe che. kema nA thAya ? kahe che. "e AvuM kema bole ?" eTale pachI aMdhe aMdhAruM cAlyA kare. jene matabheda TALavo che, e TALI zake che. amAre trIseka varSa pachI hIrAbA joDe matabheda nathI paDyo. te pahelA paDelo, te enA anubhavathI zodhakhoLa karelI, ke A matabhedamAM naryuM duHkha ja che. chatAM eka dahADo paDI jato hato, te meM sAcavI lIdho'to. matabheda paDavA nahIM dIdhelo. koI dahADoya huM paDavA dau nahIM ne, ane emanIya IcchA nahIM matabheda pADavAnI. paNa prakRti baMdhAI gayelI hoya ne ! duHkha na thAya mATe AkhA pharI ja gayA praznakartA: A matabheda paDavAnI uMmarano piriyaDa (samayagALo) kayo hoya, dAdA ? A matabheda kaI uMmaramAM vadhAre paDe ? dAdAzrI : paiDapaNamAM vadhAre paDe. 'tAruM ThekANuM nathI, tuM Ama nahIM.' DosA-DosI bahu laDhe, mUA. matabheda to kapaTa karIneya TALavo joIe. kAraNa ke matabheda TALavAthI sukha utpanna thAya ne ! tyAM satnuM pUchaDuM pakaDI nA rakhAya. tema huM pharI gayo ! meM kahyuM, "mAruM evuM kahevAnuM nathI. A cAMdInuM vAsaNa Apo ne bIjA pAMcaso eka rUpiyA rokaDA Apo ne !" tyAre kahe, "eTalA badhA apAtA haze ?" meM kahyuM, "A ApaNo matabheda UDI gayo have." mane kahe che, "tamAruM to mana ja AvuM ne AvuM rahyuM. badhuM Apa-Apa karo cho, eTalA badhA apAtA haze ?" tyAre meM kahyuM, 'tamane ThIka lAge eTalA Apajo." jo ApaNo matabheda UDI gayo ne ! matabheda nahoto pADavo. juo, jItI gayo ne ! nIkaLI gayo ne bahAra ! eTale jJAnI puruSe jUThuM nA bolavuM joIe toye pharI gayo te dahADe, A matabheda nA paDe eTalA mATe. amArA beno vAMdho paDI jAya ne emane duHkha keTaluM badhuM thAya ! eTale pachI huM pharI gayo. meM kahyuM, Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 jJAnI puruSa (bhAga-2) nA, ema nahIM, huM evuM kahevA mAgato nathI. huM to ema kahevA mAguM chuM ke A vAsaNa Apajo ne pAMcaso rUpiyA rokaDA Apajo." "haM.. tame to bhoLAnA bhoLA rahyA, pAMcaso apAtA haze ?' kahe che. tyAre meM kahyuM, 'tame jANo have. eTale mAre pelo matabheda UDI gayo. mAre je matabheda UDADavo hato e UDI gayo, pachI bhale Apo ke nA Apo. eTale e kahe che, "mAre to cAra bhatrIjIo che. ekane AvuM pAMcaso ApuM to badhe vAreghaDIe ApavA paDe ne ?" meM kahyuM, 'tamane ThIka lAge che.' matabheda TaLyo te TharyA bhoLA 'tamArA mAmAnA dIkarAnI dIkarI paiNe ne, tyAre cAMdInA tATa Apo cho" evuM bolyA eTale huM samajI gayo ke A mUrakha banI gayo Aje huM. vAta zuM kahevA gayA ne thaI gayuM zuM A ? eTale meM kahyuM, huM evuM kahevA nathI mAgato. mArI vAta sAMbhaLo tame. huM ema kahevA mAguM chuM ke rokaDA pAMcaso Apajo ane uparathI A vAsaNa Apajo." "eTalA badhA rUpiyA apAtA haze, pAMcaso rUpiyA ? cAra choDIo che ene to. tame bhoLA ne bhoLA rahyA' kahe che. jo matabheda chUTI gayo ne paNa ? matabheda paDavA nA dIdho ne UlaTuM emaNe mane kahyuM ke "tame to bhoLA cho !" A to mArA' bhAIne tyAM tame ochuM Apo cho, e vicAro emanA manamAM pesatA hatA, tene badale emaNe ema kahyuM ke "ATalA badhA nA apAya !" pachI meM kahyuM, 'to tamAre jeTalA ApavA hoya eTalA Apajo. cAreva bhatrIjI ApaNI choDIo che !" eTale khuza thaI gayA. "deva jevA che' kahe che ! jo paTTI mArI dIdhI ne ! huM samajuM ke ApaNe pAMcaso kahIe to Ape evA mANasa nathI A ! eTale ApaNe emane ja kabajo soMpI do ne ! huM svabhAva jANuM. huM pAMcaso ApuM to e traNaso ApI Ave. eTale bolo, mAre sattA soMpavAmAM vAMdho kharo ? praznakartA : nA, kaMI vAMdho nahIM. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] pharI jaIne paNa TALyo matabheda 193 dAdAzrI : eTale meM kahyuM, "A pAMcaso eka ne bIjuM A Apo.' tame bahu bhoLA, AvuM apAtuM haze ? ene to cAra choDIo che." meM kahyuM, "have jItyA ApaNe.' bhoLA kahyuM ke tarata huM jItyo. paNa jItI gayo te dA'De. nahIM to matabheda paData to kharekharo paData. "mAruM" ne tamAruM' ane AMTI hau raheta. bhale bhoLo kaho paNa amArI gADI to cAlI ApaNe A have ApaNI gADI UbhI nA rahI, cAlavAnI thaI. nahIM to gADI cha kalAka UbhI raheta. praznakartA : e gADI UbhI raheta ke vipharata ? dAdAzrI : nA, viphare-biphare nahIM, UbhI rahe. e pAMca-cha kalAka sudhI moDhuM caDhAvI de. paNa eya moTuM jarA tAnamAM AvI gayuM pharsTaklAsa. 'tame bhoLA ne bhoLA, cAra-cAra choDIo che ene to kahe.. praznakartA : darekane pAMcaso ApavA jaIe... dAdAzrI : hA, ekane pAMcaso ApIe to bIjI badhIne pAMcaso ApavA paDe ne ! "pAMcaso ApI ne tamane ThIka lAge te vAsaNa Apajo" kahyuM. mAro bhAva evo ke pAMcaso-pAMcaso Ape toya zuM vAMdho, ApaNe zuM khoTa jatI rahevAnI ? A to AjathI vIsa varSa pahelAnI vAta karuM chuM. praznakartA : barAbara. dAdAzrI : e kahe, 'tame bhoLA ne bhoLA rahyA." bhale bhoLA kaho ke je kaho e, paNa amArI gADI cAlu thaI ne ! prakRti to oLakhIe te 'tame bhoLA ne bhoLA rahyA." meM kahyuM, "pahelethI bhoLo chuM. tamane je ThIka lAge te Apajo." jo matabheda maTI gayo ne ! ane A pustakamAM AvyuM, te pustako loko vAMce, tyAre kahe, "hA, amAre evuM thayuM hatuM." Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 jJAnI puruSa (bhAga-2) praznakartA : bA hajuya kahe che ke "hA, evuM thayuM hatuM.' dAdAzrI : loko dekhADI Ave, "A AvuM thayuM hatuM ?" tyAre kahe, hA, evuM thayuM hatuM. kahe che, "emanA mAmAnA dIkarAne tyAM AvaDA tATa Ape." meM kahyuM, "pAMcaso rUpiyA rokaDA Apajo." huM jANuM ke apAvAnA nathI emanAthI. mArI sAcA dilanI IcchA kharI. te bAra mahine betraNa vakhata che te vaDodarethI muMbaI Ave to eroplenamAM Ave eTalI mArI IcchA kharI, paNa dasa-paMdara vakhata Ave to nA kahI dauM. paNa emane to huM Aja paMdara varSathI ke ke' karuM , 'tamAre jyAre jyAM eroplenamAM javuM hoya to chUTa', huM jANuM ne javAnA nathI to pachI mAre zuM karavuM che ? "e plenamAM ja javAnuM tamAre." "haM... mAre plenamAM nathI javuM, tame jajo." te eka phero ahIMyA Avyo tyAre mane mUkavA AvyA hatA, phakta plenamAM eTaluM ja, ame plenamAM gayA hatA basa. e bAkI Ama bese nahIM. ApaNe kahIe toya nA bese. prakRti nA oLakhIe ApaNe ? prakRti oLakhIe ne ! praznakartA: kharuM. dAdAzrI : prakRti oLakhI lIdhelI ke A prakRti AvI che. eTale ApaNe DhoLIzuM toya vAMdho nahIM Ave. ApaNe DhoLIzuM to te useDI leze. paTTI mAratA zIkhavuM paDe che eTale huM to e dahADe chUTI gayelo. nahIM to te dahADe bhUlamAM sapaDAta. 'tamArA mAmAnA dIkarA" evuM bolyA. eTale "amAruM ne tamAruM evuM bolAya? ApaNe vana phemilI, "amAruM-tamAruM', "AmacA-tumacA bole, pachI rahyuM ja zuM tyAre ? eTale amAre matabheda nahIM paDelo koI dahADo pachI ! praznakartA : hiM, have e vAta zIkhI gayo chuM. dAdAzrI : nA, paNa AvuM samajavuM nahIM paDe, bhaI ! jIvana jIvavAnI kaLA to samajavI paDe ne ? eTale pachI mane kahe che, "tame to bhoLA Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] pharI jaIne paNa TALyo matabheda 195 cho, evA pAMcaso apAtA haze ?" meM kahyuM, "ApaNo hisAba patI gayo badho. jo ApaNe saMdhAI gayuM. A lohI nIkaLyuM kharuM ApaNAthI, paNa pAchuM paTTI lAgI gaI. evuM nA zIkhavuM joIe, bhaI ? praznakartA: paNa tyAM to ahaMkAra Ave ne, huM dhaNI, mAruM kemanuM nIcuM paDavuM joIe ? dAdAzrI : mUA, tuM dhaNI ? dhaNI to kevo nobala hoya ! AvA hotA haze ? bodhakaLA-jJAtakaLA badhIya kaLAthI sAbUta praznakartA : tame pharI gayA ke tame DhIluM mUkyuM ? dAdAzrI : meM DhIluM nathI mUkyuM, e mArI bhUla ja thaI. AvuM kema thAya ? "mArI-tArI' thatuM haze ? emaNe mane 'tamArA mAmAnA dIkarAne tyAM AvaDA moTA tATa' evuM kahyuM ke mane thayuM, huM evuM kevuM bolyo ke e "mArI-tArI' bolyA ? mane mArI bhUla samajAI, ke ohoho ! AvaDI moTI bhUla karI meM ? saMsAramAM nIvaDelo mANasa AvuM bole ? paNa te tarata meM bhUla bhAMgI. amane AvaDI jAya tarata. te DhIluM mUkeluM nahIM, bhUla mArI ja hatI. praznakartA H Ape sudhArI lIdhuM ema kahevAya ? dAdAzrI : hA, sudhArI lIdhuM. AvuM vAsaNa Apajo evuM kahevA gayo, tene badale A huM Akho pharI gayo. eTale meM pAMcaso ApavAnA kahyA, ane e to mArA khyAlamAM ja hoya ke huM pAMcaso rUpiyA kahIza to e mane zuM kaheze. samaja paDIne ? eTale rUpiyA bhelADavA nathI beTho. mAre to matabheda pADavo nathI ne rUpiyA bhelADavA nathI. A to aNasamajaNa UbhI thavA devI nathI. praznakartA eTale sAcavI lIdhuM. dAdAzrI : hA, A mArI bhUla thaI e khullI karI meM. huM samajI Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 jJAnI puruSa (bhAga-2) gayo ke A bhUla thaI. koI dahADo AvuM banyuM nathI ne eksiDanTa thayo Avo ! meM jANyuM ke A mArI" ne "tamArI thaI, mATe A gharamAM ApaNo have chuTakAro thaI gayo. "mArI-tamArI ? tamArA mAmA...", le ! te ApaNe evuM kevuM bolyA ke emane A bolavAno vakhata Avyo ! paNa te breIna amAruM bahu pAvaraphUla (zaktizALI), bahu bodhakaLA hoya amArI pAse, bodhakaLA-jJAnakaLA, badhI kaLAothI sAbUta hoIe. tarata ja breIna kahe ke rUpiyA pAMcaso ApI dejo. tyAre e kahe, "tame bhoLA cho !' eTale A to bhUla amArI ne phasAyA tame, evuM samajI jaIe. praznakartA : je tUTavAnI taiyArImAM hatuM, e sAMdhI lIdhuM dAdAe ane pAchuM rAjI karIne. harAvyA sivAya jItyA dAdAzrI : jo phasAyA paNa nIkaLI gayA ne kAdavamAMthI.... praznakartA : tame vANiyA buddhi vAparI ne ? dAdAzrI : hA, bhUlyo ne pharI gayo. pharIne paNa matabheda nA paDavA dIdho. emanA manane duHkha nA thAya evuM karyuM. pachI emaNe kahyuM ke "tame to bhoLA ne bhoLA rahyA kAyama, bhoLA cho tame." je mAruM biruda hatuM bhoLAnuM, te emaNe ApI dIdhuM pharI, "bahu bhoLA' kahe. to meM kahyuM, pahelethI ja chuM ne, AjathI chuM ? paNa jItyA ApaNe. emane harAvyA sivAya ApaNe jItyA. emane harAvyA hoya to emanuM moTuM paDI jAya, paNa emanuM moTuM paDI nathI gayuM. A to emanI aNasamajaNathI bolyA. nahIM to nA bole AvuM. e jANe ke bhoLA che ne, eTale bhoLA che' bolyA. koI paNa raste matabheda nA paDAya game te rIte paNa A matabheda paDyo te kADhavo paDe ne ! pachI pharI matabheda nathI paDyo. matabheda kema paDavo joIe ? emane keTaluM Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] pharI jaIne paNa TALyo matabheda duHkha thAya bicArAne ! ane huM samajaNavALo kyAre ke emane duHkha nA thAya tyAre. nahIM to huM matabheda pADuM tyAre hUto ne hUtI beu sarakhA ja ne ! huM matabheda pADuM eTale mArAmAM jo vaeNlyU (kiMmata) nA hoya to emanA jevuM ja thayuM ne mane to. 197 koI paNa raste matabheda nA paDAya. hajAra rUpiyA jatA hoya eka matabhedanI pAchaLa to e hajAra leTa go (jatA) karavA. ane loko cAra AnAnA kapa-rakAbI mATe matabheda pADe, e bhUla nA kahevAya ? matabheda to bahu kiMmatI vastu che, Akho matano bheda. jene ApaNe hAtha Apyo, hajAro mANasanI rUbarUmAM corI vacce, 'AI praoNmisa TU pe (huM vacana nibhAvIza)' kahyuM, tenI ja joDe AvuM ? tyAM to be hajAra jatA hoya toya nA bolavuM. badhuM javA do ne ! be hajAra jaze paNa matabheda to nahIM paDe. ane te be hajAra javAnA nathI, vyavasthitanA hAthamAM che sattA. pAcho huMya kaMI kAcI mAyA nathI. mArI buddhithI ema lAge ke be hajAra jAya che paNa vyavasthita javA deze to jaze ne ! eTale ame to choDI daIe. zuM ? tamAro zuM mata Ave ? praznakartA : zenI bAbatamAM ? dAdAzrI : keTalA rUpiyA hoya to matabheda javA devo e kaho. praznakartA : rUpiyAne ne ene zuM saMbaMdha ? matabheda ja nA paDavo joIe ne ? dAdAzrI : nA paDavo joIe paNa ApaNe ema mAno ne ke enI kiMmata hajAra rUpiyA jeTalI samajIe, to ApaNe bahu sAcavIne vAparIe ke nA vAparIe ? A to enI kiMmata ja samajAI nathI ne ! enI kiMmata A hajAra rUpiyA jeTalI che. zAthI huM kiMmata mUkuM chuM ? kiMmata samajAze to ochuM thaze. tamane samajAyuM ? praznakartA : hA, barobara. dAdAzrI : tame kiMmata enI jANo ke hajAra rUpiyAnuM nukasAna Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 jJAnI puruSa (bhAga-2) jAya, to hajAra rUpiyA khAtara tame matabheda paDato hoya toya nahIM pADo. kAraNa ke e naphA-nukasAnamAM to bahu taiyAra hoya che buddhi. buddhino dhaMdho zuM ? ke napho-nukasAna ja joyA karavuM, zemAM napho ne zemAM khoTa ! A satsaMga helpa kare evo che ke badhAne ? mahAtmAo : hA, hA. dAdAzrI : bhAI, tamane kemanuM lAgyuM ? A nakAmI bhAMjagaDa ! emaNe dhAreluM che e ApavAnA che. ApaNe kakaLATa mAMDIe emAM zuM svAda Ave? ane e pArTanara nahIM ApaNA gharanA ? bhAgIdAra nahIM ? ApaNe nA hoIe to koNa mAlika ? haM. te pachI have enI joDe ApaNe kakaLATa karIe kema poSAya ? kakaLATa ochA thaze kharA A vAkyothI ? zuM kahe che ? praznakartA H hA, bilakula jAya. dAdAzrI : A zI bhAMjagaDa vagara kAmanI ? ApaNe laI javuM nahIM ne A vagara kAmanA kakaLATa ! emane moTuM caDe to ApaNane game nahIM. e sAruM lAge baLyuM ? ane A badhA loko jue toya zuM jue ke hIrAbA kema Ama du:khI dekhAya che ? ane nahIM vasAtamAM kazuM. ane vasAta hoya toya zuM thaI gayuM ? ApaNe ApaNI meLe samajavAnuM, ApaNuM ghara calAvavAnuM, kaMI ko'ka calAvI Ape nahIM. ane lokonI buddhithI ApaNe cAlIe to lokomAM vagovAIe. ane Avato bhava bagaDe ApaNo. eTale Avato bhava sudhAro. "samaya varte sAvadhAna'no artha samajAve jJAtI badhAnI hAjarImAM sUryanArAyaNanI sAkSIe, goranI sAkSIe paiNyo tyAre gore sodA karyA ke "samaya varte sAvadhAna" te tane sAvadha thatAMya nathI AvaDatuM ? samaya pramANe sAvadha thavuM joIe. gora bole che, "samaya varte sAvadhAna." te gora samaje, paraNanAro zuM samaje ? sAvadhAnano artha zuM ? tyAre kahe "bIbI ugra thaI hoya tyAre tuM Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] pharI jaIne paNa TALyo matabheda 199 ThaMDo thaI jaje, sAvadha thaje." have beu jaNa jhaghaDe to to pADozI jovA Ave ke nA Ave ? pachI tamAzo thAya ke nA thAya ? ane pAchuM bheguM nA thavAnuM hoya to laDho. are, vaheMcI ja nAkho ! tyAre kahe, "nA, kyAM javAnuM ?" jo pharI bheguM thavAnuM che, to pachI zuM karavA laDhe che ? ApaNe evuM cetavuM nA joIe ? strI jAti jANe evI che ke e nA phare, eTale ApaNe pharavuM paDaze. e sahaja jAti che, e phare evI nathI. brAhmaNa kahe, 'samaya varte sAvadhAna" te mUo samaje nahIM pAcho, e sAMbhaLato ja nathI. alyA mUA, ATaluM to sAMbhaLa, sarasamAM sarasa vAkya che, ke "samaya varte sAvadhAna." e jo bahu ciDhAI gaI hoya, ane ApaNeya ciDhAIe, to zuM rahe pachI ? eTale samaya vartavo paDe. e ciDhAyelI hoya ne ApaNuM mahIM magaja UnuM thayuM hoya to pANI reDI Aya upara, bAtharUmamAM jaIne. ene TADhuM pADI daIe, nahIM to savAramAM veza thAya badho. ane te ghaDIe rAte jamaNa ja bagaDe ne ! "samaya varte sAvadhAna !" zabda bahu UMco che. A hindustAnamAM kahevAmAM Ave che. brAhmaNo lagna vakhate bole che, "samaya varte sAvadhAna " paNa A koI sAMbhaLato-karato nathI, huM. enA bApanA sama jo sAMbhaLato hoya to. ene to vahumAM ne vahumAM ja citta. "mArI vahu, mArI..." jANe jatI rahevAnI hoya ne ! "samaya varte sAvadhAna' zabda bahu suMdara che ! A samaya varte sAvadhAna eTale chellA prakAranI jAgRti. samaya eTale samaye samaye jAgrata. samaye samaye sAvadha rahevAnuM. paiNatI vakhate kahe che, "samaya varte sAvadhAna." te mahArAje kharuM kahyuM, jevo samaya Ave, evuM sAvadha rahevAnI jarUra, to ja saMsAramAM paiNAya. e jo uchaLI gaI hoya ane ApaNe uchaLIe to asAvadhapaNuM kahevAya. e uchaLe tyAre ApaNe TADhe pADI devAnuM. sAvadha rahevAnI jarUra nahIM ? praznakartA : barobara che. dAdAzrI : te ame sAvadha rahelA. phATa-bATa paDavA nA daIe. phATa paDavAnI thaI ke velDiMga seTa cAlu pAchuM. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 jJAnI puruSa (bhAga-2) game tema karIneya gADuM ge pADI daIe juo, A mAre matabheda paDato hato, paNa kevo sAcavI lIdho pharI jaIne ! saravALe matabheda nA paDavA dIdho. chellA cAlIsa-pistAlIsa varSathI amAre nAmeya matabheda nathI thayo. bA paNa devI jevA che ! matabheda koI jagyAe ame paDavA nA daIe. matabheda paDatA pahelA ja ame samajI jaIe ke AmathI pheravI nAkho, ne tame to DAbuM ne jamaNuM be bAjunuM ja pheravavAnuM jANo ke AmanA AMTA caDhe ke AmanA AMTA caDhe. amane to sattara lAkha jAtanA AMTA pheravatA AvaDe. paNa gADuM rAge pADI daIe, matabheda thavA nA daIe. ApaNA satsaMgamAM vIseka hajAra mANaso paNa amAre koI joDe ekuMya matabheda nathI. judAI mAnI ja nathI meM koInI joDe ! matabheda tyAM aMzajJAta, vijJAna tyAM sarvAzajJAta matabheda paDyo to huM jJAnI zAno ? tAre matabheda pADavo hoya toya nA paDavA dauM. tuM Ama pharuM tyAre huM Ama pharuM. tuM Ama pharuM to huM Ama. kAraNa ke amArI jAgRti, evara jAgRti hoya. rAtre, covIse kalAka jAgRti. ughADI AMkhe UMdhyA kare che A AkhuM jagateya. tamArA baoNsa, badhAya ughADI AMkhe UMghe che. tame kahetA ho to kahI ApuM ane pachI kahyuM, "eksaplenezana mAgo." pahelA kahI ApuM, A pIrasI ApuM ane pachI kahyuM, "AI vonTa TU eksaplena yU (huM tamane samajAvavA mAMgu chuM)." kaMI gamyuM nahIM, nahIM to ATalA badhA kapaDAM dhovAnA kyAre pAra Ave te ? eTale A mazInamAM ghAlyA ke pAra ! jyAM matabheda che tyAM aMzajJAna che ne jyAM matabheda ja nathI tyAM vijJAna che. jyAM vijJAna che tyAM sarvAza jJAna che. "senTaramAM (madhyamAM) bese to ja matabheda nA rahe, tyAre ja mokSa thAya. paNa DigrI upara beso ne "amAruM-tamAruM rahe to eno mokSa nA thAya. niSpakSapAtIno mokSa thAya. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] pharI jaIne paNa TALyo matabheda 201 samakitInI nizAnI zuM? tyAre kahe, "gharanA badhA UMdhuM karI Ape toya pote chatuM karI nAkhe. badhI bAbatamAM chatuM karavuM e samakitInI nizAnI che. ATaluM ja oLakhavAnuM che ke A "mazinarI' kevI che, eno 'phayUjha' UDI jAya to zI rIte "phayUjha" besADI Apavo. sAmAnI prakRtine "eDajasTa thatA AvaDavuM joIe. amAre jo sAmAno 'phayUjha" UDI jAya toya amAruM eDajasTamenTa hoya. Ama emanI mahIMvALA bhagavAta thayA rAjI have mAre to sityotera pUrA thavA AvyA ane gharamAM amAre hIrAbAne che te paMcotera pUrA thavA AvyA paNa amAre pistALIsa varSathI matabheda ja nahIM koI dahADo. atyAreya e saMbhAra saMbhAra karatA haze. "lokonuM bhaluM karIne Avo', kahe che. zuM kahe che ? have calAtuM nathI emanAthI A page, eka page che te A pakSAghAta jevI asara che. te Ama besI rahe kharA Akho dahADo. te hAtha Ama Ama thaI jAya. emanAthI saMDAsa javAya nahIM paNa koI dahADoya bUma nathI pADI ke mane duHkha thAya che te ! tyAMthI kAgaLo Ave, hIrAbA hasatA ne hasatA dekhAya che, evA ne evA. ane matabheda to amAre pistALIsa varasathI paDyo nathI koI divasa. e premathI pachI je emanAmAM rahelA bhagavAna mArI para eTalA badhA khuza thaI jAya ke tame je mAgo e phaLa ApuM, kahe. ane bhagavAna tamArI pAse ja che, cheTA nathI gayA. emanAmAM bhagavAna rahelA che. tamArA bhagavAna tamane na Ape paNa emanA bhagavAna tamane Ape. tamArA bhagavAna emane Ape. tamAruM DIliMga (vyavahAra) che e para AdhAra. ane bhagavAna kaMI Apato-leto nathI. enuM phaLa have evuM Ave che ke tame jo AvI rIte ene duHkha na Apo to enuM phaLa AvuM ja Ave. ejhekTalI A to sAyanTiphika vAta karuM chuM. ahIM samajAvavA pUratuM nathI A vAta. sAyanTiphikalI, vaijJAnika dhoraNanI vAta karuM chuM. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 jJAnI puruSa (bhAga-2) pustako ja anubhavatA, karAve anubhavajJAna saMsAramAM badhI rIte nATaka bhajavatAya paNa bojA rahita rahI zake che, evuM ApaNuM vijJAna kahe che. ane te mane joI zake che, badhI rIte rahuM chuM chatAMya bojA rahita. hIrAbAnI khabara levA nathI javuM paDatuM amAre ? emane roja vidhi karAvavA javuM paDe amAre. pachI pUchavuM paDe ke tamArA bhAInI dIkarIne zuM ApavuM? Ane zuM ApavuM ? meM kahyuM, ekaso eka ApuM ? to kahe, "nA, agiyAra ja Apajo.' eTale emanI pAse ja kahevaDAvuM, huM zuM karavA bhAMjagaDamAM paDuM ? nyAya emano che te. mane pahelethI lAgelA, A nyAyAdhIza tarIke bahu sArA che. mArA karatA nyAya sAro kare ema che. ane emanA manamAM ema lAge ke mAruM kaheluM mAnyuM. emane so ApavAnA hatA, paNa meM agiyAra kahyA te agiyAra ja mAnyA. tyAre jo be prakArano AnaMda thAya ! te A pustakamAM AveluM hoya badhuM. A badhI amArI vigato lakhIe pustakomAM. loko badhAne anubhava thAya ne, bicArAne ! muzkelI ochI thAya ne ! Aja paMdara-vIsa varSathI boluM chuM, eka zabdaya A kamajare, eLe javA detA nathI. A Tepa rekarDa thayA ja kare, e pustako badhA chapAyA ja karavAnA. bhAI, tamane samajAI mArI vAta ? eTale A vigata A jJAnI puruSa phoDa pADI zake. bAkI zAstromAM Ano phoDa hoya nahIM. zAstromAM to zabdarUpa jJAna che. zabda samajyA? mULa vastu sUkSmatama che ane zabdo sthaLa che. zabdo kevA che ? sthaLa. ane vAta sUkSmatama hoya che. ame eTaluM lakhIe ke bhAI A kreDiTa judI, Ama judI. pustakamAM zabda to A mUkAyA paNa enI aMdara zuM kahevA mAge che te nA Ave. varNave hakIkata jema che tema eTale eTalo matabheda paDyo hato ane te meM pustakamAMya chApI dIdhuM che. huM to jema chuM ema kahI dauM, mAre "no sikrasI (koI guptatA nahIM)." sikrasI nA hoya, opana Tu skAya (khullaMkhulluM). rAtre ke divase, Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] pharI jaIne paNa TALyo matabheda 'enI TAIma opana Tu skAya.' ane 'enI TAIma' tame amane Tenzana rahita joI zakazo. 'enI TAIma vidhAuTa enI Tenzana.' ane Tenzana gaye, mukti thaI jAya. evA Tenzanarahita puruSane juo to tamAruM Tenzana jAya, ane Tenzana jAya to mukti thAya. e ja TenzanavALo hoya to ApaNane zukkaravAra kyAre vALe ? eTale zukkaravAra vaLe nahIM ane zanivA2 thAya nahIM, 'evarI De Ijha phrAyaDe (da22oja zukka2vA2).' jyAre juo tyAre phrAyaDe ne phrAyaDe dekhAtuM hoya. 203 covIseya kalAka Aja satyAvIsa varSathI mane Tenzana thayuM nathI koI dahADo. meM Tenzana joyuMya nathI. ane tema tame paNa thaI zako cho. je huM thaI zakuM eTalI tamArAmAM zakti che ja ! tamArAmAMya pAra vagaranI zakti che ! akasIra davA kADhe roga anaMta avatArato eTale Avo eka matabheda paDI gayo'to. te pachI nathI paDyo. eTale A thoDI gharanI vigatoya kahI tamane. gammata Ave, joDe AnaMda thAya, potAnAmAM zakti vadhe. potAne vicAro thAya ke ApaNeya thoDuMghaNuM A pramANe karIe. jANavAthI pachI karavAnuM thAya ne, sAheba ! Amane to bahu gamI gaI mArI vAta. praznakartA : hA, dAdA. vyavahAranI aMdara ApanI A bodhakaLA to bahu upayogamAM Ave che. dAdAzrI : hA, eTale A dAkhalA ApyA che ne ! e dAkhalA eTalA badhA suMdara lAge lokone, e dAkhalAthI badho pheraphAra thaI jAya ! anaMta avatArano roga eka avatAramAM ja kADhavAno che. kevuM ? roga keTalA avatArano che ? praznakartA : anaMta avatArano. dAdAzrI : ane eka avatAramAM kADhavA mATe davA joIe ke nA joIe ? kevI davA joIe ? Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 jJAnI puruSa (bhAga-2) praznakartA : akasIra. dAdAzrI : eya kyAreya phUTI nA nIkaLe evuM rasAyaNa joIe. evuM A rasAyaNa che. (dAdA-hIrAbA sAthe vAto eTalA badhA nA apAya nIrumA : pelo lagnano cAMdInA vAsaNano prasaMga che ne, bA bahu sarasa kahe che, dAdA tamArA karatAya sarasa. dAdAzrI: hA, e to e jANe ne ! nirumA kaho bA, zuM thayuM hatuM, e amane badhAne kaho. hIrAbA e to thayuM'tuM, emane tyAM tarasALI vadhAre Ape ane jAMbuve nA Ape. eTale meM kahyuM, ke "cAMdInA vAsaNa ne A Apo cho tyAM tarasALI ane ahIM to kazuMya nathI ApatA." nIrumA H hA, pachI ? hIrAbA : dAdA kahe, ke "je ApavuM hoya te Apo.' dAdAzrI : nA, meM kahyuM, 'pAMcaso rUpiyA Apo ne A Apo." tyAre kahe, "eTalA badhA apAtA haze ? tame to bhoLA ne bhoLA rahyA, emane cAra choDIo che." hIrAbA : cAra choDIo che emane. dAdAzrI : meM kahyuM, "rokaDA pAMcaso Apo ne !" zuM khoTuM hatuM bhAI ? A vAsaNa badhA upara to. nirumA : e to hajuya kahe che, "pAMcaso nA apAya.' dAdAzrI : pAMcaso apAya nahIM ? hIrAbA : nA apAya. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] pharI jaIne paNa TALyo matabheda dAdAzrI : emAM zuM ? ApaNo bhaI ja che ne, vAMdho zo ? hIrAbA : bhaI che eTale kaMI, bhaI to na le. dAdAzrI : che buddhi koInA bApanI ? ApavAnuM kahyuM toya nathI ApatA, eTale e cokkasa keTalA haze ? tyAre huM bhoLo keTalo hoIza ! praznakartA : tame jANo cho ke huM AvuM kahIza eTale ApavAnA ja nathI, AvuM ja kaheze. 205 dAdAzrI : ane mane to Ape temAMya vAMdho nahIM. huM to pahelethI vyavasthitane mAnavAvALo. apAI gayuM e vyavasthita che. jhaghaDo zuM karavA kare ? nIrumA : jhaghaDo-baghaDo karo kazo ? hIrAbA : jhaghaDo zuM karavA kare ? nIrumA : nahIM ? bahu pAkA che bA. jhaghaDo koI dahADoya nathI karyo. dAdAzrI : jhaghaDIne zuM kADhavAnuM ? lokone tyAM jhaghaDAM joyelA eTale samajaNa to paDe ja ne ke baLyuM, AmAM majhA nathI evuM. ADozIpADozImAM nahotA thatA ? e joyelA badhA. hIrAbA : hA, pADozIone to bahuye thatuM hatuM. dAdAzrI : pAchA ene choDAvavA javuM paDe. hIrAbA : hA, mAre choDAvavA javuM paDe. dAdA kare te cAle, mAre tA cAle dAdAzrI : A badhAnI IcchA evI ke eka phero bA dAdAnI joDe jhaghaDo kare to sAruM. nIrumA : hA, bA, bahu majhA paDe amane. jhaghaDo karo ne, eka dahADo tame. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 jJAnI puruSa (bhAga-2) hirAbA : hove, thato haze ? nIrumA : dAdA kare to? hIrAbA dAdA kare te cAle, mAre nA cAle. nIrumA (dAdAne) : meM kahyuM, dAdA kare to ? to kahe, 'dAdA kare to cAle, paNa mAre nA karAya." dAdAzrI: ame nA karIe. AvA devI jevA mANasa, kazuM kahevAtuM haze ? Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] dAdA bhoLA, hIrAbAmAM kapaTa ? hIrAbA kahe, "kapaTa to hoya ja' praznakartA: dAdA, hIrAbAe tamane bhoLAnuM sarTiphikeTa (pramANapatra) ApyuM tenI vAta karo ne. dAdAzrI : hIrAbA amane kahe ke "tame to bhoLA cho, Ama cho." kahyuM, "tame to A sarasa khoLI kADhyuM, nahIM to mane khabara ja nahotI A to." emaNe zodhakhoLa karI tyAre mane khabara paDIne ke bhoLo chuM evuM. eTale emane kahyuM ke "tame zodhakhoLa bahu sArI karI. mane gamI A vAta." praznakartA : dAdA, hIrAbA kapaTa kare kharA ? dAdAzrI : eka dahADo meM pUchayuM, 'tame to sIdhA mANasa, koI dahADo kazuM UMdhuM-chatuM karavAnuM nahIM ne ? tamArAmAM to kazuM kapaTa nahIM hoya ne ? tame vadhAre paDatA saraLa hazo.' to kahe, 'tame nA jANo, ame to badhuM karIe. tame to bhoLA rahyA, tamane khabara nA paDe." meM kahyuM, "have bhoLAmAM thoDoka mAla ochoya hoya." tyAre kahe, "nA, mArAmAMya kapaTa kharuM. e huM jANuM, tamane nA khabara paDe che. e mULathI hoya che A vasamuM." kAraNa ke e jAti ja kapaTavALI. koI ochA, to koI vadhAre paNa e kapaTa to hoya ja haMmezAM. strI jAti e ema ne ema Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) prApta nA thAya, e to bahu moTuM InAma che. puruSone thavuM hoya toya nA thavAya. sADI paheravAthI kaMI thaI javAya ? kapaTa joIe, kapaTa. ane puruSane kaMIthI AvaDe bicArAne ? bicArA bhadrika loka ! 208 eka dahADo meM kahyuM, 'A bIjI strIo jUThuM bole paNa tame to...' to kahe, 'nA, ameya bolIe. jojo evuM mAnatA, amArAmAM e kapaTa to hoya ja. kapaTa to badhe ja.' meM kIdhuM, A bhoLA mANaso evuM nahIM rAkhatA hoya. 'e to amane AvaDe ja', kahe che. khoTA bhayane kAraNe kare kapaTa praznakartA : dAdA, kevuM kapaTa kare ? dAdAzrI : e kapaTa eTale, ApaNe pUchIe ke 'e pelI kyAM gaI cIja badhI ?" te e ko'kane ApI dIdhI hoya ne, to jUThuM bole. 'mane khabara nathI, koI laI gayuM lAge che' kahe. basa AvuM, bIjA kevA kapaTa ? bIjuM AmAM kapaTa karavA jevuM zuM che ? have koNa tamane vaDhavAnA hatA te ? paNa AvuM ja, nAnI-nAnI bAbatamAM khoTuM bole, jUThThuM bole. e have kaMI vaDhavAnA nathI, paNa e svAbhAvika thaI gayeluM. kAraNa ke huM jANuM ne, vAta-vAtamAM zAthI AvuM ? hIrAbAne huM pUchuM ke "kyAM gayA'tA ?' tyAre gayA hoya A bAju ne kahe, "Ama gaI'tI.'" pachI huM samajuM ke A bhayane lIdhe Ama bole che. e strIomAM A graMthi paDelI hoya che vagara kAmanI. have kazuM ApaNe vaDhatA nA hoya, toya graMthi paDelI hoya che. eTale kahe, 'huM to jANatI ja nathI A.' eTale pharI jAya ema, bhayanA mAryA bIjuM kazuMya nahIM, ke 'mane kazuM kaheze.' bIjuM kazuM joItuM nathI, e to huM jANuM badhuM. eno vAMdhoya nathI mane. rakSaNa to karavuM ja joIe jarA, nA karavuM joIe ? emano zo guno ? paNa te ja nabaLuM khAtuM. meM kahyuM, 'kapaTa nahIM tamArAmAM.' tyAre 'thoDuM eya kharuM' kahe che. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] dAdA bhoLA, hIrAbAmAM kapaTa? 209 praznakartA : ema kahe, "kapaTa to kharuM ja ne !" dAdAzrI : "thoDuM kharuM ja ne kahe che. e mane hala kahe che ne, 'tame to bhoLA ne bhoLA." kahyuM, "hA, huM bhoLo chuM." e pAcho keTalo paDado haze emane ! have e bhalA mANasa che, te pAcho paDado nA hoya evA mANasa che, toya paNa emanAmAMya kapaTa ! eka dahADo meM kahyuM, 'tamAre jUThuM zuM karavA bolavuM paDe ?" tyAre kahe, 'tame kaMIka vaDho to, teTalA hAru ame hau bolIe." meM kahyuM, "huM vaDhavAne navaro ja nathI.' tyAre kahe, 'paNa e to svabhAva ja ke bolI jaIe." praznakartA : e kahe, "thoDuM kapaTa rAkhuM chuM. huMya kapaTa rAkhuM. dAdAzrI : evuM mane kahetA hatA, 'tame nA rAkhatA ho paNa huM to kapaTa rAkhuM chuM." "amane to kapaTa-bapaTa hoya nahIM', meM kahyuM. "to paNa huM to kapaTa rAkhuM kahe che. kharI rIte bhoLuM koNa ? e amane pahelethI kahetA AvyA che ke "tame bhoLA cho bahu. eTale tame koka Ave ne kahe, ke "mAre Ama thayuM ne tema thayuM', eTale kabATamAMthI paisA ApI do cho, eTaluM ja zIkhyA cho tame." eTale huM samajI gayo ke bhoLapaNa to che. vAta sAcI che, paNa mAruM bhoLapaNa kevuM ke huM jANIne Apato'to. pelo mUrakha banAvI jAya evuM nahIM, jANIne ApuM. baLyuM, ene duHkha ochuM thAya che ne ! chetarato haze toya ene duHkha to ochuM thaze ! jUThuM bolato haze toya e duHkha to ochuM thaze, ema jANIne Apato'to. huM kaMI evo bhoLo nathI, AkhI duniyAne oTImAM ghAlIne beTho chuM. kharI rIte e bhoLA che, huM to jarAya bhoLo nahIM. huM to jANIne javA deto hato badhuM ane emanuM ajANyAmAM jatuM rahe. zuM thAya ? praznakartA emanuM ajANyAmAM jatuM rahe, ahIM tamAre jANIne jAya. dAdAzrI : hA, huM to jANIne javA deto. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 jJAnI puruSa (bhAga-2) praznakartA : dAdA, ajANyAmAM jatuM rahe e to bhoTapaNe kahevAya, bhoLuM nA kahevAya. dAdAzrI : nA, eTale ene ja bhoLA kahevAya ne ! ane mane to koI bhoLo kahe ne, tyAre huM kahuM ke mane bhoLo kahenAra bhoLo che. mane oLakhato ja nathI tuM. paNa huM jANI-joIne javA dau ke bicAro AvuM che ne, e jarA ATalA hAru AvuM karyA kare che ! javA do ne ahIMthI. chetarAIve paNa kharIde sAmato ahaMkAra badhA loko ahaMkAra nathI vecatA, eka thoDA hAru ? e jANe ke huM emanA bhoLapaNano lAbha UThAvuM chuM. ahaMkAra vece ke nA vece ? huM ? "mAre AvI aDacaNa che ne Ama che ne tema che' tyAre e kAkalUdI nA kahevAya ? ane tyAM AgaLa ApaNe "nahIM ApuM, nahIM ApuM" ema karAya ? "laI jA, bA." ApaNe manamAM samajIe ke jUThuM che, paNa chatAM kAkalUdI kare che ne bicAro ! kAkalUdI karavI e keTalo badho AtmA vecI khAya che ! te paNa badho A kharIdI lIdhelo meM. tethI mArI pAse bhego thaI gayo ne ! badhuM A kharIdI lIdhuM, paisA ApIne paNa kharIdI lIdhuM. praznakartA : ApanI kharIdI joradAra. dAdAzrI : hA, bhaMgAra badho kharIdI lIdho. te dahADe samajato hatoya kharo ke A kharIdAya che, ApaNI pAse Ave che. tenuM A badhuM bheguM thayuM ne ! loka kharIde nahIM. tamArAmAM kharIdanArA che ejya ? nA. "chIe amIna' karIne tame to laDho. huM to kharIduM. e kharIdavAnuM tane samajaNa paDe ? tuM chetarAu ? meM lakhyuM che ke, chetarAIe ame. chetarAIe eTale kharIdIe ame sAmAne. levAto tahIM, ApavAno ja rivAja ane eTaluM sAruM, eka lobha nahoto bilakuleya. kazuM ja joIe nahIM. che e ja levAya nahIM ne ! ane pAse hoya ne, to ApI dau Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] dAdA bhoLA, hIrAbAmAM kapaTa? 211 pAcho. mArI pAse rahe nahIM kazuMya. hamaNe Aja Ave ne pAMca lAkha, te pAMca lAkha ApI dauM. mArI pAse kazuM rahe nahIM. eTale amArA bhAgIdAre kaheluM ke "tamArI pAse rUpiyA hAthamAM rAkhavA jevA nathI." meMya "nA" kahI dIdhuM. meM kahyuM, "Apazo ja nahIM. kAraNa ke mArI pAse rahe nahIM. hIrAbAya kahe ke "tamane to paiso apAya ja nahIM." tyAre meM kahyuM, "nA Apazo. Apazo ja nahIM ne !' koIka Avyo ne DhIlo thayelo dekhyo ke kabATa ughADIne ApI devAnuM. eTale hIrAbAya Aja bhoLA' kahe che. "e rIte huM bhoLI nahIM evuM kahe e. pachI to kUMcI ja soMpI dIdhI praznakartA: vyavahAramAM to A ApanI sAthe chetarapIMDI ja thaIne? dAdAzrI : eTale mahIM chetarAvAnuM haze, kAraNa ke peluM sAmAnuM du:kha joIne sahana nA thAya. e to A jJAna thayA pachI sahana thAya, nahIM to pahelA bilakuleya sahana nA thAya. kabATa ughADIne ApI dau je hoya te, te emane game nahIM. pAchA hIrAbA zuM kahe ? "tame bhoLA, badhAne Apa Apa karo cho ! pachI pAchA to AvatA nathI." meM kahyuM, "Apaze have, baLyuM melone paiDa." paNa have e kacakaca karyA vagara rahe nahIM ne ! e Ape nahIM ane Ape to pAchA mAge. huM to pAchA mAguM nahIM. mAgavAnuM eTale maravuM evuM mane lAge. mAruM ApeluM pAchuM mAgavuM e mane peluM navuM levA javA karatAya vadhAre kaDavuM lAge. praznakartA : nA, paNa paisAnI bAbatamAM hIrAbAe kahyuM ke, "tame Apa Apa karo cho, paNa loko kaMI ApatA to nathI pAchA." pachI tame emane kevI rIte samajAvatA'tA ? dAdAzrI : nA, samajAvuM nahIM. pachI evuM vAreghaDIe bola bola kare, eTale pachI huM kaMTALyo. eTale pachI meM kahyuM, 'lyo A cAvI, tame vAparo have. have tame karajo vahIvaTa.' eTale mAre lokone kahetA phAvyuM, Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 jJAnI puruSa (bhAga-2) ke bhaI, mArA hAthamAMthI vahIvaTa to A hIrAbAne ApI dIdho che. tame tyAM kaho. bhAMjagaDa maTI ne ! A kaMI huM A have vacce baphara (beu bAjunA dabANane jhIlI le tevuM) rahuM ! AmathI phUTabola mAre, AmathI phUTabola mAre. tyAre kaMI sudhI ApaNane A phAve te ? te pachI kUMcIo emane ApI dIdhelI, "lyo bA, mArAthI to A badhuM apAI javAnuM." emanI pAse to kyAM mAgavA jau ? eTale pachI meM dhIme dhIme cAvIo-bAvIo badhuM emane ApI dIdheluM. kAraNa ke "tame ughADIne ApI do cho badhAne" e kahe che. koIka Avelo DhIlo thaIne beTho Ama-tema, te ApI devAnuM. eTale pachI vAreghaDIe kahe kahe kare, 'tame badhuM ApI do cho, AvuM tame Apazo nahIM." tyAre meM kahyuM, "lyo A cAvI tamArI pAse rAkho. mArA hAthamAM kAbU nA rAkhazo. mArAthI jovAtuM nathI. A koInA duHkha jovAtA nathI mArAthI." amAre to mokSe javuM che amAre to vahevAra hIrAbA badho sAcavI le che. lagana-bagana, A badhuM ApavA-karavAnuM, cAMllA-bAMllAya. mAre kaMI che bhAMjagaDa ? mane kahe che, "tame to vahevAramAM kazo hAtha ja nathI nAkhatA." kahyuM, mane samajaNa ja nathI paDatI, tamane samajaNa paDe che, eTaluM basa." eTale e kahe, "mane e badhuMya yAda rahe." tyAre meM kahyuM, "bahu sAruM.' mane samajaNa paDatI nathI' eTaluM emane kahuM chuM to hIrAbA khuza thaI jAya. "mULathI, bhoLA che ne pahelethI, eTale emane samajaNa nA paDe kahe. ema karIne amAre mokSe jatuM rahevuM che ane emaneya teDI jaIzuM. amane to game te rIte mokSe javuM che. ema kahIe ke 'baLI, A tamane samajaNa paDe, mane samajaNeya paDatI nathI." eTale cAlyuM gADuM. tyAre e kahe, "tame to evA bhoLA ne bhoLA ja cho ne !" to ame kahIe, 'hA, evA" to gADuM atyAre cAlyuM, Trena UbhI nA rahI. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] dAdA bhoLA, hIrAbAmAM kapaTa? 213 bhoLA' kahe tyAM sudhI emanI korTamAM nirdoSa praznakartA : dAdAjI, paNa tamArA vakhate hIrAbA tamane bhoLA kahetA haze. have to bairAMo ema kahe che, ke "khabara badhI paDe che. jyAre jANavuM hoya tyAre jANo cho ne bhoLA thavuM hoya che tyAre bhoLA." dAdAzrI: mane to bhoLo mAnI lIdhelo ke bahu bhoLA che A. tyAre meM kahyuM, "A ekaluM avalaMbana sAruM che ApaNane. e bhoLA kaheze ne, tyAM sudhI ApaNe emanI korTamAM nirdoSa ! emanI hAIkorTamAM ApaNe kAyamanA nirdoSa ! hoziyAra houM to doSita TharuM ne ? bhoLA basa." praznakartA ane e kahe, "huM to pAkI, dAdA bhoLA ! dAdAzrI : "dAdA bhoLA." mAre enuM ja kAma che. bhoLA thayA eTale choDI de ne ? praznakartA : hA, choDI de. dAdAzrI : pAkA thayA to choDe nahIM. bhoLA thavAmAM choDI de. ane bhUlacUka thaI hoya to kahe, "bhoLA che te thaI gayuM haze." bhAMjagaDa ja nahIM ne ! pahelethI bhoLAnI chApa. jemAM citta coTe te vastu nA joIe praznakartA : peluM ghaDiyALa hajuya saMbhAre che. peluM sarasa ghaDiyALa ApI dIdhuM" kahe che. pelA ghaDiyALa khAtara to bA rAta-dahADo nathI UMdhyA. pelAne ghaDiyALa ApI dIdhuM hatuM ne ? - dAdAzrI : te e to sAta dahADAnI cAvIvALuM ghaDiyALa hatuM. te amArA bhAgIdAra amane badhI vyavasthA karI Ape, "jo tame roja cAvI ApatA nathI, to sAta dahADAnI cAvIvALuM ghaDiyALa tamane ApuM." te sarasa, bahu suMdara eno dekhAva, DijhAIna pharsTa klAsa ! hIrAbAne e gamatuM hatuM bahu. te eka jaNa hatA oLakhANavALA, te AvIne kahe che, traNa vakhatathI huM A tamAruM ghaDiyALa jo jo karuM chuM. mAruM citta emAM Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 jJAnI puruSa (bhAga-2) ne emAM bharAI jAya che." tyAre meM kahyuM, "zuM che paNa tamAre ?" tyAre kahe, "A ghaDiyALa mArI pAse hoya to bahu sAruM !' kahyuM, 'laI jAva tyAre tamAruM citta emAM bharAI rahe che, ane tame laI jAva." te amArA bhAgIdAre laI ApyuM hatuM ghaDiyALa teya jatuM rahyuM. te paisAya nA lIdhA ne kazuMya nahIM. e jANI gayA ke ApI dIdhuM. hirAbA : hA, te AvuM te apAtuM haze ? dAdAzrI : jANIjoIne ApeluM sAruM ne, te jame thAya. e ghaDiyALa to ko'kane laI javAnuM mana thAya evuM hatuM. bahu sarasa DijhAInavALuM hatuM ! sAta dahADAnI cAvI, amAre pelI rojanI cAvI to ApavAnI phAve ja nahIM, ane sAta dahADeya cAvI ApavAnuM amArA khyAlamAM nA Ave. te ghaDiyALamAM koI dahADo kAMTA sAcA nahIM rahelA. kAraNa ke sAta dahADaya cAvI nA Ape, to eno zo upAya che ? eya nA Ape. te A bhANAbhAIe nakkI karyuM, te bhANAbhAI roja ghaDiyALane cAvI Ape ane tArIkha phADe, teo vIsa varSathI kare che. hIrAbA H hajuya Ape che. dAdAzrI : tame koI dahADo cAvI ApelI ? hIrAbA : nA. dAdAzrI : juo tyAre. hIrAbA : e bhANAbhAI ja Ape. dAdAzrI : hA, ghaDiyALanI cAvI amAre tyAM koI Ape nahIM ane tArIkheya koI phADe nahIM. sAta dahADAnI cAvIvALuM ghaDiyALa hatuM, toya cAvI nA ApelI hoya. sAta dahADe bhUlI gayA hoya ane tArIkhanuM pAnuM phADavAnuM yAda Ave nahIM. te traNaso pAMsaTha dahADA tArIkha badalAya nahIM. hIrAbA : paNa evuM te koIne ghaDiyALa apAtuM haze ? Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] dAdA bhoLA, hIrAbAmAM kapaTa ? 215 dAdAzrI : paNa ApI dIdhuM ne, tethI amane bhoLA kahe che ne ! praznakartA H bIjuM zuM zuM ApI dIdheluM ? hIrAbA : bIjuM to zuM Ape, bIjuM to nA apAya. praznakartA : tame nA ApavA do ? hIrAbA : nA re. praznakartA : tame jANo to zuM karo ? hIrAbA : huM jANuM toya zuM karuM, ApI de tyAre to ? praznakartA : tame AMtaro nahIM ? hIrAbA : AMtarIe, kahIe sto. e nA mAne, te pachI jAya. sArA kAmamAM bhelADavAnI ja kAmatA dAdAzrI : eTale je mAge e ApI dau, kazuM rahevA nA dau pAse, evo hato svabhAva. A jJAna thayA pachI emAM hAtha nA ghAluM ne ! praznakartA : hajuya evuM ja rahyuM che, dAdA. jJAna badhAne ApI do cho, je mAge ene jJAna ApI do cho. dAdAzrI : hA, badhuMya ApI dauM. mArI pAse hoya e badhuMya ApI dau. hAthamAM AvavuM joIe, rUpiyA hoya to rUpiyAye ApI dau. hAthamAM Ave tyAre. amArA hAthamAM to 2he nahIM ne ! kazuMya nA rahe. amAre joItuMye nathI kazuM. A deheya bhelADavAno ja che, paNa sArA kAmamAM bhelAI jAya to bahu sAruM. kayA kAmamAM bhelAI jAya to ? praznakartA : sArA kAmamAM, dAdAzrI : nahIM ? praznakartA : ema ja thaI rahyuM che ne ! Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 jJAnI puruSa (bhAga-2) dAdAzrI : hA, ema ja thaI rahyuM che ! eTale sArA kAmamAM bhelAI jAya to bahu sAruM ! nahIM to bIje raste bhelAI to javAno ja che ne ! zuM ? bagIcAmAM besaze, tyAM AgaLa vAto karaze, peparo vAMcaze, gappA mAraze, Ama ne Ama bhelAI to javAnA ja che ne ! sArA raste bhelAI jAya to bahu sAruM. A lokonuM nANuM gaTaramAM ja jaI raheluM che ne ! sArA raste to ko'ka puNyazALInuM jAya ne ! gaTaramAM nANuM jAya kharuM ? praznakartA : badhuM jaI ja rahyuM che ne ! dAdAzrI : A muMbaInI gaTaromAM to bahu nANuM, jaththAbaMdha nANuM jatuM rahyuM che. naryA mohanuM, mohavALuM bajArane, haDahaDATa nANuM cAlyuM ! nANuMye khoTuM ja ne ! nANuMye sAcuM nahIM. sAcuM nANuM hoya to sArA raste vaparAya. dAdA bhoLA ke cokkasa ? praznakartA : hIrAbAne meM pUchayuM tuM ke dAdAe ghaDiyALa ApI dIdhuM'tuM ? tyAre bA kahe, "hA, e to je hoya badhuM ApI Ave, bhoLA !' dAdAzrI hIrAbA kahe che AvuM. meM emane kahyuM, "nA Apo mane, tamArI pAse rAkho, to pachI huM nahIM ApuM." praznakartA : dAdA, paNa mane bhoLA nathI lAgyA tame. kAle vAta sAMbhaLI enA parathI bhoLA nA lAgyA mane. tame bhoLA nathI, cokkasa cho bahu. dAdAzrI : cokkasa, tamArA badhA karatA vadhAre cokkasa. praznakartA : hA, te cho. kAraNa ke puNya kharcavAmAM tame bahu pAkA. badhuM hIrAbA para choDI dIdhuM. eTale hIrAbAnuM vaparAya ane tamAruM akabaMdha rahyuM. dAdAzrI : paNa hIrAbAnA puNyane pUrato'to huM emanuM puNya Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] dAdA bhoLA, hIrAbAmAM kapaTa? 217 pUravAnuM mArA hAthamAM. paNa e kharcaya kharA ne, mArA hAru. teTaluM mArI pAse sillaka bace. praznakartA : paNa amane A badhuM jJAna moDuM maLyuM, dAdA. pahelethI maLyuM hota to ameya AvuM pAkuM raheta. dAdAzrI : nA paNa, huM bahu pAko, A badhAya karatA. paNa kevuM? pelA sAmAne ema ja lAge. bicArA dAdA juo ne, emano potAno svArtha jotA nathI ne mAro svArtha joyo. eTale ene ema lAge ke dAdA bhoLA che jarA. dAdAya jANIne javA de che. eka talabhAra ajANya jatuM nathI. praznakartA: amArA vANiyAnA kAna kApI le evA pAkA che dAdA. dAdAzrI : vANiyAneya oTImAM ghAlIne pharuM. kAraNa ke jene jeTalI samajaNa hoya ne, eTalo ene svArtha karatA AvaDe. aNasamaju hoya te to ema ja jANe ke A ja badho svArtha che jagatamAM. samajaNavALo hoya te kaheze, kharo svArtha to mArI jAtanuM laI jau te ja. bAkI A to gUMcAyelo. ane huM to kharo svArtha samajI gayelo, mane moha ja nahIM ne, eTale tamArA karatA vadhAre samajaNa. praznakartA: tamArI copaDI vAMcatA evuM lAge ja che. amuka dAkhalA evA che tamArA ke tarata khabara paDI jAya ke dAdAnuM AvuM che ema. dAdAzrI : hA, eTale pharI A saMjoga bhego nahIM thAya eTalA mATe bUma pADuM chuM. A je saMjoga che ne, e TaoNpamosTa (sarvazreSTha) saMjoga che. pharI bhego nahIM thAya. eTalA mATe kaheluM. kAraNa ke tuM jANato nathI ne huM jANuM chuM ke A saMjoga kevo che ! dAdA-hIrAbA sAthe vAto bA dAdAne kahe "kAcA kAvatA' dAdAzrI : hIrAbA emeya kahe, 'huM bhoLI nathI." nIrumA (hIrAbAne) : dAdA bhoLA che ? Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 jJAnI puruSa (bhAga-2) hIrAbA : e kAcA kAnanA, te koI kahe ne bhoLave eTale bhoLavAI jAya. praznakartA (hIrAbAne) : nA, tame haju bhoLA cho. hIrAbA : nA, huM bhoLavAu nahIM. dAdAzrI : pahelA huM emane kaheto hato 'kAcA kAnanA', have e mane kahe che. jo badalo vALyo ke nahIM ? nAnapaNathI pAkA mArA jevA to bhoLA ko'ka ja hoya, nahIM ? hIrAbA H tame bhoLA nathI. dAdAzrI : ema ! hIrAbA : tame to lokonI coTaliyo laI jAva. nIrumA : e kahe che, tame lokonI coTaliyo laI jAva cho. dAdAzrI : ema ? nIrumA : bhoLA nathI. dAdAzrI : paNa tame mArI coTalI laI lo cho ne ? nIrumA : dAdA, tame kahyuM, ke "badhAnI coTalI meM kApI, to mArI coTalI tame kApI." to kahe, "huM to kazuM bolI nathI. meM kaMI tamArI coTalI kApI che ?" dAdAzrI : tame kApI lIdhelI. e to evuM kahetA'tA, ke tame bhoLA cho ne tame ApI nA dezo koIne kazuM. mArA karatA hoziyAra to e kahevAya ne, bhoLA mANasa nA kahevAya e to. te nAnapaNathI ja pAkA, kaMkubAe zikhavADeluM ne, te A badhuM AvaDe. coTalI laI javI - chetaravuM Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] dAdA bhoLA, hIrAbAmAM kapaTa ? 219 hIrAbA : AvaDe kharuM, badhuM AvaDe. mArA bAnA karatAya pAkI huM to ! dAdAzrI : koNe pakAvyA paNa tamane AvA badhA ? hIrAbA : koNe te vaLI, enI meLe. dAdAzrI : ame to be bhaI bhoLA. rAjezrI svabhAvanA mANasa ane Aye pAkA ne pelAya (divALIbAya) pAkA. hIrAbA : paNa pakkAI emanA mahIM vadhAre, mArA mahIM bahu nahIM. dAdAzrI : nA, e to kapaTa badhuM. tamArAmAM kapaTa ochuM. meM eka dahADo kahyuM, 'tamArAmAM kapaTa nathI.' tyAre kahe, 'tame jANatA nathI mArAmAM keTaluM kapaTa che te ? thoDuMghaNuM mArAmAMya kharuM, tame evuM mAnazo nahIM.' meM jANyuM, bilakula kapaTa nahIM hoya emanAmAM, brahmA jevA haze. hIrAbA : hove, brahmA jevA. dAdAzrI : tyAre kahe che, 'hove, thoDuMka thoDuMka to rahe amArI pAse.' hIrAbA : thoDuMghaNuM to rahe ja sto. nIrumA : zuM rahe, bA ? hIrAbA : kapaTa. dAdAzrI : tyAre che kharuM ? paNa e tamane zI rIte khabara paDe ? hIrAbA khabara to paDI ja jAya ne ! dAdAzrI : ema ! huM jANuM ke bilakula kapaTa nahIM. tyAre kahe, A thoDuM kharuM amArAmAM. nathI e mAnazo nahIM.' hIrAbA : dAdAne kapaTa nahIM eTale A badhAnA kADhe evA che ne ! e vAto nA kahevAya dAdAzrI : zI zI bAbatamAM tamane kapaTa karatA AvaDe ? Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 20 jJAnI puruSa (bhAga-2) hIrAbA H hove, e kahevAya ? dAdAzrI : pepara ughADuM thaI jAya, nahIM ? nIrumA : nA, to pachI ene kapaTa kema kahevAya ? dAdAzrI : hA, eya vAta kharI ne ! pachI kapaTa nahIM. nIrumA : kahI de pachI kyAMthI kapaTa. dAdAzrI : nA, kahevAya nahIM. tethI mane bhoLA kahetA'tA. meM kahyuM, A zAthI bhoLA kahetA haze ?" nIrumA : bA, ekAduM to kaho, emane sempala. hIrAbA H hove, kahevAya ? e to ughADuM nA kahevAya kazuMya. nIrumA : hA, chAnuMmAnuM kahejo. hIrAbA : chAnuMmAnuMye nA kahevAya, nA re ! praznakartA : bA, mane ekalAne kahejo. hIrAbA : nA, taneya nA kahevAya. koIneya nahIM. lAta mArIne goLI bhAMgI nAkhI'tI hIrAbA H eka phero goLI bhAMgI nAkhI. nIrumA : bA, e kaho ne amane, zuM thayeluM ? hIrAbA : meM lAta mArI ne goLI bhAMgI gaI'tI. pelI mATalAnI goLI Ave che ne ? dAdAzrI : hA. praznakartA : kaMIka chaNako ke risAyA ke kaMIka haze ? nIrumA : bA, zuM thayuM'tuM, kaho ne Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] dAdA bhoLA, hIrAbAmAM kapaTa ? hIrAbA : hai jANe, kaMI thayuM'tuM. nIrumA H kADho ne, yAda hoya badhuM A to. dAdAzrI : ema ! hajuya yAda che badhuMya ! hIrAbA : hA, badhuMya yAda che. nIrumA : zuM thayuM'tuM, dAdA ? emane yAda devaDAvo. dAdAzrI : mane khabara nathI. hIrAbA : e tyAM nahotA. dAdAzrI : nA, evuM tevuM ame nA jANIe. hIrAbA H e to jANe nahIM, jhaverabA ne huM, be jANIe. dAdAzrI : be ja jaNa, A to emanuM khAnagI badhuM. 221 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] dAdA tIkhA bhamarA jevA hIrAbA dekhADe pAchalI philma praznakartA: dAdA, hIrAbA eka bAju tamane bhoLA kahetA ne bIjI bAju tIkhA bhamarA jevA hatA evuM paNa kahetA ne ? dAdAzrI : eka vakhata pelA prophesara sAhebe hIrAbAne pUchayuM'tuM ke 'dAdAno svabhAva bahu sAro che. pahelethI Avo hato ?" tyAre emaNe kahyuM, "pahelA to tIkhA bhamarA jevA hatA. hamaNe AvA thayA. e emaNe joyeluM jAya nahIM ne ! ame philma badalyA karIe ne pAchalI philma kADhIe nahIM. e to pAchalI hau dekhADe. ame to A cAlu philma hoya e dekhADIe. nIrubena kahe ne, "dAdA to bhagavAna jevA che." tyAre e kahe, pahelA tIkhA bhamarA jevA hatA." pachI nIrubene mane pUchayuM, tyAre meM kahyuM, "hA, evuM ja hatuM. sAce ja, bahu tIkho." praznakartA : barAbara. dAdAzrI : sinsiyara tIkhAya bahu hoya. Ama gusse thAya nahIM ne thAya tyAre jANe toDaphoDa karI nAkhe. atyAre verI vela sinsiyara (bahu sArA niSThAvAna), A badho mAla. paNa atizaya nahIM sAruM. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] dAdA tIkhA bhamarA jevA 223 amArAmAM sikrasI jovA nA maLe praznakartA: eTale pahelA tame paNa gusse thatA hatA ? dAdAzrI : hA, mAreya gusso evo hato. hajuya hIrAbA kahe, "atyAre bhagavAna thaI gayA, paNa pahelA to tIkhA bhamarA hatA." ane hIrAbAne to badhA pUche, atyAre prophesaro pUchavA jAya, ke "dAdA ne tamAre zuM thatuM hatuM, zuM cAlatuM hatuM? vaDhavADa thatI hatI ?" tyAre ko'ka ko'ka pUche ne, tene kaheya kharA, "dAdA to pahelA bhamarA jevA krodhI hatA" evuM hau kahe. praznakartA : tIkhA bhamarA jevA. dAdAzrI : "tIkhA bhamarA jevA hatA', kahe che. zuM kare paNa, kahe badhAne, pUchavA jAya ne badhA. loka to pUche ne, prophesaro tyAM jaIne hIrAbAne kahe ke "tamArI vAta karo amane kaMIka." ahIM to dIvA jevI opana vAta che. kAraNa ke amArI pAse zuM nA hoya ? praznakartA : sikasI nA hoya. dAdAzrI : moTA-moTA prophesaro badhA pUchatA ja hoya ne, kema hato tamAro saMbaMdha, emanI joDe zuM hatuM ?" loka pUchayA vagara rahe kaMI ? huM ahIM AvuM eTale pAchA jAya tyAM AgaLa. e to bhalA eTale jema che ema kahI de. ane evuM kaMI khoDa kADhavA jevuM mahIM hatya nahIM. ane kADhavAnuM hoya toya zuM ? huM to purAvArUpe chuM ne AvI jA, kahyuM. amArAmAM Aje khoLI lAya, amArAmAM sikreTa koI paNa jAtanuM hoya to khoLI kADha. sikreTavALo gunAvALo hoya. ane niraMtara ame covIseya kalAka A sthitimAM chIe ke nahIM te joI le, "eTa enI TAIma (koIpaNa samaye)." bIjuM zuM joIe ApaNe ? dalIleya nahIM te magajamAM rAkhavAtuMya nahIM hIrAbA badhAnI rUbarU kahI detA'tA, pepara phoDI nAkhatA'tA. "e to pahelA tIkhA bhamarA jevA hatA." rUbarUmAM bole tyAre huM kahuM ke hA, Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) tIkhA bhamarA jevo ja hato.' dalIla ja nahIM ne ! dalIla e guno che. koI paNa jAtanI dalIla karavI e guno che. A vakIlo AkhI jiMdagI dalIlo ja kare che ne ? eya pArakI pAchI. vakIlo dalIla nathI karatA ? 224 praznakartA : dalIla kare ja ne ! bIjAne mATe karavI hoya te kare dalIla, e to enuM kAma che. vakIlanuM kAma ja dalIla karavAnuM che. dAdAzrI : hA, evI dalIla nahIM amAre. badhAnI rUbarU kahI dauM, ke 'hA bhaI, huM tIkhA bhamarA jevo hato.' praznakartA : dalIla karavI eTale bacAva karavo. dAdAzrI : have pAMsaro thaI gayo evuM boluM, sudharI gayo evuM nA boluM. eka vAra meM kahyuM, 'mAro svabhAva to bahu zAMta che, nahIM ?' meM emane uzkeravA mATe kahyuM. tyAre kahe, 'tame tIkhA bhamarA jevA hatA.' e amAre kaMI magajamAM rAkhavAnuM ? praznakartA : nA, nA. dAdAzrI : sAcavIne 'riTarna vitha theMksa (AbhAra sAthe pAchuM).' zuM kahyuM ? praznakartA : riTarna vitha theMksa, e zabda bahu sarasa che. dAdAzrI : basa. nahIM to pacAsa mANasa hoya ne hIrAbA AvuM bole ne, to pelAnA manamAM zuM thaI jAya, ohohoho... zuM AbarUdAranA kaDakA ! riTarna vitha theMksa. pachI bIjI vAta. bIjI eTale bIjI ja vAta karavAnI. pahelI vAta thaI eTale bIjI vAta karavAnI, nahIM ? praznakartA : te ghaDIeya Apa to emAMya nahotA. dAdAzrI : vAtamAM samajIe badhuMya ke A badhuM Ama banyuM, have bIjI vAta. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] dAdA tIkhA bhamarA jevA 225 hIrAbA bole sahajabhAve, dAdA jue pojhiTiva hIrAbA cokhkhuM bole. "mAre ne tAre nahIM phAve evuM kahI de. svArthanI bhAMjagaDa nahIM ke A mArI sevA kare che, evuM tevuM kazuM nahIM. mArI joDeya cokhkhuM bole. kAraNa ke pyaoNriTIne (zuddhatAne) badhI. sahajabhAve je Ave e bolavAnuM ne ! DakhoDakhala nahIM ke koInI zaramabarama rAkhe nahIM. maryAdA-baryAdA kaMI rAkhe nahIM. pelo dAktara emanuM oNnararI (vagara phI e) kAma karato hato toya kahe ke "tIkho bhamarA jevo che, tIkho lhAya jevo che." meM kahyuM, "AvuM nA bolAya ApaNAthI." praznakartA: pelA kasarata karAvavA AvatA hatA ne, gohila dAktara. e pahele dahADe AvyA. te eNe kahyuM ke tamAre roja jhADuM kADhavAnI kasarata karavAnI. roja jhADuM kADhajo.' to bA pelAne kahe che, "Ajano dahADo tuM kADha. kAlathI huM kADhIza." dAdAzrI : evuM bolyA ! bhAre kahevAya. pachI zuM thayuM ene ? praznakartA: badhA hasatA hatA. bA to sahaja bhAve bolelA. emane ema ke "mArAthI A nahIM thAya, mATe tuM kADha' kahe che. dAdAzrI : sahajabhAve bolyA hatA ? praznakartA: emanuM badhuM sahaja ja hoya, rAga-dveSavALuM nA hoya. dAdAzrI : eTale pelo hase. praznakartA: tamane je kasarata karAvavA Avato hato ne tyAM, e ? dAdAzrI : hA, te ja, te ja. paNa ene Ama sahajatAthI bole eTale khoTuM nA lAge. praznakartA : nA, nA. dAdAzrI : 'tuM jhADuM kADha, pachI huM kADhIza." AvuM bole. are, moTA dAktaraneya AvuM bole. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 jJAnI puruSa (bhAga-2) praznakartA: sAhajika hoya ne emanuM. dAdAzrI : sAhajika. mahIM pApa-kapaTa nahIM. eTale sAmA mANasane duHkha nA thAya. pyaoNriTI badhI. moTA-moTA prophesaro vAtacIta kare, kalAka-kalAka sudhI vAtacIta kare ane pachI kahe, "amane to hIrAbA joDe bahu phAve che." praznakartA : cokhkhuM khAtuM eTale opana karI de game tevuM. dAdAzrI : badhuM opana, pahelethI opana, bIjI hisTrI (pUrvahakIkata) bahu lAMbI nahIM ne ! hisTrI lAMbI hoya toya bhAMjagaDa Ave. batAvaTI tIkhAza, jethI DirelameTa na thAya praznakartA dAdA, tame bahu karapa rAkhelo ? dAdAzrI : karapa to rAkhelo ne ! karapa rAkhyA vagara to evuM che ne, A to strI jAti kahevAya. karapa to rAkhavo paDe ne lAgaNIya rAkhavI paDe, beu sAthe rAkhavuM paDe. chatAM amane to e, 'bahu vasamA, tIkhA bhamarA jevA cho" kahe. e ema ne ema ja banAvaTa rAkhelI, dAbedAba ! poTalI ughADIne dekhADIe tyAre ne ! thoDuM vajana joIe. meM AvI rIte mAruM jIvana kADheluM badhuM, Dakho thAya nahIM. e eTaluM kahe bahu dahADe, ko'ka bahu pUche ke "dAdA bahu ThaMDA svabhAvanA che ? tyAre 'bhamarA che eTaluM kahe e, vadhAre nahIM. kAraNa ke kaMIka bahu vadhAre paDatuM bagADe ne, eTale jarA kaDaka thavAnuM. thayelA kaDaka, ha. e emane sthira pakaDe pachI, DirelamenTa nA thAya pachI. DirelamenTa jovuM paDe ne ? e emanA manamAM ATalo abhiprAya rahI javAno, ke tIkhA bhamarA jevA che ane ame cAlavAya daIe. tIkhA bhamarA jevA che. emanuM nAma nA devAya' kahe hIrAbA. eTale A hindustAnanI bAunDrI upara hAtha nA ghAle pAkistAna. hindustAnanuM nAma to laI jue ! evuM amArI bAunDrI. e ema koI dahADo nA jANe ke A tIkhApaNuM nathI emanAmAM. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] dAdA tIkhA bhamarA jevA 227 e nahIM jANavA dIdheluM. tame cAra varSa dahADAmAM tIkhA bhamarA jevA joyA che ? praznakartA : tIkhA nathI joyA paNa kaDaka kharA dAdA. dAdA bhUla thAya to Ama e rahe kharuM. dAdAzrI : huM bahu kaDaka, eTale eNe tApa lAgyA kare. garama nA thauM, ema ne ema tApa lAgyA kare. e kaDaka nA hoya to cAle zI rIte ? kAraNa ke amArAmAM pratApa ane saumyatA banne hoya. eka AMkhamAM prema ne bIjI AMkhamAM kaDakAI thoDuM to rAkhavuM paDe peluM, nA rAkhavuM paDe ? praznakartA: rAkhavuM paDe, dAdA. dAdAzrI : DAbA-jamaNI nA rAkhavI paDe ? bhagavAne DAbA-jamaNI ApelI. jamaNo hAtha paiNavAno, kaMI DAbA hAthe nA paiNAya. huM trIsa-pAMtrIsa varSano hato ne, tyAre ghera AvuM ne, te hIrAbA ekalA nahIM, badhI strIo mane dekhe te amArI AMkhamAM kaDakAI dekhe ane eka AMkhamAM pUjyatA dekhe. te badhI strIo mAthe oDhIne bese ane Amatema TAITa (sajjaDa) thaI jAya badhI. ane hIrAbA to mahIM gharamAM pesatA pahelA ja bhaDake. bUTa khakhaDyo ke bhaDakATa pesI jAya. eka AMkhamAM kara5 ane ekamAM Ama prema. karapa vagara strI (vazamAM) rahe ja nahIM. tethI hIrAbA kahe ne, "tIkhA bhamarA jevA che." ame evuM kAyama rAkhIe. ema saheje dhadhaDAvAnuM nahIM. gharamAM pesIe eTale cUpa, badhuM ThaMDuMgAra thaI jAya, bUTa khakhaDe ke tarata ! hIrAbA bahu sArA mANasa, toya paNa maryAdA nahIM choDavAnI. jarUra beuvI, to ja belensa jaLavAze bAkI koInI joDe UMcA vyAse ame cALIsa varSathI nahIM rahelA. koInI joDe UMco avAja nahIM karelo. e to loko badhAya jANe. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 jJAnI puruSa (bhAga-2) hIrAbA kaheya kharA ke "e to bhagavAna jevA che." eTale eka AMkhamAM dhamaka rAkhavAnI ane eka AMkhamAM phrenDazipa rAkhavAnI (mitrAcArI jevo prema rAkhavAno). praznakartA : dAdA, eka AMkhamAM dhamaka kema rAkhavAnI ? dAdAzrI strIne to eka AMkhe devI tarIke juo ne bIjI AMkhe enuM strIcAritra juo. eka AMkhamAM prema ne bIjI AMkhamAM kaDakAI rAkho to ja "belensa jaLavAze. ekalI devI tarIke jozo ne AratI utArazo to e UMdhe pATe caDhI jaze, mATe belensa'mAM rAkho. praznakartA : dAdA, beu AMkhamAM dhamaka rAkhe enuM zuM thAya ? dAdAzrI : e khoTuM kahevAya. eka AMkhamAM dhamaka ane eka AMkhamAM prema. prema to joIe ja ne ! prema vagara to mANasa jIve zA AdhAre ? bahu kaMTALe tyAre ene ApaghAtanA vicAra Ave pachI. ane pachI ApaNe raDIe. tyAre mUA, cetavuM hatuM ne pahelethI ! sIdhA karavAno mArga ja A praznakartA: dAdA, amAre to UMdhuM thAya che, gussa bahu thaI jaIe chIe ne tApa nathI raheto. dAdAzrI : TaiDakAvavAnI jagyAe tame ene nA TeDakAvI enAthI vAIpha vadhAre sIdhI rahe. je gusso nathI karato, eno tApa bahu sakhata hoya. A ame koIne koI dahADoya vaDhatA nathI, chatAM amAro tApa bahu lAge. praznakartA: to pachI e sIdhI thaI jAya ? dAdAzrI : sIdhA karavAno mArga ja pahelethI A che. te kaLiyugamAM lokone poSAtuM nathI. paNa enA vagara chUTako nathI. praznakartA : paNa e agharuM bahu che. dAdAzrI : nA, nA, e agharuM nathI, e ja saheluM che. gAyanA ziMgaDA gAyane bhAre. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] dAdA tIkhA bhamarA jevA 229 praznakartA : ApaNane paNa e mAre ne ? dAdAzrI : ko'ka dahADo ApaNane vAgI jAya. gAya ziMgaDuM mAravA Ave to ApaNe Ama khasI jaIe, tevuM ahIM paNa khasI javAnuM ! sudhAravuM to kyAre kahevAya ke game tevI vAIpha akaLAI jAya, paNa ApaNe ThaMDaka nA mUkIe tyAre sudhArI kahevAya. nahIM bolavAthI ja vajana paDe hIrAbAne amAre koI dahADo vaDhavAnuM nahIM. UMdhuM-chatuM thAya toya vaDhavAnuM nahIM. vaDhuM to nAlAyaka kahevAu. strIone vaDhAya nahIM. vaDhavuM e guno che. praznakartA : hIrAbAthI khAvAnuM kharAba thAya to paNa nA laDho ? rasoI barAbara nA thaI hoya toya nA laDho ? dAdAzrI : rasoI barAbara nA thaI ema nahIM, e Ama devatA laIne jatA hoya ne mArI para paDe toya nA laTuM. praznakartA : to pachI ApanAthI gabharAya kema ? dAdAzrI : e ja, huM nA laTuM eTale ja gabharAmaNa pese. laDhavAthI mANasanuM vajana tUTI jAya. eka phero kUtaro bhasyo, eTale kUtarI samajI jAya ke AmAM barakata nathI. jo bhase nahIM, to kUtarI bhaDakI jaze. eka phero bhoM bhoM bhoM bhasyo eTale kUtarI samajI jAya ke A barakata vagarano che. strInuM jo mAna rAkhatA hoya to ja e puruSa kahevAya. meM to TheTha sudhI hIrAbAnuM mAna rAkheluM. e vaDhe toya calAvI lauM. kAraNa ke emanuM mana nabaLuM hoya, paNa mAruM mana kaMI nabaLuM che ? tame mane vaDho, mATe kaMI mArAthI tamane vaDhAya ? - e nahIM bolavAthI ja vajana paDe. "bhAbho bhAramAM to vahu lAjamAM." e samajAya evI vAta che ? Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 jJAnI puruSa (bhAga-2) praznakartA : barAbara samajAyuM, dAdA. dAdAzrI : eTale hIrAbAne niraMtara phaphaDATa. kazuM boluM nahIM, vaDhIeya nahIM. vaDhAtuM haze ? (dAdA-hIrAbA sAthe vAto zetA zAMta ? nIrumA : bA, dAdA pahelethI zAMta, nahIM ? hIrAbA H hove, dAdA zAMta ? nIrumA : tyAre ? hIrAbA : dAdA to Ama UMcA thAya, zAMta zAnA ? nIrumA : tIkhA ? pahelethI ? hIrAbA H are ! e to kazuMya nahIM suMvALA ! tathI vaDhyA koIvAra nIrumA (hIrAbAne) : dAdA tamane vaDhyA'tA ? nahotA vaDhatA ? ko'ka dahADo to vasyA haze ne pahelA ? nIrumA (dAdAne) : meM pUchyuM, "bA, dAdA tamane koI dahADo vaDhatA'tA ? to kahe, "ko'ka dahADo to nA vaDhe ? dAdAzrI : dhaNI che ne ! mAhyarAmAM besIne dhaNI thayelA ne ! nIrumA : dAdA laDhatA hatA nAnapaNamAM ? hIrAbA nA re. nIrumA : tame vaDhatA hatA ? hIrAbA : nA. nIrumA : tameya nahIM ? koI dahADoya nahIM ? Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] dAdA tIkhA bhamarA jevA 231 hirAbA : nA, nA. nIrumA H tamArI bhUla-bUla thAya, to ciDAya kharA dAdA ? hIrAbA : nA ciDAya. praznakartA : ko'ka dahADo ciDhAtA haze ne ? hIrAbA : nA. nIrumA : bA, jJAna thayA pachI dAdAmAM zuM pheraphAra thaI gayo ? hIrAbA : have bolatA nathI bahu. nIrumA : pahelA bahu bolatA'tA ? hirAbA H pahelA to jarIka kAcuM rahyuM hoya ne, to moDhe bole ja. nIrumA : zuM kare ? hIrAbA : A to kAcuM rahyuM che. nIrumA : bole ? hIrAbA : haM.. nIrumA : vaDhe tamane ? hIrAbA H nA re, vaDhe koI di' nahIM. nIrumA : pachI zuM karo tame? gabharAI jAva ? hIrAbA : hove, gabharAya zAnA ? nIrumA : Ama to tame gabharAI jAva evA cho, bA ? hIrAbA : nA, gabharAu nahIM. nIrumA : pachI zuM karo sAme ? hIrAbA : kazuMya nA karuM huM to, beThI beThI sAMbhaLuM. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 jJAnI puruSa (bhAga-2) nIrumA : bA, koI dahADo mAryA'tA dAdAe tamane ? hirAbA : nA. nIrumA : koI dahADo to coDI dIdhI haze, bA, ekAdavAra ? hIrAbA : nA. nIrumA : ekavAra, ekavAra, tame bhUlI gayA, bA. te dahADe kahetA'tA ne ? hIrAbA : nA, ekeya vakhata nathI mArI. jJAna pachI lAgyo pheraphAra nIrumA : bA, A dAdAne aThThAvanamAM jJAna thayuM ne, pachI dAdAmAM zuM pheraphAra joyo tame ? tamane khabara paDI tarata ? tamane bA, kayAre khabara paDI dAdAne jJAna thayuM che ? hirAbA : mane to paDelI ja che ne ! nIrumA : nA, evuM nahIM, bA. dAdAne jJAna thayuM ne, aThThAvananI sAlamAM paNa... hIrAbA: e to raNachoDabhAI sAthe hatA ne, tyAM suratanA sTezane thayuM. nIrumA : paNa tamane pachI khabara kyAre paDI ? hIrAbA : mane to khabara paDI che, paNa toya haju tIkhA bhamarA jevA. nIrumA : "tIkhA bhamarA jevA che', kahe che. jJAna to thayuM paNa tIkhA bhamarA jevA cho.' dAdAzrI : e to pahelA hato ne ! atyAre chuM ? hIrAbA : nA, nA, hajuya kharA. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] dAdA tIkhA bhamarA jevA dAdAzrI : ema ?! mane to A khabara nathI, pahelA hato. nIrumA : emane vadhAre khabara, dAdA. 233 hIrAbA H mane vadhAre paDe ne ! : dAdAzrI : hA, hA. nIrumA : pachI bA, tamane pheraphAra zuM lAgyo ? pachI Ama zAMta-bAMta thayA'tA, bA ? hIrAbA : zAMta to thayA ja ne ! nIrumA : pachI vANImAM kaMI pheraphAra thayo'to, bolavAmAM ? hIrAbA : bolavAmAMya kharuM. pUjya nIrumA saMpAdita vANImAMthI... 'bA' tarIke saMbodhAyA saMpUjya dAdAzrI pUjya hIrAbAne varSothI 'hIrAbA' kahIne bolAvatA. mahAtmAoe to dAdAzrIne hIrAbAnA saMbodhanathI bolAvatA joyA che. hA, meM be-traNavAra pUjya dAdAne bhUlathI jUnI AvaData pramANe 'hIrA' ane 'tuM'nA saMbodhanathI sAMbhaLyA che kharA ! Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] dAdAe karyuM trAguM paNa nATakIya sAmA gharavALAe caDhAvyA hIrAbAne praznakartA: "tIkhA bhamarA jevA tamane kahetA to tame koI vakhate evI tIkhAza batAvelI ? dAdAzrI : hA, e to hIrAbA ane amAre bene matabheda paDato nahoto, paNa eka dahADo saMjoga evo thayo'to ke mAre AvuM karavuM paDyuM, dhUNavuM paDyuM. kAraNa ke sAme ghera che te brAhmaNa rahe. e tyAM AgaLa bAnA vakhatathI meLApa, trIsa-cAlIsa varSathI. te hIrAbAnI beThaka tyAM, huMya tyAM besato, paNa pachI A jJAna thayA pachI loko ahIM darzana karavA AvavA mAMDyA ne, te hIrAbA tyAM beThA hoya. te emaNe phaTavyA hIrAbAne saheja. praznakartA : phaTavyA ? dAdAzrI : e dhaNIne vaDhatI hoya, te eNe Amane hau zikhavADyuM thoDuM. te huM jANuM ke A phaTave che. e enA dhaNIne che te kUtarAnI peTha rAkhe ane mAre tyAM to akSareya bolAya nahIM ne cAle nahIM kaMI. e je baI hatI ne, te tyAM AgaLa mAthuM oDhyA vagara besatI hatI oTalA upara, pAchI kahe, "A to tamArA AvyA pachI ame mAthe oDhIe chIe bA.' dekhatA ja oDhI le. "dAdA AvyA" kahe che. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] dAdAe karyuM trAguM paNa nATakIya 235 bhalene trIsa varSano houM paNa eTalo pratApa lAge. zuM kahyuM ? ane pachI cAlyuM tophAna. praznakartA : dAdA, tophAnamAM zuM thayuM ? dAdAzrI : A to eka choDI page lAgatI hatI. e vidhi karatI hatI bicArI, javAna uMmaranI chokarI. pelAe hIrAbAne zikhavADeluM, "A choDIo aDe che, te dAdAnuM mana pharI jaze." eTale A gabharAyA bicArA. A to khAnadAna bAI, te kevI khAnadAna bAI ! koI dahADoya kazuM AghuMpAchuM nahIM. ame je pUrvabhave citareluM te pramANe A badho mAla. ane nAnapaNamAM rUpALA bama jevA. pachI have zuM joIe ane nirdoSa bicArA. emane gunA karatA AvaDe nahIM, kapaTa karatA bahu AvaDe nahIM. hIrAbA moTA mananA, kevaDuM moTuM mAInDa te A ! dhaNI para jarAya bIjo bhAva na utpanna thAya evA hIrAbA. paNa e sAmI jagyAe bese brAhmaNane tyAM, e lokoe kAnamAM reDa reDa karyuM, ke "A nAnI-nAnI chokarIo Ave che ne dAdA je A saMyamI che ne, emanuM saMyama toDI nAkhaze." have hIrAbAnA manamAM ema thayuM ke mArI AbarU zuM rahe ? e AbarUdAra ane huM nA AbarUdAra ! emanA manamAM peThuM ke mArI AbarU jatI raheze. e pelAe reDyuM ne, pachI e to emanAmAM bahu bharAI gayuM AkhuM. huM jANato'toya kharo ke A davA avaLI thaI rahI che. chatAM ame nA to kahIe ja nahIM ke tyAM besavA nA jazo, evuM nA kahIe. koInI svataMtratA ame baMdha nA karIe. hIrAbAe karyuM trAguM bicArI choDIo vidhi karavA Ave ne, te hIrAbAne to kazo roga nahIM, bicArA sarasa mANasa ! paNa sAmA bAraNe bese ne, te pelA bairAe caDhAvelA emane, ke "A badhI nAnI-nAnI choDIo Ave che, bahAra khoTuM dekhAya badhuM. A to kaMI sAruM dekhAya ? "dAdAjI sArA mANasa ne A badhuM khoTuM dekhAya ! loka jAtajAtanA Aropa kare." te A gabharAI gayelA bicArA. A sArA mANasa, te lokoe nAkhyuM Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 jJAnI puruSa (bhAga-2) mahIM. te je dUdhano dUdhapAka banAvavAno hato, tenI mahIM mIThuM nAkhI ApyuM A lokoe. meM kahyuM, "A mIThuM kADhI nAkho ApaNe, nahIM to veza thaI jAya. dUdhapAka nA thAya A, ane cAye nA bane." dUdhamAM mIThuM nAkhe to zuM thAya ? praznakartA : phATI jAya. dAdAzrI : te huM jANato hato ke A lokoe mIThuM nAkhavA mAMDyuM che, te phATaze jyAre tyAre ! paNa meM rAha joyelI. te eka dahADo lAgamAM AvI gayA. choDI ahIM vidhi karatI hatI ke, te AmaNe zuM karyuM ? pUjo vALatA vALatA manamAM ciDAIne UbhA rahyA ema ke "A kaMI AvI ? ene kADhI meluM." e choDIne kADhI melavA mATe karyo rasto. zuM karyuM emaNe ? paMjo vALatA vALatA bAraNuM bhaDAka karatuM athADyuM. te pelI choDI camakI, tAva pesI jAya evI camakI. e bena vidhi karatI'tI, te hIrAbAe che te pUjo vALatA-vALatA bAraNuM Ama jozathI khakhaDAvyuMne, te pelI bena camakI bicArI, bena jANe ke A amane vidhi karavA devA mAMgatA nathI. te beneya camakI gaI ke Aja bA nAkhuza thaI gayA che. e vidhi karatI'tI, te Ama hAlI UThI. eTale benanI vidhi pUrI thayA pachI benane meM kahyuM, "jA have bena." samajI gayA hIrAbAnuM TANuM pachI e choDI gayA pachI meM hIrAbAne kahyuM, "zuM che have ? tame Ama bAraNuM khakhaDAvatA'tA ? tyAre kahe "nA, kazuMya nathI, kazuMya nahIM. e to meM sAdhAraNa athADyuM. meM kahyuM, "nA, evuM nahIM. bAraNuM athADavAmAM vAMdho nathI, paNa kyA bhAvathI tame athADyuM e samajI gayo" kahyuM. huM samajI gayo ke AnI pAchaLa cALA che. A cALA nA samajaNa paDe, baLyA ? atyAranA jevo bhoLo hoIza te dahADe ? pachI meM kahyuM, "Aje A badhuM zuM che ? A bAraNuM bicAruM Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] dAdAe karyuM trAguM paNa nATakIya 237 bUma pADI UThya ! A bUma koNe pADI ? koI dahADo paDatI nathI ne kahyuM. te gabharAyA ke "A to samajI gayA badhuM." "are ! nA samaje tyAre kaMI kAcA che ? tamane paiNyA tyArathI samajIe chIe" kahyuM. A tamAruM nhoya. hIrAbA, tame nahoya A. kaMIka vaLagyuM che A ! hIrAbA koI dahADo evuM kare nahIM. amArA gharanI khAnadAnI nahIM AvI ! amArA bA hoya toya AvuM koI dA'Do sAMbhaLavAmAM nA AvyuM hoya. amAre tyAM gharamAM rivAja ja nahIM Avo. pelI choDI bhaDakIne bhAgIne jatI rahe eTalA hAru ja, mane bhaDakAvavA mATe nahIM. choDIo jANe ke hamaNe hIrAbA vaDhaze. te choDI Ama vidhi karatI karatI bhaDakIne dhrujI gaI. te mane bahu kharAba lAgyuM ke arere, A dazA ! ahIM tamane tarachoDa mAravAnI maLI, chokarIne ? mane be gALo bhAMDavI hoya to vAMdho nahIM. A bicArI ene azAMti rahe che tethI darzana karavA AvI che. zuM thAya paNa ? emane A chokarI darzana kare, e gamatI nahotI. meM kahyuM, "AvuM zA mATe ? koIne trAsa paDe, evuM nA karo. tamane zobhe nahIM, tame moTA mANasa thayA." tyAre kahe, "nA paNa mane A badhuM gamatuM nathI." to meM kahyuM, "ApaNe juduM karI nAkhIe. tamAruM mane badhuM game che, mAruM tamane nathI gamatuM, mATe ApaNe juduM karI nAkhIe." dAdAe bhajavyo veza. have tyAre ApaNA caMdrakAMtabhAI ne e bIjA badhA hatA, temane pATha zIkhavA mATe meM kahyuM, 'tame Aja pATha zIkhajo, Aja dAdA veza bhajave che." eTale pachI ame moTethI, jozathI pelA sAmAvALA gharanA sAMbhaLe, AjubAjunA sAMbhaLe e rIte kahyuM, "A hIrAbA jevI devIne koNe A davA nAkhI ? je emanAmAM hatuM nahIM e kyAMthI AvyuM A ? koNa mUA nAlAyako che ke AvI bheLaseLa karI." te rasto choDIne pelI Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) bAju TheTha sudhI saMbhaLAyuM. amArI vANI to tame joyelI haze ne ko'ka dahADo ? nathI joyelI ? praznakartA : pachI ? dAdAzrI : te pachI huM to pelA baInA nAmanuM bolavA mAMDyo ke 'A hIrAbAmAM koNe poIjhana (jhera) nAkhyuM, e mAre khoLI kADhavuM paDaze. A hIrAbA AvA nahotA. tame koIke kaMIka nAkhyuM che, nahIM to A cA AvI nA hoya. A khAnadAna cA, peTamAM jAya to tRpti vaLe evI cA ane A zuM thaI gayuM ? koNe poIjhana nAkhyuM ?" ema hoMkArIne bolavA mAMDyo ne, eTale pelI baIe sAMbhaLyuM. sAMbhaLIne AjubAju badhuM loka bheguM thaI gayuM. 'hIrAbAmAM poIjhana koNe nAkhyuM, A devImAM ? dhaNInI joDe AvuM karavAnuM ?" hIrAbA kahe che, 'bUmo nA pADazo bA, bUmo pADazo nahIM.' meM kahyuM, 'A zuM karyuM tame ?" juo vItarAgI ziva svarUpa eTale pachI hIrAbA cUpacApa cA banAvavA besI gayA. pAcho che te pelo sTava jarA khakhaDAvyo. e pAcho khaNaNaNa laIne khakhaDyo. te sTava raDI UThe evo ! meM kahyuM, "Aja khakhaDAmaNa cAlI che, ApaNe 'skrU' pheravo. nahIM to UMdhuM ja cAlyuM gADuM." eTale meM kahyuM, A khakhaDAya khakhaDAya kare che, te baMdha nahIM thAya. jyAM sudhI avAja nahIM sAMbhaLe tyAM sudhI. pipUDIo kyAM sudhI vagADe ? jyAM baMdUko nA phUTe ne, tyAM sudhI vagADe. paNa baMdUka phUTe to pipUDI-bipUDI badhAya jAya dhaDAka. eTale meM tarata ja che te caMdrakAMtabhAIne kahyuM, 'Avo, tame jojo badhA.' caMdrakAMta kahe, 'AvuM nA karazo, dAdA.' meM kahyuM, 'cUpa besa. jJAnI puruSa zuM kare che e tame juo A, zIkho.' 238 eTale bahArathI meM kahyuM, 'mahIM koNa che atyAre te A khakhaDAya khakhaDAya kare che ?" teya pAchuM phaTAkA mAravA mAMDyA. eTale pachI aMdara jaI badhA DabbA-babbA, badhuMya nIce nAkhyuM. cA-khAMDa, IlAyacI-bIlAIcI, jAyaphaLa-bAyaphaLa, tela, dALa, ghI badhuMya bheLaseLa karI ApyuM. ane e Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] dAdAe karyuM trAguM paNa nATakIya 239 phaphaDI UThyA. badhA AjubAjuvALAya phaphaDyA. caMdrakAMtabhAI joyA kare. mane kahe, 'dAdA nahIM, dAdA nahIM." meM kahyuM, "juo A. A tamAre ghera AvuM thAya te ghaDIe tane kAma lAgaze A jJAna !" Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) eTale pachI cA-khAMDanA DabbA badhA, game tema pheMka pheMka karI badhuM bheguM karI nAkhyuM. eTale ADozIo-pADozIo kahe, 'bhaI, page lAgIe chIe, AvuM nA karo, AvuM nA karo, ATalo badho krodha ?' meM kahyuM, hA, juo krodha, zivanuM svarUpa to juo A ! mahAdevajInuM !' eya badhuM pheMka pheMka, jANe cAraso volTa pAvara nA aDyo hoya ! badhAno ragaDo karyo. 240 mATalAne tirADa paDe pachI... caMdrakAMta to gabharAI gayo bicAro. hIrAbAya gabharAI gayA. pADozavALA to kahe, 'bhaI, bhaI, tame vItarAgI mANasa, AvuM nA thAya.' meM kahyuM, 'vItarAgI ja AvuM kare ! koNe karyuM A ? A roga koNe ghAlyo ? pakaDI lAvo.' badhA choDAvavA AvyA. bAjuvALA eka bena AvyA, 'bhaI, bhaI, nA thAya A.' meM kahyuM, 'nA cAle.' 'emanI jiMdagI kharAba karIne, tame lokoe ?' tyAre kahe che, 'zuM jiMdagI kharAba karI ?' meM kahyuM, 'have chUTuM rahevAnuM thayuM emane. Aje hIrAbAne ame tyAM bhAdaraNamAM Ara.sI.sI.nuM sarasa makAna bAMdhyuM che, te tyAM mokalI daIe chIe ane dara mahine jeTalA joItA hoya, pAMcaso-hajAra rUpiyA mokalyA karIzuM. have bheguM nA rahevAya mArAthI.' 'bhaI, A zuM bolo cho ?" 'mATalAne tirADa paDI, pANI nahIM rahe have.' zuM kahyuM meM ? praznakartA : mATalAmAM tirADa paDI, pANI nahIM rahe aMdara. dAdAzrI : 'have pANI nA rahe, kahyuM. tirADa paDI gaI. bhale bhAMgyuM nahIM, paNa tirADa paDI gaI. pANI rahe nahIM tyAre pachI mATalAne karavAnuM zuM ?' meM kahyuM, 'have hIrAbA ne ame be judA rahevAnA chIe. eTale have pachI tamatamAre vAtocIto karajo. eTale AjubAjuvALA samaje ke bhaI to bolyA e pharI pharaze nahIM.' 'bhaI, AvuM nA thAya, AvuM nA thAya, bA devI jevA.' 'koNe moka2I mArI (caDhavaNI karI, kAna bhaMbheraNI karI) AvI ? tirADa paDI gaI mATalAne AkhI.' zuM paDI gayuM ? Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] dAdAe karyuM trAguM paNa nATakIya 241 praznakartA : tirADa. dAdAzrI : tyAre kahe, "bhAI, evuM nA thAya. A paiDe paiDapaNe AvuM thatuM haze ?" meM kahyuM, "je mATalAne tirADa paDI e pachI mATaluM kAmamAM zuM lAge ? e to pANI jhame, pANI game eTaluM bharIe to nIkaLI jAya bahAra." mATalAne tirADa paDI hoya tene rakhAya ? benane pUchI jo, tirADa paDI pachI mATaluM rakhAya ? praznakartA : nA. dAdAzrI : meM kahyuM, "mATalAne tirADa paDI, zI rIte rakhAya ?' eTale badhA paDozIo gabharAI gayA, "mAruM hAruM AvuM bole che ! mATalAne tirADa paDI gaI' kahe che. tyAre mUA amAre ghera AvuM hoya ? te dahADe khAMDa-bAMDa, cA-bA badhuM phekyuM'tuM, paNa vItarAga bhAvamAM ! saheje peTamAM pANI hAlyA vagara ! eka ja oparezatathI kAyamatuM solyuzana sAmevALI bAI to sajjaDa ja thaI gaI. ane huM boluM eTale to AjubAjunA gabharAI UThe badhA. "dAdA vipharyA che' kahe che. ane vItarAga vANI pAchI, kevI ? praznakartA : vItarAga ! dAdA, amane A sAMbhaLatA ja Dara lAge che. kyAranI vAta che A ? keTalA varasa pahelAnI vAta ? dAdAzrI : 1962-63nI vAta, trevIsa varasa pahelAnI. praznakartA: pachI zuM thayuM dAdA? dAdAzrI : kyA huA phira ? badhA gabharAI UThyA tethI pachI kesa mAMDavALa karyo. praznakartA : samAdhAna ? dAdAzrI : hA, ke "bhaI, cAlo A phere nabhAvI laIe chIe. pharI Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 jJAnI puruSa (bhAga-2) AvuM nA hovuM joIe." ema kahI badhuM TADhuM pADI dIdhuM. paNa pachI pelI baI to Amane zikhavADatI ja bhUlI gaI. ane emane kahe ke "bhaI Ave to kazuM karazo nahIM bA. nahIM to mAre mAthe Aropa Ave che." AvuM karyuM te, e gabharAya ne ? 'tame kazuM karo ne mAre mAthe Aropa Ave." kahe. je bhaya ghAlI dIdho, cIpiyo mArI dIdho ne ? eka ja phero davA karuM. basa e eka ja AkhI jiMdagImAM davA karI'tI eka phero, savaLe raste caDhe mATe. praznakartA: paramenanTa solyuzana dAdAzrI : kAyamanA mATenuM. ame roja roja vaDhavA nA jaIe, ke bhaI, AvuM kema hIrAbA joDe vAto karo cho ne badhuM. eka ja dahADo oNparezana badhAnuM. roja te Tapala-Tapale mAthuM kANuM nA karIe. ame to haDahaDATa ! Ama roja TapalA mAra mAra karIe, to duHkhI thAya mUo. bahu bhAre duHkhI thAya mANasa ! ane hIrAbAne jo kadI AgaLa vadhatA aTakAvIe nahIM to hIrAbAnI adhogati thAya. je hIrAbA amane roja page aDIne vidhio kare che, e hIrAbAnI zuM sthiti thAta ? ame AgaLa vadhatA aTakAvI, kApI nAkhIe vAtane. eTale oNparezana karyuM'tuM te dahADe. paNa hIrAbA bhaDakI gayA ne ! te jiMdagImAMya pharI nA kare AvuM. AbarU javAtA Dare karyuM AvuM ane sAmevALI to gabharAI gaI. ene Ama kahyuM, "koNe nAkhyuM A hIrAbAne, A devI jevI baIne ? je dhaNI joDe A baI devI kahevAya, pUjavA jevI baI, tene A koNe nAkhyuM paoNIjhana ?" A to koInuM sAMbhaLeya nahIM evA pAchA. bahAranuM koI paoNIjhana pesavA nA de, paDavA nA de. te A zI rIte pesI gayuM ? A chokarInA nAmathI. 'dAdAne A chokarIo phasAvI jaze', kahe che. eTale A hIrAbA gabharAI gayA ke "hAya hAya bApa, tyAre mArI AbarU zuM rahe ne emanI zuM AbarU rahe ? amArI ATalI uMmare badhI AbarU jatI rahe ne ! are ! A Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] dAdAe karyuM trAguM paNa nATakIya 243 dAdo to AkhI duniyAno dAdo che ! koIneya trAsa nA thAya, to e chokarIone paNa kema trAsa apAya ? tame devI jevA ! nahIM ? ane kevaDI moTI bhUla karI che A ! praznakartA : dAdA, e nATaka to karavuM paDe ne ? e nATaka karavA ja paDe badhA. dAdAzrI : te tela, goLa, ghI badhuM bheguM karIne, badhuM vAsaNo kAcanA-bAcanA bhAMgI nAkhyA. caMdrakAMta kahe, "zIkhI gayo dAdA." kahyuM, hA, DAhyo thaI jA. vahune bA kahevAno vakhata nahoya !" bhANAbhAI paNa zIkhI gayA. dAdA to "jJAnI puruSa', koI emane kahe, 'tamane DaoNlara nahIM maLe', toya dabAya nahIM. praznakartA : hA, "DaoNlara nahIM maLe', toya e dabAya nahIM. dAdAzrI : hA, dabAya nahIM. jJAnI puruSa koIne dabAve nahIM ane koInAthI dabAya nahIM. karyuM'tuM ja evuM ke kho bhUlI jAya caMdrakAMtabhAI beThA'tA, bhANAbhAI hatA, badhA maLIne dasa jaNa hatA. badhAne kahyuM, "zIkhajo." paNa bIje dahADe zuM thayuM, enuM phaLa zuM AvyuM jANo cho ? UlaTA hIrAbAne kaMIka samajaNa pADa pADa kare, "bhAIne upAdhi thAya evuM nA karavuM. ko'ka Ave to cho Ave. ApaNe mAthAkUTamAM nA paDavuM." UlaTA savaLuM zikhavADavA mAMDyA. kAraNa ke emanA manamAM e bhaDaka pesI gaI ke have je kaMI thaze te ApaNe mAthe ja AvavAnuM che. mATe ApaNe have cetatA rahevuM. "meM nATaka karyuM'tuM ja evuM, ke pharI A karatA hoya to kho bhUlI jAya !" praznakartA: te koI vakhata karavuM paDe AvuM. dAdAzrI : nahIM, avaLuM haMDyuM AvA sArA mANasane ? A Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 jJAnI puruSa (bhAga-2) koInuM kazuM sAMbhaLe nahIM. tyAM bese ne sAme oTale, paNa koInuM UlaTuM sAMbhaLavAnuM nahIM, evuM kazuMya nahIM. eka A dharma saMbaMdhamAM A lokoe ghAlI dIdhuM ke "A dAdAnI AbarU nahIM rahe, A badhI chokarIo darzana karavA Ave che. te e peThuM emane ane peThuM eTale pachI mAre kADhavuM to paDe ne ? eTale zuM kahyuM ? "hIrAbAmAM hAtha ghAlyo ? hIrAbAmAM paoNIjhana nAkhyuM, emanAmAM paoNIjhana ?" rAge paDI jAya ke nA paDI jAya pachI ? pachI to hIrAbAne koI kahenAreya baMdha thaI gayA. AvuM bIjuM kazuMya bole nahIM, kAraNa ke "bolIzuM to ApaNe mAthe Avaze" kahe che. jo e rasto baMdha karI dIdho. ApaNe lokone kahevA jaIe ke bhaI, AvuM tevuM hIrAbAne nA kahezo, to vadhAre ne vadhAre kahe. paNa jo eka dahADo julAba Apyo te haDahaDATa, rAge paDI gayuM ne ! evuM kaMI to karavuM paDe ja ne, nahIM to to roja-roja bAraNA khakhaDAve. roja bAraNA khakhaDAve ke nA khakhaDAve ? pachI nathI karavuM paDyuM. pachI koI dahADo nahIM. eTalI davA haju yAda haze emane yAda che emane ? praznakartA : hA, kahe che ne ! dAdAzrI : pachI emanI meLe badhuM bharavA mAMDyA, mahIM AvIne. baphara banyA, hIrAbA ne choDIonA kalyANa kAja praznakartA : meM bAne pUchayuM'tuM, 'bA, pachI tame zuM karyuM, A badhuM dAdAe DhoLI nAkhyuM tyAre ?" tyAre bA kahe, "zuM bona, meM to veNI lIdhuM ne pachI cA ne khAMDa bheguM ja hatuM ke, te enI cA banAvI." dAdAzrI : nA, eya cagyuM'tuM Ama, koI dahADo cage nahIM. A pelA lokoe zikhavADI rAkheluM badhuM. jarAka vadhAre karazo, eTale choDIo jatI raheze, pachI pesaze nahIM' kahe che. ko'ka vakhata A jJAnIno avatAra hoya ne bicArI choDIo darzana karavA Ave, te jaMpIne darzana to karavA do lokone. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] dAdAe karyuM trAguM paNa nATakIya 245 eTale sudhI zikhavADeluM, ke "dAdA pharI paiNaze A choDIo joDe." evuMya zikhavADyuM'tuM ke "A choDIo dAdAne laI jaze." "are mUA, evuM hotuM haze ? keTalA varSano, huM Doso thayelo mANasa, ne kaI jAtanA mANasa !" AvuMya zikhavADeluM. paNa e ApaNA karma vAMkA tyAre ja zikhavADe ne, A karma vAMkA kharA ne ? emano zo doSa bicArAno ? emano doSa nathI, mArA ja karmano doSa. e bAI to mArA hitamAM ja hatA. paNa hIrAbAne zuM kahe ? "A badhA satsaMgIo pese che ne. koI ApaNuM thAya nahIM. ane A nAnI nAnI chokarIo pese che ne, e zobhAspada nathI. eTale hIrAbAnA manamAM ema thayuM ke A to mArI AbarU jaze ! eTale bhaya ghAlI dIdhA'tA badhA. have mAre to A hakIkata che ene na kahevAya nahIM. eTale baphara tarIke mArI sthiti thaI, eTale meM jANyuM ke have Ano hisAba to cokkasa karI nAkhavo paDaze, hisAba lAvavo ja paDaze. eTale pachI davA evI karI ke pharI hIrAbA kazuM AvuM karavA jAya tyAre pelA kahe, "e nA karazo, ApaNe emanAmAM-bhAInAmAM paDavuM ja nathI, bhAIno svabhAva bahu kaDaka che. Avo kaDaka svabhAva ! A to mahAdevajI ja joI lo ne !' kahe che. eTalI badhI chApa pADI dIdhI. te hIrAbAye jANe tIkhA bhamarA jevA che ! amAro krodha vagarano krodha chatAMya te ghaDIe mane sahejeya krodha caDhyo nahoto. jene ApaNA loko phUMphADo kahe che ne, e phUMphADo ja hato. paNa sAmAne to zuMya thaI jAya ! ame to "jJAnI', saMpUrNa krodha vagaranA, chatAM amAro A krodha to juo ! praznakartA : krodha vagaranA chatAM krodha juo. dAdAzrI : hA, krodha vagaranA ja chIe, chatAM A jJAnIno krodha juo, kahyuM. bhasmIbhUta karI nAkhaze. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 jJAnI puruSa (bhAga-2) meM kahyuM, "jJAnI puruSa krodha kare ne, to badhuM uDADI mele, kAraNa ke akrodhI krodhI che. kevA che ? e akrodhI. paNa krodha dekhADe tyAre jo to kharo ! badhuM pAMsaruM karIne rahe." amAro krodha vagarano krodha to juo, ame upayogamAM rahIne A krodha karIe chIe. zuM karIe chIe ? "krodha vagarano krodha. krodhI mANasa tenuM nAma kahevAya ke tanmayAkAra hoya, potAnI jAgRti cUke. jyAre ame jAgRtimAM rahIne karIe ! praznakartA : evuM badhAne karavAnI chUTa kharI ke ? dAdAzrI : evuM che ne, tamane karavAnI chUTa huM ApuM, paNa ene vALI letA AvaDatuM hoya to. amane vALI letA badhuMya AvaDe. ame pAchuM hatuM evuM ne evuM karI ApIe ane tamAruM kreka rahI jaze. atyAre ame ko'kane laDhIe ja nahIM bilakula, paNa enuM bahu ja ahita thatuM hoya, tyAre ame laDhIe. paNa laDhIe evA ke sAmAnuM mana juduM thaI jAya evA laDhIe. kevuM? AkhuM mana juduM ja paDI jAya amArAthI, pharI bhego ja nA thAya evA laDhIe. paNa huM jyAre laTuM tyAre rakSA evI mUkuM ke enuM mana juduM thAya ja nahIM. eTale mana juduM thavA nA dau ane laTuM. ane laDhavADa tame juo to tamane ema ja lAge ke A mana juduM thaI javAnuM. caDhAvatArA ja pachI vALavA lAgyA e to "jJAnI' thaIne besavuM saheluM nathI, bA. AvA phaNagA phUTe to badhA mULamAMthI kADhI nAkhavA paDe, nahIM to moTA jhADa thaI jAya e to. juo ne pachI e Ama UlaTuM bolavAne badale ema kahevA mAMDyA 'tamAre kazuM bolavuM nahIM, laMke. koI kazuM karavAnuM nathI. dAdAne koNa kazuM karavAnuM che ? e to choDIo zuM karavAnI hatI ? A ApaNe nakAmo vahorI levo jhaghaDo' kahe che. ane te badhAnA manamAM zuM ? "ApaNe mAthe Avaze, A to emane to, baIne to gaNatA ja nathI gunegAra. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] dAdAe karyuM trAguM paNa nATakIya 247 badhuM ApaNI ja jokhamadArI." meM to emane mAthe ja ThAlavyuM, meM kahyuM, 'tame ja, tame badhAe ja bagADyuM." ane meM kahyuM, "mATaluM tirADa paDI have zuM karavAnuM ? pANI reDIe to nIkaLI jAya bapora sudhImAM. bapore pIvAnuMya nA rahe." meM kahyuM, "krekaDAuna thayeluM mATaluM che. have nahIM cAle." tyAre kahe, bhaI, tame to bhagavAnanA mANasa, have sAMdhI lo." meM kahyuM, 'tame badhA kahetA hoya to A eka vakhata velDiMga karuM, nahIM to nahIM karuM pharI AgaLa. amArI pAse thoDI A lAkha che te copaDI daIe. ATalo vakhata ame A lAkha karIzuM, bAkI pharIvAra lAkheya karavAnA nathI. pachI emane mUkI AvIzuM." tirADane lAkha karI dIdhI eka phero. eTale pachI lAkha karI pachI nathI thayuM AvuM. ane pAchuM caMdrakAMta ne emane zikhavADyuM. be-traNa jaNa hatA, traNa ziSyo zIkhI gayA ne ! A to pratyakSa dAkhalo sAMbhaLyo ne, tame joyuM ne ! pelo sinemA joyelo ane A sinemAnI vAta karelI. jo badhI jAtano roga cogaradamathI baMdha. hIrAbA jyAre pAchA kaMIka pAchaluM saMbhArIne kahe sAme ghera jaIne, "jo pAchI choDIo AvI badhI." tyAre pelA kahe, "nA, e to bhaI evA nathI, tame AvuM nahIM karo." e jANe ke A pAchuM mAre mAthe Avaze. eTale kAyama gabharAmaNa, rAta-dahADo gabharAmaNa. "hIrAbA Ave ne jo huM kaMIka bolI jaIza ne, to mAre mAthe paDaze." jo Ama AvuM vALavA jaIe ke 'bena, hIrAbAne AvuM nA karazo." tyAre zuM kahe ? "ame zuM karIe, tamArI vahu che evuM kahe. eTale sAmevALI baIe nakkI karyuM ke koI dahADo hIrAbAne ApaNe kazuM kahevuM nahIM, nahIM to ApaNe mAthe Avaze A badhuM. are ! hIrAbA ema ne emeya bolaze toya ApaNe mAthe Avaze. eTale ApaNe hIrAbAne vALa vALa karavA. ame je davA karI ! praznakartA : hIrAbAne caDAvanArA ja vALe have. dAdAzrI : hA, hIrAbA tyAM besavA jAya ne, te hIrAbA kAMIka Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 jJAnI puruSa (bhAga-2) AvuM jue, "jo pAchI A chokarIo AvI !" "bhaInAmAM paDavuM nahIM hoM, e che te sArA mANasa che." e jo vALavA mAMDyuM. jo mArA pakSamAM besADyA, virodhapakSane mArA pakSamAM besADyA. eka ja oNparezana evuM karyuM te ! badhI ja jAtanI kaLAo jItIne beThA chIe juo ne ! "huM covIsa tIrthaMkaronuM bIja chuM kahyuM. badhI ja jAtanI jenAmAM bodhakaLAo che, jJAnakaLAo che. badhI ja kaLAone jItIne beTho chuM. nahIM to A lokonuM zI rIte kalyANa thAya ? A bicArA kaMTrolanuM anAja khAIne beThelA, AmanuM zI rIte kalyANa thAya ? te saDeluM pAchuM, kevuM ? te game che tane A vAta badhI ? praznakartA: hA, hA. sahI karAvI lIdhI, pharI nahIM karuM caDAmaNI dAdAzrI : tamane samajAyuM ? praznakartA : ghaNuM samajAyuM, dAdA. A badhAne samajAI gayuM ke duniyAmAM bahu moTAmAM khapIe chIe paNa ahIMyA to bALaka jevA chIe. ahIMyA ghaNuM badhuM zIkhavAnuM maLe che. dAdAzrI : hA. eTale pelI baIone zikSaNa maLI gayuM. eTale huM samajI gayo ke have ene zikSaNa maLI gayuM. pachI e benane meM kahyuM, "bena, tame mane bhaI jevo gaNo cho, to tamAre A bhAbhInI joDe AvI dazA thAya ? evuM pharI na karazo. tyAre kahe, "nahIM karuM bhaI have." eTale A sahI karAvI lIdhI. samaja paDIne ? "A tamArA bhAbhI thAya ane kevA sArA mANasa che !" kahyuM. have emane zo dveSa hato A dharma upara ? e vedAMtI hatA. eTale jaina dharma upara bahu cIDa ! dAdA jaina kema thaI gayA che ? eTale A hIrAbAne zikhavADe, te ApaNe tyAM jainano phoTo hoya ne, tenI sAme A pelA loko che te hIrAbA pAse e phoTo kaDhAvaDAvIne pelA kRSNa bhagavAnanA, evA tevA Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] dAdAe karyuM trAguM paNa nATakIya 249 phoTA caDAvaDAve. eTale huM samajI jauM, ke A davA kaMInI che ? A saLI konI che ? kare che koNa ? e badhuM samajI jauM, chatAM karavA dauM. huM jANuM ke AvuM ja kare che. eka dahADo kApI nAkhaze haDahaDATa. ane A hIrAbA bahu sArA mANasa, pUjya mANasa, koI dahADoya AvuM karyuM nathI evA sArA mANasa paNa A dharmane lIdhe. pelAne A dharma gamato nahoto, paNa basa be kalAka ripera karatA thayA haze ! avaLuM lAkha lAkha kare to e pesI jAya praznakartA : bA to bahu bhoLA che, bhadrika che bahu. dAdAzrI : Ama bhadrika, paNa loko zikhavADe e pAchA zIkhI jAya ne ! praznakartA : e kahe che, "huM to koInuM zIkhuM evI nathI.' dAdAzrI : e kahe che evuM. e manamAM ema pAvara rAkhe che ke huM koInuM zIkhatI nathI paNa loka nAkhI jAya ne ! te zIkhe evA nathI pote, paNa bahu dahADA ko'ka nAkha nAkha kare ne, te pesI jAya pachI. Ama zIkhe evA nathI e, sArA mANasa ! konA AdhAre koto mokSa ? praznakartA : hIrAbA sArA-saraLa, te loko nAkhI jAya to pAchA mAnI le pote. dAdAzrI : amArA bhatrIjA bharUca TekSaTAIla milanA mAlika hatA. te amAre tyAM Ave divALIne dA'De darzana karavA mATe, bhatrIjA thAya eTale. te pachI mane kahe e loko, Takora mAre, ane emanA kAkIne kahe, "kAkI, tame mokSe jAva evA cho ne tame A kAkAne laI jajo." eTale e kevA lAyaka, te emanI lAyakAta amArA bhatrIjAo kahe che ke "kAkI tame mokSe jAva evA cho ane A kAkAne laI jajo." meM kahyuM, "bahu sAruM. A kAkI maLyA che te mAruM kaMI dhanabhAga haze ne, Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) eTaluM to svIkAra karo.' tyAre kahe, 'eTaluM to ame svIkAra karIe. AvA kAkI maLe nahIM', kahe che. 250 'kAkI, mArA kAkAne tame mokSe laI jazo evA kAkI cho !' evuM kahe eTale hIrAbA mane kahe, 'juo, loko to mane evuM kahe che.' meM kahyuM, 'hA, tamArA lIdhe to mAro mokSa thavAno che. emAM mAre zuM vAMdho che ?' : praznakartA H tamAre lIdhe mAre mokSe javAnuM che evuM Apa bolI zako, mArAthI evuM nA bolI zakAya. dAdAzrI : e to evuM che ne, AvuM nA bolIe tyAM sudhI zakti ApaNAmAM Ave nahIM ne ! e to amArA bhatrIjA AvIne kahe ne ! zuM kahe tamane ? hIrAbA : e kahe che ke 'e svarge nahIM caDe ane tame caDazo.' dAdAzrI : nA, svarge nahIM, amArA kAkI mokSe javAnA che ne te tamane laI jaze, evuM kahe. tyAre meM kahyuM, 'bahAra duniyAmAM koIkane pUchI Avo, AvA patnI maLyA che ? bIje pUchI Avo ne !' tyAre kahe, 'nA.' meM kahyuM, 'mane maLyA che ne paNa ?" tyAre kahe, 'A tamane maLyA che eTalA tame puNyazALI kharA !' tyAre meM kahyuM, 'ochuM puNya nA kahevAya !' amArA bhatrIjAne peluM sahana nA thAya ne ! huM kAko eTale, kAkAnuM zI rIte sahana thAya ? eka blaDanA loka. eTale emane AvuM joIe ne kazuM ke nA joIe ? praznakartA : joIe. dAdAzrI : pAMsaruM bole ke amArA loko ? praznakartA : nA bole. dAdAzrI : koInAya loko nA bole, tamArAmAMye nA bole. spardhA to kharI ne ! Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] dAdAe karyuM trAguM paNa nATakIya 251 loko nAkhI jAya, paNa dAdA kADhI nAkhe e rAvajIbhAI zeTha, milamAlika, divALInA dA'De, besatA varase hIrAbAne moDhe kahetA'tA, kAkI, tame mokSe jAva evo tamAro svabhAva che ne tame mokSamAM jazo, ane A kAkA tamAro paga jhAlaze tyAre tyAM Avaze." eTale emanA manamAM ema thAya ke "ohoho, A badhA AvuM kahe che, mATe e vAta kharI haze. kAraNa ke bhatrIjA emane kaheya kharA, "mArA kAkA khaTapaTiyA che ane tame cokhkhA cho." eTale kAkInA manamAM pAchuM cage. te dA'De te kADhatA kADhatA mAre bahu vAra lAgelI. Avo mAla nAkhI jAya tene nA kahevAya ApaNAthI ? ApaNo ghANa bagADe badhAya. e to pachI kADhI nAkhIe. e to eka phero nahIM, ghaNI badhI vakhata nAkhI jAya loko. loko bahu jAtanA nAkhe. zuM ? praznakartA : hA, dhaMdho ja e. nAkhavAno ja dhaMdho lokono, loko nAkhI ja jAya. dAdAzrI: loko nAkhI jAya. pachI huM kADhI nAkhuM e game te rIte. huM to mahino-be mahinA calaNa cAlavA dau hIrAbAnuM. e pachI eka dahADo dhULa kADhI nAkhuM. eya dhULadhANI karI nAkhuM. praznakartA : paNa hIrAbAmAM kapaTa nahIM. dAdAzrI : nA, nA, kapaTa-bapaTa nahIM. A pelAe nAkheluM ne, bahu nAkheluM. Amane, sArA mANasane du:kha dIdhuM A lokoe. evA sArAmAM sArA baI, paNa loko nAkhI jAya nahIM. loko haju jaMpe nahIM ne ! eka dA'Do mane kahetA'tA, "ApaNe ghera hatA e zuM khoTuM hatuM ? tyAre meM kahyuM, "zuM thayuM ?" tyAre kahe, "loka kahe che, e to bAvA thaI gayA." meM kahyuM, 'tamane lAge che ?" tyAre kahe, "mane nathI lAgatuM, paNa loka kahe temAM ApaNI AbarU jAya ne !" tyAre meM kahyuM, "ghera rahIzuM Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 52 jJAnI puruSa (bhAga-2) toya loka to bAvA thaI gayA ne jAta jAtanuM bole." zuM bole ? A to saMsAra samajAvuM to bahu agharuM che badhuM ! tuM to tela DhoLato hoIza ke ? vANiyAno chokaro ne ame to DabbAnA DabbA DhoLI daIe, haDahaDATa. vANiyAno chokaro tela DhoLe ke ? khAMDa nAkhI de, be rUpiyAnI sugara hoya te. amaneya veSa to badhA bahu thayelA. badhI pUNyeya sArI eTale sAMdho badho maLI Ave. ApaNI dAnata cokhkhI ne ! cokhkhI dAnata, zuM ? praznakartA : paNa e Agalo hisAba kharo ne ? dAdAzrI : pAchaluM karma haze. dAdAnI sinsiyAriTI te morAliTI praznakartA: dAdA, cokhkhI dAnata kahyuM ne je, dAnata ApaNI cokhkhI. dAdAzrI : pyora (cokhkhI) dAnata. praznakartA : to e zuM vastu che ? dAdAzrI : sinsiyAriTI. praznakartA : nA, paNa sinsiyAriTImAM zuM samAya ? dAdAzrI : hareka bAbatamAM sinsiyAriTI. jene jene maLyA ne, te badhAne sinsiyara. game tene maLyA. dukAne mAla levA gayA tyAMya ene sinsiyara. praznakartA : game tenI sAthe sinsiyara. dAdAzrI : game tyAM, enI vera. sinsiyAriTI amAro mudrAlekha ane amArI morAliTImAM koI phera nahIM, no Dipharansa. praznakartA : nA, eTale A hIrAbAno prasaMga che, emAM sinsiyAriTI-morAliTI, eTale prekTikalI zuM kahI zakAya ? zabda prayoga barobara che. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] dAdAe karyuM trAguM paNa nATakIya 253 dAdAzrI : e jANe ne badhuMya ke sinsiyara ne morala che ja emane ! hIrAbAne anubhava ne ! e to pelA ekalA kesamAM ja che te emanA manamAM jarA e pesI gayuM, peluM kADhavuM muzkela paDyuM ane syAdvAda rIte na nIkaLyuM. eTale A bIjI rIta ajamAvavI paDI. praznakartA: to peluM je nATaka karyuM badhuM, e kapaTa nahIM ? A DhoLyuM, te DhoLyuM, tame DhoLyuM dAdAzrI : nA, emAM kapaTa nahIM. e to jeTalA pramANathI A dUdha UbharAtuM hoya te ApaNe lAkaDA kADhI laIe, e kaMI che te kapaTa nA kahevAya. dUdhapAka UbharAto hoya to lAkaDA kADhI laIe e kapaTa kahevAya ? praznakartA : paNa Azaya to kaMI sAruM karavAno kharo ne ? dAdAzrI : sAruM karavAno, emane cokhkhA karavAno. sinsiyAriTI, te ghaDIe sinsiyAriTI ! te caMdrakAMtabhAIe dekhyuM ne paNa ! badhA sajjaDa thaI gayelA. bhANAbhAI-bANAbhAI badhAya beThA'tA. ane badhA hoya tyAre ja AbarU lauM. ema ne ema lauMye nahIM, nahIM to gaLI jAya. kaheze, "ohoho, koI hatuM ja nahIM ne !" gaLI jAya. zuM ? ApaNI mahenata nakAmI jAya. A to kaMI choDyuM chUTe ? praznakartA : dAdA, eTale AmAM Ape kahyuM ke hIrAbA samajI jAya ke A sinsiyara che, morala che. eTale e zuM samajI jAya ? eTale e zuM vastu, e kayA bhAvo samajI zakatA haze ? dAdAzrI : emane ema samajAya ke A mArI bhUla thAya che, nahIM to e to morala ne sinsiyara che. emane potAne e chokarIo AvatI'tI ne, te so TakA khAtarI hatI ke emanAmAM kazuM doSa nathI. paNa A to lokomAM khoTuM dekhAya eTalA mATe "tame choDI do A kahe che. tyAre kaMI choDyuM chUTe evuM che ? A to vyavasthita badhuM. e Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 jJAnI puruSa (bhAga-2) ajJAnatAmAM, aNasamajaNamAM bole. e to kaMI dA'Do vaLato haze ? A relvelAIna nAkhI pachI UkhADI nakhAtI haze ? tyAre rasto karavo paDe ApaNe. eTale pachI pelA bUcathI nA cAle, to AMTAvALo bUca mAravo. AMTAvALo mArIe eTale pachI UkhaDI nA jAya ne meM kevuM kahyuM ? "mATalAmAM keka paDI che. atyAra sudhI mATalAne kreka nahotI. have kreka paDI te nA cAle. pANI nIkaLI jAya e to." praznakartA : dAdA, A je prayoga che ne, eTale dAnata bahu cokhkhI hatI. sinsiyara, morala, A zabdaprayoga e samajAya paNa enuM prekTikalamAM e nA Ave... dAdAzrI : e tAre joDe tyAM satsaMgamAM AvavuM joIe. praznakartA : nA, eTale ApanuM zuM kahevuM che emAM ? dAdAzrI : enA mATe kSatriya thavuM paDe. che vANiyo ne kSatriyanI vAto karavA jAya. kSatriyo sinsiyara hoya haMmezAM. praznakartA H nahIM, eTale sinsiyara kevI rIte puravAra thaI zake ? sinsiyara eTale zabdomAM... dAdAzrI : morala to ghaNAM ochA hoya, paNa sinsiyara to hoya ja. zuM ? praznakartA kone sinsiyAriTI kahevAya ne kone morAliTI kahevAya ? dAdAzrI : vaNika koma, je vicArazIla koma che, e to potAnI strI joDeya nA rahe sinsiyara. zuM ? praznakartA : barobara, evuM ja hoya che. dAdAzrI : evuM, evuM ja. A amadAvAdanA zeTha che te vIsa hajAra rUpiyA enI vAIphane jAtrAe javuM che to sAta varSathI nathI ApatA, milamAlika zeTha ! Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] dAdAe karyuM trAguM paNa nATakIya 255 praznakartA : acchA ? dAdAzrI : haM... "haju beMkamAM kazuM che nahIM." zuM karavA kacakaca karo cho ? A to nA Ape. A bAIne chetare che, paNa jAtane hau chatare che. evuM zAnA mATe ? eka para vizvAsa nA rAkhavo joIe, mUA ? paNa eka ghareya vizvAsa nA karavA de, tyAMya UMDuM, nIcuM jue ne ! TANuM karyuM teya dharmane mATe praznakartA : emaNe peluM bAraNuM pachADyuM, sTava pachADyo. eTale e paNa ADAI kahevAya ne ? dAdAzrI : tyAre ADAI nahIM to bIjuM zuM ? e trAguM kahevAya. e nAnA prakAranuM trAguM, meM moTA prakAranuM karyuM. praznakartA : nA, eTale e nAnA prakAranA trAgAne kADhI nAkhavA mATe sAme evo phorsa mUkavo paDe ? dAdAzrI : hA, AkhI jiMdagImAM eTaluM trAguM kareluM. ene trAguM kahevAya, dabAvI mAravA. teya pArakA hAru, dharmane mATe karavuM paDeluM. mArA potAne mATe kazuM kareluM nahIM, mArA mATe vAMdho nahIM. te badhAne jJAna maLI gayeluM. e samajI gayelA ke dharma upara Aphata nA AvavI joIe. bIjA ADe dahADe tame vaDho amane. praznakartA : dharma upara Aphata Ave to kaDaka thavuM kharuM. dAdAzrI : ane pelA sAmAvALA zuM samajI gayA ke have pharI jo hIrAbA AvuM karaze to ApaNe mAthe Avaze. eTale pharI e vAta ja karavAnI baMdha thaI gaI. eTale jANI-joIne trAguM kareluM ne emaNe to emanA karmanA niyamathI trAguM kareluM. A to jANI-bUjhIne kare ne, huM mArA jJAnamAM rahIne badhuM karuM ne ! pAMca-dasa mahAtmAo beThelA ne AvuM karAtuM haze ? mahAtmAo, caMdrakAMtabhAIe samajI gayA ke "dAdA ATaluM badhuM ?" tyAre Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 jJAnI puruSa (bhAga-2) meM kahyuM, "cUpa besa, zIkha, tane zikhavADuM chuM. ghare bIbI herAna karaze tyAre zI rIte henDala karIza ?" jJAnI puruSa saMge ADAI tIkaLe saheje praznakartA H A Ape kahyuM ne, eTale huM jJAnamAM rahIne karuM, e kaI rIte jJAnamAM ? dAdAzrI : jJAna ja rahe ne ! 'A' karyA kare, "aMbAlAlabhAI, jJAna kaMI ochuM hIrAbAne paiNeluM che ? juo ne paNa vagara matabheda varSo kADhyA ne ! atyAreya matabheda paDatA pahelA UDADI daIe chIe. pharI jJAna hau lIdhuM hamaNe, nIrubene zikhavADyuM te. pachI dAdA sapanAmAM hau AvyA. praznakartA : eTale Apa jJAnI puruSa cho to sAmAnI ADAI nIkaLI zake. dAdAzrI : vahelI nIkaLI jAya. nahIM to mAra khaI-baI, khattA khaI-khaIne nIkaLe che. khattA khAya ne khattAnA anubhava thatA jAya ne, tema tema nIkaLatI jAya, keTalAya avatAre ! (dAdA-hIrAbA sAthe vAto nIrumA : dAdAe pelA vAsaNo ne khAMDanA DabbA ne badhuM pADI nAkhyuM hatuM ne ? pelA DabbA pADyA'tA e kaho ne ! hIrAbA : DabbA to pelA bAjuvALA bena uheDa ukheDa kare ane e pheMka pheMka kare. dAdAzrI : e pAchuM kahI dIdhuM ? mArI AbarU jatI raheze ? hIrAbA H badhA jANe che ne, emAM AbarU zI javAnI ? dAdAzrI : AbarU nA jAya ne ! hA, te dahADe to meM DabbA-babbA badhuM pheMkI dIdhuM'tuM. cAnA DabbA, khAMDanA DabbA, badhuMya pheMkApheMka kareluM. haju tamane yAda che e badhuM ? Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] dAdAe karyuM trAguM paNa nATakIya 257 hIrAbA : are, pheMkI dIdhuM'tuM badhuMya. cAnA DabbA, khAMDanA DabbA badhuMya. nIrumA : badhuM bheguM karI nAkhyuM pachI ? hIrAbA : hA. nIrumA : AkhI poLa sAMbhaLe evuM bolatA'tA ? hIrAbA : hA. dAdAzrI : meM kahyuM, "A hIrAbA devI jevA hatA, koNe zikhavADyuM A ? koNe nAkhyo mahIM kacaro ? devI jevA hIrAbA te paNa AvuM zIkhI lAvyA ? have mATaluM bhAMgeluM kAma nahIM lAge. kreka paDI gaI mATalAmAM, eTale bhAdaraNa ghera jaIne raho, dara mahine pAMcaso rUpiyA mokalIza.' ema kahIne DabbA badhAnI pheMkApheMka karI hatI. nIrumA tamane zuM thAya te ghaDIe AvuM badhuM karatA hatA tyAre ? hIrAbAH kazuMya nA thAya, mane zuM karavA kazuM thAya ? nIrumA : aMdara kazuM hAle nahIM ? bIka nahotI lAgatI ? hirAbA : nA, nA. dAdAzrI : emane kazuMya nahIM, e jANe pAchA, aMdarakhAne jANe. paNa pelA badhAne asara thaI gaI, je mAre karavI hatI. praznakartA : cA-khAMDa bhegA thaI gayA te vaparAyA haze ne ? hIrAbA : e to vAparyA ja sto. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [13] dAdA-hIrAbA, kabIra sAheba te emanA patnI jevA jJAtIe ja eDajasTa thavuM paDe hIrAbA pahelethI ja bhoLA, nAmeya kapaTa nahIM. ane mana paNa kadI ja bagaDyuM nathI. sadAya mana mokaLuM rAkhyuM che. mArA bhAgIdAra mane kahe ke 'saMsAramAM tame bIjA kabIra sAheba cho.' [] U praznakartA H ane hIrAbA kabIra sAhebanA bIbI jevA ne ? dAdAzrI : evuM che ne, e to kabIra sAhebanA bIbI jevA paNa Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [13] dAdA-hIrAbA, kabIra sAheba ne emanA patnI jevA 259 mane dhaNI thatA nA AvaDatuM hoya to phrekTara thaI jAya ne ? huM to jJAnI puruSa chuM, mane dhaNI thatA AvaDe. jarA be-cAra vakhata phasAI gayo paNa mahIM bhagavAna hAjarane, eTale tarata rasto maLI jAya. eTale amAre A hIrAbA sAthe koI jAtano matabheda nahIM, te to kabIra sAhebanA bIbI jevA che. ghaNA sArA svabhAvanA che, paNa zuM te jJAnI che ? te amArI sAthe eDajasTa thAya che ? nA, ame jJAnI chIe eTale eDajasTa thaI jaIe. jJAnIe ja dareka jagyAe eDajasTa thavuM paDe. vAMkAne vAMkI sIdhAne sIdhI koI kahe, "hIrAbAno svabhAva kevo hato?" tyAre huM kahuM, "kabIra sAhebanI vAIpha jevo." amAre jarUra ja nahIM paNa ame kahIe ke eka dIvo lAvo, to e dhoLe dahADe be dIvA laIne AvIne UbhA rahe, dhoLe dahADe. praznakartA: kahyuM eTale patI gayuM. kahyuM, lAvo dIvo, eTale dIvo laI Ave. dAdAzrI : nA, eTale e ema nA kahe ke "atyAre sUryanArAyaNa tape che, tame AMdhaLA cho ke zuM te ATalA ajavALAmAM dIvA maMgAvo cho !" bIjI hoya to to 'tamArA DoLA phUTalA che, AMdhaLA mUA cho? bahAra ajavALuM ATaluM badhuM ne pAchA dIvA maMgAvo cho" kahe. kabIra sAheba eka maMgAve to A be laIne Ave. pachI kabIra sAhebe pelAne kahyuM ke AvI maLe to paiNaje. paNa evI kazI maLe tamArA jevA hoya tene. ame evA pAMsarA nA hoya ke amArI vahu AvI hoya. jeTalo vAMko hoya eTalI ja vAMkI vahu hoya ne ? kabIra sAheba sIdhA hatA. vahunA vAMka uparathI joI levuM ke dhaNI mUo keTalo che vAMko ! samaja paDIne ? praznakartA barAbara che. e khyAla AvI jAya, tarata beromITara dekhADe. dAdAzrI : e hisAba ja che, e enuM ja pratibiMba che. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 jJAnI puruSa (bhAga-2) pahelA pote "rAma" thavuM paDe patiya DhIko mArato hoya, to zI rIte paramezvara mAne ? paramezvara DhIko mAratA haze ? ke kabIro mArato haze bIbIne ? jo mAre to AvI dazA hoya ? A to thappaDa mArI de. paheluM rAma thavuM paDe, to e sItA thAya. ApaNA loko to ema ne ema, 'tuM sItA thaI jA, sItA thaI jA" kaheze. tamAreya jo meLa paDe to, "AnA jevI maLe to paiNI javuM, nahIM to nahIM. bIjAnI joDe paiNavuM ja nahIM." evuM nakkI karI nAkhavAnuM. A to raste caDhelA, e roDa upara caDhelA, pachI pAchA AvavAnuM to bahu thAka lAge ne, baLyuM ! ane pelo to roDa upara caDhyo ja nathIne tyAM AgaLa. A to e roDa upara caDhelA ane eya AnA jevI maLe to paiNavuM, nahIM to paiNavA jevuM nathI. te maneya hIrAbA evA maLyA che, chottera varSanA che. mane koI dahADo herAna nathI karyo. amAre hIrAbA sAthe kyAreya matabheda paDyo ja nathI. e to amArI puNya ane emanI puNya. tethI ja kabIra sAheba kahetA hatA ke "AvI mane jevI maLI hatI tevI maLe to lAvaje." jJAnakaLA-bodhakaLAthI lAvyA niveDo. praznakartA : dAdA, A strI dhAro ke bahu sArAmAM sArI hoya, paNa enI pAchaLa bIjI keTalI badhI phasAmaNo UbhI thAya che ! bahu sArI maLI, be dIvA dhare evI maLI, to paNa lapharA keTalA vaLagI jAya bIjA ! dAdAzrI : e lapharA bahu vaLage naryA. A to kAkIsAsu, mAsIsAsu, phoIsAsa, badhA keTalA lapharA ! A ame niveDo zI rIte karIne beThA chIe te ame ja jANIe chIe. hIrAbA dareka bAbatamAM lIlo vAvaTo dhare che e ame ja jANIe chIe. praznakartA : te kevI rIte niveDo lAvyA, dAdA ? dAdAzrI : amAruM evuM bodhakaLAvALuM jIvanane eTale. jJAnakaLA ahIM AgaLa satsaMgamAM hoya ane tyAM bodhakaLA hoya amAre. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [13] dAdA-hIrAbA, kabIra sAheba ne emanA patnI jevA 261 praznakartA: paNa dAdAnI pAse problema to UbhA thayA haze ne evA? dAdAzrI : thayelA paNa bodhakaLAya bahu suMdara ! nahIM ? A pacAsa hajAramAM matabheda nathI paDavA deto ne, tuM jouM chuM ne evuM ? to tyAM eka mANasa nA sAcavatA AvaDe ? lagna eTale InvAITeDa duHkho jene bIjA naMbaranI phAIlane jJAna maLyuM tenuM to kalyANa ja thaI gayuM ! chatAM tame cetIne cAlajo, bivera pha.. praznakartA : lagna karyuM e ja moTo problema InvAITa karyo, e ja moTuM duHkha InvAITa karyuM. dAdAzrI : hA, e ja InvAITa. jo samajaNa paDI ene, ke paiNI to InvAITa thayA. praznakartA : tame kahyuM eTale pahelI kaMkotrI e lakhAyelI. dAdAzrI : hA, e ja, e ja. tame zuM bhUlyA ? A huM anaMta avatArathI sAdhanA karato karato Avyo chuM toya huMye bhUlyo'to ne A ghera bolAvyA'tA. te hajuya hIrAbA che mArI joDe. mane IThyotera thayA ne emane paMcotera thayA. haju joDe ne joDe besI rahevuM paDe che. InvAITeDa che ne ! A have to samaja paDIne ? eTale A badhA InvAITa karelA che. tame to ochA karyA che, meM to bahu karyA'tA. mane bhaNatA nahotuM. AvaDatuM ne, eTale tophAna AvaDatuM'tuM. tame to bhaNIne enjiniara thayA, bI.I. sivila thayelA cho ane huM to meTrikamAM ja phela thayelo. eTale A InvAITa karyA naryA duHkho. vagara kAmatA bhUtA A to sAsu, sasarA, vaDasAsu AvyA. mane to keTalIka kahe ne, "tamArI mAsIsAsu thauM." mane kaMTALo Ave ke baLyuM A kyAM bhAMjagaDa, A eka hIrAbAne lIdhe ! hIrAbAe mane eTaluM badhuM zuM Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 jJAnI puruSa (bhAga-2) ApI dIdhuM ke A badhA pesI gayA ! vagara kAmanA bhUtA ! mAsIsAsu ne lANI sAsu ne phalANI sAsu. mAre zuM kAma che A badhAnuM ! e to jene gamatuM hoya tyAM jAya, mAre zuM ? eka A hIrAbAne lIdhe A zI bhAMjagaDa ? emanA mA ne bApane svIkAra karIe, bhaI hoya to svIkAra karIe, bIjAne zuM che ? temAM ApaNe emane oLakhAya nA hoya, joyAya nA hoya kaMI ! "bhAI, tamArI mAsIsAsu thauM !" bahu sAruM bA. mahIM to kaMTALI jau paNa bolAya nahIM, vyavahAra che ne ! boluM to hIrAbAnA manamAM duHkha lAge ke A to mArA mAsIne tame AvuM karo cho, ko'ka dahADo AvyA che te ! evuM nA bolAya. dabAyelA to kharA ne ! jo hIrAbAnA dabAyelA hatA tethI ne ! e dabaDAve nahIM chatAM ApaNe dabAyelA to kharA ne ! nA gamatuM hoya toya ApaNe besI rahevuM paDe ne ! mAsIsAsu AvyA ! pachI phoIsAsu. mUA, A zuM te badhuM ? A jADA... ApaNe emane zuM karavAnA vagara kAmanA ? gorAgapa jevA hatA, te enA dhaNIne kAmanA, mAre zuM kAmanA ? kALA hoya ke gorA hoya, e mAre zuM levAdevA ? mAre to A mAsIsAsunuM tophAna nA posAya. moTI moTI Dolo ! eTale A chokarAo zIkhI gayA. pelA kahe, "nathI paiNavuM, jo A dAdAne AvA kaDavA anubhavo thayA !" AtA parathI zIkhyA "vyavasthita' bAkI hIrAbAe to amane pajavyA nathI koI dahADo. haju ame emane kaMIka pajavyA haze. hIrAbA sArA, emane kazuM IcchA ja nahIM pajavavAnI. A to thoDA vakhatathI bolatA zIkhI gayelA, ke "dAdA AvA che ne tevA che. pahelA to evuM thatuM, 'huM kaMIka bolIza ane jANI jaze to ?" e gabharAmaNa rahetI. ane te dahADe vAteya sAcI hatI. mijAja bahu kaDaka hato. moTI moTI Dolo - adodaLuM mANasa, beDoLa Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [13] dAdA-hIrAbA, kabIra sAheba ne emanA patnI jevA praznakartA : bahu kaDaka. dAdAzrI : pachI chUTa ApI, meM kahyuM, "mAro ja doSa che AmAM." potAnA doSa samajAya ne ! A benane enA doSa samajAvA mAMDyA, tyArathI pAMsaruM thatuM jAya ne ! te huMya pAsaro thato gayelo. mArA doSa samajAyA tema pAMsaro thato gayo. huM pAMsaro thayo hoIza ke nahIM thayo hoIza ? lokoe mArI-ThokIne pAMsaro karyo che. ane emAM ja vyavasthita" zikhavADyuM. te have nA gamatuM zuM karavA Ave che ahIM AgaLa ? tyAre kahe, "vyavasthita." he. Aya pAchuM mahIM hatuM ? to e "vyavasthita' hatuM, nahIM to AvyA zI rIte ? ATalo TAIma kyAMthI Avyo ? Aja beThA zI rIte ? tyAre AvyA to jAya che kema ? e koNa teDI jAya che ? e vyavasthita." to zenA AdhAre Ave che ne jAya che ? tyAre kahe, "vyavasthita." jo "vyavasthita' ! nA gamatuM Ave, pachI te jatuM rahe pAchuM. pAchuM gamatuM Ave, teya jatuM rahe. A badhuM "vyavasthita' zikhavADe che. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] dAdAnI dRSTie hIrAbAtA guNa hIrAbAnuM kevuM jabarajasta puNya ! praznakartA : A eka moTI ajAyabI kahevAya ke AvA moTA jJAnI puruSa pragaTa thayA che ane emane AvuM hIrAbA joDenuM pUrva bhavanuM eTecamenTa (anurAga) ke jemanI pAse e vAIpha thaIne AvyA. eTale emanuM keTaluM badhuM puNya haze ? dAdAzrI : hA, hA, jabarajasta puNya ! hIrAbAnI loko pUjA kara kara kare che. loko AvIne darzana kara kara kare che. amAro hAtha jhAlyo, te puNya nahIM ? Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] dAdAnI daSTie hIrAbAnA guNa 265 praznakartA : A to pragaTa paramAtmAnI lIlA jovAnI maLI amane to. amArA to ahobhAgya ke e sArA hatA to tame bhagavAna thayA. nahIM to e kakaLATavALA hota to zI rIte bhagavAna thAta ? zenA bhagavAna thAta tame ? dAdAzrI : hA, to na thavA de. e kakaLATa karanArA hoya ne, to UMgha ja nA AvavA de ne pachI. praznakartA : bhagavAna nA thavA de. dAdAzrI : nA thavA de. hIrAbA kevA puNyazALI che ! nirdoSa mANasa ne moTA mAtA hIrAbA mANasa sArAne ! praznakartA : bahu sArA, dAdA ! dAdAzrI : hIrAbA e pote nirdoSa mANasa ! kharAba vicAra to koIne mATe Avelo nahIM emane. emanuM nukasAna karI gayo hoya ne toya. jyAre meM kahyuM, "A divALIbA bhAga mAge che. te hIrAbA kahe che, "divALIbAno kyAM bhAga che te khetaramAM ?" tyAre meM kahyuM, 'nathI, hatoya nahIM. paNa have to coMTI paDyA che. tyAre mane zuM kahe che ? chone coMTe. e kaMI laI javAnA che ane huMye kaMI laI javAnI chuM ? melone chAla, cho ne bole ! evo badho kleza-kaMkAsa nA karazo" ema kahe. divALIbAne duHkha nA thAya eTalA mATe. ane bIjI hAya hAya zI ? amathuM vagara kAmanuM, laI javAnuM nahIM kazuM. emane e hAya hAya nahIM kazuM. bAkI strI jAti to "hamaNe ja huM sTenalesa sTIlanuM phalANuM e lAvI chuM', te saMbhAra saMbhAra karyA kare. emane vAsaNa-bAsaNa kazuM yAda nA hoya, nahIM to strI jAtine to badhuMya "mAruM A rahI gayuM ne mAruM phalANuM.. poTalI rahI gaI." Amane poTalI-boTalI kazuM ja nahIM. ane gayuM hoya tene saMbhAravAnuM nahIM. gayuM e gayuM, kahe. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 jJAnI puruSa (bhAga-2) praznakartA: hIrAbAne to emanI pAse hoya toya badhAne ApI de. dAdAzrI : emane bhAMjagaDa ja nahIM ne kazI. kAlanI phikara nahIM emane. praznakartA : dAdA, emano to ApI devAno ja svabhAva che. dAdAzrI : hA, svabhAva kharo. praznakartA: besatA varSane dahADe je jAya ene pAchA paisA Ape. dAdAzrI : e to rAga-dveSa ja nahIM. ane emane kazuM jarUriyAta nahIM, koI cIjanI. praznakartA: dAdA, emanAmAM bahu ja bhadrikatA. bhadrikatAno bhaMDAra ! dAdAzrI : tethI ja mane kazuM aDacaNa nahIM paDelI ne, baLI ! hIrAbA DAhyA, amArAmAM thoDo gAMDo ahaMkAra praznakartA : dAdA, hIrAbA je rIte rahetA ne, A jamAnAnI koI strI nA rahe. bA je rIte rahetA ne, je limiTezanamAM, keTalI badhI agavaDa-sagavaDamAM game tema, e rIte koI bIjuM nA rahe. dAdAzrI : kema nA rahe ? praznakartA : nA rahe. roja tamArI joDe kakaLATa kare ke mAre A joIe che ne te joIe che, A nathI ne te nathI. bAe to kyAreya kahyuM nathI. dAdAzrI : barAbara che, mArI joDe hoya paNa kyAMthI evuM ? praznakartA : A badhuMya che tamArI pAse, zuM nathI? dAdAzrI : kema e AzA rAkhavA jevI ? hoya ja kyAMthI te ? praznakartA kema nA hoya ? dAdAzrI : eDajasTamenTa che. jevI strI evo puruSa hoto nathI. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] dAdAnI dRSTie hIrAbAnA guNa 267 praznakartA : barAbara che. dAdAzrI : ame jarA gAMDA hatA, e DAhyA. praznakartA: tame kaMI gAMDA nahotA, hoM. dAdAzrI : amAruM thoDuM gAMDuM kahevAya. ahaMkAra bhAre eTale gAMDuM. kazuM hoya nahIM ne bUmAbUma kare, ahaMkAra bole. bIjAne utArI pADe. eTale gAMDuM ja kahevAya ne ? amArA pATIdAramAM strIo kahe ne, ke ahIM strIo to DAhI Ave che, tame badhA gAMDA." bIjA badhA kabUla nA kare ne ! ame to kabUla karIe. meM joyeluM gAMDapaNa, gAMDapaNa joyeluM mArAmAM. IcchA vagaranuM jIvana hIrAbAne koI jAtanI IcchA nahIM ne ke mAre A joIe che ke te joIe che. kazI IcchA vagara jIvavAnuM badhuM. bhAMjagaDa ja nahIM ne ! eka prophesara pUchatA'tA, "A ATalI uMmaramAM ATaluM badhuM teja kyAMthI ?" kAraNa ke koI jAtanI IcchA nathI. A IcchAvALo sAva e thaI jAya, teja UDI jAya. samaja paDIne ? ane hIrAbAne mamatAya che te nesesarI (jarUriyAta pUratI) che, arnesesarI (binajarUrI) mamatAya nathI, nahIM to strI jAtine hoya thoDI mamatA. A uMmare bahu sAruM kahevAya. eka divasa mane kahe che, "sonuM kazuM mAgyuM ?" meM kahyuM, "nA bA." huM kahuM ke kazuM karo ne, teya bIjA koI kahe to kare. savitAbA ne e badhA kahe, "AvuM karAvo hIrAbAne." eTale evuM karAvaDAvuM. jaNaso to lAvelA, sonuM bhAre. paNa aDacaNa AvIne, te meM kahyuM, "mAre joIze to Apazo ?" tyAre kahe, 'hA, badhI ja." ane ApI paNa dIdhelI, ane trIsanA bhAvamAM vecelI. vakhANavA jevA to hIrAbA evuM che, hIrAbAne vakhANe toye bahu thaI gayuM, mane nahIM vakhANo Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 jJAnI puruSa (bhAga-2) to cAle. e vakhANavA jevA che. jhaverabA hatA pachI e hatA, to gharamAM sAcavyuM emaNe. jhaverabAnA jevI khurazI emaNe sAcavI. pachI have ApaNe bIjuM zuM sAcavIe ? koIne vasyA nathI, koIne duHkha dIdhuM nathI. koInuM AghuMpAchuM nathI karyuM. jyAM sudhI khAvAnuM karatA hatA, badhAne sArI rIte khavaDAvyuM. pachI nA thayuM tyAre choDI dIdhuM. koI mahemAnane tarachoDe nahIM. thatuM hatuM tyAM sudhI karyuM che badhuM. pachI have thAya nahIM. tyAre have zI rIte cA-pANI thAya che ? hIrAbA H toya haju pAu. praznakartA : toya haju pIvaDAve. koIka hoya gharamAM to kahe ke banAvI Apo. hirAbA : enI meLe melIneya pIve. praznakartA: 'enI meLe melIne pIve kahe che. dAdA, e paiDA ApavA jatA ja paDI gayA ne ! emane to kaMI hoya gharamAM to ApavAnuM paheluM. annapUrNAnuM svarUpa ne sIdhA-saraLa dAdAzrI : hIrAbA cA-pANI kare kharA, toye zarata karelI ke koIpaNa Ave ne, veDhamI hoya to veDhamI mUkajo. vakhate nA hoya to roTalI mUkajo paNa mUkajo. bhAvathI jamADo eTaluM ja. eTale badhA AvI gayelA je je kare. e badhA samaje, mAnI jema jamADe che. eTale gAmanA lokoe nAma ApyuM annapUrNA ! ane bhAdaraNa jaIne kahe paNa kharA ke hIrAbA to annapUrNA che ! hIrAbA jamADe paNa premathI, sahejeya moTuM nA bagADe. A to zobhAspada kahevAya ne ! e mane kaheya kharA ke tamArA karatA lokono mArA para vadhAre bhAva che." meM kahyuM, "hA, tethI to tamArA lIdhe mAro bhAva che ne !! kAraNa ke ApaNA loko kahe ne, "bA, tamArI to vAta judI." eTale bA mAnI le bicArA, sIdhA-saraLa ne ! Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] dAdAnI daSTie hIrAbAnA guNa 269 vikArI doSa nahIM vikArI doSa bAne (jhaverabAne) nahIM, emane (divALIbAne) nahIM ane A hIrAbAneya vikArI doSa nahIM, A AvA bhayaMkara kaLiyugamAM. tenuM mane mArA manamAM bahu e, ke bhalene gALo bhAMDe, paNa nirvikArI hovuM joIe. DAgha na paDavo joIe, DAgha. bhayaMkara kaLiyugamAM DAgha ja paDI jAya ne ! mokSe javA satI thavuM paDaze. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 jJAnI puruSa (bhAga-2) praznakartA : satI thavuM paDaze ? dAdAzrI : hA, satI thavuM paDaze. jeTalI satIo thaI e mokSa gaI, nahIM to puruSa thavuM paDe. puruSa bhoLA hoya bicArA, jema nacAve ema nAce bicArA. badhA puruSone nacAvelA strIoe. eka satI ekalI nA nacAve. satI to dhaNIne paramezvara mAne. praznakartA : strIomAM AvuM jIvana bahu ochAnuM jovAnuM maLe. dAdAzrI: hoya kyAMthI? A kALamAM, A kaLiyugamAM ! satyugamAMye ko'ka ja satIo hoya, to atyAre kaLiyugamAM hoya kyAMthI ? mAre to hIrAbAe bUma paDavA dIdhI nathI ke AmaNe (divALIbAe) koI dahADo bUma paDavA dIdhI nathI ne amArA gharanuM je che, cAritranI bUma paDI nathI. koI ema nA kahI zake ke tamArA cAritramAM Ave che. e ja mAre mana to badhuM sonuM hatuM. dAdA-hIrAbA sAthe vAto kharA puNyazALI praznakartA: bA, dAdAnA patnI thayA eTale keTaluM badhuM tamAruM puNya? hIrAbA H ho, puNya adhI vaLyuM badheya. puSya phelAI gayuM badheya. dAdAzrI : oho ! puNya tame karyuM che ? chAnAmAnA pIpaLA pUjyA hoya ke game te kaMI karyuM che kharuM ! praznakartA : zuM karyuM che, bA ? dAdAzrI : "nA kahevAya' kahe che, nahIM ? praznakartA : bA, zuM kareluM kaho ne, koIka to kare emAMthI. hIrAbA hove ! koIka kare ne dahADo vaLe ? dAdAzrI : loka to mane kahe che, "hIrAbA to bahu puNyazALI, bahu Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] dAdAnI daSTie hIrAbAnA guNa 271 puNyazALI." te eTaluM puNya che tamAruM ? have koNa ATaluM badhuM kare ? sevAmAM badhA hAjara hoya, khabara jovA bahu jaNa Ave che. puNyazALI tame vadhAre ! ema ? hIrAbA : e to kharuM ja sto. dAdAzrI : eka dahADo hIrAbA kahetA'tA, "huM gabaDI paDI te mane kazuMya nA thayuM. vAgyuM paNa AvuM phrekTara kazuM nA thayuM ne tame kazuM nahotuM karyuM toya atyAre A page phekyara thaI gayuM. tamArI puNya karatA mArI puNya bhAre." tyAre meM kahyuM, "puSya to bhAre ja kahevAya ne ! amane paiNyA e tamArI jevI tevI puNya che ?" tame pIpaLA pUjelA mane lAge, nahIM ? hIrAbA H hA, pIpaLA to kharekharA pUjyA che. dAdAzrI : kazuM pUchyuM haze sAruM, nahIM to AvuM badhuM maLe nahIM. rAjAnI rANIneya AvuM to nA maLe ! loka tamArA hAru tyAM AgaLa bhagavAnane bhakti kare che, ke bAne vahelAmAM vaheluM hAthe maTI jAva badhuM. tyAre zuM pUchyuM'tuM, e kaho ne badhAne, to e pUje loka ! hirAbA : lokone to nA maLe. praznakartA : be-traNa jaNane to kaho. hIrAbA : nA, be-traNa jaNane nA maLe. jeNe karyuM hoya ene maLe. praznakartA: paNa zuM karyuM e to kaho. hIrAbA H e kareluM kahevAya ke ? praznakartA H mane to zikhavADo. hIrAbA : nA, koIne nahIM zikhavADavAnuM. tathI karI phariyAda nIrumA : divALIbAne nabhAvI lIdhelA tame ? Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 jJAnI puruSa (bhAga-2) hirAbA : haM. nIrumA : e vaDhe tamane, bA ? hIrAbA e to evuM mahIM avaLuM ne avaLuM kahe. dAdAzrI : haM ! praznakartA : dAdA, to e hIrAbAne TaiDakAve ? dAdAzrI : kaiDakAve nahIM paNa vartana kaMIka jarA kAcuM to rAkhe. praznakartA : te hIrAbA tamane kaplena (phariyAda) nA kare ? emanA jeThANI emanA para Ama e karavA jAya to hIrAbA Apane kampalena nA kare ? dAdAzrI : nA. emane hIrAbAne aDacaNa paDelI, bahu duHkha veThela. praznakartA: to tame kazuM bolo nahIM ? dAdAzrI : mane jANavA dIdheluM nahIM ne badhAe. jhaverabAe nahIM jANavA dIdheluM ane emaNeya nahIM jANavA dIdheluM. sahana karI kADhe badhA. have bIjuM zuM, khAvAmAM AghuMpAchuM kare. praznakartA: jeThANIpaNuM kare e? dAdAzrI : badhuMya. e to jyAre e rAMDyA ne, tyAre ahIM vaDodarA AvavAnuM thayuM tyAre hIrAbAne kahevA mAMDyA, ke "huM ahIMyA AvuM chuM to tame pAchaluM vera to nahIM vALo ne !' tyAre hIrAbA kahe, "nA, tamArI mete nirAMte raho, mAre vera vALavuM nathI." kyAreya rasa nathI rAkhI divALIbAe bahu duHkha dIdheluM paNa toya koI dA'Do rIsa nathI rAkhI emaNe. divALIbAe pUcheluM ke tame mArI joDe rIsa rAkhazo ?" tyAre kahe, "nA bA, huM rIsa nahIM rAkhuM." Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] dAdAnI dRSTie hIrAbAnA guNa 273 praznakartA : nA rAkhe, bA to hajuya... dAdAzrI : divALIbA ema samaje ke meM badhuM UMdhuM karyuM che te herAna karaze, rIsa rAkhaze. tyAre kahe, 'nA, mAre rIsa rAkhavAnI nathI.' eTale mane bahu sAruM lAgyuM, rIsa nA rAkhe to. jarAya rIsa rAkhelI nahIM. praznakartA : paNa dAdA, divALIbAe zuM duHkha ApelA ? dAdAzrI : bahArathI paDIkA lAvIne hIrAbAne khavaDAvavuM paDatuM'tuM. e ame be bhAIo ja jANIe. bahAranA loka jame ane gharamAM hIrAbAne paDIkA khavaDAve. praznakartA : ohoho ! dAdAzrI A bicArAe TheTha sudhI paNa saMyama rAkhelo, koIne kaheluMya nahIM koI divasa. jhaverabA jANe ekalA bicArA. te bA pachI jANe ke hIrAbAne zarIra jADuM che te khAvA joIe. te pachI jhaverabA paDIkuM laI AvIne che te khavaDAve. hIrAbAnuM moTuM mata baTAkA te dahADe to, 1940mAM eka Ane ratala hatA. pachI 1942mAM lagabhaga bAra AnA thaI gayA hatA. praznakartA : hA, thaI gayA hatA, bhAva vadhI gayA hatA. dAdAzrI : pelA lazkarane lIdhe. praznakartA : hA, hA. dAdAzrI : paNa amArA bhAbhIne baTAkA vagara to cAle nahIM. te hIrAbA mane kahe che, 'A bAra AnA bhAvanA baTAkA Ave che. pelA bIjA zAka ekeka Ane, doDha-doDha Ane, be Ane maLe che. te bAra AnA bhAvanA baTAkA e karyA kare che.' tyAre meM kahyuM, 'baMdha karI devaDAvo.' tyAre kahe, 'nA, baMdha nA karI dezo.' lyo ! eka phero Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) kaho cho ke baMdha karo. tyAre meM kahyuM, "baMdha karI daIe.' tyAre kahe, 'nA, baMdha nahIM karI devAnuM.' e zA hAru bolatA haze ? nIrumA : dAdA, mana moTuM ne, eTale baMdha nA karAya. dAdAzrI : sahana nA thAya eTale mane kahe kharA, paNa pachI emane duHkha nA thAya eTaluM kare. tamane yAda hatuM ? hIrAbA : huM khavaDAvuM. e vaDhe paNa khavaDAvIne pachI mokaluM. nIrumA : koNa laDhe, bA ? hIrAbA dAdA. dAdAzrI : jhaverabA divALIbAne vaDhatA hatA kharA ? hIrAbA : are, zAnA vaDhAya ? vaDhAya nahIM. dAdAzrI : zuM e sAmA bAjhe ? hIrAbA : hA, sAme bAjhe. dAdAzrI : te tame vaDhelA nahIM koI dahADo ? hIrAbA : nA re. 274 gharatI AbarU to rAkhavI ja paDe te dAdAzrI : pANInA mATalA jevuM nA badalAya ? hIrAbA nA. dAdAzrI : mATalA to badalI nakhAya. hIrAbA : mATalA badalAya, e to mANasa, badalAtuM haze ? dAdAzrI : nA badalAya. tethI e kahe che, 'nA, kazuM levAnuM nahIM ApaNe. AmAM to ApaNI AbarU jAya.' Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] dAdAnI dRSTie hIrAbAnA guNa hIrAbA : ApaNI AbarU jAya. bAraNe loka sAMbhaLe to keTaluM kharAba dekhAya ! joDe to kazuMya nahIM Ave dAdAzrI : A ekaluM ja khetaranI bAbatamAM ja amAre divALIbA joDe thayeluM, te pachI meM choDI dIdhuM badhuM. e jema kahe ema karavuM ApaNe. milakatano trIjo bhAga lakhe, to cho ne lakhe. baLyuM, laI jaze to vAMdho che ? ApaNe gharanuM gharamAM ja che ne ! kaMI bahAra laI javAnuM che ? ane hIrAbAye hA pADI, emanI meLe. huM to hIrAbA, tamArA lIdhe nA pADato'to. tamAre vAMdho nathI, to mAreya vAMdho nathI. A to gharamAM ne gharamAM ja che ne ! 275 : hIrAbA H ane e kaMI laI javAnA che ? ane huMya kaMI laI javAnI chuM ? dAdAzrI : thoDuM thoDuM to laI javuM paDe ne, thoDuM thoDuM ? hIrAbA : are, joDe to kazuMya nahIM Ave. dAdAzrI : A vANiyA ApaNI poLane nAke, laI gayA badhA. hIrAbA : are, vANiyA zuM laI jAya ? dAdAzrI : A pelA mohananA bApa ne e badhA laI gayelA. laMgoTI vALatA'tA ne ? hIrAbA : kazuMya nahIM laI gayA, parasottamabhAI marI gayA. e kazuMya nahIM laI gayA. joDe to eka vAlanI (vAla eka prakAranuM tolanuM mApa) vIMTI che teya kADhI nAkhe. dAdAzrI : zAthI divALIbA Ama kare che ? = hIrAbA : e to kare, jIvavA sATe. jIvIe zI rIte, kahe. dAdAzrI : tame to koI dahADoya kahyuM nahIM ke 'mAre A bheguM karavuM che ke Ama karavuM che', evuM kazuM kahyuM ke karyuM nathI. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 jJAnI puruSa (bhAga-2) hIrAbA : bheguM to, vAparavA jeTaluM ApaNe laIe, pachI to ene zuM karavAnuM ? dAdAzrI : hA, te ja kahuM chuM ne ! AvuM rahevuM joIe. te tamAre emane kahevuM joIe ke "tame vAparavuM hoya eTaluM vAparajo." hIrAbA : nA re, kahevAya ke ? e to jhADa thaI jAya (bhAre duHkha AvI paDe). dAdAzrI : paNa tame kahyuM hota to pAMsarA rahyA hota ne ! huM ekalo kahuM eTale huM ekalo khoTo dekhAu chuM AmAM vAreghaDIe. hIrAbA H khoTA dekhAva te. dAdAzrI : e sArA dekhAya ne huM ekalo khoTo dekhAuM. hIrAbA H huM zuM kahuM emane ? dAdAzrI : bahu pAkA tame to, mane khoTo dekhADyo, hoM. hIrAbA (zaramAI) : huM zuM karavA kahyuM evuM ? jeThANI meNA mAre toya hIrAbA batAve lAgaNI dAdAzrI : A divALIbA ATalA badhA meNA-ToNA tamane mArI jatA hatA ne ? hIrAbA : divALIbA to gharanA. dAdAzrI : gharanA kahevAya, nahIM ? nizcayanA ! hIrAbA H hAsto. dAdAzrI : vyavahAranA judA. hIrAbA to pAchA mane kahetA gayA ke "divALIbA sAmuM jojo." meM kahyuM, "e to joIe chIe ne !" tyAre kahe, "nA, emane mahine so rUpiyA vyAja maLe evuM karI Apajo." meM kahyuM, "karI ApIzuM, mahine so rUpiyA vyAja maLe evI kaMI mUDI mUkI ApIzuM pachI." Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] dAdAnI daSTie hIrAbAnA guNa (pUjaya nIrumA saMpAdita vANImAMthI....) kaLiyugI raMgathI asaMga hIrAbAne jIvanamAM kyAreya phariyAda karatA koIe joyA nahIM hoya. kyAreya kazuM temaNe mAgyuM nathI. saMsAramAM hovA chatAM, strI prakRtinI viruddha temanuM jIvana hatuM. kyAMya moha nahIM, koI vastu vasAvavAnI ke koI dAgInA ke kapaDAMno ! pUjya bA to hatA sAva bhadrika ne bhoLA, kaLiyuganA raMgathI asaMga ! Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] promisa TU pe' DaoNkTaranI bhUlathI hIrAbAnI eka AMkha gaI praznakartA : dAdA, tame hIrAbAne praoNmisa ApeluM e vAta karo ne badhAne. dAdAzrI : paiNyA e praoNmisa ApyuM'tuM ke have bIjIne nahIM paiNIe. tyAre zuM kare che ? amAre kaMI potAnA chokarAM kazuM nahotuM. ane teya kudaratI, necaralI hatuM. praznakartA: e zuM banyuM'tuM, dAdA ? dAdAzrI : mAre ghera che te, huM Azare pAMtrIseka varSanI uMmarano thayo tyAre hIrAbAne AMkhamAM kaMIka thayuM, te DaoNkTarane batADavA gayA, te kaMIka peluM evuM thaI gayuM DaoNkTarathI, te eka AMkha jatI rahI. hIrAbAnI AMkha tetAlIsanI sAlamAM jatI rahI, DaoNkTara jarAka e karavA gayA, ahIM jarAka peluM e hatuM, pelo vA kahe che koI jAtano, jhAmara. te jhAmarane lIdhe DaoNkTara oparezana karavA gayA te AMkha jatI rahI. na hoya DaoNkTaranI bhUla, joyuM potAnuM pariNAma A hIrAbAne DaoNkTaranI bhUlathI AMkhanuM e thayuM, tyAre badhAe kahyuM ke "A DaoNkTaranI bhUla che." mATe bIjA DaoNkTare kahyuM, 'tame kaleIma Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] 'praoNmisa TU pe' 279 (dAvo) mAMDo pacAsa hajAra rUpiyAno." hIrAbAne badhAya AvIne kahe che, "bA, tamArA A AMkhanA paisA, e mATe karavuM paDe kaMIka." tyAre kahe, "nA bA, enI IcchA evI nahotI. e bhUla thaI e vAta judI, paNa enI IcchA nahotI. enI bhAvanA mArA tarapha sArI hatI." paNa toya lokoe hIrAbAne samajaNa pADI ke "eka lAkha rUpiyAno dAvo mAMDI do A DaoNkTara upara." tyAre hIrAbA kahe che, "A loko AvuM bole che, paNa DokTara sArAmAM sArA mANasa, UlaTuM mAruM sAruM karavA gayo, emAM eno zo guno ? ane loko kahe che, dAvo mAMDo." meM kahyuM, "e loko kahe, ene kyAM vaDhavuM ? paNa ApaNe je karavuM hoya e ApaNe karIe. eno zo guno bicArAno ? e to thavAno yoga thayo, TAIma thayo eTale AMkha gaI." dAvo thato haze A ? e enI bhAvanA sArI che ne ! A to bhUla to darekanI thAya. bhUla to bhagavAnanIya thayelI. nA thAya bhUla ? bhUla mApha karavI paDe. enI bhAvanA kharAba hoya che ? loko kahe che, "DaoNkTara upara dAvo karo." meM kahyuM, "nA." ApaNe to pariNAmane mAnavAvALA, konuM pariNAma che e ApaNe samajavAvALA ne ! A DaoNkTaranuM pariNAma che ke ApaNuM che ? DaoNkTare kahevaDAvyuM ke "bhaI, mArI bhUla thaI che. have e tame mApha karo to sAruM." huM to samajuM, ke je banyuM e karekTa. ane mULa Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 jJAnI puruSa (bhAga-2) bhUla je bhogave enI. paNa hIrAbAnuM mana jANavA khAtara meM pUchayuM, "A loko dAvo mAMDavAnuM kahe che. dAvo mAMDIzuM ?" tyAre kahe, "nA bA, mAre bhogavavAnuM haze te AvyuM, eno zo doSa ?" meM kahyuM, "A karekTa ApaNe AvyuM." DaoNkTara bahu khuza thaI gayo'to, namaskAra kara kara karato'to. sarakAra to bahAra caDhAve ne ! samajyA ? praznakartA : hA, dAdA. loka bIjI kanyA paraNAvavA AvyA tyAre.. dAdAzrI : eTale pachI eka to chokarA nahIM ane eka AmanI AMkha khalAsa thaI. eTale lokone mArga jaDyo. zuM mArga jaDyo ? emane pelI choDIo kUvAmAM nAkhavAnI hoya ne, te laIne mAre tyAM AvyA. choDIo kUvAmAM nAkhavAnI hoya ne lokone ? nA hoya ? praznakartA: hoya. dAdAzrI : hIrAbAnI AMkha gaI, eTale lokonA manamAM ema ke A eka navo vara Ubho thayo. te dahADe A choDIonI, kanyAnI chUTa bahu ne ! eTale kanyAnA mA-bApanI IcchA evI ke jema tema karIne paNa kUvAmAM nAkhIne paNa ukela lAvavo. praznakartA : chUTI javuM. dAdAzrI : mAthethI dAna choDI devuM. ane 1943mAM huM pAMtrIsa varSanI uMmarano te dahADe uMmara mArI nAnI ne, bahu moTI nahIM, eTale pharI paiNavA jevI. te loko Ave ne ghera badhuM, lagna karAvavA. te paTela amArA bhAdaraNanA hatA, ITolA emanI sAsarI thAya. te emanA sALAnI choDI haze, eTale pachI ghare AvyA. meM kahyuM, "zuM che tamAre ?" tyAre kahe, "AvuM tamAruM thayuM !" tyAre meM kahyuM, "kema tame Ama pUchavA AvyA cho ?" tyAre kahe che, "eka to hIrAbAnI AMkha gaI che, bIjuM prajA nathI. mATe tame pharI zAdI karo." meM kahyuM, "prajA nathI, Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] 'praoNmisa TU pe' 281 paNa mArI pAse sTeTa nathI kaMI, baroDA sTeTa, ke mAre ApavAnuM che enI pAchaLa." sTeTa hoya to chokarAne ApeluMya kAmanuM. A kaMI ekAda ghara, eka chAparuM hoya ke ekAda thoDI jamIna hoya. ane e ApIne pAchA kheDUta ne kheDUta ja banAvavAnA ne pAchA ? jo sTeTa hoya to jANe ThIka che. te kahyuM ke "A badhuM zene mATe ?" te kahe, 'tamAro vaMza rahe." te meM emane samajaNa pADI, te dahADe jJAna nahIM paNa ahaMkAra bhAre. te meM pUchayuM ke "mAruM nAma zuM ?" "aMbAlAla." "mArA bApanuM nAma zuM ?" to kahe, "mULajIbhAI." te meM kahyuM, "A aMbAlAla mULajIbhAIe paraNatI vakhate vacana ApeluM te nA phare. eka AMkha to zuM paNa beu AMkho jAya, banneva paga jAya to paNa huM pAlavIza." lagna thayuM eTale emanA e je baMdhana hoya te badhuM baMdhana mAre mAthe. duniyA AghIpAchI thaI jAya, paNa huM karuM nahIM meM kahyuM, "A hIrAbAne to ame praoNmisa kareluM che. emanI eka AMkha jatI rahe ke be jatI raheze toya hAthe dorIza, kAraNa meM promisa kareluM che, paiNyo tyAre. eTale e AMkha jatI rahI eTale tame bhaDakazo nahIM ke A AMkha jatI rahI eTale zuM karaze have ? emane takalIpha Avaze, be jatI raheze ne, to paNa huM doravIza." meM kahyuM, "meM praoNmisa kareluM che, huM koI dahADo pharuM nahIM. duniyA AghIpAchI thaI jAya toya." praoNmisa karyA pachI nA pharavuM joIe. te e kahe che, "paiThaNa tamane sArI ApIe to ?" kahyuM, 'tamArI choDIne kaMI kUvAmAM nAkhavI che ?" "paccIsa hajAra rUpiyA ApuM kahe che. meM kahyuM, "mane rUpiyA kamAvaDAvavA AvyA cho ke A choDI ghAlavA AvyA cho tamArI ? ke choDI kUve nAkhavI che tamAre ? huM paiNelo chuM ne tame AvuM kema karavA AvyA cho ? tyAre kahe, "chokarA nathI, A AmanI AMkha gaI.' tyAre meM kahyuM, "eka AMkha gaI, be jaze ne toye huM doravIza, kAraNa ke ame promisa kareluM che paraNyA tyAre. promisa karIne paraNyA chIe, A evuM nathI paraNyA, hakhaLaDakhaLa nahoya. emanI be Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) AMkha jatI rahe, hAtha-paga bhAMgyA toya amAre emanI cAkarI karavI paDe. zuM ? paisAno puruSa A nA hoya.' 282 emane duHkha to ta ja apAya te tyAre manamAM to tarata e ja AvyuM, 'mArI pharaja zuM have ? beu AMkho jatI rahe toya paNa doravA.' dorIne paNa emanI joDe jIvana kADhavuM. pharaja to kharI ne ! ane te dorIe nahIM toya emane du:kha to na ja ApIe ne ! huM pharI paiNuM to AmanuM zuM thAya ? A hIrAbA duHkhI thaI jAya. duHkhI thAya ke nA thAya ? Amane zuM duHkha thAya bicArAne ? mArI AMkha gaI tyAre A dago thayo ne, kaheze. hIrAbAne keTaluM du:kha thAya ? pachI navI Ave te kuNAya kuNAya ja kare ne ! amAruM praoNmisa UDI gayuM. amAro karAra, badhoya egrImenTa phela thaI gayo. evA nahoya, ame kSatriya ! kevA ? DAhImAnA gAMDA dIkarA ame. kSatriya praoNmisa karyA pachI phare tahIM ame paTelo, kSatriya chIe. ame praoNmisa karyA pachI pharIe nahIM. ane badhAya ApaNA dezanA saMskAra to che ne ! badhA pharatA nathI ne ! e to have DAIvorsa le che, pahelA kyAM thatA'tA ? jo praoNmisa phAyadAkartA thAya ne ! ApaNe hAtha Apyo, eTale praoNmisa karyuM ApaNe. ane badhuM jAna-jAnaiyA badhAnI hAjarImAM praoNmisa karyuM che. e praoNmisa ApaNe paTela tarIke nA bhUlI javAya. ApaNe kSatriya loko, ApaNAthI evuM nA thAya. eka phero praoNmisa ApI dIdhuM pachI have A eka avatAra enA mATe. na DagyA paisAnI lAlaca sAme meM zuM kahyuM ? 'praoNmisa kareluM che hIrAbAne. hAtha-paga badhuM jatuM raheze toya praoNmisa nahIM badaluM.' A praoNmisanI kiMmata. pelo gAmaDAno hato, 'prAIveTalI paccIsa hajAra rUpiyA ApI daIzuM' kahe. meM kahyuM, 'paccIsa Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] 'praoNmisa TU pe' hajAra nahIM, lAkha Apo toya nahIM.' pelAe mane lAlaca ApelI, hIrAbA raheze, emanI cAkarI karaze ane paccIsa hajAra rUpiyA ApuM kahe che. have maLe nahIM AvA paccIsa hajAra ApatA, bhalene sekanDa vakhateya ! maLe kharA paNa rakhaDela mANaso, ane A to paiNAvavAvALA taiyAra. ane pelAnI choDI saheja moTI thaI gayelI. te dahADe to vIsabAvIsa varSanI hoya ne, to bahu moTI thaI gayelI kahevAya. samajyA ? praznakartA : hA, dAdA. 283 dAdAzrI : meM kahyuM, 'bhaI, kUvAmAM nAkhavAnI kema IcchA thaI che ?' meM ene pUchayuM, 'zAthI choDIne kUvAmAM nAkho cho, ATalA sAdhanavALA cho ne ?" to kahe, 'kUvAmAM kyAM nAkhuM chuM ? tamAre tyAM paraNe eTale mAre to sonuM thaI gayuM.' tyAre meM kahyuM, 'A kUvo che. A paiDA mANasa thayA che, pAMtrIsa-chatrIsa varSanA. huM to paMdara varSano hato tyAre meM saMsAra mAMDelo che ane A pAMtrIsa varSe, vIsa varSa saMsAra cAlyo mAro. have kemanuM saMsArI mane banAvo cho ? choDIne kUvAmAM nA nAkhazo. evuM nA karAya.' tyAre kahe, nA, A to pharI AvuM ghara maLe nahIM ne !' 'phAyado nathI' kahyuM. 'huM tamane bIjuM dekhADIza, paNa praoNmisa nA toDAya mArAthI.' eTale ema tema karIne pAchA vALyA. prajA tathI, paNa amAre etI jarUra paNa zI ? A bhAInuM patyuM eTale pelA kAzIbA AvyA. te mane kahe ke ekavAra yogIbApAnA darzana karavA cAlo. te huM samajI gayo ke emanA darzana karAvaDAvIne AzIrvAda apAve ke vaMzano velo sAcavavA bAbo Ave. amAre enI zI jarUra ? jene zera mATInI khoTa hoya tene ane bahu ja TaLavaLato hoya tene apAvo, mAre zuM karavuM che ? amAre to bAbAbhAI AvyA tyAre ane gayA tyAreya peMDA khavaDAvyA. bebIbena AvyA ne gayA tyAreya amAre to enuM e ja. alyA, pote ja javAno che, to bAbA ne bebIo zuM besI rahevAnA che ? ghaNAya loko kahetA hatA ke 'prajA nathI ne !' tyAre meM kahyuM, prajA hatI teya meM peMDA khavaDAvyA hatA.' mAre prajA hatI ne meM emane Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 jJAnI puruSa (bhAga-2) praoNmisa karyuM hatuM. chokaro nahoto eTale loko kahe che ke "bhAI, tame pharI karo, pharI karo." meM kahyuM, "nA, meM emane praoNmisa ApyuM che.' mAtra paiNyA nathI, promisa ApeluM che loko kahe che, "tame pharI mereja karo." meM kahyuM, "nA, ame praoNmisa ApeluM che paraNatI vakhate.' promisa eTale praoNmisa. mANasa praoNmisa nA pALe to bIjuM zuM karI zakavAno che ? praoNmisa huM pALuM chuM te sAruM ja kahevAya ne ? tamane kema lAge che ? praznakartA: barobara, praoNmisa to pALavuM ja joIe. dAdAzrI : amane pharI paraNAvavA phare paNa ekavAra ApeluM vacana bhalene ame sagIra vayamAM paraNyA hoya paNa vacana nA toDIe. lagna karyA eTale "praoNmisa karyuM ApaNe lagnamAM, eTale praoNmisa to badhuM pALavuM ja joIe ne ? konTrAkTa karyo che A, te ApaNe pALavo ja paDe ne ? huM hau pALuM ja chuM ne ! chUTako ja nahIM ne ! rAjIkhuzIthI sodo karelo che ne have pharI javAya ? sodo nahIM karelo ? praznakartA: karelo ne ! dAdAzrI : te have pharI javAtuM haze ? koI kahe ke tame paiNyA cho ? tyAre kahyuM ke mAtra paiNyA nathI, paNa praoNmisa ApeluM che. pahelA to meM badhA bahu loko joyA, paNa ame to praoNmisa ApeluM che. paiNatI vakhate praoNmisa, hAtha nathI ApatA ? praznakartA : hA. dAdAzrI : te ghaDIe praoNmisa ApIe chIe. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] Adarza vyavahAra dAdA-hIrAbAno [16.1] gammata karI, hasAve hIrAbAne nirdoSa gammata karI hIrAbAte kare khuza praznakartA : satsaMgamAM Apa jabarajasta jJAnanI vAta karatA hova cho paNa hIrAbA sAthe joIe to ekadama emanA levale jaIne raho cho. emane jarAya bojo nA lAge e rIte. dAdAzrI : ame to hIrAbAne khuza nathI karI nAkhatA tyAM ? praznakartAH karI nAkho cho, dAdA. dAdAzrI : ha. evI badhI AvaData joIe ke nahIM ? hasAvIe karIe, Amatema karIne, emanA manane jarA bahelAvIe. jUThuM gatakaDuMya bolIe, "Aja AvuM thaI gayuM." koInI hiMsA na thatI hoya ane nirdoSa gammata thatI hoya to nirdoSa gammata karI nAkhIe. hIrAbAne hasAvatA hasAvatA gammata karAvIe. te eka dahADo meM kahyuM, "A paiDapaNa koNe mokalyuM A ?" to kahe, "e to Ave, javAnI AvI hatI eTale pachI paiDapaNa Ave." meM kahyuM, 'paNa koNe mokalyuM A tapAsa karo." hA, koka mokalI Ape ene nA phAvatuM hoya tyAre. 'e to Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 jJAnI puruSa (bhAga-2) enI meLe Ave' kahe che. meM kahyuM, "nA Ave." jarA gammata karAvIe emane, ATalI uMmare. e jANe ke haju A bhoLA bAbA jevA ja che. ame bhoLapaNa dekhADIe, eTale e khuza thAya. 'haju mAre samajaNa pADavI paDe che' kahe che. laghutamamAM rahI gammata karAvI pamADe AnaMda hajuya hIrAbA joDe badhI vAto karuM chuM. emanI gammata karyA karavAno, eTale emane sAruM lAge pachI, AnaMda thAya. ame evI vAta karIe ke "dAdA AvaDA moTA bhagavAna thayA, paNa juo haju mArA AgaLa to TADhA paDI jAya che ne mAro ropha che ne' evuM emane lAge. ame evI vAta karIe. eTale pachI emane AkhI rAta UMgha Ave ne sArI. praznakartA : badhe evuM ja karo cho. dAdAzrI : sukha thAya ne emane ! emane sukha kharekhara thatuM haze ke nahIM thatuM hoya ? praznakartA : enuM ja sukha thAya emane bahu. dAdAzrI : hA, emAM ApaNe emane chetaravAno bhAva nathI, bAkI Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16.1] gammata karI, hasAve hIrAbAne 287 hIrAbAne kaMI chetaravAnA chIe ApaNe ? ane have AbarU to gayelI ja che, have kyAM mArI bIjI AbarU javAnI che ? che ja kaMI AbarU te ? gammata nathI karato ? tame juo cho ne, tyAM ? nIrumA : jouM chuM ne ! dAdAzrI : ApaNe to sAmAne kema AnaMda thAya e joIe chIe. praznakartA : nirdoSa AnaMda, nirdoSa sukha. dAdAzrI : hA. praznakartA : hIrAbAe koI divasa gammata karelI ? dAdAzrI : ekavAra mAmAnI poLamAM amArA gharamAM riperiMga cAlatuM hatuM te huM muMbaIthI Avyo, tyAre hIrAbA kahe ke ghaDiyALa corAI gayuM !tyAre meM kahyuM ke "bahu sAruM thayuM. have navuM Avaze." tyAre hIrAbA kahe che ke huM tamArI parIkSA karatI hatI." dAdA dekhADe bhoLapaNa amane hIrAbA kahe che, "tame to bhoLA cho." meM kahyuM, "hA, tadana", zuM kahyuM? praznakartA : sAcI vAta. dAdAzrI : kAraNa ke bhoLA kahe che ne ? praznakartA : hA dAdA. paNa A uMmareya pele dahADe jyAre tamane kapha thaI gayo ane AkhI rAta UMdhyA nahIM te hIrAbA vAta karatA hatA tyAre huM emanA moDhAnA bhAva joto hato. mane kahe, "UMdhyA nathI, ATalI badhI zaradI thaI gaI che ! huM jaIne kahuM ke zaradI zuM kAma karI ?" dAdAzrI : pachI meM gammata karI, meM kahyuM, "hIrAbAne kaho ne ke dAdAne jovAya nA AvyA. tyAre emaNe kahevaDAvyuM, 'huM zI rIte Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) AvuM, mArAthI calAtuM nathI.' tyAre meM kahyuM, 'huM AvuM.' te pachI huM tyAM jovA gayo. to te kahe, 'tame zuM karavA AvyA ?" meM kahyuM, 'mane sAruM che. tamane sAruM hoya to tame Avo.' tyAre kahe, 'mAre pagathI calAtuM nathI', paNa meM to evuM kahyuM, 'ahIM jovAya nA AvyA dAdA bhagavAnane ? AvuM badhA jovA Ave ne tame ekalA nA AvyA', jovA na AvavuM paDe ? 288 praznakartA : AvavuM paDe, paNa A badhAya bhale jovA AvI gayA, paNa AmAM je bhAva rahelo... dAdAzrI : haM. bhAva, bhAva. praznakartA H mane kahe, 'UMghyA nathI Aje.' dAdAzrI : hA. praznakartA : 'ATalo badho kapha thaI gayo che !' basa, e vAkyo ja mAre mana to basa hatA. dAdAzrI : basa, basa. hA, eTale bhAvanI ja kiMmata che, bIjI zI kiMmata che ? kiMmata ja bhAvanI che ne ! ////////// Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16.2] dAdA kahetA hIrAbAte - "tamArA vagara gamatuM nathI' kare DrAmA chatAMya sAmAne lAge mIThuM praznakartA : dAdA, tamane hIrAbA mATe kaMI lAgaNI-bAgaNI thAya ke nA thAya ? dAdAzrI : thAya ne ! kahIe ne, ke "tamArA vagara gamatuM nathI." evuM kahIe ja chIe ne ? praznakartA: e to khabara paDe dAdA, ke tame A DrAmeTika bolo cho ema. dAdAzrI : kone khabara paDe ? praznakartA: amane badhAne. dAdAzrI : nA, e tamane khabara paDe, emane nA paDe. praznakartA: emane to bahu sAruM lAge. dAdAzrI: hA, darekane mIThuM lAge. tame to e jANI gayelA eTale. ane ameya DrAmeTikalI nathI bolatA, kharekhara ja, lAgaNIthI bolIe chIe. lAgaNI badhAnI paNa aMdara aDe nahIM praznakartA : tame emane kaho cho, ke "amane tamArA vagara gamatuM nathI', to tamane kaMI kharekhara nathI gamatuM ? Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 jJAnI puruSa (bhAga-2) dAdAzrI : hA, barobara che. paNa aMdarakhAne hIrAbA jANe ke mArI lAgaNI bahu che emanA para. praznakartA : e to kahe che ja ne, "mAruM bahu sAcave che dAdA, huM kahuM to kevA Ave che muMbaIthI, doDatA !! dAdAzrI: hA, hA, barobara. e aMdarakhAne jANe ke mArI lAgaNI che. te to rAkhavI paDe ne ! badhAnI lAgaNI rAkhavI joIe. evuM kaMI emanA ekalAnI thoDI che lAgaNI ? huM to badhAnI rAkhyuM paNa suparaphyuasa, aDe-kare nahIM. praznakartA: kAle tame dIpakane kahyuM'tuM ke "mane to tArA vagara gamatuM nathI. Avaje tuM." to have kaMI enA vagara tamane nathI gamatuM, dAdA ? dAdAzrI : e to nA Ave toya game ane Ave toya game. paNa ApaNe ema kahIe te pelAne to pANI caDhe ne ! phera, jagatanI te dAdAnI lAgaNImAM praznakartA : dAdA, A mahAvIra bhagavAnane lAgaNI thatI haze ? dAdAzrI lAgaNI nA thAya to mahAvIra bhagavAna ja nA kahevAya ! e kaMI jaDa hotA haze ?! praznakartA : emane thAya, dAdA ? dAdAzrI : zuM e pUtaLuM, jaDa hoya ? amaneya hIrAbAnI lAgaNIo thAya, A badhAnI hau lAgaNIo thAya. najIkanA hoya ne je, jenA paga rakhAyA (rabaDAvavuM = phero khavaDAvavo) hoya, jeNe kaMI pherA khAdhA hoya, dhakkA khAdhA hoya.. praznakartA : dAdA, AmAM lAgaNIthI phAyado zuM thAya ? lAgaNI hoya e barobara che. dAdAzrI : nA, paNa lokonI lAgaNI hoya evI nahIM. lokonI lAgaNI ciMtA karAvyA kare, amArI lAgaNI ene maTADe. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16.2] dAdA kahetA hIrAbAne - 'tamArA vagara gamatuM nathI 291 lAgaNI tyAM sudhI ja kahevAya che ke sAmAne helpa kare. nahIM to ciMtA kahevAya. eTale jagatane peluM enuM kaMTrola karatA AvaDatuM nathI eTale pachI ciMtA thaI jAya, amAre lAgaNI sudhI rahe. praznakartA: eTale ApanI lAgaNI ane jagatanI lAgaNI, emAM kyAM phera paDe ? dAdAzrI : e bace to bahu sAruM, Ama thaI jAya to Ama sAruM, Ama thAya to Ama sAruM. e badhI ema pariNAma sAthe lAgaNI hoya enI. amane pariNAma sAthe nA hoya lAgaNI. amuka mANaso evA hoya kharA. naoNrmala lAgaNIvALA hoya che. nahIM to pachI ciMtA karyA kare. lAgaNI hoya te ciMtA thaI jAya. te enuMya bagADe ne pelAnuMya bagADe. helpa kazuM thAya nahIM. eTale lAgaNIvALA to ameya, koI dahADoya raDIe nahIM, paNa chatAMya lAgaNI kAyamanI badhAnI. kAraNa ke jeTalA vadhu maLe eTalA to roja amArA jJAnamAM AvatA ja hoya badhA. praznakartA: mA-bApa potAnA bALako mATe je rIte lAgaNI batAve che, to ghaNI vakhata lAge che ke khUba batAvatA hoya che. dAdAzrI : e Imozanala ja che badhuM. ochI batAvanAreya Imozanala kahevAya, naoNrmala joIe. naoNrmala eTale banAvaTa khAlI, DrAmeTika ! DrAmAnI strI joDe DrAmA karavAno te asala, ekjhakTa. loko ema samaje ke saheja bhUla nathI karI. paNa bahAra nIkaLatI vakhate ene kahIe, heMDa mArI joDe', to nA Ave e. "A to DrAmA pUratuM ja hatuM. kahe. e samajAyuM ne ? praznakartA : hA, samajAya che. amArI hIrabA mATe kAyamanI lAgaNI dAdAzrI : eTale mana masTa naoNTa bI Imozanala (mANasa bhAvuka na ja hovo joIe). jema Treno Imozanala thAya to zuM thAya ? Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 jJAnI puruSa (bhAga-2) praznakartA : hA, akasmAta thAya. dAdAzrI : lAkho mANasa marI jAya. tyAre mANasa Imozanala thavAthI aMdara keTalAya jIvo khalAsa karI nAkhe che ! eTale ame karI nAkhe che eTale ema Imozanala nA thaIe. amArI lAgaNIo kevI hoya ? ekadama UbhI thaIne AthamI jAya evI nA hoya. amArI paramenanTa lAgaNIo hoya. lokone UbhI thAya ne ekadama AthamI jAya. ApaNA loko nathI kahetA ke mAro chokaro pharsTa kalAsa che, A badhI vAto kare moTI moTI ane kalAka pachI e chokarAnA hAthe vIsa kapa-rakAbI paDI jAya, enA hAthe tUTI jAya tyAre enA phAdhara kahe ke "yUjhalesa phelo (nakAmo mANasa)." ema eno e ja abhiprAya ApanAro mANasa, so-so vakhata abhiprAya pherave che, tyAre chokaro zuM kahe ke "pappAjI, have mAre tamAruM sarTiphikeTa joItuM nathI, mAruM koleje ApyuM che, e sarTiphikeTa kAyamanuM che." kaoNleje ApeluM kAyamanuM hoya ne ! ane A mA-bApanuM to sarTiphikeTa ghaDIkamAM Ama phare, ghaDIkamAM tema! eTale A khoTI lAgaNIo che, yUjhalesa lAgaNIo. ame koI sarTiphikeTa na ApIe. ame hIrAbA mATe kAyamanI lAgaNIovALA. koI kahe ke tame jJAnI cho chatAMya strI (vAIpha) sAthe lAgaNIo rAkho cho ? amArI kAyamanI, paramenanTa lAgaNI. ghaDIkamAM Ama vadhI gaI ne ghaTI gaI, e nA hoya amAre. guru-lavuM nA thAya. e avaLuM kare toya lAgaNI tenI te rahe. kAraNa ke buddhi e bhAMjagaDa kare ne, avaLuM kare to ! A samajAyuM ? buddhi bhAMjagaDa kare. ane amAre buddhi nahIM ne ! eTale tame avaLuM karo toya prema, savaLuM karo toya prema. praznakartA : ane pelI je lAgaNIo Ama caDha-Utara karyA kare e badhI Asakti kahevAya. dAdAzrI : haM, je caDha-Utara thayA kare e badhI Asakti, e lAgaNIo nahIM. jyArathI tame ahIM AvyA cho ne, tyArathI tenI te ja prakAranI Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16.2] dAdA kahetA hIrAbAne - 'tamArA vagara gamatuM nathI" 293 lAgaNI hoya che mArI. emAM cenja (pheraphAra) hoto nathI. tamane koI vakhata ema lAge ke Aja dAdAmAM cenja lAge che, paNa e hoto nathI kharI rIte. enuM nAma ja Imozanala nahIM. dAdA batAve lAgaNIno maulika artha praznakartA : lAgaNIo sahita upalaka kevI rIte thavAya ? dAdAzrI : are, ame A hIrAbAnI lAgaNIo rAkhatA hatA ne, TheTha sudhI. ame to amerikA jatA hatA toya yAda karatA hatA ane ahIM AvIne emane kahetA hatA, "amane tamArA vagara gamatuM nahotuM evuM bolatA hatA. temane koI kahe "mane tamArA vagara gamatuM nathI" to tamane AnaMda thAya ke nA thAya ? praznakartA ghaNuM game. dAdAzrI : tyAra pachI A jagatamAM badhuM zuM zuM game che e jovuM joIe. ane lAla maracuM dekhADIe to zuM thAya ? te ApaNe koIne ene gamatuM bolIe ane AnaMda thAya evuM bolIe e AtmAno guNa nathI, pudgalano che. te A loko AtmAno guNa mAnIne vAparatA nathI. praznakartA : eTale loko upalaka judI bhASAmAM laI gayA. dAdAzrI : upalakanI vAta ja samajatA nathI. praznakartA : upalaka eTale tiraskAranI vAtamAM laI gayA ! dAdAzrI : kaMI levAdevA nahIM, evuM upalaka ane amAre levAdevA badhuM ja. TheTha sudhI, AtmA sudhI levAdevA. tame to upalaka mAno, nahIM ? praznakartA : dAdA, ahIMyA dareka navI vAtano navo artha nIkaLe che. ahIMyA badhA ja zabdono navo artha nIkaLe che, je kyAMya bahAra sAMbhaLyo nathI. dAdAzrI : bahAra sAMbhaLyo nathI, nahIM ? akrameya kyAM sAMbhaLeluM? nIrubena kahe ne, "ATalI badhI lAgaNIo zI rIte tame bAnI Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 jJAnI puruSa (bhAga-2) rAkhI ?" nIrubenane Ama kahuM huM, ke "tamAre jyAre anukULa hoya tyAre ahIMthI jatA rahejo paNa mane pUchIne jajo." ane Ama emane mATe lAgaNIo kharI. Ama to e manamAM mAnI nA bese ke mArA vagara dAdAne cAlatuM nathI. evuM khoTuM mAnI besavuM, dAdAne koInuM oThIMgaNa ja nathI. chatAM 'tamAre lIdhe amAruM gADuM cAle che evuM bolIe. nIrubenane kahuMya kharo. lAgaNIo to rAkhavI paDe ne ? tamArA mATe amane lAgaNIo haze ke rAga haze ? praznakartA : nA, dAdA. lAgaNIo. dAdAzrI : lAgaNIo. A to jJAnI puruSa thaIne AvuM badhuM pUche che ? "tAre kemanuM cAle che ? gADuM kemanuM cAle che ?" alyA mUA, te nA pUche tyAre zuM kaMI raDAvaDAve ene ? ene TADhaka vaLe evuM nA bolavuM paDe ? praznakartA : barobara che, dAdA. - ame vItaraNa, aMbAlAla lAgaNIvALA dAdAzrI : A dAdAnI vANI, dAdAnuM vartana ane vinaya manohara che ne, eTale mananuM haraNa kare evA kevA ? praznakartA : mananuM haraNa kare evA. dAdAzrI : A traNa joIe. A traNa joIe ke nA joIe ? DigrI-bigrI nA joIe ? praznakartA : joIe. dAdAzrI : jenA vANI, vartana ane vinaya manohara hoya e DigrI hovI joIe. amArI vANI bhale kaDaka hoya paNa manane haraNa kare evI hoya. kevI ? mana bIjI jagyAe jatuM baMdha thaI jAya, cUpa thaI jAya. Ama joyA ja kare. praznakartA: A badhA to rAha jotA hoya che ke kyAre joba pUrI thAya ne dAdA pAse jaIe ? Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16.2] dAdA kahetA hIrAbAne - 'tamArA vagara gamatuM nathI 295 dAdAzrI : hA, loko rAha jotA haze. bAdhAo rAkhatA haze haju e mahIM bIjA. amadAvAda jaIe ne, te Akho rUma bharelo hoya, basso mANasano. te sADA agiyAra thAya tyAM sudhI mahIM UThe nahIM koI. A ThaMDaka melIne koNa UThe ? A vAtAvaraNa ! varlDanI ajAyabI jevuM vAtAvaraNa ! te pachI mAre cheka sADA agiyAra thAya tyAre ema kahevuM paDe, "dAdA bhagavAnanA asIma jaya jayakAra..." eTale badhA samajI jAya ke A dAdAne javuM che. te kaMI sudhI A to ? rAtre sUI to javuM paDe ne ? A to mIThuM ja lAge paNa kyAM sudhI besavAnuM ? A bena kahe che, "tame jazo pachI mane gamaze nahIM. paNa have kyAM sudhI ? evuM cAlatuM haze ? praznakartA : A badhA evuM ja kahe che, kAlathI takalIphamAM mUkAI jaIzuM. dAdAzrI : hA, paNa e to tyAre mane kaMI gamatuM haze ? praznakartA H tamane nA game, dAdA ? tame to vItarAgI ! dAdAzrI : A vItarAgI chIe, paNa aMbAlAla kharA ne pAchA. aMbAlAla nahIM ? mane paMcotera thayA, mArA vAIpha toMtera varSanA che. emane mAre kazuM nahIM kahevuM paDatuM hoya ? e mane saMbhAra saMbhAra kare che. te meM kahyuM, "maneya tamArA vagara gamatuM nathI, tame sAMbhara sAMbhara thayA karo cho." emane eTalo badho AnaMda thAya ke na pUcho vAta ! amane yAdagIrI nahIM paNa dekhAya praznakartA : dAdA, tamane to sAMbharatuMya nA hoya koI. dAdAzrI : nA, badhuM sAMbhare amane. te tame bhUlo cho, badhuMya e sAMbharavAnuM. eTale yAda nA hoya, amane yAdazakti bilakula hoya nahIM. praznakartA : hiM, to zuM hoya ? dAdAzrI : yAdazakti AkhI khalAsa thaI gayelI hoya, buddhi Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 jJAnI puruSa (bhAga-2) khalAsa thaI gayelI hoya. A badhI yAdazaktio khalAsa thaI gayelI hoya paNa amane dekhAya. ThAkora dekhAya, phalANA dekhAya, phalANA dekhAya, badhA dekhAya. ane tamane yAda Ave. samaja paDIne ? praznakartA : haM. dAdAzrI : amane dekhAya Ama. eTale hIrAbA dekhAya pAchA. hoya sAcuM paNa aMdara aDavA nA daIe Ajeya ame ATalI uMmare hIrAbAne kahIe, ke "tamArA vagara amane gamatuM nathI. A paradeze paNa tamArA vagara mane game nahIM? eTaluM kahIe. zuM kahIe ? praznakartA: tamArA vagara gamatuM nathI. dAdAzrI : te khuza thaI jAya, basa eTaluM ja. praznakartA: bAne sAcuMya lAge. dAdAzrI : hA.. sAcuM ja hoya, paNa mahIM aMdara nA aDavA daIe. bahAranuM bahAra. praznakartA : eTale e kemanuM sAcuM hoya ? dAdAzrI : aMdara aDavA nA daIe. chetarapIMDI nahIM, e hoya sAcuM paNa vyavahAra pUratuM ja. bahAranuM bahAra, tameya judA ne huMya judo, tamAre aMbAlAlabhAInI joDe saMbaMdha, mArI joDe to nahIM. eTale ame eDajasTa thatA badhA joDebhAgIdAro joDe, saMbaMdhIo joDe, bIjeya badhe eDajasTamenTa. joyeluM ne tame ? praznakartA: hA, dAdA. vyavahAramAM hovA chatAM chUTelA badhA AMkaDAthI dAdAzrI: mAre A bhAMjagaDa nA joIe. mAre to bojA rahita pharuM chuM, te duniyAmAM kazuM bojo ja nathI ne ! hIrAbA joDeya (aMdarathI) chUTuM Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16.2] dAdA kahetA hIrAbAne - 'tamArA vagara gamatuM nathI' 297 karI nAkhyuM ne, ghara joDeya chUTuM karyuM, badhA joDe chUTuM karyuM, chatAM jaIeAvIe vahevAramAM, hIrAbA nA jANe ke chUTuM karyuM che. paNa manathI meM chUTuM karI nAkhyuM ne ! AMkaDo choDI dIdhelo. A tame enjina joyeluM relvenuM ? enI pAchaLa so DabbA vaLagADyA hoya ane so DabbA e gUMthAyelA hoya Ama AMkaDAthI, paNa enI pahelA DabbAthI ja AMkaDo choDI nAkhIe to ? te so DabbA cho ne gUMthAyelA rahyA paNa pahelA DabbAno AMkaDo kADhI nAkhIe to Ama enjina ekaluM pharyA kare ne ! pahelo AMkaDo ja kADhI nAkhavAno che, bIjuM kazuM karavAnuM nahIM. praznakartA : dAdA, hIrAbAne duHkha nahIM thAya ? hIrAbAne tame ema kahyuM ne hamaNe. dAdAzrI : chUTI gayeluM eTale e choDI dIdheluM. A badhAya AkhA jagatathI choDeluM ne ! A dehathIya choDeluM. praznakartA : barobara. dAdAzrI : vahevArathI badhuM karavuM paDe. vahevArathI to tamArA vagara gamatuM nathI" ema hau bolIe. ame tyAM jaIe tyAre e kahe, "bahu moDA AvyA cho A phere to." te huM kahuM ke 'paNa maneya tamArA vagara gamatuM ja nathI. zuM karuM ?' emanuM mananuM samAdhAna to karavuM paDe ne ? emane kiMcitmAtra duHkha nA paDe evuM. praznakartA : dAdA, paNa tame hIrAbAne chetaryA nA kahevAya ? dAdAzrI : badhuM jagata ja chetareluM che ne ! kyAM chetarabAjI nathI ? praznakartA : nA, paNa ATalo badho UMco vahevAra jIvyA ! dAdAzrI : e AtmAthI to hoya nahIM ne ! AtmA to AvuM karato ja nahoto. e ja ApaNe chIe pahelA je hatA e. A to karyA ja kare che. A e.ema.paTela to sinsiyara che ja emane, paNa huM nathI sinsiyara. Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 jJAnI puruSa (bhAga-2) praznakartA : dAdA have AkhI duniyAnA che, khAlI ekalA hIrAbAnA nathI. dAdAzrI : nahIM ? AkhI duniyAnA ! satyAvIsa varasathI meM Tenzana joyuM nathI. samajavuM to paDaze ne duniyAmAM, kyAM sudhI AvuM gaDuM cAlyA karaze ? Ama gamyuM, tadana gapuMvALuM ! nATakIya mamatA enuM nAma zuddha vyavahAra e to have ApaNe vyavahAra nATakIya karavAno che. te nATakIya emeya kahIe hIrAbAne ke "mane tamArA vagara gamatuM nathI." te emane keTalo AnaMda thAya ! praznakartA : AnaMda to thAya. dAdAzrI : "AvuM koNa kahenAra che" kaheze. atyAre A vakhatamAM, ghaDapaNamAM koNa kahe ? te vyavahAra ja jovAno che jJAnI puruSano. te Aje joyo ? praznakartA : vyavahAranA AgrahI, e paNa Avo vyavahAra nA kare. dAdAzrI : hA. praznakartA: bahu UMco vyavahAra thayo. dAdAzrI : bhartuharI raDe paNa badhuM nATakIya. kevuM ? baMdhana nahIM. praznakartA : dAdA, AvuM A kALamAM rahe nahIM ne ! nATakIya mamatA A kALamAM rahe nahIM. dAdAzrI : nA rahe. nATaka karo badhuM. khAva-pIvo badhuM paNa nATakIya. zuM ? ame nATaka karIe ja chIe ne ! praznakartA: A kALamAM ko'ka ja ApanA jevo hoya kaMIka. A kALamAM nATakIya mamatA maLe nahIM. dAdAzrI : nA, nATakIya mamatA to hoya nahIM ne ! ame kevuM Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16.2] dAdA kahetA hIrAbAne - 'tamArA vagara gamatuM nathI' hIrAbAnI khabara laIe chIe ! hIrAbAne tyAM jaIne jamI AvIe chIe. hIrAbA kahe, 'kAle jamavA Avajo', to pAchA jaIe chIe ame tyAM. badhA lokeya kahe, 'dAdA jamavA AvyA'tA Aja. ne hIrAbAne kevA sAthe.' hIrAbAya vidhio kare che, 'huM zuddhAtmA' bole che. paNa kevuM ame nATaka karyuM che ! hIrAbA e nA jANe ke nATaka kare che, haM. huM kahuM ke 'tamArA vagara gamatuM nathI mane. paNa A page evuM thayuM tethI, nahIM to mane to tamArA vagara gamatuM ja nathI.' e nA jANe ke nATaka kare che A ! 299 praznakartA H AnuM nAma zuddha vyavahAra. dAdAzrI : hA, zuddha vyavahAra. ane dasa-paMdara dahADe eka phero bhANAbhAIne kahe ke Aje kahejo, jamavA Ave dAdA.' eTale amAre javuM ja paDe. game teTaluM kAma hoya to badhuM kADhI nAkhavuM paDe. emane rAjI rAkhavA paDe. praznakartA : phAIla naMbara Tu che. dAdAzrI : huM... e cIDhAya to ApaNI AbarU gaI. A thoDI ghaNI rahI che AbarU teya jatI rahe ! paNa e cIDhAya evuM rAkhyuM ja nathI kazuMya. hRdayathI bolo, paNa DrAmeTika koI saguM thAya nahIM chatAMya vyavahAra cUkAya nahIM. vyavahAramAM ema kahevuM ke 'tamArA vagara amane gamatuM nathI.' huMya hIrAbAne kahuM chuM ke 'tamArA vagara mane gamatuM nathI.' tyAre kahe, 'hA, evuM thAya ja ne, nA thAya ApaNe ?' emane ema khabara nahIM ke A pAkA che. praznakartA : dAdA, tame paNa amane evuM ja zikhavADo cho have. amAre paNa ema ja karavAnuM che have. dAdAzrI : nA, e eTaluM ja zIkhavAnI jarUra che. bIjuM 'tuM zuM samaju, tArAmAM akkala nathI', evuM karIne zuM kADhavAnuM ? Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 jJAnI puruSa (bhAga-2) praznakartA : nA, nA, ema to have kahevAya ja nahIM. dAdAzrI : nA, nA, zAdI karyA pachI ? A AvuM karavA hAru zAdI karI'tI ? vyavahAramAM mIThI vANI to bola mUA ! enI kyAM khoTa che te ! ane hRdayathI pAchuM, upalakeya nahIM. hRdayathI bolo, paNa DrAmeTika, che ja DrAmeTika. sAmAne saMtoSa thAya evo Adarza vyavahAra ameya che te kahIe ne hIrAbAne, botera-totera varSanA toya ame kahIe. atyAreya ATalI uMmare mane kahe che, "tame bahu dahADA jAo cho ne, to tame sAMbhara sAMbhara thAva cho." meM kahyuM, "maneya bahAragAma hou to tamArA vagara gamatuM nathI paNa zuM karuM ?" eTale khuza thaI jAya, basa. A nIrubena ne badhA beThA hoya ne kahyuM, "mane tamArA vagara gamatuM nathI.' A vyavahAra kahevAya. AmAM ApaNI dAnata cora nathI. paNa vyavahAra suMdara, Adarza dekhADo. eTale sAmAne saMtoSa thAya. sinsiyara, Ama sinsiyara hoya. ame sinsiyara chIe ne vyavahAra sAro dekhAya che. keTalAka mANasa sinsiyara hoya, chatAMya evuM kahe ke "saMbhArIne zuM phAyado che ?" A akkalano kothaLo Avyo ! bicArAne sAMbhara sAMbhara kare che ! vyavahArathI rUpALuM dekhAya e to kevuM suMdara ! A badhA hase, emanI rUbarUmAM, badhAnI rUbarUmAM boluM ne, meM kahyuM, "maneya tamArA vagara gamatuM nathI." emane keTaluM pANI caDhe ke ohohoho ! ane badhA beThA hoya ne boluM. kAraNa ke badhAne zikhavADavA hAru boluM chuM ke pAMsaruM bolatA zIkho, vAMdho kharo caMdubhAI ? huM ? sAcA dilathI kaho to mAte praznakartA : paNa dAdA, eka khUbI che ke tame kaho ne AvuM ke mane tamArA vagara gamatuM nathI, to sAmAne sAruM lAge ane amArA jevAnI to pola bahAra paDI jAya ke A amathuM amathuM ThokyA rAkhe che. "have amathA amathA mane nA kahezo' ema kahe ane tame kaho to bAne sAruM lAge che. e zuM haze dAdA, tamArA kahevAnI pAchaLa ? Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16.2] dAdA kahetA hIrAbAne - 'tamArA vagara gamatuM nathI" 301 dAdAzrI : amAro bhAva che, sAcA hRdayanI vAta che. e samaje ke kharekhara dAdAne mArI para lAgaNI che. tame sAcA dilathI kaho to badhuM mAne. amAruM dila sAcuM che ne ! tamAre kahevuM suparaphaluasa, A jeTaluM rahevuM joIe eTaluM ja. ane A badhA mahIM aDavA de che, homa vibhAgane aDavA de che. dhaNIpaNuM choDI dIdheluM mATe bhagavAne vyavahAra upalaka kahyo, suparaphaluasa. ene laukika kahe che, laukika. ko'ka mANasa marI jAya to badhA raDavA bhegA thAya, tyAre kahe, "badhA zuM karavA raDo cho ?" tyAre kahe, "laukika karIe chIe." alyA, have laukikano kharo mIniMga zuM ? tyAre kahe, "e to amane khabara nathI." laukika eTale suparaphaluasa, khAlI dekhAva. praznakartA: hIrAbAne kevuM tamAruM badhuM barAbara ja lAge che, sAcuM ja lAge che ane ame bolIe to gharavALAne chetare che evuM lAge che. dAdAzrI : bhaI, meM to pistALIsa varSathI dhaNIpaNuM choDI dIdheluM che ! bolo, tame choDyuM kadI ? dhaNIpaNuM choDI dIdhuM tyAre vizvAsa beTho che ane atyAra sudhI lagAma pakaDelI hoya to e vizvAsa zI rIte bese te ghaDIe ? dhaNIpaNuM pistALIsa varSathI choDI dIdheluM tyAre vizvAsa beTho, nahIM to bese nahIM ne vizvAsa ? dAnata cokhkhI joIze emane toMtera varSa thayA, amane paMcotera varSa thayA paNa huM kahuM ke "tamArA vagara gamatuM nathI." praznakartA : huM to dara vakhate evuM kahuM chuM paNa e ema kahe che ke "tame jUThuM bolo cho, jo gamatuM nA hoya to tame bahAra jatA kema raho cho ?' dAdAzrI : "hA paNa jUThuM boluM chuM ne kahIe. "jUThuM boluM chuM Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) kharo ne', evuM ApaNe eksepTa karI devuM. ema karatA karatA emanuM mana bharAze. ApaNI dAnata cokhkhI haze to sAmAne cokhkhuM karI zakIzuM. mArI dAnata svaccha hatI eTale svaccha karI zakyo. 302 praznakartA : barAbara che paNa dAdA, tame jyAre hIrAbAne kaho cho ke 'mane tamArA vagara gamatuM nathI', to bA to kharekhara sAcuM mAne, emane to sAcuM ja lAge che. dAdAzrI : sAcuM ja mAne. huM kharekhara atyAreya, ahIMye bhAva rAkhyA karuM, yAda karyA karuM. emane da22oja yAda karavAnA. kSaNavAra duHkha nA paDe enI jALavaNI hIrAbA atyAre mane pUche, 'A phere tame muMbaI vadhAre rahyA', tyAre huM kahuM ke 'mane paNa tamArA vagara gamatuM nathI paNa zuM karuM ?' eTale emane evuM lAge ke 'ohoho ! ATale varSeya mane yAda kare che.' nA lAge baLyuM ? mitrAcArI che ne ! ane svapneya avaLo vicAra nahIM Avelo. praznakartA : mATe dAdA, e prema. dAdAzrI : kema karIne emane kiMcitmAtra duHkha nA paDe enI niraMtara jALavaNI, bhAvanA evI. e amane kahI jAya, emanI bhUlacUka thaI jatI hoya teno amane vAMdho nathI. emanI bhUlacUka thaI jAya. e emano potAno IrAdo hoto nathI, e emanI kacAza che. teno vAMdho nathI, kacAzano vAMdho nathI. praznakartA : A to Akho dahADo kacakaca karatA hoya eTale pachI zuM thAya, dAdA ? Apa AvI rIte jALavaNI karo cho, eTale kyAMya duHkha nA thAya. dAdAzrI : hA, eka kSaNavAra duHkha nA thAya evI jALavaNI. ApaNe to vyavahArika rIte rahevAnuM che. kevuM ? Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16.2] dAdA kahetA hIrAbAne - 'tamArA vagara gamatuM nathI" 303 praznakartA : vyavahArika rahevuM. dAdAzrI : ame hIrAbA joDe rAkhatA'tA ne vyavahArikatA. vyavahArikatA eTale emanI mAMdagImAM ApaNe emanA mATe badhIya kALajI rAkhavI joIe. paNa e marI jAya to kaMI marI javAnuM nahIM bA ! enuM nAma vyavahArikatA. emane duHkha nA paDe e ApaNuM lakSa hovuM joIe, basa bIjuM kAMI nahIM. bhAva suMdara reDo che. A ame hau ATalI uMmare hIrAbAne kahIe chIe, "huM bahAragAma jau chuM te tamArA vagara maneya gamatuM nathI." have e manamAM zuM jANe, mane game che ne emane kema nahIM gamatuM hoya ? eTale jo AvuM kahIe to saMsAra lukhkho nA paDI jAya. have tuM ghI reDa ne baLyuM mahIMthI, reDIza nahIM to lukhkha Avaze reDa suMdara bhAva ! A beThA ne, huM kahuM ne ! mane kahe che, "huM hau tamane sAMbharuM ?" kahyuM, "sArI rIte. loka sAMbhare to tame na sAMbharo ?" ane kharekhara sAMbhareya kharA, na sAMbhare evuM nahIM ! Adarza hoya amArI lAIpha, hIrAbAya kahe, 'tame vahelA Avajo." praznakartA : Ape hIrAbA pAse rajA mAgelI kharI ke have ame jaIe ? dAdAzrI : hA, e Ape. "vahelA Avajo" evuMya kahe ane kahe, badhA lokonuM bhaluM thAya evuM karo." manamAM rAkhIe prema, paNa thoDo khullo karo te eTale amAruM badhuM kAmA ja hoya. hIrAbA toMtera varSanA toya mane kahe che, "tame vahelA Avajo." meM kahyuM, "maneya tamArA vagara gamatuM nathI " e DrAmA karIe to emane keTalo AnaMda thaI jAya ! vahelA vahelA Avajo" kahe che. te emane bhAva che eTale e kahe che ne ! eTale ameya AvuM bolIe. bolavAnuM hitakArI hovuM joIe. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 jJAnI puruSa (bhAga-2) ApaNo bola bolelo jo sAmAne hitakArI nA thaI paDyo to bola bolelo kAmano ja zuM che ? amane AvaDe evuM. amane badhuM AvaDe. amAre to darekane sukha thAya evuM bolavAnuM joIe. darekane sukha kema vadhe e amArI bhAvanA hoya. A paMcotera varSe hIrAbAne tyAM jAuM, tyAre kahuM chuM, 'tamArA vagara mane gamatuM ja nathI paNa zuM karuM, bahAra javuM paDe." emane AnaMda thAya. ane ApaNe kapaTa nathI karatA, mane kharekhara yAda Ave. ane gamatuM-nA gamatuM to, mane to A deha upareya gamo nahIM ne ! mane rAga-dveSa koI jagyAe hoya nahIM ne ! paNa emane AnaMda thAya ke ohoho.... eTaluM ja bolavuM, "amane tamArA vagara gamatuM nathI. have evuM bolavAmAM zuM jAya che ? paNa A nA bole ! ADA ! A to AbarU gaI mArI, kahe. ane amAre pAchI banAvaTa nahIM karavAnI. A to loka banAvaTa kare che, evuM nahIM. e vaDhene ApaNane, tyAre thoDIvAra pachI kahI devuM, 'tuM game te vaTuM, toya tArA vagara mane gamatuM nathI." ATalo gurumaMtra kahI devo. evuM koI dahADo bolatA ja nathI ne ! tamane bolavAmAM vAMdho zuM ? tArA vagara gamatuM nathI. manamAM rAkhIe kharo prema, paNa thoDuM khulluM karavuM. be jAtano prema rAkhavo loka kahe, "AvuM karavAthI to vAIpha caDhI bese." alyA mUA, caDhI bese te ene kaMI mUcho AvatI haze ? caDhI bese, te zI rIte caDhI bese ? AvuM loko bhaDakATamAM rahe che. kazuM caDhI nA bese. hA, pachI potAnAmAM barakata nA hoya to to badhuM caDhI bese. sahu koI caDhI bese. barakata to joIe ne ! paiNyA pachI barakata nA hoya, to kAmanuM zuM ? Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16.2] dAdA kahetA hIrAbAne - 'tamArA vagara gamatuM nathI 305 caDhI bese, evI badhI manamAM zaMkAo nA karavI. A zaMkAone lIdhe Tasala upara caDhyA ja kare che ne ! niraMtara duHkhamAM ja rahyA kare che, kolDa vaoNramAM. have kolDa vaoNra karavAnI zI jarUra che tamAre ? ane caDhI bese tyAre ApaNe che te samajavAnuM, ke A bola bola kare te ghaDIe ApaNe keTaluM grahaNa karavuM ne keTaluM nahIM ! eTale pachI e pote thAkIne zAMta thaI jAya ne manamAM samajI jAya ke AnA peTamAM pANI hAlatuM nathI, mAruM boleluM nakAmuM jAya che. pharI bolavAnuM baMdha karI deze. ApaNe kahevAthI baMdha nahIM karAya. peTamAM pANI nA hAle eTale AkhI duniyA kabaje thaI jAya ! paMdara dahADA ApaNI sAmA bolyA hoya, te eka dahADo ApaNe pAchA svarUpamAM AvI jAva to cUpa thaI jAya badhuM. mUcho hoya temAM bahu phera, nahIM ? praznakartA : phera kharo. dAdAzrI : te evuM badhuM manamAM kakaLATa nahIM rAkhavAno, premathI ja jovuM badhuM. be jAtano prema rAkhavo, eka zuddhAtmA bhAve prema rAkhavo ane bIjo Asakti bhAvano. Asakti bhAvano rileTiva ane zuddhAtmA bhAvano riyala. dAdA kharA gRhasthI, paNa vItarAga gharamAM besavAnuM game nahIM toya pachI kahevuM ke tArA vagara mane gamatuM nathI. tyAre ema kahe ke tamArA vagara mane gamatuM nathI, to mokSe javAze. dAdA maLyA che ne, to mokSe javAze. praznakartA: ame gRhasthI, to pachI amane mokSa kevI rItanA maLe? dAdAzrI : nahoya te gRhasthI. gRhasthI zAnA tame ? tame gRhasthI cho ? gRhasthI to kevo hoya che ? praznakartA : ame ochI javAbadArIvALA gRhasthI chIe. Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 jJAnI puruSa (bhAga-2) dAdAzrI : gRhasthI to huM chuM. ghera vAIpha toMtera varSanA che ane atyAre emanI joDeya vAtacIto badhI karavAnI. e kahe, "kerIo mokalajo." to mokalAvuMya kharo. navasArI hatA tyAre kahe, "kerIo mokalajo', te mokalI hatI. tyAMthI vaDodarAvALA eka chokarAne kahI dIdheluM ke "sArI-sArI kerI joIne, tyAMthI laIne ApI Ava.' pachI khabara AvI ke "tamAre amerikA javAnuM che mATe vahelA Avajo ahIM vaDodare, eTale paMdara dahADA rahevAya. pachI tyAM jajo. ane mAre jamADavA che badhA ApaNA mahAtmAone, hajAreka mANasane" kahe che. tyAre meM kahyuM, "sAruM, jamADIne pachI jaIe tyAM." eTale gRhasthI to huM chuM, tame kyAM gRhasthI cho ? chatAMya vItarAgatAthI rahuM chuM. eya kahe, "vItarAga raho.' emane vidhi hala karavAnI pAchI, dararoja. eya kahe che, "mAre mokSe ja AvavuM che, mAre bIje nahIM." jene mokSe AvavuM hoya te mArI joDe cAlo. zAnA gRhasthI kahevAya ? gRhasthI to gharamAM kakaLATa karato haze ? praznakartA : dAdA, koIeya nA Ave emAM to, koInoya naMbara nA lAge. dAdAzrI : tyAre gRhasthI to kevo hoya ? bahAra laDIne Ave paNa gharamAM laDhavADa nA hoya. sIdhuM bolavAthI mokSa eTale A phere A saraLa mArga maLyo che, te ukela lAvI nAkho. bIje badhe A pArakAmAM pesazo nahIM have. A saraLa mArga Avyo che, e tamArI bhayaMkara puNyeya kahevAya ! A moTI puNyaya kahevAya. saraLa, sIdho, sahaja ane sugama mArga. saMpUrNa rIte samajAya evo ane avirodhAbhAsa ! mATe have eno ukela lAvI nAkho. je thavuM hoya te thAva. rahevuM hoya to raho ane javuM hoya to jAva, paNa moDhe nA bolavuM. moDhethI gharamAM badhAne kahevuM ke "tamArA vagara gamatuM nathI amane." tame Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16.2] dAdA kahetA hIrAbAne - 'tamArA vagara gamatuM nathI" 307 nA ho to mAre mokSamArga sArI rIte thAya, evuM nahIM bolavAnuM. 'tamArA vagara gamatuM nathI", kahIe. zuM kahevAnuM ? praznakartA : tamArA vagara gamatuM nathI. dAdAzrI : hA. ameya hIrAbAne kahIe, 'tamArA vagara gamatuM nathI amane, bahAra pharIe chIe toya. eTale khuza. kapaTathI nahIM, viveka te sAco prema che mahIM praznakartA H AvuM bolavuM e kapaTa nA kahevAya ? dAdAzrI : kapaTathI kahIe nahIM. ApaNe ema kahIe chIe ke tamArA lIdhe mAro mokSa bagaDI jAya che, e kapaTathI kahIe chIe ? Aya kapaTathI nathI. A vANI bolatA AvaDI ene. viveka karatA AvaDyo. praznakartA : dAdA, kAmeTika, nATakIya. dAdAzrI : sAva nATakIya nahIM. viveka, sAco prema che aMdara, bhAva che, kAraNa ke AtmadRSTie emanI upara prema che. bahAranA joDe ApaNane levAdevA nathI. AtmadaSTie emanI upara bhAva che ApaNane. ane viveka, A bhavamAM sodo karyo che, pUro to karavo ja paDe ne ! bahAranA mAgatAvALAne ApaNe vivekathI bolAvIe chIe, "Avo, padhAro, beso, na gamatA hoya toya. nathI viveka karatA ? praznakartA : hA, hA, e barAbara che. dAdAzrI : evuM viveka. kaMI kapaTa-bapaTa ApaNAmAM hoya ja nahIM ne ! kapaTa to kevuM hoya ? praznakartA H to bahAranA sAthe prAmeTika hoya ? dAdAzrI: nahIM, e DrAmeTika ane A enA AtmA sAthe premamaya. ane pAchalo hisAba cUkate karavAno che. hIrAbA joDe jarAya kapaTa to hoya nahIM ne ! e pote samajI jAya ke "nA, sAcuM bole che." Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 jJAnI puruSa (bhAga-2) AvuM zIkhavA jevuM, nahIM to dveSa pesI jaze dahADAmAM paMdara-vIsa vakhata to mAre emane yAda karavAnA. praznakartA : bahu vakhata yAda karo cho, dAdA tame. paMdara-vIsa vakhata yAda karo eTale ghaNo vakhata kahevAya. dAdAzrI : hA, tyAre tame to be vakhateya nathI karatA. amAre to emanI tabiyata sArI rahe tenA mATe ahIMthI AzIrvAda mokalavAnA. bIjuM mokalavAnuM roja. have bolo, ame lAgaNI vagaranA chIe ke lAgaNIvALA chIe ? praznakartA : hA, dAdA. zIkhavuM joIe A. lAgaNIvALA, ghaNI badhI lAgaNI. dAdAzrI : hA, have emane ApaNe hAtha Apelo che, praoNmisa. ene kema choDAya ? praznakartA : eTale mokSe javuM hoya to A zIkhavuM joIe dAdA pAsethI. dAdAzrI : mokSa jato rahevAno nathI, A zIkhavuM joIe. huM je zIkhyo chuM e badhuM zIkhavA jevuM che. sahelAmAM sahelo mokSamArga che paNa badhuM zIkhavA jevuM che. agharuM nathI kaMI. athaDAmaNa thAya evuM kazuM che nahIM. zIkhavA jevuM che badhuM. bodhakaLA ne jJAnakaLAthI A prApti thayelI. bodhakaLA saMsAramAM mane jJAna nahotuM thayuM toya hatI ane pachI A jJAnakaLA utpanna thaI. pachI zuM joIe ApaNe ? A zIkhavA jevuM che badhuM, nahIM to dveSa pesI jaze. praznakartA : hA, nahIM to dveSa pesI jAya. dAdAzrI : jo sArA mANasane bhADe nahIM Apo to bIjo kharAba to pesI ja javAno che. rUma khAlI rahe nahIM A kALamAM. zuM tamane samajAyuM ? Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16.2] dAdA kahetA hIrAbAne - 'tamArA vagara gamatuM nathI' praznakartA : hA, hA dAdA, barAbara. dAdAzrI : mATe emanA mATeya bhAva suMdara ja rAkhavAno. e phAIlo che. praznakartA : moTAmAM moTI phAIla. dAdAzrI : haM... praznakartA : na gamatuM hoya to gamADIne vivekamAM ja rahevAnuM. dAdAzrI : nA gamatuM to hoya nahIM. nA gamatuM hoya to e kone nA game ? caMdubhAIne nA game, temAM ApaNe zuM levAdevA ? praznakartA : hA, barobara che. caMdubhAInI ja vAta che. 309 dAdAzrI : hA... nA gamatA jevuM hoya zuM ? bahAravALA joDeya nA gamatuM UDADI dIdhuM ApaNe. to A to praoNmisa kareluM ApaNe. *** Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [17] viSaya baMdha thayA pachI matabheda baMdha patnIne vinayathI saMbodhe "hIrAbA' praznakartA : dAdA, eka gAMdhIjI emanA patnIne "bA" kahetA hatA ne Apa paNa "hIrAbA" kaho cho, to enI pAchaLa zuM rahasya dAdAzrI : amadAvAdanA patrakAroe pUchayuM ke "atyAre paNa tamArA vAIpha joDe tamAro vyavahAra kevo che ? lyo, lAvo' kaho che ?" meM kahyuM, "nA, huM emane "hIrAbA' kahuM chuM. 'lyo, lAvo' kahuM evo mANasa nathI. e AvaDA moTA Ikotera varSanA, huM totera varSano, emane "lyo, lAvo' kahevAtuM haze ?" praznakartA: emane pahelethI ja "hIrAbA' tarIke saMbodhatA ? dAdAzrI : hIrAbA to ame amuka uMmara thayA pachI bolIe chIe. pahelA kaMI AvuM bolatA hatA ? paNa have khoTuM dekhAya ne ? bahAra emane 'tuM kaMI gaI hatI" evuM bolAtuM haze ? A AvaDA moTA hoya, kahevAya evuM ? praznakartA : nA kahevAya. dAdAzrI : have bIjA loka to emeya kahe, "gaurAMganI mA kaMI Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [17] viSaya baMdha thayA pachI matabheda baMdha 311 gaI ?" tame to emeya kaho, huM konI mA kahuM ? eTale "pelI kaMI gaI" ema kahevuM paDe. eTale "hIrAbA' kahuM chuM. praznakartA : vaDodarAmAM rahe che ne ? dAdAzrI : vaDodarAmAM che ne ! huM "hIrAbA' kahuM chuM. tyAM emanI sAthe matabheda koI dahADo nahIM paDelo. mAre to kakaLATa nA thAya eTalA mATe emane tame lyo, ne tame A lyo ne evuM tevuM nA karuM. "hIrAbA kema cho' ema karIne bolAvuM. tame evuM nA kahezo. kAraNa huM nivRtta thayelo hato. praznakartA : ame bena sudhI to AvyA chIe, haju bA sudhI nathI AvyA. viSaya baMdha, tyArathI saMbodhyA "bA" praznakartA H dAdA, tame kyArathI hIrAbA kahevAnuM cAluM karyuM? dAdAzrI : jyArathI hIrAbAnI sAthe viSaya mAro baMdha thayelo tyArathI huM "hIrAbA kahuM chuM emane. tyAra pachI amAre kaMI khAsa aDacaNa AvI nathI. ane pahelA je hatI te viSayanI sAthamAM, sobatamAM to popaTamastI thAya thoDIghaNI. loka jANe ke A popaTa popaTIne mAravA mAMDyuM ! paNa hoya e popaTamastI. paNa jyAM sudhI viSayano DaMkha che, tyAM sudhI e jAya nahIM. e DaMkha chUTo thAya tyAre jAya. A amAro jAta anubhava kahIe chIe. A to ApaNuM jJAna che tene laIne ThIka che, nahIM to jJAna nA hoya to to DaMkha mAryA ja kare che to ahaMkAra ne ! emAM ahaMkAramAM eka bhAga hoya ke "emaNe mane bhogavI lIdhI" ane A kahe, "eNe mane bhogavI lIdho." paNa e ahaMkAramAM, jyAre ahIM AgaLa (A jJAna pachI) nikAla kare che evuM. toya paNa, pelI DiscArja kacakaca to kharI ja. e kacakaca sAcI kacakaca nathI paNa DiscArja kacakaca che. paNa teya amAre nahotI evI. matabheda nahoto koI jAtano. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 2 jJAnI puruSa (bhAga-2) vijJAna to juo ! jagata joDe jhaghaDA ja baMdha thaI jAya. bairI joDe to jhaghaDA nahIM, paNa AkhA jagata joDe jhaghaDA baMdha thaI jAya. A vijJAna ja evuM ane jhaghaDA baMdha thAya eTale chUTyo. hIrAbA sAthe samAdhAna karI, karyo viSaya baMdha praznakartA: hIrAbA sAthe vAtacIta thaI hatI viSaya baMdha karavA mATe ? dAdAzrI: huM pistAlIsa varSano hato tyArathI hIrAbA joDe brahmacarya aMge vAtacIta karI nAkhelI. hIrAbA kahe che, "mane bahu game che e." bahu sAru, kahIe. e to samAdhAna kara kara karavuM paDe ne, ApaNe bhego vepAra mAMDyo che eTale. sahiyAro vepAra karyo pachI emanuM samAdhAna karavuM paDe. nA samAdhAna hoya to samajaNa pADIe emane ke AmAM zuM phAyado che ? ane viSaya vakhate phoTo le to sAro dekhAya ? praznakartA : nA. dAdAzrI: khAnadAna dekhAya pachI ? mane to e cAlIsa-pistAlIsa varSathI dekhAyA kare Ama. A to huM kahuM tyAre tamane dekhAyo, mane to ema ne ema dekhAyA kare, ke kevuM dekhAtuM haze A badhuM ? AvuM ja dekhAya ne ? A badhuM bahu khulluM karavAnI jarUra nahIM paNa A to samajI levAnuM che, Ina zorTa (TUMkamAM). nA samajI gayA ? chatAMya chUTako nathI. te ame zuM kahyuM che ke nAchUTake A mIThI davA pIjo. davA mIThI che. nAchUTake, bannene tAva caDyo hoya to. nahIM to pIzo nahIM bahu. nikAla to karavo paDaze ne badhAno ? jhaghaDo Ubho rAkhIe e cAle nahIM. nikAla to karavo ja paDe. samajaNa paDI ? e gAMThathI ja baMdhAyeluM che ne, bIjuM zuM baMdhAyeluM che A ? enI ja A badhI upAdhi karavI paDe che ne ! mAre hIrAbA pAse samAdhAna thayA pachI amAre beune keTalI badhI zAMti rahevA mAMDI ne ! pahelA amatho amathoya kakaLATa thayA kare. e pachI vAsaNa khakhaDe. praznakartA : Adarza jIvana jIvavuM hoya to Ape je kaheluM ke Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [17] viSaya baMdha thayA pachI matabheda baMdha 313 RSimuni ane RSipatnIno jevo saMsAra vyavahAra hato evuM hovuM joIe, ema Apa kahevA mAgo cho ne ? dAdAzrI : hA, evuM rahevAno prayatna to karo. pachI jeTaluM lIkeja thAya e to DipharanTa vAta che. paNa e dhyeya to nakkI karavo ja joIe ne ? nA karavo joIe ? dAdAne juo, ogaNatrIsa varSathI (jJAna thayuM tyArathI) niraMtara samAdhi, covIseya kalAka samAdhi rahe che ! dAdAjI kevA sukhamAM varte che ! praznakartA: dAdA, paNa A je vastuo thAya, e ApaNe vicArja kahI zakIe ? kAraNa ke manamAM to evI bhAvanA hotI nathI, paNa thaI jatuM hoya to zuM karavuM ? dAdAzrI : hA, paNa e ja kahe che ne thaI javuM, to kUvAmAM kema paDI jato nathI ? aMdarakhAne potAnI IcchA hoya che. samaja paDIne ? eTale e paddhatasara hoya, nyAyapUrvaka. A have to samaja paDIne ? A have amAre ane hIrAbAne keTalAya varSathI saMbaMdha strI-puruSa jevo nathI. eTale amAro vyavahAra, have "hIrAbA' kahIne bolAvuM chuM. te pacAsa hajAra mANaso badhA emane hIrAbA, hIrAbA' karyA kare ne ! zobhA vadhe evI rIta ame jJAnI thayA pachI to emane "hIrAbA' kahIe chIe. kAraNa ke moTA vaDIla, loka pUjya gaNe. mArI joDe besADIne loka emanIya pUjA kare che. mATe ame maryAdAmAM rahIe. hIrAbAne "hIrAbA" kahIe, bhAbhIne "divALIbA' kahIe. are, bhatrIjA vahuneya "kAzIbA' kahIe. moTI uMmarano puruSa hoya tene "tuM" kahIe paNa strI nAnI hoya toya tene mAnathI bolAvIe. strI e to lakSmI che. jJAna pahelA amAruM kaThaNa khAtuM hatuM. pachI paNa narama, jJAna thayA pachI bilakula narama. pachI to A badhAne, savitAne "savitAbA Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) kahetA, nahIM to e bhatrIjA vahu thAya. koI kahetuM haze ? paNa nA, badhAne ApaNe premathI bolAvavAnuM. ApaNe evuM nahIM. A hIrAbAne 'hIrAbA' ane divALIbAne 'divALIbA'. 'lyo-lAvo, lyo-lAvo' e to kaMI rIta kahevAtI haze ? divALIbA bolAya, divALI nA bolAya. ApaNI zobhA kahevAya A pAMsaTha varSe 'divALI' huM boluM to ? sittera varSanA thayelA ne, 'lyo divALI, lyo divALI'. ApaNI zobhA kyAre rahe ? 'divALIbA' bolIe tyAre. ane hIrAbAya 'hIrAbA' kahevAya. 314 uMmara ATalI sittera varSanI thayelI, 'tuM kaMI gaI hatI ?' are, A te kaMI rIta che ? huM kahyuM, "tame kyAM gayA hatA ?" ane emane kahuM ke 'eya, tuM Ama kema beThI chuM ?" to mAruM moDhuM sAruM dekhAya ? praznakartA : nA. dAdAzrI : atyAre botera varSe huM 'hIrAbA' kahuM chuM, lagabhaga paccIseka varSathI. loka 'bA bA' karatA hoya ne huM che te 'eya, eya' karato hou to e keTaluM kharAba lAge ? mUA, zuM tAre meLApa nahIM paDelo, paiNyo hato tyAre ? 'eya, eya' karavA paiNyo hato ? kaMI vigata to hovI joIe ne ? prema ke evuM kaMI to hovuM nA joIe badhuM ? te ameya 'hIrAbA' kahIe chIe. 'hIrAbA, kema cho, kema nahIM ?' tyAM besIe, bolIe. tamane kevuM lAge che ? mArI rIta game che thoDI ghaNI ? praznakartA : barAbara che. kAlathI prekTisamAM mUkavA mAMDIe have. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] hIrAbAe paNa svIkAryA bhagavAna tarIke pahelA samajaNa vagara lIdheluM jJAta amAre vyavahAra Adarza hoya. bAkI Topa klAsa (ucca kakSAno) evo vyavahAra nA hoya mANasane ! atyAreya joDe rahIe chIe. e paMcotera varSanA ne huM sityotera varSano. beu nirAMte joDe rahe che, Doso ne DosI beu ! emaNeya A mokSe javAnuM jJAna lIdheluM mArI pAse. 'mAreya mokSe javuM che' kahe che. praznakartA : hIrAbAne jJAna kyAre ApeluM, dAdA ? dAdAzrI : bahu varSo thayA, emane kyAre lIdheluM evuM yAdeya nA hoya. praznakartA : emane ApanI pAse mAgavuM paDyuM haze ne ke mane jJAna joIe ? dAdAzrI : nA, nA, badhAe kahyuM ke 'hIrAbA A jJAnamAM besI jAo.' tyAre kahe, 'sAruM.' Ama mAge evA mANasa nahoya. kahe, 'mAre zuM duHkha che te ?" te enA jevuM, te samajAvI-paTAvIne besADyA emane. praznakartA : ema ? dAdAzrI : hA, ane lokone jJAna zuM che eya khabara nahotI te dahADe. Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 jJAnI puruSa (bhAga-2) khabara paDelI paNa enuM mahatva nahIM te praznakartA : Apa niraMtara AnaMdamAM ja hatA. paNa Ama ghare hIrAbA ke koIe tarata jANeluM ke amuka samaya gayA pachI khabara paDelI A jJAnaprApti thayelI che ? dAdAzrI : vAra ja nA lAge ne ! pheraphAra thaI gayo hato ne ! praznakartA : hIrAbAne kyAre khabara paDelI ? dAdAzrI: hIrAbAneya sAdhAraNa khabara paDelI paNa hIrAbAne AnuM mahatva eTaluM badhuM nahIM. e jANe ke "zuMye jJAna thayuM che ! ApaNane kAma zuM ?" kahe. praznakartA : eTaluM levala nahIM eTale ne, dAdA ? dAdAzrI: e to bahu e taiyAra nahIM ne ! pachI dhIme dhIme dhIme emane anubhava vadhato jAya. ApaNe evuM kahIne Ama jarUreya nahIM ne ! praznakartA : haM, vyavahAra nahIM Apano eTale... paNa pachI to niraMtara paramAnaMda sthiti thaI gaI ApanI ? dAdAzrI : nA, vyavahAra bahu suMdara hato ne ! bahu suMdara, vyavahAra phakkaDa. AmAM aMdara jAgRti rahe ne vyavahAra paNa sarasa, vyavahAra sAro. hIrAbAne paNa dabANa nahIM praznakartA : dAdA, A je vyavahAranI badhI AvaData, e badhI tamArAmAM pahelethI ? dAdAzrI: e vyavahAranI AvaData bahu sArI. bahu sArI sUjha paDe. tethI "aMbAlAlabhAI kahe ne, nahIM to koI kahetuM haze ke ? cha akSara te koI bolatuM haze ? Ama cAra akSareya bolatA agharA paDe che lokone. praznakartA : te evuM hIrAbAne paNa khabara paDI gayelI ke saMsAramAM sukho ja nathI ema ? Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] hIrAbAe paNa svIkAryA bhagavAna tarIke 317 dAdAzrI : emaneya khabara paDatI'tI. paNa bahu anubhava nahIM. emanA thoDA kAcA anubhava, paNa moha ochA Ama. jene jeTalo sukha nathI evo anubhava thayelo hoya, teTalo tene moha ocho hoya. praznakartA : hIrAbAne ApanA para khUba bhAva hatA ? evo ja bhAva rahe hIrAbAne ? dAdAzrI : emane badhA sArA bhAva hatA, pharsTa klAsa bhAva ! praznakartA H Apane jJAna thayA pachI, hIrAbA Apane paramAtmA jevA ja mAne ? dAdAzrI : nA, pahelA nahotA mAnatA, paNa pachI che te emane manamAM lAgyuM ke "nA, A barAbara che. pahelA mahIM bIjAnI zikhAmaNa hatI. eTale "kRSNa bhagavAna e ja bhagavAna" kahe. praznakartA : pachI tame samajAvo emane ? dAdAzrI : evuM dabANa karavAnuM nahIM. ApaNe zuM kAma che, evuM manAvIne paNa ? jene garaja hoya te mAne. praznakartA : paNa hIrAbA hatA ne ? dAdAzrI : temAM zuM thayuM, A bIjA lImaDAbA nahIM ? kAzIbA, lImaDAbA. praznakartA : dAdA, paNa hIrAbA to ApanI keTalI klojha phAIlane, phAIla naMbara Tu. dAdAzrI : e phAIlo hoya ja ne paNa ! dAdAya bhagavAta paNa kRSNa e kharA bhagavAna e mane kahe che, "kRSNanuM nAma daIza, tamAruM nahIM dauM.' emane e pahelethI pesI gayeluM ke A jainadharma pALe che, eTale jaina che A badhuM. paNa vidhi-bidhi kare atyAre. Ama jJAneya lIdheluM, paNa e haju Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) thoDuMka peluM jAya nahIM. 'cAra vAge UThIne kRSNanuM nAma dau chuM' kahe che. te emaNe (nIrubene hIrAbAne) kahyuM, 'dAdA bhagavAna...!' to e kahe che, 'eya bhagavAna, paNa A amAruM te amAruM.' ApaNI samajaNa ThokI besADavAnI nathI nIrumA : dAdA, roja emane kahIe chIe ke 'bA, dAdA ja kRSNa nahIM ? A jAte ja che kRSNa.' to kahe, 'nA, e nahIM, mArA to pelA kRSNa.' 318 dAdAzrI : emanI samajaNa para ApaNI samajaNa ThokI besADavAnI nathI. emanI che e karekTa. A ApaNuMye enuM e che ane peluMye enuM e che. badhA kAgaLiyAM ja ne ! koI suMvALA kAgaLa ke koI che te peparanA kAgaLa. grApha pepara hoya ne pelo pepara hoya, paNa chevaTe to kAgaLiyAMne ! praznakartA : paNa A vAstavika samajaNa kharI ne ! A to vAstavikatA che ne, A samajaNa pAchaLa ! dAdAzrI : zI vAstavikatA ? praznakartA : Apa je kaho cho. dAdAzrI : nA, AnaMda zI rIte thAya e amAro dharma. bIjuM badhuM A lokavyavahAramAM zuM kaheze, e amAre kazuM jovAnuM nahIM. lokavyavahAramAM to badhuM kahetA ja AvyA che ne, kyAM nathI kahetA ? ke 'AvA che, tevA che', nA kahe ? sAruM kahIe toya UMdhuM kahe che ghaNA loka to. nathI kahetA ? kahe ke nA kahe ? praznakartA : kahe, kahe. chevaTe mAnyuM 'dAdA' ja bhagavAta dAdAzrI : pachI hIrAbA mane kahe che, 'tame bhagavAna zAnA ?' meM kahyuM, 'hA, barAbara che. tamArI vAta sAcI che.' Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] hIrAbAe paNa svIkAryA bhagavAna tarIke 319 praznakartA : pachI zuM thayuM, chevaTe bA mAnyA kharA ke Apa jJAnI cho, bhagavAna cho ? dAdAzrI : e to thoDA vakhata pachI meM kahyuM, "bhagavAna e bhagavAna che, huM kaMI bhagavAna chuM ?" tyAre hIrAbA kahe, "tame ja bhagavAna cho, nahIM to ATaluM badhuM loka AvatuM haze ? kaMI amathA Ave che badhA? loka gAMDA che badhA ke pAchaLa phare te ? tame ja bhagavAna cho." evA e, Ama kahe to Ama ne Ama kahe to Ama. praznakartA : eTale Ape "bA"nI prakRti samajIne emane chaMcheDyA nahIM ne koI jAtanuM dabANa na karyuM to "bA"ne jAte ja pachI sAcI samajaNa paDI ? dAdAzrI : ame dareka prakRtine pAmI lIdhelI hoya. Ama oLakhI joIe, eTale ame darekanI joDe enI prakRti pramANe rahIe. hIrAbA joDe "hA' kahevaDAvI savaLI sAIta karAve praznakartA H Apa prakRti to oLakhI lo cho ane sAthe sAthe Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 jJAnI puruSa (bhAga-2) hIrAbAne evI rIte vALo cho ke emanAthI kharAba karma na baMdhAya, duHkhI na rahevAya ne badhI rIte emanuM kalyANa thAya ! dAdAzrI : hA, hIrAbAne jhAmara thayeluM tyAre DaoNkaTara jarAka kaMIka karavA gayo tenAthI temanI eka AMkha jatI rahI. lokoe kahyuM ke "DaoNkaTara upara lAkha rUpiyA no dAvo mAMDo." meM nA kahI. pachI hIrAbA joDe gammata karatA kahyuM ke "ApaNe DaoNkaTara upara dAvo mAMDIzuM ke ?" tyAre hIrAbA bolyA ke "nA, emAM DaoNkaTarano zo guno ? DaoNkaTara to sAruM karavA gayo hato ! e to mArA bhAgya evA tethI ! bA evuM kazuM karazo nahIM." ane huMya karavA nA dauM ne mAre to game tema hIrAbA pAse 'hA' kahevaDAvavuM'tuM. A tamane jovAnuM maLyuM che ne ! bIjA mANasa joIne taiyAra thaI jAya ! praznakartA: AvI bIjI koI vAta hoya to kaho ne. dAdAzrI : huM gammata karuM koka dahADo. meM kahyuM, "A mAre ghaDapaNa lAvavuM nahotuM paNa paiDapaNa pesI gayuM A mane." tyAre e kahe, "e to badhAne Ave, koIne choDe nahIM." emane moDhe kahevaDAvaDAvuM. ane ApaNuM kareluM ApaNe ja bhogavavuM paDe. emAM cAle nahIM, evuM kahe. hIrAbA joDe laIe sahamatI te hIrAbA to eTalA sArA, huM mAmAnI poLamAM raheto'to ne, meM kIdhuM ke A badhA kahe che, to ApaNe ghara badalavuM che ? baMgalAmAM javuM che ? tyAre kahe, 'tyAM vadhAre paMjo vALavo paDe, enA karatA ApaNe ahIM sAruM che. ane A vastI sArI vANiyA lokonI, joDe joDe, aDIaDIne, ane peluM to baMgalAmAMthI bahAra nIkaLIe, kampAunDanI bahAra nIkaLIe tyAre bhegA thAya." paNa mArI IcchA nahIM eTale hIrAbAnI Ama sahamatI laI lauM. mArI IcchA nahIM. te vagara kAmanA kharcA vadhAravA, pUMjA Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] hIrAbAe paNa svIkAryA bhagavAna tarIke 321 vALavAnA. hIrAbA kahe, "nA bApa, naryo paMjo vALa vALa karavo paDe. vadhAre rUma ApaNe zuM karavA che ? pUcho to mAre vALavAnone ? nokarabokara rAkhavAnuM mane gamatuM nathI. amArA benA mata eka jAtanA. beu karakasariyA ! kasara karIne dahADA kADhavAnA. ane bahAra badhAne ApI de. nobala kharA ! moTA mananA hIrAbAye. rIsa rAkhe nahIM eTalA mATe avaLuM caDhAve praznakartA : dAdA, hIrAbA to moTA mananA ne ! dAdAzrI : hIrAbAne to amArA bhAbhI 1942nI sAlamAM kahetA'tA, 'tame mArI joDe badalo lezo ? meM tamArI joDe kharAba vartana rAkhyuM che, teno badalo lezo ?" tyAre hIrAbA kahe che, "nA bA, mAre to tame jeThANI." praznakartA: e to ekadama suMvALA, bahu suMvALA ! bA to AvuM kazuM ja nA kare. dAdAzrI : hA.. te pachI mArA manamAM zuM ke kaMI rIsa rAkhe nahIM eTalA hAru huM avaLuM caDAvuM, 'ATaluM ATaluM tamane pajavyA che toya tame emane kazuM pajavatA nathI ?" "haM.. nahIM pajavavAnuM, evuM nahIM pajavavAnuM." evuM kahe che. meM kahyuM, "ATaluM ATaluM pajavyA che, e huM jANuM." zuM ? praznakartA : te mApa kADhavA ne, dAdA. dAdAzrI : emanA moDhe A "nA" kahevaDAvI majabUta karAvaDAvuM. bAkI khAnadAnI kahevAya, asala khAnadAnI kahevAya. bAkI emane bhAbhIe bahu pajavelA. praznakartA : asala khAnadAnI kahevAya ene. dAdAzrI : UlaTo huM emane vaDhuM ne, A meM kahyuM, 'tamane pahelA duHkha dIdheluM ne, emaNe." tyAre kahe, "cho dIdhuM, paNa emane kazuM nahIM Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 2 jJAnI puruSa (bhAga-2) karavAnuM. mArI IcchA pelI ke sArI rIte A bhAbhIne rahevA de. eTale mArI IcchAne pUraNI Ape pachI. pote pApa vahorIte paNa hIrAbAnuM sudhAre mArI IcchA evI ke hIrAbA bhAbhInI joDe sArA rahe to sAruM. kAraNa ke peluM vera nA rAkhe ne ! paNa vera rAkhyuM nathI koI dahADoya. mArI IcchA hatI te pUrI thaI gaI. rakhAtuM haze vera to ? loka to game te kare, paNa nathI rAkhyuM koI dahADo. nobala ! mAre joItuM hoya ke e bhAbhIne kazuM kahe nahIM, pAchaluM vera vALe nahIM, evI mArI IcchA hoya ne ! te huM dANo dAbI jouM. eTale huM emane vaDhuM eTale A uparANuM le, eTale huM jANuM ke hA, barAbara che. ApaNe joItI dizAmAM che ane joItI dizAmAM nA thatuM hoya toya huM vaDhuM eTale te e bAju ja pharI jAya. zAthI? A dayALu svabhAva ! vaDhe eTale kaI dizAmAM pharI jAya pelA ? jyAM ApaNe pheravavA hoya tyAM. eTale huM banAvaTI vaTuM, paNa e mane kahevAnI nA kahe, 'tamAre kazuM kahevuM nahIM emane." praznakartA: have samajAyuM dAdA, hIrAbAe tamane kema bhagavAna tarIke chevaTe svIkAryA, kAraNa ke tame jAte tapa karIne paNa emanuM kema karIne AtyaMtika kalyANa thAya enA mATe jabarajasta khaTapaTa karI che. (dAdA-hIrAbA sAthe vAto vaDhIne savaLA pherave dAdAzrI : divALIbAne kazo paisA-baisAno lobha nahIM ne ! hIrAbA : are, lobha to kharo haju. dAdAzrI : ema ! hajuya che ? hIrAbA : hA. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] hIrAbAe paNa svIkAryA bhagavAna tarIke dAdAzrI : have konA karavA hAru ? hIrAbA : kone khAtara, te emane khAtara. lobha to kharo ja ne ! paisAno lobha kharo haju. 'be hajAra Ape to huM sahI karuM' kahe che. nIrumA (dAdAzrIne) : be hajAra Ape to sahI karuM, kahe che. hIrAbA : paNa sahI karI e. dAdAzrI : rUpiyA ApyA ? hIrAbA : nA. hove Ape. sahI karI ApI. 323 dAdAzrI : ema ? paNa zuM lakhAvyuM te jANo cho pelA vakIlane ? hIrAbA : e nahIM jANuM, bA. dAdAzrI : vakIle pUchyuM ke A konI milakata che ? hIrAbA : tyAre temaNe zuM kahyuM ? kahe, mArI ? dAdAzrI : 'hIrAbAnI. hIrAbA, amArA diyara ane mArI. amArA traNa jaNanI A milakata che' kahe che. ane tame kaho cho ke 'emane kazuM kaho nahIM.' hIrAbA : e badalAvAnA che have ? dAdAzrI : nA, paNa trIjo bhAga Apavo paDaze ? hIrAbA : e to Apavo ja paDaze. e to tamArI bhojAI che te Apavo ja paDe ne ! dAdAzrI : tame pahelethI kahyuM hoya to huM emanI joDe vaDhata nahIM ne ! e to tame ema kahetA hatA, 'ATalI milakata mArI.' tyAre meM kahyuM, 'hA, tamArI.' tyAre huM emane vaDhata ja nahIM ne ! hIrAbA : nA, e milakata to tamArI hatI ne paisA ApyA hatA tame, bArase-teraso. Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 jJAnI puruSa (bhAga-2) dAdAzrI : hA, te ja kahuM ne ! eTale pAchI lIdhelI vecAtI. eTale e jamAnAnI vAta. hIrAbA : pAchI lIdhelI, paNa have e bole che AvuM eTale. dAdAzrI : paNa te zuM karIzuM ? tame emane kahezo ke tame zAnA trIjo bhAga mAgo ? hIrAbA : paNa kahevAnuM zuM have ? trIjo bhAga to e emanuM khetara che te laI ja jaze ne ! dAdAzrI : emanuM zAnuM khetara ? hIrAbA : paNa e to kharuM ja sto. mUA, have ApI do ne ahIMthI. dAdAzrI : e pahelA tame zuM kaheluM ? "koIne ApavAnuM nathI, badhuM mane ApavAnuM tyAre meM kahyuM, 'tamAruM A." eTale huM UlaTo divALIbA joDe vaDho ke tamAre levAdevA nathI. bolazo nahIM amathA." te vaLI Aja pAchA kahe che, "Apo, have." huM eTalA hAru to vaDhyo. mAruM vaDheluM nakAmuM gayuM A to. hIrAbA ? tyAre zuM kare ene ? e have kaMI choDavAnA che ? e to vaLage evI che. dAdAzrI : e to evuM sAMbhaLe to khoTuM dekhAya ne ! hIrAbA : e to kahevAya. khoTuM zAnuM dekhAya ? dAdAzrI : e bolazo nahIM. khoTuM dekhAya. mane nA gamyuM A. e to pavitra baI che. bIjuM badhuM game te haze, bAI pavitra. meM yogiNI jevI joI che. yogiNI eTale jene trIsa varSanI uMmare rAMDI che, jeNe parapuruSa sAme dRSTi nathI karI. ane bhAdaraNa gAmanI badhI strIo kaho, to pAnIo dekhAya che, AmanI pAnI nahIM dekhAyelI koI dahADo. tethI to emaNe jyAre kahyuM hoya tyAre tyAM AgaLa svAmInArAyaNamAM Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] hIrAbAe paNa svIkAryA bhagavAna tarIke 32 5 jaIne kharco hau karI AvatA hatA. maMdiramAM emane hajAra-paMdarasono, be hajArano kharca karavo hoya ne... e kahe, "mAre jamADavA che to ame tyAM jaIne jamADI AvatA hatA kAraNa ke yogiNI jevI baI to, pachI A zuM ? mAre ne emane vera haze ke AmanI joDe haze. A amAruM vera haze te vera vALyuM emaNe. emAM zuM khoTuM karyuM? kaMIka haze pUrvanuM tyAre ne ? bhAI evA nahotA. Amane (hIrAbAne) to paDIkAmAM khavaDAvavuM paDatuM hatuM bAne. zuM karavAnuM ? tame kahI nahIM dIdhuM, eTaluM sAruM che, AbarU rAkhI che. hIrAbA : te AbarU to rAkhavI ja paDe ne, gharanI. dAdAzrI : tyAre huM AvuM nahIM kahI dauM have. khoTuM dekhAya ne bahAra. hIrAbA H badhuM jANIe, paNa have zuM karIe ? dAdAzrI : bAkI yogiNI jevI, bIjA avatAra bagaDaze e vAtamAM mAla nahIM. hIrAbA : e nahIM bagaDe. e to evI nathI. bhagavAta to have thayA nIrumA : paNa dAdA to bhagavAna thaI gayA ne, bA ? hIrAbA H te bhagavAna have thayA. tyAre kaMI thayA hatA bhagavAna ? nIrumA : e to pachI ja thAya ne ! hIrAbA : haM.. tyAre kaMI thayA. dAdAzrI : kaMI bhUlo to thaI haze ne ? keTalA varSathI, bhUla to nA thAya ? nIrumA : e to thAya ne, dAdA. dAdAzrI : paNa hamaNanA thoDA varSathI DAhyA dekhAya che, nahIM ? Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 jJAnI puruSa (bhAga-2) hIrAbA H thoDA varSathI DAhyA dekhAya, te ghareya bhUlI gayA. dAdAzrI : nA, ghara bhUlAtuM haze ? e pelA badhA sAMbhaLanArA bahu Ave ne, to kyAM besADuM pachI tyAM AgaLa te ? hIrAbA H kyAM besADe, paNa besADe to sAMbhaLanAra ochuM karo. dAdAzrI : ochuM kaMI thAya evuM nahIM ne ! ApaNe kahIe ke jatA raho" paNa te zI rIte jatA rahe ? hIrAbA : "jatA raho to nA kahevAya. dAdAzrI : heM ? nA kahevAya ne, e to ? hIrAbA H evuM to nA kahevAya. dAdAzrI : tame khAnadAna mANasa, tame nA kaho to pachI huM zI rIte kahuM ? nA kahe e. nIrumA : bA, peluM "dAdA bhagavAna koNanI vAta karelI e yAda che ke tame bhUlI gayA ? hIrAbA H A... nIrumA : A dekhAya che e ke bIjA ? hirAbA : bIjA. nIrumA : bIjA kayA ? hIrAbA : A mahIM aMdara. nIrumA : haM... Aje meM emane vAta karI ke dAdA bhagavAna koNa ? meM kahyuM, "dAdA bhagavAna koNa kaho', to e kahe che ke "A dekhAya che enI mahIM aMdara che te pragaTa." dAdAzrI : aMdara pragaTa thayA che, cauda lokano nAtha ! hIrAbA H cauda lokano nAtha ! Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] hIrAbAe paNa svIkAryA bhagavAna tarIke 327 dAdAzrI : raNachoDajI e, mahAdevajI e, kRSNa e, mahAvIra e. eTale loko tyAM DAkoramAM jaIe tyAre raNachoDajInI peTha darzana kare. AkhuM gAma darzana kare. ahIM ApaNe ghera beThA AvyA, pachI have zuM karavA khoLavA jaIe bahAra ? hIrAbA : haM.. bahAra zuM karavA khoLe ? nIrumA : mAgo e maLe, kahe che. dAdAzrI : je mAge e maLe. e kahe ke "mane darda maTI jAva', to e maTADaze. hIrAbA : to maTADI dayone A. dAdAzrI : nA, e to kahevuM paDe ApaNe. tame tyAM ghera beThA beThA kaho te amane pahoMce tyAM. nIrumA : dAdA bhagavAna mAruM maTADI do kahevAnuM. hIrAbA : hA, kahevAnuM ne ! dAdAzrI : nA, e to bolavuM paDe pAMca-dasa miniTa ema, vAta ekalAthI nA thAya. tethI to loko 'dAdA bhagavAnanA asIma jaya jayakAra bole ne, tethI badhuM emane maTI jAya. badhuM thAya, mAgyuM hoya te maLe. tethI badhA bole. eTale huM hau bole ne ! mAre kaMI dADha-bADha duHkhe tyAre huM tarata boluM to maTI jAya che. pUjya nIrumA saMpAdita vANImAMthI..) kRSNabhakta banyA dAdAbhakta bA pahelethI kRSNa bhakti karatA. parama pUjya dAdAzrIne 1958mAM jJAna thayuM. dAdAzrIe A vAta atyaMta gupta rAkhelI. zarUAtano dasako to amuka ja vyaktio sAthe gupta rIte satsaMga karatA. bhoLA-bhadrika bAne AnI kaMI ja khabara na hatI. dAdAzrIne jJAna thaI gayuM paNa te Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 jJAnI puruSa (bhAga-2) zuM jJAna ne teozrInI kaI dazA te bAne kaI rIte samajAya ? dhIme dhIme jyAre bahAra paDavA mAMDyuM tyAre bAne samajAvI-paTAvIne besADyA tyAre emane paNa jJAna levAnI IcchA thaI, jenA mahAna nimitta mahAtmA naTubhAI banyA. 1973-1974mAM bAe jJAna lIdhuM. paNa emane enuM UMDANa kaLAyuM nahIM. chatAM dAdAzrIne pUjya dRSTithI jotA thaI gayA. 1983mAM mAmAnI poLamAM bA hatA, tyAre bAnI sAthe huM ne mahAtmA lIlAbena jJAnanI, dAdAnI kIrtana bhaktinI khUba vAto karatA. ne bAne pharI jJAna levAnI bhAvanA jAgI. ne mAmAnI poLamAM parama pUjya dAdAzrIe temanI asala bAMkaDAnI beThaka para besIne hIrAbAne pharIthI jJAna ApyuM. tyAre bAne kaMIka ughADa thayo. pachI to dAdAzrI jyAre jyAre vaDodarAmAM hoya tyAre acUka bAne vidhi karAvatA. bAnI speziala vidhi thatI ! kapALe aMguTho ne mAthA para paga mUkIne be vakhata thatI. ane enI emane jabarI asara thaI gaI ! pUjya dAdA svayaM bhagavAna ja che tenI temane pratIti thaI gaI ! Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [19] hIrAbAnA hAthe dAta hIrAbAtI dAta ApavAtI IcchA pUrI karI hIrAbA dharmAdo bahu Ape evA nahotA, ApaNe kahIe ne toya. konA hAru rahevA de che teya emane khabara na hoya. e to khabara ja nA hoya ne ! nathI ApatA eTale ko'kanA hAru rahevA de che. e to pelA amadAvAdavALA sAhebe, emaNe pahelA savA lAkha emanA hAthamAM ApyA. mane kahe che, 'mAre to hIrAbAnA hAthathI, eTale hIrAbA che te dAna kare evuM karavuM che. meM mAruM dAna juduM ApI dIdhuM, paNa A to hIrAbA ja kare.' te hIrAbA pAse karAvyuM, te hIrAbA kahe, 'lyo bhaI, AmanuM laIne huM ApuM chuM, paNa emAM mAruM zuM AmAM ?' pharIvAra eka lAkha lAvyA, te hIrAbA pAse apAvyA. to kahe, "bhaI, huM ApuM chuM kharI, paNa mAruM zuM emAM ? tamArA e tamArA ne mArA e mArA.' evuM bolyA eTale huM samajI gayo ke Amane be lAkha ApavA che. eTale bole nahIM paNa samajI jauM ne huM ? praznakartA : huM, samajI jAva. dAdAzrI : eTale pachI meM tyAre be lAkha nakkI karelA ke be lAkha ApI devA. te emaNe vAMdho nahoto UThAvyo. ane moDhe bolyA eTale pUruM karavuM joIe ne emanI hAjarImAM. meM kahyuM, 'have be lAkha hAtha Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 jJAnI puruSa (bhAga-2) upara nathI, zuM karIzuM ?" e to doDheka lAkha hatA, meM kahyuM ke "ApaNe kaMI rasto karIe. tyAre kahe, "ema karo, bAra mahinA haptA bhare che ne loko, koI dasa hajArano, koI paccIsa hajArano, koI pacAsa hajArano, evuM A haptA jevuM karo." meM kahyuM, "zI rIte paNa ?" pachI eka lAkha sattara hajAra beMkamAM mUkI AvyA ane enA 1991mAM be Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [19] hIrAbAnA hAthe dAna 331 lAkha thaze belensa. A to gaI sAlanI (1986nI) vAta. jo tyAre be lAkha thaI gayA ne ? amAre hIrAbA kahetA hatA ne, te apAI gayA. enI pAvatI hau AvI gaI. eTale upAya karyo ne ! hIrAbAnA nAma upara pAvatI karI ApI. ethI atyAre apAyA. paNa A to emanI hAjarImAM thaI javuM joIe evuM nakkI kareluM e thaI gayuM. pUruM karI ApyuM A. pAvatI dekhADI dIdhI, be lAkha saMghane ApuM chuM. pachI vAMdho nahIM ne ! pachI ApIzuM. ane hIrAbAne te badhI ja emanI ne mAre vAtacIta thayelI e badhI ja pUrI karI. dareka pUrI karI. Ane dasa hajAra Apajo, Ane phalANuM Apajo. Ane bIjuM badhuM Apajo e. pachI paisA ApaNe karavAnA zuM ? ApaNe to A AkhuM jagata ApaNA chokarAM ! badhI milakata hIrAbAnI, mArI pAse cAra AtAya nahIM te A hamaNAM be lAkha hIrAbAnA nAma para ApyA maMdiramAM. praznakartA : tamArA nAme ApavA'tA ne thoDAka. tamArA nAme ekAda lAkha Apo ne bIjA. dAdAzrI : mAruM nAma ! mAruM nAma ja kyAM che te ? AvuM zuM bolo cho tame ? mArI pAse cAra AnAya nathI. e badhI hIrAbAnI milakata, mAre kazuM levAdevA nahIM. praznakartA to amAre hIrAbAne pakaDavA paDaze. dAdAzrI : nA, tamAre to amane kahevAnuM, tame jyAre mAMgo tyAre ApI daIza. praznakartA : e nathI kaheto. dAdAzrI : e milakata thoDI thoDI rAkhI mUkI hoya. praznakartA: nA... nA, e nathI kaheto. amAre paisA joItA hoya to hIrAbAne pakaDIzuM. Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 jJAnI puruSa (bhAga-2) dAdAzrI : nA, nA, e to rAkhI mUkI hoya. praznakartA : huM e paisAnI vAta nathI karato. dAdAzrI : nA, ema nahIM, koI paNa vastu hoya to paNa ame badhuM eDajasTamenTa kareluM hoya, paNa amArI pAse nA hoya. cAra AnAya amArI pAse nahIM. rAITeya nahIM amane koI kharcavAno, eka paisAnoya. eka phakta amAre dhotiyA-botiyA lAvavAnA hoya, enI vyavasthA che. kapaDAM-bapaDAM lAvavAnA hoya enI. ane ethI bIjo koI kharco thAya te. Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [20] rahyA mAmAnI poLamAM ja bA mAmAnI poLamAM ne dAdA navuM bAMdhyuM tyAM praznakartA: tamAruM heDa kvArTara (mukhya mathaka) kyAM AvyuM ? dAdAzrI : gAmegAma heDa kvArTara. praznakartA : nA, e to barobara paNa.... dAdAzrI : ekya jagyAe UbhuM rahevAnuM nahIM. ghara kharuM mAmAnI poLamAM, temAM che te hIrAbA rahe. ane koThI cAra rastA upara je navuM bAMdhyuM che, tyAM AgaLa huM rahuM chuM. mAmAnI poLamAM bhADAnuM ghara hatuM, e makAnanuM bhADuM huM zuM Apato hato ? paMdara rUpiyA. paNa pacAsa-sAITha mANaso roja darzana karavA Ave. savAramAM be-traNa kalAka satsaMga karatA hatA loko. hajAra rUpiyA bhADuM hoya, toya ATalo lAbha nA uThAvAya. evuM ApaNA gharanuM bhADuM jo vasUla thAya, to ApaNane kevuM sarasa lAge ! mane to mAruM mAmAnI poLanuM ghara paMdara rUpiyA bhADAnuM to bahu kAma lAgeluM. e gharamAM eTalo badho satsaMga thayelo che, eTalo badho satsaMga thayo che ke na pUcho vAta ! gharavALAnIya evI IcchA hatI ke "ahIM raho to amane bahu sAruM paDe." ane hIrAbA to ema ja kahetA hatA ke huM to ahIMthI tyAM rahevA jazo toya nahIM AvuM. huM to ahIM ja rahevAnI, mAre trIje mALe nathI caDhavuM." ame navuM bAMdhyuM ne, e Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 jJAnI puruSa (bhAga-2) phleTa je che temAM, te kahe che, "mAre tyAM nathI AvavuM." te beya rAkhavA paDyA. emanI uMmara tera varSanI, te emane zI rIte nA kahevAya ApaNAthI ke "nA, ahIM ja Avo." emane ThIka lAge evuM karavuM paDe. praznakartA : mAmAnI poLa choDavI koIne nA game, dAdA. dAdAzrI : hA, choDavI nA game. badhAne, poLavALAne bahu e. te mAmAnI poLamAM roja javAnuM mAre, vaDodarAmAM houM tyAre. ane Ama paga UMco karIne vidhi karI ApavAnI, hIrAbAne. mAthA para paga mUkIne vidhi karIne pachI ahIM pAchA AvavAnuM. emanI toMtera varSanI uMmara, emane satsaMga nA joIe ? rojeya javAnuM. chokarAM-chokarAM to badhA marI paravAryA che. atyAre to e ropha mAre che ne ameya ropha mArIe chIe. atyAra sudhI sagAMvahAlAMnI choDIo rahetI'tI ne khAvA-bAvAnuM karI ApatI'tI. have choDIo badhI paraNI gaI, have zuM kare ? te eka jaina bena che, e bahu sArA che, te emanI sevA kare che, jamADe che ne pote rahe che. ane bIjA be-traNa bhakto hoya te emanI sevA karanArA, rAta-dahADo. bhakto kharA ne, badhAe. koThInuM ghara praznakartA : dAdA, koThInuM ghara keTalAmAM lIdheluM ? dAdAzrI : koThInuM sADA cha hajAramAM rAkheluM. koThInI jagyA 1942nI sAlamAM rAkhelI, te 1982nI sAlamAM A besavA gayA Aja. praznakartA : hA, cAlIsa varase. dAdAzrI : haM.. meM jANyuM ke A paisA nakAmA ja gayA paNa UgyA te A ! praznakartA: sAco paiso Uge ne ? dAdAzrI : nA, paNa e sADA cha hajAra to bahu UgyA. praznakartA : hA, bahu UgyA. Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [20] rahyA mAmAnI poLamAM ja 335 dAdAzrI : bIjuM eka makAna vecI dIdhuM hatuM te paisA to dhaMdhAmAMthI ApelA, te nakAmA gayA. praznakartA H kyAM hatuM makAna, dAdA ? dAdAzrI : eya amArI poLanI joDe hatuM, eka mALanuM Ara. sI. sI. vALuM hatuM. praznakartA: acchA. dAdAzrI : te ApaNA kuTuMbanA bhAIne mAre vecAtuM ApavuM hatuM paNa pelo je hato bhADuAta teNe khAlI nA karyuM te nA karyuM paNa upara bAMdhavAya nA dIdhuM mUAe. te mATe bAMdhIne A bhAIne ApavuM hatuM. eTale pachI herAna karyA ne A bhAI ITa laIne pharI vaLyo. eTale meM kahyuM, "rahevA de bA, ApaNe vaDhavaDhA nathI karavI." pachI ene ja vecI dIdhuM. je sAmo thayo tene ja ApI dIdhuM, ApaNe kyAM jhaghaDA karIe ? ane A sADA cha hajAranuM lIdhuM hatuM te kharuM sayuM. enA bAra mahine hIrAbAne bhAga bAra hajAra rUpiyA to bhADuM Ave che ne phleTa judo. bIjI badhI jagyA bahu rahI haju to. bhoMyaruM rahyuM, bIjuM badhuM bahu rahyuM. dhaMdhA sivAyanA hIrAbAnA bhAge ATaluM Ave. jhaverabAnI jamInanA traNa lAkha rUpiyA AvavAnA thayA che. praznakartA: haM... dAdAzrI : bAnI jamInanA traNa lAkha rUpiyA AvavAnA thayA. hIrAbA to traNa lAkhanI rakama sAMbhaLe eTaluM, kazuM gaNavuM-karavuM nahIM. kazuM levuM-karavuM ne hAthamAM jhAlavAnA nahIM kazuMya. mamatva nahIM kazuMya. paNa AMTI nA paDavI joIe ke "A nahoya tamArA." ApaNe kahIe ke tamArA." eTale pachI tame game e karo. ane "nahoya tamArA" kahIe ke AMTI. tamane anukULa Ave tyAM raho have makAna baMdhAvyuM koThInuM ane rahevA javAnuM thayuM tyAre hIrAbA Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 jJAnI puruSa (bhAga-2) kahe ke "mArAthI caDhAya nahIM. eTale amAre ekalAne tyAMnuM tyAM ja (navA ghare koThI) rahevuM paDyuM. zuM thAya ? e kahe che ke huM to tyAM rahevA nahIM jauM, navuM baMdhAyuM tyAM, koThI upara." A to pajhala ja che ne jagata to ! baMdhAtuM hatuM tyAre kahe che, "huM jaIza." ane baMdhAI rahyuM tyAre nA kahe che. have tyAM mArA mATe che te peluM UbhuM TabavALuM saMDAsa goThavyuM che. have mArAthIye caDAtuM nathI. have zuM karuM te ? e to hisAba che ne badho. rahevA-karavAno hisAba hoya to ne ? bhogavavAno hisAba nakkI hoya to tyAM ja bhogavAya ne ! 'to ahIM ja rahIza' kahe che. meM kahyuM, 'tamane anukULa Ave tyAM rahevAnuM. zuM kahyuM ? praznakartA : anukULa Ave tyAM rahevAnuM. dAdAzrI : hA, ame ema jarAya nA kahIe ke tyAM rahevA jAva tame. tamane anukULa Ave tyAM raho. gharadhaNIne kahyuM ke hIrAbAne samajAvo bicArA gharadhaNInA manamAM ema saheja thAya khaTako, ke "potAnuM ghara baMdhAyuM toya A ghara khAlI karatA nathI." te enuM gharadhaNIne thoDuMka vadhAre ApI daIzuM. meM kaheluM, "e je bhADuM mAge e ApI devAnuM." ane e mANaseya evo samaje che ke "mAre evuM kazuM karavuM nathI." paNa chatAMya ene e karIe, saMtoSa ApIe. eno bicArAno zo guno ? ApaNuM ghara juduM thayuM eTale juduM rahevuM ja joIe ne? ApaNe ghera javuM paDe ne ? praznakartA : barAbara che. dAdAzrI : paNa hIrAbA to khasavAnuM nA kahe che. "mAre pADozI joDe phAvI gayuM che, AvA pADozI mane maLe nahIM' kahe che. ane emane ekalAne zuM joIe ? pelI chokarI eka khAvA kare che. gharadhaNI zuM kahe ke "mAre tamane khAlI nathI karAvavuM dAdAjI, phakta A tame trIje mALe raho, badhI ja sagavaDa huM karI ApuM." tyAre pachI meM Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [20] rahyA mAmAnI poLamAM ja 337 ene kahyuM ke huM to badhI rIte taiyAra chuM, tuM khAlI karAvuM toya huM taiyAra chuM, paNa hIrAbA bhAgIdAra che, te hIrAbA jyAM sudhI kazuM svIkAra na kare tyAM sudhI mArAthI bolAya nahIM." ane huM to ekalo hou to khAlI karI ApuM, eka miniTeya nA rahevA dauM. ane ApaNAthI rahevAya ja zI rIte ? gunegAra chIe ApaNe. paNa hIrAbA pArTanara kharA ne, eTale pelAne meM kahyuM, "hIrAbAne tame samajAvI do." to pelAe samajAvyuM ke "tame trIje mALa raho." tyAre hIrAbA kahe che, "trIje mALa nahIM, tuM vacale mALa kahIza toya nahIM jauM.' bolo ! mArAthI caDAtuM nathI, mAre A paga UMcakIne caDAtuM nathI." te pelA gabharAyA. taiyAra thayeluM, vAtacIta thayelI, badhuM nakkI thaI gayeluM ne pAchuM. che ApaNuM kazuM? gharadhaNIne khAnagImAM ApyuM vadhAre bhADuM ahIM paMdara rUpiyAnuM bhADuM. tyAM phaleTa taiyAra thayo paNa gayA nahIM. hIrAbA kahe che, "mane tyAM gamatuM ja nathI." bhADe nathI Apyo bIjAne. e koThIno phleTa ema ne ema paDI rahyo che. e loko vAparyA kare. pachI A gharadhaNIe mane kahevaDAvyuM ke "tamArA manamAM asaMtoSa rAkhazo nahIM. kAraNa ke hIrAbA jyAM sudhI rahe tyAM sudhI mArA mahemAna che." tyAre meM ene kahyuM, "A khoTuM thAya che." tyAre kahe, "nA, ema tame kazuM rAkhazo nahIM." tyAre meM kahyuM, "to kaMIka bhADuM vadhAre lo. AvuM A ATalA ochA bhADAthI nA posAya." pachI e mane kahe che, "e badhuM joI laIzuM have." pachI meM nakkI karyuM, "ApaNe emane doDhaso rUpiyA bhADuM ApavuM." eTale pachI enA mananuM samAdhAna thaI jAya bicArAne. e sArA mANasa che. hIrAbAne kahyuM hoya ke vadhAre Apo, to emane nA game. kAraNa ke ko'ke zikhavADyuM che emane ke tyAM tamAre haka choDI devo hoya to choDI do ne ! ahIM AgaLa tamAro haka rAkhI zakAya, tame be jaNa judA rahetA hoya to." evI kaMI battI lokoe dekhADI che. praznakartA : dAdA, e amArA paikInA ja koka haze ! dAdAzrI : e game te hoya. emane sAruM lagADavA mATe kahyuM haze Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 jJAnI puruSa (bhAga-2) ke tame rahezo to tame hakadAra cho. tame be judA rahetA hoya to e tyAM rahevA jAya, tame ahIM raho to vAMdho nahIM. ethI emanA manamAM ema thayuM haze ke huM to hakadAra ja chuM. paNa have e meM khAnagI rAkhyuM che. meM kahyuMne ke ApaNe khAnagI rAkhIne Amane vadhAre ApI devAnA. bahu sAro mANasa, UlaTI sevA kare hIrAbAnI. AvuM bole toya sevA kare. gharadhaNItA hakanuM nukasAna na thavuM joIe praznakartA : dAdA, e to gharadhaNInA dhanabhAgyane, te hIrAbA tyAM rahe che. dAdAzrI : hA, e to have... praznakartA H e kone kahI zake e ? dAdAzrI : hA, e to eTalI badhI ene kiMmata samajAya nahIM ne ! e jANe ke A UMcA puruSa che, dharmiSTha puruSa che. paNa eTaluM badhuM jANe nahIM ne ! e to thoDuM ghaNuM samajAya to kharuM ja. paNa have enA hakane nukasAna zA mATe karIe ApaNe ? ApaNI pAse nA hoya to ene kahIe ke 'bhAI, have mArI pAse to pahoMcI vaLAya evuM nathI. mATe e bhADAmAM calAvI leje." paNa ApaNI pAse hoya to zA mATe ? ene evuM nahIM. ene bicArAne zo doSa che ? e to eNe mane kAgaLa lakhI mokalyo ke gharamAM vadhAre mANasa hoya to amAre muzkelI ane A to ghara jevA mANasa, mArI choDIo sacavAya, badhuM sacavAya." eTale ene kaMIka ApI daIzuM vadhAre ane peluM koThInuM ghara paDI rahyuM che tyAM AgaLa, have e A loko vAparaze. e to A konA hAru baMdhAvyuM che ne konA hAra e jagyA rAkhI che, te ja mane khabara nathI paDatI. 1942nI sAlamAM rAkhelI e jagyA, sADA che hajAra rUpiyA ApIne. tyAra pachI zarUAtamAM to keTalAya loko ema ne ema pesI gayA hatA, te emane paisA ApI kADha kADha karyA. eka bAju kADha kADha kare ne eka bAju pesI jAya. koNa sAcavavA rAkhIe ? eTale AvuM, A to badhuM huM to jovAya nahoto jato. Ajeya loko Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [20] rahyA mAmAnI poLamAM ja 339 kahe, ke e to jovAya nathI AvyA, kazuM karavA ja nathI AvyA. amArA gharadhaNIne kahe ke "eya, bolIza nahIM." eTale A duniyAmAM to cAlyA ja kare badhuM, AvuM ne AvuM. Ama vyavahArathI to na gamavuM joIe. vyavahAra na hovo joIe. paNa have e mANasa sArA hatA, e ATaluM lakhI mokalyuM. praznakartA : dAdA, bhAdaraNanuM ghara paNa navuM bAMdhyuM pachI Apa kyAM koI divasa tyAM rahyA cho ? dAdAzrI : bhAdaraNa makAna baMdhAye daseka varSa thayA haze. paNa te tame mane pUcho ke dAdAjI, tame A makAna bhogavyuM keTalo vakhata ? tyAre huM eka dahADo sUI gayo nathI. jo bAMdhyAnuM phaLa ! zuM phaLa tame joyuM ? eka rAteya tyAM sUI gayo nathI. koI phero dahADe kalAka sUI gayo hoIza. A bAMdhyAnuM phaLa to juo ! ane loka mamatAthI gharA bAMdhavA nIkaLyA, mUA. (dAdA-hIrAbA sAthe vAto hIrAbA : ghara to joIe ne ! ghara vinA to nA cAle. ghareya joIe ane badhuMya joIe. dAdAzrI : paNa tame rahetA to cho nahIM. hirAbA : kyAM ? dAdAzrI : tyAM (koThI cAra rastA). hIrAbA : te ahIM rahIe chIe ne, tyAM zuM karavA jaIe ? dAdAzrI : nA, te tyAM tame to baMdhAvanArA ! "tyAM ghara joIe mAre", evuM kahetA'tAne ? hIrAbA : jhaverabAe to maratA sudhI saMbhAyuM, ghara, ghara. dAdAzrI : A badhA kahe che, to ahIM (koThI) raho. have tamAruM ghara ahIM che ne ! Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 jJAnI puruSa (bhAga-2) nIrumA : eTale have emanAthI raMdhAya nahIM ne ! rasoI nA thAya ne ema ! dAdAzrI : e to ahIM jamavAnuM. ApaNe vAMdho zo che ? ahIM A kaMI judAI che ApaNe ? hIrAbA : nA, judAI zAnI ? dAdAzrI : raho ne, jamo ne ! ahIM sUI jAva. ArAma karo. hIrAbA : sUI jaIe chIe ne ! A mahIM koTaDImAM ghAlyA che ne ! dAdAzrI : e to AvuM thayuM tethI ne ! ahIM tamAro palaMga rAkhaze, vAMdho kharo ? hIrAbA : nA, nA, ahIM to TADha vAya. dAdAzrI : e baMdha karaze. A paDado rAkhe ne, eTale havA nA Ave. hIrAbA : nA, paNa sUI javAnuM to tyAM (mAmAnI poLa) ja sAruM. nIrumA : pelA poLamAM khullAmAM rahelA ne, dAdA, eTale ema kahe che. eTale ahIM emane. dAdAzrI : AgaLa coka-boka, badhuM eya nirAMte dekhAya, pharAya... praznakartA: sAMje oTalA para bese ne bahAra, badhA bahAra AvIne. dAdAzrI : hA, hA. bese, badhA jue. khulluM mana rAkheluM ne badhuM. mana khulluM raheluM ne ! A baMdhiyAra lAge emane. nIrumA : phleTa sisTama ne pelI sisTamamAM AkhuM juduM lAge. dAdAzrI : hA, A ghara pavitra karyuM eTaluM sAruM. eka dahADo sUI jajo e rUmamAM. hirAbA : sUI gaI'tI. Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [20] rahyA mAmAnI poLamAM ja dAdAzrI : nA, hAthe sAruM thAya to pachI sUI jajo tamArI rUmamAM. huM mArI rUmamAM to sUI gayo. 341 hIrAbA : e ghara to huM nA meluM, bhale vANiyAne UMco karuM. dAdAzrI : e to UMco ja che ne ! chatAMya vANiyo bahu khuza che emanA para. 'hIrAbAne jyAM sudhI rahevuM hoya tyAM sudhI rahe.' hIrAbA : A pANI khAtara te vANiyo bahu bUmAbUma kare. meM kahyuM, 'huM UbhI rahuM chuM ahIM AgaLa, bharI le.' tyAre pelo bharavA de. praznakartA : pelA uparavALA vANiyA che ne, te pANI bharavA mATe bIjA badhAne kADhe. eTale bA kahe che, 'huM boluM, eTale pachI bharavA de.' dAdAzrI : nahIM to kADhe ? vANiyA sArA mANasa che, mANasa sArA che. tyAM nIce rahevAnuM che eTale tyAM phAvaze emane. nIce che ne ! meDe caDhavA-karavAnuM nathI. pachI tamAre zuM vAMdho ? bIjuM zuM joIe ? hIrAbA : are, bIjuM to joIe ja to ! dAdAzrI : have to bahu tyAre keTalAka kADhavAnA ? paMdara varSa kADhazo bIjA, vadhAre keTalA kADhavAnA ? hIrAbA : are haju to soLa rahyA, sattara varSa, vIsa varSa. dAdAzrI : sattara varSa lakhI le alyA bhaI. toMtera thayA ne sAta umera. nIrumA : vIsa kahe che. dAdAzrI : vIsa ! hIrAbA : vIsa varSa jIvavAnuM che. dAdAzrI : to vIsano ApaNe hisAba rAkhazuM. beMkamAM eTalA rUpiyA mUkI daIe, vIsa varSanA rUpiyA beMkamAM mUkI de. jyAre jeTalA rUpiyA joIe eTalA laI levAnA. //// Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [21] hIrAbAnA aMtima divasomAM.. jJAtI chatAM gajabanuM bhajave nATaka tame jANo ke dAdAne koI nathI, paNa e rahyA hIrAbA amAre ghera. emanI lAgaNI mane nA thAya ? tamane tamArA bairI-chokarAMnI thAya ne ? te be dahADAthI kahevaDAva kahevaDAva kare che, "vahelA Avajo, vahelA Avajo." gaI sAla to khaMbhAtanI janmajayaMtI upara AvyA hatA, joDe ne joDe beThA hatA bagImAM. A phere ghaNuMya kahyuM paNa nA AvyA, kAraNa Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [21] hIrAbAnA aMtima divasomAM 343 A dhULa UDe ne ! ane have emano eka paga phITa thato nathI nIce (pahoMcato nathI nIce). paga jarA lUjha thayelo che, lUjha thayelo evo vAMko thayelo che, te enI kasarata cAlu che. A juo ne, mane paMcotera varSa thayA ne emane toMtera varSa thayA che. emane A vAMkA paganI upAdhi ja ne badhI ! paNa juo, Akho dahADo AnaMdamAM rahe che. Akho dahADo mastImAM, kAraNa ke bIjo vicAra ja nahIM ne koI jAtano. e kharAba che ke sAruM che e bhAMjagaDa nahIM ne ! saba acchA ! "bA'tI rAkhe lAgaNI paNa vaLagADyA vagara A atyAre koI kahe ke "tame hIrAbAnI ciMtA nathI karatA ?" bhaI, ame to hIrAbAnI rAta-dahADo lAgaNI rAkhIe. kAraNa ke emanA eka hAtha ane pagathI kAma thatuM nathI. nirAMte besI rahevuM paDe che paNa vaLagADavAnuM nahIM. praznakartA : eTale lAgaNI rAkho ne vaLage nahIM ? dAdAzrI : hA, vaLage nahIM. praznakartA e kevI rIte ? dAdAzrI : lAgaNI rAkhavAnI, te emane AzIrvAda mokalyA karIe ane ghera jaIe tyAre emane vidhi karAvaDAvIe dararoja. praznakartA : e lAgaNI rAkhIe teTalo vakhata to e sAMbharyA kare ne ? dAdAzrI : sAMbharavAnuM to amane hoya ja nahIM kazuMya. amane to kazuM sAMbhare ja nahIM. nIrubena joDe rahe toya sAMbhare nahIM ne ! praznakartA eTale lAgaNI rAkhIe chatAM sAMbhare nahIM e kevuM ? dAdAzrI : sAMbharavAnuM kazuM hoya nahIM. dekhAya tyAre mokalIe paramANu. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 jJAnI puruSa (bhAga-2) praznakartA: to dekhAya kyAre? dAdAzrI : dekhAyA ja kare. praznakartA ane evuM karI zakIe kharA, dekhAya tyAre ? dAdAzrI : kema tame kaMI judI nAtanA cho ? nAta to tenI te ja che ne ? A hala karI zake ne ! praznakartA: e paramANu mokalavAnA kahyuM ke, e zuM hoya ema ? dAdAzrI : emanA AtmAne kahIe ke emanI kALajI lejo, emane thoDuM e (sahAya) karajo. roja jaIne amAre vidhi karavAnI praznakartA : dAdA, hIrAbAne ahIM laI Avo ne. dAdAzrI : ahIM ? zI rIte lAvuM ? hIrAbAne eka paga kAma karato nathI. eTale Akho dahADo besI rahevuM paDe palaMgamAM. saMDAsa be jaNa UMcakIne laI jAya tyAre. paNa Akho dahADo beThA beThA AzIrvAda Ape. "dAdA bhagavAnanA asIma jaya jayakAra bolAvaDAvuM ane amAre Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [21] hIrAbAnA aMtima divasomAM... dararoja javAnuM tyAM AgaLa. ame rahIe judA. e junA gharamAM, bhADAnA gharamAM rahe che ane ame bAMdhelA navA gharamAM rahIe chIe. rahIe judA paNa emanA mATe roja javAnuM. jaIe eTale Ama karIne AtmAnI vidhi kare. kapALe aMgUTho aDADIne vidhi karavAnI roja. emanA mAthA para paga mUkIne vidhi karavAnI. e dasa miniTa sudhI karavAnI. Ama vidhio karIe ne AzIrvAda ApIe. 345 matatA guNAkAranA bhAgAkAra amAre A eka AMgaLI jarA AghIpAchI thaI temAM ATalI badhI aDacaNa paDe che, to badhA AMgaLAmAM hIrAbAne jevuM thayuM'tuM to emane keTalIya aDacaNa paDatI haze ? A to mane samajaNa paDI. eka AMgaLI che ne, moDhuM dhovAtuM nathI have. Ama karIne dhovA jaIe to bhalIvAra Avato nathI. tyAre meM kahyuM, 'A hIrAbAne che te eka AMkha ne eka paga nakAmA thaI gayA to kevI aDacaNa AvatI haze ?' eTale A mane anubhava thayo. mATe A AvI duniyAmAM kema rahevAya ? ekAda AMgaLImAM jo ATaluM badhuM bhAMjagaDa thatI hoya to baLI A duniyAmAM rahevAya kemanuM ? hIrAbAnuM zarIra AvuM thaI jAya ne, te eka phero amAruM mana evuM bolyuM ke 'baLyuM, A duHkha emane paDe che enA karatA chUTe to sAruM.' te pachI to keTalI keTalI meM vidhio karI ! praznakartA : hA. dAdAzrI : nA, 'so varSanA thAo bA. davA-cAkarI huM karIza' kahyuM. koI nahIM maLe to mArI samajaNa pramANe huM cAkarI karIza, paNa e jIvo. nA, jaladI chUTe evuM koIne mATe nA thAya ne ? praznakartA : nA thAya. 'bA'tuM citta AnaMdamAM rahe tevo rasto khoLI kADhyo dAdAzrI : hIrAbAne eka hAtha ne eka paga nabaLo paDI gayo Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 jJAnI puruSa (bhAga-2) che. te palaMgamAM ne palaMgamAM besI rahevuM paDe. te be mahAtmAo hatA ApaNA, te kahe, "ame sevAmAM rahIzuM eTale rAta-dahADo tyAM ne tyAM, jame cheya tyAM ne tyAM rahe che. puNyazALI mANasa hIrAbA, te badhI purve cogaradama ! paNa pachI pAchuM mane kahe che, "Ama besI rahevAnuM sAruM lAge ? have jJAna to lIdheluM mArI pAse. pharIya lIdhuM hamaNe. paNa e jAgRti eTalI badhI rahe nahIM ne ! te pachI emane beThA-beThA AnaMda thAya evo rasto khoLI Apyo. pelA bhAIne meM kahyuM, "roja pAMca-dasa kilo che te phUTa lAvI ApavuM." te badhA chokarAne ekekuM ekekuM Ape. te sAMje A prayoga kare te doDha kalAka cAle nirAMte. eTale khUba AnaMdamAM ! emAM rahe ne, citta badhuM. praznakartA : hA. dAdAzrI : citta kaMI levAmAM nA rahe ne ApavAmAM rahe ne ! ane ApatI vakhate haMmezAM AnaMda thAya. duniyAno niyama che evo ke tame kaMI paNa kAraNa sivAya jo sAmAne AnaMda Apo eTale tamane AnaMda hoya ja tyAM AgaLa, rokaDo AnaMda hoya. eTale AvuM meM karyuM, Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [21] hIrAbAnA aMtima divasomAM... e Aja che te epala lAvI Ape, kAle che te keLA lAvI Ape. parama dahADe vaLI pachI bIjuM lAvI Ape, jAmaphaLa lAvI Ape. TukaDo nahIM, Akhe AkhuM ja Ape. ane A chokarAM to eTalA badhA AnaMdamAM AvI jAya che ke 'dAdA bhagavAnanA asIma jaya jayakAra' bolyA ja kare che Akho dahADo ! 347 e sukhI rahe eTale bahu thaI gayuM eTale toMtera varSe hIrAbAne UThAtuM nathI ane hAthe kAma thatuM nathI. eTale palaMganI bahAra nIce utArAya nahIM. e beThA beThA AnaMda kare. beThA hoya to ema ja lAge bahu sukhI che A. mane kahetA'tA paNa, A loka to kahe che ke huM sukhI chuM paNa A to page nathI calAtuMne mAre.' meM kahyuM, 'e saMbhAravAnuM nahIM have. boMtera varSo eNe kAma karyuM, have e che te spera pArTa (zarIrano hisso) bagaDI gayo. jeTalA spera pArTasa sArA che enAthI kAma lyo ApaNe.' praznakartA : keTalA varasathI che evuM che, dAdA ? dAdAzrI : be-traNa varasathI. ane bahu kasarato-basarato badhuM bahu karAvyuM paNa kazuMya vaLatuM nathI. ane pAchuM eka e ke e have to zakti AvIne UbhA thAya ane jo pharI e paga cAlu thaI jAya to pachI pha2 pha2 karIne pAchA paDI jAya che. to pAchA kahe, 'mAruM bhAMgyuM.' A bhAMge che ne te bhAMge che vAreghaDIe. eTale be-traNa vakhata brekeja thayuM (bhAMgI gayuM) AvuM. eTale pachI badhAya kahe che, 'A have bahu prayatna karazo nahIM, nahIM to brekeja thayA karaze.' eTale e duHkhI thAya, enA karatA A beThA beThA eya AnaMda kare. ane eka jaina baI che sArI, te rasoI kare che, emanI sevA kare che. bIjI eka baI sevA kare che. badhA be-traNa jaNa hau sevA kare che. mATe e have majA kare che, kAraNa uMmara thaI gaIne have to, have vadhu AzA rAkhI zakIe nahIM ne ApaNe. e sukhI rahe eTale bahu thaI gayuM. emane duHkha nA thavuM joIe kazuM. Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 jJAnI puruSa (bhAga-2) dAdAne dharyA jagakalyANe praznakartA : dAdA, tame bahAra satsaMga mATe jAva to emane du:kha nathI thatuM ? dAdAzrI : nA, e to mane kahe che, "badhAya lokonuM kalyANa karo." lokonuM kalyANa karuM chuM eTale mane bahAra nIkaLavA de, nahIMtara nIkaLavA nA de atyAre ATalI uMmare. praznakartA: paNa dAdA, amane tamAro ATalo viyoga lAge to hIrAbAneya viyoga lAgato haze ne tamAro ? dAdAzrI : nA, e to UlaTA kahe che, "lokonuM kalyANa thAya eTalA mATe jAva, huM mArI meLe "dAdA bhagavAna" karyA karIza." lokonuM kalyANa thAya AmAM to ! lokone bahu sAro lAbha thaze, A badhuM AkhuM ToLuM UbhuM thaI rahyuM che ne ! A saMgha bahu moTo che. paNa huM vaDodarAmAM houM tyAre mAre hAjarI ApavA javuM paDe. jema ghaNA mANasane polIsa geTa upara hAjara nathI thavuM paDatuM roja ? ema hAjara thavuM paDe. A to vidhi karI ApyA pachI pAchA AvavAnI chUTa. emane vidhi karI ApavAnI. e tyAM nA AvI zake eTale mAre Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [21] hIrAbAnA aMtima divasomAM... 349 ahIM vidhi karAvavA javuM paDe ne ! emane mokSe laI javAnA che ne ! atyAre to hIrAbA page lAge, sArI rIte vidhi-bidhi badhuM kare. 'have bhagavAna thayA" kahe che. bole evuM ke bA hiMmatamAM AvI jAya 'tame mArI sevA karo cho' kahe che. hasatA hatA ema karIne. meM kahyuM, 'tamane hasavuM Ave che ?' tyAre kahe, "baLyuM, pAchuM raDavuMya Ave, hasatA hasatA." meM kahyuM, 'tamAre raDavuM zenA hAru Ave ?" tyAre kahe, "A duHkhe tyAre raDavuM Ave." suMvALA kharA ne aMganA, suMvALA ! rUnA dhAgA jevA, ame kaThaNa. ane pAchA e emeya kahe, "huM tamane harAvI pADuM." huM koIka phero emane kahyuM, "bahu DhIlA thaI gayA cho." "nA, haju tamane harAvI pADuM evI chuMevuM hau bole koI vakhata. eTale hiMmata AvI jAya. huM jarA DhIlA thaI kahyuM, "bA, AvA DhIlA thaI gayA cho. eTale e hiMmata kare ne huM harAvI pADuM evI chuM !" AvuM bole. jevuM bole evuM thaI jAya. koI matabheda nahIM, kazuM bhAMjagaDa nahIM Ama. sAruM mArA bhAI, gADuM sAruM cAlyuM beunuM. chellA paccIsa-trIsa varSathI to matabheda nathI paDyo. praznakartA : hA, barAbara. dararoja paddhatasara vidhitI dAdAnI sevA dAdAzrI : atyAre tyAM AgaLa jaIe ne, te dasa miniTa to pahelI emanI vidhi karAvaDAvAnI ahIM AgaLa paganA aMgUThe. mAthe paga mUkavAno, te dasa miniTa karAvaDAvIe, basa. eTale dAdAnI ATalI sevA. ame zuM sevA karIe ? amArAthI UMcakAya nahIM ane hAtha-paga che te, eka paga e thaI gayelo, hAtha e thaI gayelo ne besI rahe. emane UMcakIne saMDAsa laI javA paDe. have saMDAsa ahIMyA kare nahIM evA pAchA akkalavALA. 'tyAM laI jAva" kaheze. te badhA bahu sArI sevA kare. amAre paNa vidhinI ATalI sevA roja karavAnI. atyAre to amArAthI UMcakAtuM nathI, nahIM to ame jAte UMcakIne sevA karIe. Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 jJAnI puruSa (bhAga-2) e vidhi moTI pAchI, paga mAthA upara mUkIne pachI karavAnI. eka ahIM karavAnI, eka ahIM karavAnI, badhI karavAnI. te emane nIce namavAnuM nahIM. cAra chokarA amArI khurazI UMcakI rAkhe ane amArA page ahIM mAthuM aDADe. Ama UMce amArI khurazI dharI rAkhI te page mAthuM aDADIne beThelA hoya. amAre vidhi karavAnI ne emane bolAvuM, "huM zuddhAtmA chuM, huM zuddhAtmA chuM' ema hIrAbA bole. eTale e vidhio kevI karavAnI ? paddhatasara vidhi karavAnI pAchI. e tame joI nathI emane vidhi kare che te ? paddhatasara vidhi, "huM zuddhAtmA chuM, zuddhAtmA chuM.' hIrAbA "huM zuddhAtmA" bole che ne pachI "jaya saccidAnaMda' bole. ame vidhi karIe ke tarata "jaya saccidAnaMda' kahe. jeTalo avAja nIkaLe eTalo, mane saMbhaLAya ja nahIM paNa A bIjA badhA kahe ke bolyA. nA saMbhaLAya tethI kaMI nathI bolyA evuM kema kahevAya ApaNAthI ? eTale kahe, "basa thaI gayuM amAre. ATaluM amAruM sAcavavAnuM." nIrubena joDe Ave ne emane vidhi karAvI Ape ane kazIya aDacaNa paDavA nA de ! badhA bahu chokarAMo, keTalA badhA Ava-jAva kare ne ! Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [21] hIrAbAnA aMtima divasomAM... 351 vidhi rahI jAya to bA kare phariyAda dararoja vidhi karavAnI. A badhA mane UMco kare, hIrAbAne nIce besAya nahIM ne ! te pelI khurazI UMcI kare, ahIM paga aDADIne vidhi karavAnI, pachI mAthA upara paga mUkavAno. roja dasa miniTano e krama tyAM. paNa bUma nahIM, barADA nahIM. kaMIka duHkhe-kare nahIM, kazuM ja nahIM, phakta hAtha-paga aTakI gayA eTaluM ja. atyAre tyAMthI kAgaLa Ave tyAre zuM lakhe che ? praznakartA : bahu AnaMdamAM che ane dAdA badhe phare ne jagatanuM kalyANa kare. dAdAzrI : badhA jAya tyAre pUche ke "zuM kahevuM che dAdAne ?" tyAre kahe, "kahejo ke badhA lokonuM kalyANa kare." amAre to vaDodarAmAM hoIe tyAre emanI vidhi karyA vagara nIkaLavAnuM nahIM. vidhi karAvavA javAnuM bIjI jagyAe hoya toya. vidhi emanI karAvIe ja. nahIM to e kahe ke "mArI vidhi be dahADAthI rahI gaI.' emanI phariyAda Ave. huM kahuM ke "Ama hatuM eTale rahI gaI.' tyAre kahe, "sAruM paNa pharI nA rahI jAya evuM karajo." Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 jJAnI puruSa (bhAga-2) dAdAe keTalA sAcavyA haze ke hIrAbA vidhi kare ekavAra peparavALA kahe che, tamArA tarapha pUjyabhAva kharo ke? meM kahyuM, "huM jyAre jau chuM ne, tyAre e vidhi karIne pachI besavAnA." ahIM kapALa aDADIne vidhi karIne pachI besavAnuM. A badhAe joyeluM che. te ame keTalA sAcavyA haze ke e vidhi karatA haze ? koI jJAnInI strIe emanI pAse vidhi karelI nahIM. tyAre ame kevA sAcavyA haze emane, e parathI tamane samajAya badhuM ? (dAdA-hIrAbA sAthe vAto keTalA puNyazALI ke koI kazuM bole nahIM ! zarIreya ApaNuM thAya kaMI ? e to sAruM che, puNyazALI cho tamane e pajavatuM nahIM. lokone to pajave che zarIra, bahu pajave. peTamAM du:khe, mAthuM duHkhe, zvAsa caDhe ne evuM badhuM thayA kare ne ! tame to bahu puNyazALI ! eya paDI rahe chAnImAnI, bola bola kare che ! evuM bole mUA. tame to puNyazALI cho, koI akSareya bole nahIM. "hIrAbA hIrAbA hIrAbA...." te kevuM puNya laIne AvyA che ! tame joyeluM nahIM lokonuM ? hIrAbA : joyeluM. dAdAzrI : A badhuM joyeluM che ne ! besI jA chAnImAnI, besI jA' evuM kahe. te badhaya evuM, AnuM A ja che. praznakartA : nA, paNa emane "mane Ama thAya che ke mane tema thAya che', evuM kazuMya nahIM. dAdAzrI : nA, evuM nahIM, kazI bUma ja nahIM ne ! praznakartA : e koI bahu kahe ne, to kahe, "A DhIMcaNa thoDuM du:khe che." Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [21] hIrAbAnA aMtima divasomAM... duHkhe to hasavuM zI rIte Ave ? dAdAzrI : Aje du:khyuM'tuM ? hIrAbA : A du:khe che ne ! dAdAzrI : ema ? hIrAbA : nahIM toya zuM thAya te ? bhAMgyuM eTale... dAdAzrI : to A hasavuM zI rIte Ave baLyuM ? hIrAbA : hasavuM to Ave ja ne ! dAdAzrI : du:khe juduM ne hasavuM e be juduM ? hIrAbA : hA, e to Aveya kharuM. dAdAzrI : ema ! 353 sahunuM sAruM thajo hIrAbA : koInuM bUruM nA kahevAya e. sahunuM sAruM thajo evuM kahuM. dAdAzrI : te keTalo vakhata bolo cho ? hIrAbA : be-traNa vakhata. dAdAzrI : be-traNa vakhata bolo cho, sahunuM sAruM thajo ? hIrAbA : hAsto. dAdAzrI : tamAre to koI duzmana ja nahIM ne ? hIrAbA nA re, mAre duzmana zAno ? dAdAzrI : koI duzmana-buzmana nahIM ? nA phAvatuM hoya evuM nahIM ne ? badhAya joDe phAvatuM ? hIrAbA : hA. Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 jJAnI puruSa (bhAga-2) UMgha nathI AvatI hIrAbA H UMgha nathI AvatI, kema karIne sUvuM? udharasa caDe che. dAdAzrI : e to Ama ADA thaIne Ama AMkho mIMcIe ke bhagavAnanuM nAma daIe to Ave pachI. nIrumA : nathI AvatI emane. sUI jAya, pAchA beThA thAya, pAsA pherave, cena nathI paDatuM. dAdAzrI : beThA hI thAva cho ? hIrAbA : hA. dAdAzrI : sUvAnuM nathI phAvatuM ? hIrAbA H sUvAnuM nathI gamatuM ne ! praznakartA: basa, Ama ja besI rahe che, Tekoya nahIM joIe ema. dAdAzrI : takiyo mUkI Apo cho ? praznakartA : nA, takiyoya nahIM joIe ne ! dAdAzrI : kema ? praznakartA : Ama ja besI rahe che, basa. dAdAzrI : takiyA vagara ? hIrAbA : hA. dAdAzrI : mane to UMgha samULagI AvatI ja nathI. meM kahyuM, "e hIrAbA pAsethI thoDI uchInI laI AvuM, paNa tame kaho cho ke "mane nathI AvatI." enuM nAma ja paiDapaNa. nAnapaNamAM bahu UMgha Ave ane ghaDapaNamAM risAI jAya. hIrAbA : mane pahelA to UMgha AvatI hatI. Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [21] hIrAbAnA aMtima divasomAM... 355 dAdAzrI : Ave ne e to. praznakartA : UMgha to emane Ave sArI, paNa A peluM duHkhe che ne rAtre eTale. dAdAzrI : bahu duHkhe che ? hIrAbA H hA, e bahu duHkhe che. dAdAzrI : pAsuM pherave eTale, nahIM ? hIrAbA : hA, pAsuM pheravuM eTale.. nIrumA : pelo hAtha duHkhato hato ne, eTale rAtre UMgha nA Ave eTale e pAse pheravavA UThADe ne pachI pAchA pote ne pote savAre kahe, ke "jo huM tane keTaluM UThADuM chuM, tArI UMgha bagADuM chuM e mAro ja doSa ne ?" dAdAzrI : hA, barAbara che. nIrumA : meM kahyuM, "bA, emAM zeno doSa ? amAre to sevAno Avo lAbha maLyo, AvuM kaMIthI hoya ? (nIrumAM mahAtmA sAthe vAta kare che) : bahu ja Ama AkhI rAta Ama beThA ne beThA hoya. emane eTaluM badhuM e thaI gayuM pachI, "have tuM ahIM sAthe ne sAthe sUI jA mArI joDe, mArA palaMgamAM ne soDamAM sUI jA. AkhI rAta tane jagADI', ema kahIne pachI sUvaDAvI emaNe mane. evA premALa, bahu nirdoSa ! dAdAzrI : Amane koIka herAna kare e sukhI nA thAya. praznakartA : nA, koI sukhI nA thAya. dAdAzrI : hA, ane rAjI kare to sukhI thaI jAya. emane je je loko rAjI karI gayA ne, te sukhI thaI gayelA. kAraNa badhuM cokhkhuM khAtuM, bilakula cokhkhuM khAtuM. emanA AzIrvAdeya sArA. ame to khaTapaTiyA nAnapaNathI. Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 jJAnI puruSa (bhAga-2) koNe mokalyuM chaiDapaNa ? thaiDapaNa AvyuM ne bA. tame kAgaLa lakhIne bolAvyuM, nahIM to na'tuM AvavAnuM. hIrAbA : meM bolAvyuM nathI. dAdAzrI : to zI rIte khabara paDI Ane ? ApaNe ghera to koIe kAgaLa lakhyo nathI. hIrAbA : nahotuM joItuM dhaiDapaNa. dAdAzrI : mane hau mokalyuM ne ! tame kaho cho, 'mArA pachI tame jajo.' ema karIne mane hau mokalAvaDAvyuM. nahIM to mAre jatuM ja rahevuM hatuM ne ? paNa emaNe zarata karI, zuM zarata karI'tI ? hIrAbA : paheluM mAre javAnuM. dAdAzrI : eTale ja mAre dhaiDapaNa AvyuM ne ! tamAruM zarIra to sAruM che. hIrAbA hAtha sAro nathI ne ! dAdAzrI : nA, paNa tame javAnuM kaho cho ne mAre javAnuM... hIrAbA : vIsa varasa kADhavAnA che. dAdAzrI : ohoho... tyAM upara badhA gayA tene zAno nAsto maLato haze ? hIrAbA : zAno nAsto ? : dAdAzrI : tyAM AgaLa besI rahe, te ema ne ema bhUkhyA besI rahevAtuM haze ? nAsto to Ape ja ne ? hIrAbA : tyAM nAsto zAno ? dAdAzrI : to tyAM bhUkhyA besI rahe ? Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] hIrAbAnA aMtima divasomAM... 357 hIrAbA : haM. dAdAzrI : evuM hotuM haze ? to to pachI ahIMthI jAya ja nahIM ne loka ? nIrumA nathI ja javuM hotuM ne ! saMgAtha to koItoya nahIM hIrAbA H A joDe to koI AvavAnuM nathI, ekalA javAnuM che. dAdAzrI : divALIbA to Avaze ne, joDe ? hIrAbA : are, divALIbAne zuM karavA mATe joDe ? dAdAzrI : tyAre saMgAtha kono karazo ? hIrAbA : saMgAtha to koInoya nahIM. dAdAzrI : mAro karajo, mAro. nIrumA : dAdA bhagavAnano. hIrAbA : te to karIzuM ja sto. dAdAzrI : e mArAthI vIsa varSa zI rIte jIvAya ? e to e (hIrAbA) jIve. nIrubena, kADhe mAruM A zarIra ? nIrumA : vadhAre. hIrAbA : are, tamAruM paNa zarIra sAruM che, vadhAre kADhazo. dAdAzrI : tamArA karatA vadhAre ? hirAbA : hA. dAdAzrI : tamAruM to AvuM zarIra, keTaluM majabUta zarIreya Ama ! koIye tA mare divALIbAe zI rIte A raMDApo kADhyo haze badho ? Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 jJAnI puruSa (bhAga-2) hirAbA : te to kADhe ja sto. e to kADhe ne badhuMya. dhaNI marI jAya eTale thaI jAya pAchuM. dAdAzrI : pachI bhUlI jAya ? hIrAbA : haM. te A bhUlI gayA ! dAdAzrI : maNIbhAI jIvatA hatA tyAre emane kahetA'tA ne, 'tame nA ho to huM to marI jauM.' hirAbA : hove ! koI nathI marI jatuM pAchaLa. dAdAzrI : e evuM kahetA'tA, 'tame nahIM ho to mArAthI jIvAya nahIM." tyAre huM samajato'to ke A zuM moTo ropha mAre che ? hirAbA : koIeya nA mare, badhAya jIve. A dhaNI marI jAya toya e to khAya-pIve ne badhuM majhA kare. dAdAzrI : tame to nA jIvo ne ? hirAbA hove, huMye jIvuM. badhAya kaMI koI marI jAya che pAchaLa? koIe maratuM nathI. dAdAzrI : ema ! hIrAbA : koIeya nA mare. dAdAzrI : A duniyA AvI ? hIrAbA H are ! duniyA to vaLAvI ne pAchI paraNI jAya. huM vahelI marI jau to sAruM. hIrAbA H huM vahelI marI jau to sAruM. dAdAzrI : e to peluM lokoe kaheluM ke saubhAgyavatI javAya. te hIrAbAne joIe to mAreya saubhAgyavaMtI nA joIe, baLyuM? samajaNa kevI ke "saubhAgyavatI javAya to sAruM ! te e Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [21] hIrAbAnA aMtima divasomAM... 359 kahetA'tA mane vAreghaDIe, ke "tame cho ne mAre javAya to sAruM." meM kahyuM, "evuM karazo nahIM. ApaNe bhAMjagaDa, utAvaLa zuM karavAnI ? te tyAM zuM dADhyuM che tyAM ? tyAM kaMI moTI moTI kenTIno che ? ahIM to baTATA pauMA Ape." sAhajika vANI praznakartA : dAdA, pUchI lIdhuM ANe badhuM. ke ApaNe regyulara kolama mATe kAma lAge. dAdAzrI : hIrAbAne kalAka sudhI pUchIne lakhe che badhuM. e to kevuM hIrAbAnI pAse mana meLavIne, emanI pAse vAta karAvIne e sAheba kalAka-kalAka emanI joDe bese. praznakartA : hA, barobara che. paNa dAdA, hIrAbAnI vAto sAMbhaLavAnI bahu game che. dAdAzrI : game ja ne paNa, kAraNa ke e cokhkhA che ne ! eTale sAhajika vANI che, mahIM gAMTho nathI. eTale bahAra paDaze kharuM jyAre-tyAre. (pUjya nIrumA saMpAdita vANImAMthI..) 1983nA saMsmaraNo. 1983nI e vAta. hIrAbA paDI gayA ne DAbA hAthe phrekTara thaI gayuM. enA samAcAra amadAvAdamAM dAdAzrIne phonathI maLyA. dasa miniTamAM satsaMgamAM javA taiyArI karatA hatA tene badale dasa ja miniTamAM badhuM pekiMga karI vaDodarA bA pAse javA ravAnA thayA ! parama pUjya dAdAne jotA ja bAne ekadama ThaMDaka thaI gaI. bAne khUba ja darda thatuM rAtre paNa, teo khAI nahotA zakatA. kaNasatA chatAM kyAreya temaNe koI phariyAda nathI karI. e divasomAM (1983mAM) saMpUjya dAdAzrI hIrAbAne dararoja savAra-sAMja vidhi ne sAMnidhya maLe te mATe bAnI sAthe ja rahyA hatA. Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 jJAnI puruSa (bhAga-2) e samayamAM huM dAdAzrInI sAthe ja hovAthI mane paNa bAnI ati nikaTa covIseya kalAka sAthe ja, be mAsa sudhI rahevAno amUlya moko maLyo. te vakhate bA sAthe khUba khUba vAto thatI. bAne jAtajAtanA prazno pUchAtA. teo kyAreka pulakita thatA, kyAreka ullAsamAM AvI jatA, to kyAreka galagaliyA anubhavatA ! bAnI zizu sahaja vAto mugdha karI detI. emanI saraLatA, sahajatA, sahRdayatA ne bhadrikatA nArI jagatamAM benamUna namUnArUpa nIvaDI. e divasomAM prasaMgopAtta bAnI sAtheno thayelo khullA dilano vArtAlApa sujJa vAcakone bAnI teTalI ja nikaTatAmAM lAvI nAkhaze. Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] hIrAbAnA dehavilaya vakhate dAdAnI sthiti saubhAgyavatI thaIne huM jauM praznakartA: hIrAbA bahu bhadrika, devI jevA, bahu ja saraLa, jarAya ADAI nahIM. dAdAzrI : te mane kahetA hatA, "have jau to sAruM." meM kahyuM, enI utAvaLa zuM karavA karo cho, zenA hAru utAvaLa karo cho ? tyAre kahe, "nA, tamArA pachI mAre nA rahevAya, mAre to paheluM ja javuM joIe." eTale kAyadAnA AdhAre ha. evuM premanA AdhAre nahIM, kAyadAnA AdhAre. tamArA vagara mane gamaze nahIM evuM nahIM, paNa kAyado evo ke "huM che te saubhAgyavaMtI thaIne jau. eTale gaMgAsvarUpa mAre thavuM nA paDe." zuM ? praznakartA: haM, e amArA kAThiyAvADamAM ema kahe, "cAMdale javuM." dAdAzrI: hA, te saubhAgyavaMtI thaIne huM jau. tyAre pAkA che ne ? praznakartA : bilakula pAkA. nIrumA : pachI Ape kahyuM ne, ke "utAvaLa zuM karavA ? Apa pachI huM keTalA varSa rahIza ?" to kahe ke "tame dasa varSa rahezo." dAdAzrI : haM. pachI ? Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 jJAnI puruSa (bhAga-2) nIrumA ane kahe, 'tame ?' to kahe, "mAre to bahu nathI rahevuM." to tame kahyuM, "nA, ATha varSa to rahejo." dAdAzrI : "rahejo." te utAvaLa zI che ? tyAM AgaLa kaMI kenTIno koIe rAkhI mUkI che ? tyAM nAstAnI kenTIno hatI e jatI rahI badhI. tyAM jaIe toya kenTIno nathI badhI sarasa. praznakartA : paNa te ATha kyAMthI kADhayA ? dAdAzrI : che te nIkaLyA enI meLe. kAraNa ke eka-be phero paDI gayA ne, te badhuM A kaccara thayeluM, badhuM bhAMgI gayeluM. paDI jAya eTale e thAya ne ! A enI mahIM eya zuM kare ? toMtera varSa thayA, eya zuM kare ? praznakartA : koI paNa zuM karI zake ? ane chevaTe evuM ja thayuM dAdAzrI : e mane roja kahetA'tA ke mAre paheluM javAya evuM karo. huM akhaMDa saubhAgyavatI thaIne jauM. praznakartA H te evuM ja thayuM. dAdAzrI : eTale pachI ApaNAthI bolAya ja nahIM ne ! praznakartA : emanI IcchA pUrI thaI. dAdAzrI : badhI IcchA pUrI, bIjI kazI IcchAo rahI nahotI. khAtarI sAcI paDI, dAdAnI hAjarImAM deha choDyo emaNe pote ja kaheluM ke 'tamArI hAjarImAM huM jau eTaluM karo." praznakartA : mane tyAM kIdheluM, huM tyAM Avato ne, tyAre. dAdAzrI : hA, emaNe lokone evuM kaheluM koInI pAse je ajAyaba cIja nathI e dAdA pAse che." paNa lokonuM puNya pAkatuM nathI. puNya pAkavuM joIe ne ? Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] hIrAbAnA dehavilaya vakhate dAdAnI sthiti 363 praznakartA : dAdA, hIrAbAnI eka vAta sAcI paDI. e mane kahetA'tA, ke huM jyAre jaIza tyAre dAdA hAjara haze. mane praoNmisa ApeluM che, kahe che. te A bahu mAMdA thaI jAya ne tame vaDodarAmAM hAjara nA hova ne, to mane gabharAmaNa nA thAya ! dAdAzrI : hA, A khAtarI to joIe ne ! praznakartA : khAtarI, ane tame ahIM AvI jAva ne, pachI bahu ciMtA nA thAya, ke dAdA ahIMyA che. paNa AjathI keTalAya varSa upara kaheluM mane, ke A tame paMdara dahADA ahIM raho, paMdara dahADA muMbaI jAva. ane vAtamAM ne vAtamAM kaheluM che, emanuM praoNmisa che ke huM deha choDIza tyAre e hAjara haze. dAdAzrI : bahu jabarajasta khAtarI kahevAya, evI potAnI jAtanI khAtarI hoya to e kAma karyA vagara rahe ja nahIM ne ! jAtanI khAtarI ! praznakartA: amane khAtarI paDI jAya ne, dAdA. amuka vAto to emanI evI. dAdAzrI : emanI joDe rahyA ane aDhI-traNa mahinA thayA, nahIM ? praznakartA : hA, hA. dAdAzrI : ekadhAro traNa mahinA joDe ja. hIrAbAnI bhAvanA emanA jIvatA ja karI pUrNa praznakartA : dAdA, tame hIrAbAnI bhAvanA pramANe badhAne jamADyA hatA ne ? dAdAzrI : hA, hIrAbA mATe jIvatA karAvaDAvyuM. hIrAbA kahe, 'jIvatA thAya ?" meM kahyuM, "hA, sArI rIte thAya. kema na thAya ?" pAcho ApaNA mAtAjIno yajJa karAvaDAvyo. eTale yajJanA nAma para Ave ne badhA. loko jamavA Ave, nahIM to jamavA koNa Ave ? praznakartA : he, barAbara. Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 jJAnI puruSa (bhAga-2) dAdAzrI : te bahu sArI saMkhyA thaI gaI. praznakartA : barAbara che. dAdAzrI : ekavIso chokarIo thaI. te hajAra DabbA lAvyA'tA ane hajAra kaTorIo lAvyA'tA, AkhI khaDakInI chokarIone badhAne vaheMcI dIdhA. hIrAbAnA nimitte karyo kharca hIrAbAnI pAchaLa che te lAkha upara jaze kharca. kAraNa ke be hajAra-bAvIsaso to chokarIone AvaDA AvaDA tATa ne e badhuM vaheMcyuM. rUpiyA rokaDA hale. ane badhuM AkhuM hAIskUla, kaoNlejo, kanyAzALAo, bAlamaMdiro badhAne dUdhapAka-pUrI ne badhuM jamADa jamADa karyA, cAra dahADA sudhI. praznakartA : hIrAbAnI bAbatamAM tame A vAparyuM e vyavahAramAM kevuM kahevAya ? dAdAzrI : A saMsAra vyavahAramAM sAruM kahevAya e. praznakartA : ApaNe rahevAnuM saMsAra vyavahAramAM ja. dAdAzrI : A saMsAranA vyavahAramAM kharuM, paNa emAM sAruM dekhAya A. ane e to sAruM dekhAya eTalA mATe huM nA karuM, e to hIrAbAnI IcchA hatI eTale meM karyuM. A mane sArA-khoTAnI paDelI nA hoya, te chatAM khoTuM nA dekhAya evuM rahetA hoIe. sArI uMmaramAM sAruM maraNa praznakartA : bAnI keTalI uMmara hatI, dAdA ? dAdAzrI : mArAthI be ja varSa nAnA. emane paMcotera upara thaI gayA. sArI uMmara thaI gaI have. sArI uMmaramAM sAruM maraNa ! nahIM to be bheguM thAya nahIM, paNa juo emanI puNya kevI sarasa ! Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] hIrAbAnA dehavilaya vakhate dAdAnI sthiti praznakartA : emanI eka moTAmAM moTI mahAnatA e ke A uMmare dAdAne jagata kalyANa mATe vizvabharamAM pharavA javA detA. dAdAzrI : hA, e pote AzIrvAda ApatA hatA. praznakartA : huM Amane ghaNIvAra kahuM ke ApaNe A zIkhavAnuM che ke hIrAbA kevA emane AzIrvAda ApIne paradeza mokale che ane... 365 dAdAzrI : ane jyAre hoya tyAre kaheze, 'badhuM kalyANa karIne Avo.' cAlo, badhuM je thayuM te, mane lAgatuM'tuM ke divALI pahelA jaze, paNa A amArI jayaMtI pUrepUrI ujavyA pachI ane A amAro eksiDanTa (akasmAta) thayA pachI cAlyA. chellA traNa mahitA joDe ja rahyA praznakartA : ane emaNe jANyuM ke dAdA sArA paNa thaI gayA che pAchA. dAdAzrI : sArA thaI gayA. eksiDanTa thaI gayo ane pachI sAruM thaI gayuM ema kahe. mane pelA naTubhAI gaI sAlathI kahe kahe kare ke 'hIrAbA che te A divALI nahIM kADhe.' eTale huM cetI gayelo. meM kahyuM, 'divALI pahelA kaMI thAya to...' eTale ahIM raheto'to, khasato nahoto. meM kahyuM, 'A bolelo che trAhita rIte, rAga-dveSa rahita ! vANI kaMI avaLI paDe nahIM. kaMIka bole che, mATe barobara che.' te ahIM rahelo. praznakartA : ane e mATe kadAca eksiDanTa paNa nimitta hoya ke jethI tamAre ahIMyA rahevuM ja paDe. dAdAzrI : badhuM nimitta ja ne ! hisAba badho cUkate kare ne ! chevaTe mukta karyA. traNa mahinA rahyA'tA sAthe, joDe ne joDe, covIseya kalAka. chellA dahADA sudhI mAthe paga mUkIne vidhi dararoja rAte vidhi-bidhi badhuM karIe. blaDa prezara hatuM, pahelA Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 jJAnI puruSa (bhAga-2) prezaranI upAdhi bahu hatI, te mAthA para paga mUkIne vidhi karatA'tA. te baMdha thaI gayeluM. mAthA para babbe paga mUkI ane vidhi AmanI ekalAnI ja karIe chIe. TheTha sudhI e vidhi karatA'tA. chelle dahADe paNa e ja kareluM. pahelA ahIM aMgUThe vidhi karavAnI, pachI mAthA para. ema karIne dasa miniTa kADhavAnI, dararojanI. ATalI amArI bhakti. bIjuM zarIra to UMcakAya nahIM amArAthI ane aDavA deya nahIM koI dahADo. "ATaluM karI Apajo ne kahe. A be mahinAthI vidhi karIne te emane samAdhi rahetI'tI. pachI vidhi karI lauM tyAre pachI "jaya saccidAnaMda' kahe. praznakartA : hA. mahAtmAo badhA "saccidAnaMda' kahe, to sAme javAba maLato "saccidAnaMda'. dAdAzrI : hA, maLato'to ane oLakhatA'tA hau badhAne ! praznakartA : avAja parathI oLakhatA, dAdA. dAdAzrI : hA... mahIMnuM cokhkhuM thaI gayeluM praznakartA: kAla rAtre to sArI rIte vAta karatA'tA. dAdAzrI : thoDuM thoDuM saMbhaLAtuM'tuM badhAne. praznakartA : vidhi paNa kAle sarasa karI hatI. dAdAzrI : hA, rojeya vidhi sarasa kare. praznakartA : A bhAI huM zuddhAtmA chuM' ema traNavAra bole tyAre trIjI vakhate bA pikaapa kare (bolavAnuM zarU kare). paNa gaIkAle meM mArka karyuM (noMdhyuM) ke dareke dareka vakhate pikaapa karatA'tA. e bhAI bole "huM zuddhAtmA', tarata bA bolatA. dAdAzrI : ema ! praznakartA : traNa bolatA pachI ekAda DraoNpa thatuM (chUTI jatuM). Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] hIrAbAnA dehavilaya vakhate dAdAnI sthiti 367 dAdAzrI : saMbhaLAtuM'tuM kharuM ? praznakartA : hA, dAdA. ane bahu kliyara (cokhkhuM) bolatA'tA. dAdAzrI : ema ! praznakartA : hA. Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 jJAnI puruSa (bhAga-2) dAdAzrI : mahIM kliaransa thayeluM che, bahu sAruM kliyara. mArI joDe dRSTi karatA'tA ne, to huM kliyara joto'to, mahIM huM darzana karato'to emanA. chelle Aptaputrone kahe, paraNavAnuM nahIM praznakartA : ane dAdA, peluM Aptaputrone paraNAvavAnI vAta karatA'tA to atyAra sudhI dareka vakhate evuM kahetA'tA ke paraNa, paraNavAnuM. paNa chelle, A vakhate "nA" bolyA'tA. dAdAzrI : A phere 'nA' bolyA, "paiNavAnuM nathI' kahe che. praznakartA : paNe nahIM, evuM kIdheluM. dAdAzrI : hA... pahelA dareka vakhate evuM bolatA'tA, eTale meM to jANyuM evuM ja bolaze. paNa nA, A phere juduM bolyA, "mane to jiMdagImAM bahu madada karI che emaNe." DaoNkTara to nimitta, cAluM badhuM kudaratI niyamathI ane emane koI dahADoya duHkha paDyuM ja nathI. te TheTha sudhI vAto karatA'tA. Ama koInI paDelI nahIM, koInI aMdara Dakhala nahIM. koInuM nukasAna thAya ke evuM kazuM nahIM. badhAne sAruM thAya evI bhAvanA ! praznakartA: paNa zvAsamAM kAMI bharAI gayeluM ? dAdAzrI : nA, e to kudaratano niyama ja evo ke te ghaDIe DaoNkTaraneya gaLapho baMdha karI de. ApaNe DaoNkTarane kahIe, "badhAnA gaLaphA kADhyA." tyAre kahe, "A nA nIkaLe." kudaratane gaLapho baMdha karI detA keTalI vAra lAge ? emAM mANasanuM zuM gajuM te ? mANasa to eka nimitta che ane te nimitta rUpe kAma karI jAya. DaoNkTarane ApaNAthI "nA" na kahevAya, ke tuM zuM karavAno che ? kAraNa ke nimitta che e. praznakartA : paNa barobara be mahinA thayA. dAdAzrI : hA, emanI mane sevA maLI. ahIM kapALe aMgUTho aDADI Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] hIrAbAnA dehavilaya vakhate dAdAnI sthiti 369 ane vidhi karavAnI. bIjI vAra be paga mAthe mUkavAnA. e vidhi dasa miniTa karavAnI. e mArI sevA. bIjuM to mArAthI UMcakAya nahIMeTale zI rIte ? bIjuM, UMcakanArA to badhA che. bIjI sevA nahIM. ane pachI mane tarata vidhi karIne pachI huM Ama "jaya saccidAnaMda' kahuM eTale e "jaya saccidAnaMda' bole. chelle azAtA na Ave ane samAdhimaraNa thAya evI vidhi zAtA vedanIya kyAMthI utpanna thaI gaI ? AvI kevI puNya kahevAya ? te manamAM bhaya rahyA kare ke koI azAtA AvI paDe to ? eTale huM roja prArthanA karuM, ke azAtA nA Ave. AvA suMvALA mANasane azAtA Ave enA karatA mane Avo. praznakartA: nA, AvA samayamAM to loko cIDhiyA bahu kare, bIjA to cIDhiyA kare. dAdAzrI : hA, vidhio thaIne. vidhi karAvuM eTale mane tarata kahe "jaya saccidAnaMda." cIDhiyA to khAdhA ja nahIM emaNe. e bIjA cIDhiyA kare che ne, e enuM kAraNa potAne du:kha thAya che te sahana thatuM nathI. Amane duHkha ja thatuM nahotuM ne ! juo ne A paNa akSareya bolyA nathI. bUma nahIM, barADo nahIM, phariyAda nahIM. zAtA vedanIya kAyamane mATe ! azAtA nA hoya to ja AvuM bole ne, nahIM to cIDhAyelA hoya. nahIM to jJAnIneya azAtA vedanIya hoya. asara nA thAya e judI vastu che. azAtA vedanIya hoya eTale zabda kakaro nIkaLe. emane to eya kakaro nahIM. eTalA mATe huM roja vidhi karato hato ke azAtA vedanIya dekhAya nahIM to sAruM. have AvI nathI. ane chelle dahADe Ave to ? eTale meM enI vidhio karelI karekTa. aDadhI rAteya pAchI badhI vAtocIto karI hatI. ane rojanA jevuM ja lAge ApaNane. ane emaNe kahyuM ke mAro A hAtha du:khe che." thoDIkavAra dabAvyuM, tyAre kahe, "maTI gayuM Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 jJAnI puruSa (bhAga-2) have. bIjuM kazuM nahIM. roja zAtA vedanIya rahetI'tI, ane maratI vakhate jo samAdhi maraNa ja hoya ne ! doroya ukalyo dhIme dhIme maratI vakhate doroya vahelo ukalyo nahIM. jANe dhIme dhIme ukalato ja jato hoya ne, ane chellevArane ukale eTale garagaDI ema ne ema paDI rahe ane doro chUTo thaI jAya. ane ko'ka garagaDI te ghaDIe Ama kUdAkUda kare. eka bhaI maravAnA thayA ne, te garagaDI kUdAkUda karavA mAMDI eTale samajI gayo. meM kahyuM, "hAruM A garagaDI kUdAkUda kare che." have e bolAya nahIM moDhe. garagaDI to huM samajuM. bahAra to garagaDI kahevAtI haze ? te garagaDI zuM kUdAkUda kare ? uha uha... uha.. meM kahyuM, "A doro Ukalyo jhaTapaTa !" ane garagaDI kUdAkUda, kUdAkUda ! ane doro UkalI rahe eTale garagaDI baMdha. uha... uha.... thAya ne ? praznakartA : hA. dAdAzrI : e garagaDI UkalatI hoya te ghaDIe, ekadama, jozabhera ! UkalatI garagaDI to Ama ne Ama kUdAkUda kare ne ? jJAtI jovA maLyA dareka vyavahAramAM paNa emane duHkheya nathI paDyuM, koI jAtanuM nahIM. sisakAroya nathI pADyo. eTale mArA manamAM ema thAya ke hAruM A atyAra sudhI sisakAro nathI paDyo koI vakhata, chellA be-traNa dahADA paDaze te mArA manamAM saMkoca thato hato, paNa eya nA thayo. bahu puNyazALI ! praznakartA : badhA vyavahAranI aMdara Apa raho, amAre A AvuM jovAnuM kyAM maLe ? dAdAzrI : nA maLe, maLe nahIM, paNa A to akrama vijJAna che eTale. ane pelAmAM (kramikamAM) to sAva judA ja thayelA ne ! vyavahAra hoya nahIM ne ! Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 371 [22] hIrAbAnA dehavilaya vakhate dAdAnI sthiti 371 varSoto rahyo saMgAtha, pachI zoka zAne ? hIrAbAne terame varSe lagna thayA'tA te e vAtane Aje tresaTha varSa thayA tyAre kahe che, "jau chuM." e saMgAtha to moTo kahevAya ne, nahIM ? saMgAtha moTo nA kahevAya ? praznakartA : kahevAya, moTo ja kahevAya. dAdAzrI : ocho nA kahevAya. pachI enI pAchaLa zoka hoya ja nahIM ne ! chUTavAnuM to hatuM ja ne have. praznakartA : hA, chUTavAnuM hatuM. dAdAzrI chUTavA mATe to A nAdArI nIkaLI'tI ne badhA aMgonI. boleya baMdha thaI jAya pachI. praznakartA : hA, boleya baMdha thaI jAya. dAdAzrI : bolanoya lavo thaI jAya. bolavuM hoya zuM ne nIkaLe zuM, la.. la.... la.. evuM thAya. chevaTe javAnuM ApaNe to meM kahyuM, "dukAna bhAMgI gaI hoya ne, to bIjI navI bAMdhavI sArI. tyAM thAMbhalA paDI gayA hoya, bIjo paDavAnI taiyArI hoya, naLiyA paDatA hoya ne toya rahenAra kahe, "nA, mAre AmAM ja rahevuM che. ene game nahIM nIkaLavuM. kema bolatA nathI ? praznakartA : ghara choDavAnuM game ja nahIM. dAdAzrI : paNa choDavAnuM nathI gamatuM eya ajAyabI che ne ! hIrAbAne to pahelA meM pUcheluM, "ApaNe javuM paDaze ?" "e vagara chUTako ja nahIM' kahe che. ane meM kahyuM, "gheDapaNa mAre AvI gayuM." "te Ave ne, bUmo zuM karavA pADo cho ? e to Ave ja kahe che. gammata karavA sAru meM kahyuM, "A loko mane kahe che ke tame paiDA Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 jJAnI puruSa (bhAga-2) thaI gayA ?" "e to AvavAnuM paiDapaNa, nA lAvavuM hoya toya Ave. javAnuM ApaNe to." maraNatA samAcAre paNa e ja svasthatAthI karI vidhi rAtre sArI rIte vAto-bAto karatA'tA badhI. traNa vAge to gAmaThANa (jenI para gAma vasyuM hoya te jamIna) choDI dIdhuM. praznakartA: khabara kevI rIte paDI traNa vAge, dAdA ? dAdAzrI : e to jAgyA'tA ne badhA. roja jAgIne jue ne ! tyAre thoDuM thoDuM e thayuM pachI jatA rahyA. paNa sAruM maraNa. kazuM duHkha nahIM. ne emane eka bUma pADatA koIe joyA nathI atyAra sudhI, ke mane Ama thayuM ke tema thayuM. bUma pADe ke che te soDa vALe. muzkelI meM nathI joI. te TheThathI, pahelethI samAdhi hatI ne ! ame pathArImAM rAtre beThA hatA, rasikabhAI nIcethI kahevA AvyA ke "hIrAbA gayA." rAtre to ame badhA beThA hatA. kazI evI vAtacIta ja nahotI. badhI pAchalI ja vAto kADhatA'tA, e pote hale. e sUI gayA eTale pachI ameya sUI gayA. pachI A loko tapAsa karavA gayA tyAre mahIM kazuM hatuM nahIM. te pachI upara AvIne mane rasikabhAIe kahyuM. meM kahyuM, "vidhi karuM chuM, vidhi pUrI karI lauM tyAM sudhI tame badhuM karo vyavasthA." mAre tyAM sudhI eka kalAka vidhi cAlavAnI hatI. bAtI vidAya para lokoe ApI bhAvAMjali pachI savAramAM je loka darzana mATe tUTI paDyuM che ! naryA hAra, hAra, hAra ! poNoso hAra sukhaDanA haze. bIjA keTalA badhA hAra ! badhuMya enA sAthe ja bAMdhyuM hatuM. rastAmAMya badhuM hAra sAthe. phulAno Dhagalo thayelo tyAM AgaLa. praznakartA: dAdA, e paNa mahA bhAgyazALI kahevAya ne ! jJAnI puruSanA patnI thavAnuM saubhAgya maLyuM emane. Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] hIrAbAnA dehavilaya vakhate dAdAnI sthiti 373 dAdAzrI : bahu bhAgyazALI ! A to keTalA hAra caDyA ! doDhaso. pacAsa-poNoso pelA sukhaDanA hatA. e jevuM tevuM puNya kahevAya ? keTalA badhA loko darzana karatA hatA ! ane e to kaMI jJAnI nahotA. paNa lokono prema keTalo badho ! poNoso mALAo sukhaDanI ne poNoso pelI, eTalI to mALAo paDI emanI para. tyAM smazAne laI gayA te mALAo sAthe laI gayelA. te ATaluM moTuM UMcuM dekhAtuM'tuM. lokono prema paNa eTalo hato ne emanA para. kaMI mAre lIdhe hato evuM nahIM. emanI para bhAva hato. mAre lIdhe hovuM e judI vastu che. evI rIte kalyANa thaI gayuM ! pAmIne amArA kahyA pramANe cAlyA gayA. smazAna sudhI hIrAbAnI joDe te joDe pAlakhImAM pheravIne pAchI mAmAnI poLamAM UbhI rAkhI ane nIce mUkI thoDIvAra, ghara AgaLa. praznakartA : hA dAdA, e sarasa karyuM. dAdAzrI : ane joDe rahenAra badhA raDatA'tA, e meM joyA, amAre tyAM. praznakartA : emanoya tyAM javAno bhAva hato. dAdAzrI : pachI badhA mane kahe che, "tame Avazo ?' meM kahyuM, hA, jarUra." hIrAbA jAya che ne huM mUkavA nA AvuM to khoTuM kahevAya ne ! eTale huM hIrAbAne mUkavA AvIza." kahyuM. hIrAbA kaMI gayA che ? nAma gayuM ane ThAma gayuM. nAma ne ThAma be ja gayuM ne, je rahetA hatA e ghara. pachI huM to pelI ceramAM nIkaLyo. huMye smazAnamAM gayo'to, pelI vhIlacera upara. badhA kahe ke gADImAM Avo, tyAre meM kahyuM, 'gADImAM AvuM to to mane rastAmAM bhegA thAya nahIM ne ! praznakartA : Aja-kAla badhA gADIomAM ja jAya che, dAdA. Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 jJAnI puruSa (bhAga-2) dAdAzrI : nA, e to badhA roNavALA. paNa huM kaMI rophavALo nahIM ne ! huM to emanI joDe ne joDe gayo, vhIlaceramAM besIne. praznakartA : vhIlaceramAM ! dAdAzrI : vhIlacera, chokarAMo dhakele. pachI gADIovALA kahe che, dAdA, AmAM to bahu TAIma lAgaze. besI jAva gADImAM." "nA, Aja to hIrAbAnI joDe ne joDe TheTha sudhI emanI pAchaLa pAchaLa AvIzuM, dhIme rahIne te loko jue ke dAdAjInA A zuM veza thayA che ! hIrAbAnI joDe ne joDe. emanI pAchaLa vhIlacera calAvIne ! ane loka AjubAju meDA parathI jue beThA beThA. emaNe peparomAM vAMceluM ne, tethI. ame jUne ghera rahetA hatA tyAM AgaLa paNa laI jaIne UbhA rAkhyA thoDIvAra. be miniTa tyAM UbhA rAkhyA. tyAM AgaLa loko mane jue, ane huM niraMtara jJAtA-draSTA. atyAre nA hou vakhate, evuM sarasa nA houM. ane asara ja nA hoya ne ! te bALatI vakhate Akho ghIno Dabbo maMgAvyo, cokhkhA ghIno. ane lAkaDA vadhAre maMgAvyA. jeTalA maLyA eTalA che te sukhaDanA laI AvyA. A rIte badhuM cokhkhuM thaI gayuM. baLIne rAkha thavA joIe, eTaluM ja jue che ne ! te emanA mATe nahIM, A lokane mATe. nahIM to vAtAvaraNa bagaDe ne, badhI havA-bavA. A badhuM ja karyuM te lokoe lokonA mATe ja kareluM. bALavA-karavAnI badhI kriyAo karavAnI. phUlA nAkhavAnI (asthi padharAvavAnI) kriyA karI teya potAnA mATe, nahIM to hADakA rastAmAM rakhaDyA ja karatA hota. nAkhI Avo alhAbAdamAM, kahe che. te ghaDIe jovA jevuM lAge. cheka sudhI nibhAvyo vyavahAra Adarza rIte A to vyavahAra che ane vyavahAra Adarza hovo joIe. ame vyavahAramAM Adarza ! juo ne, smazAnamAM hIrAbA sAthe AvyA'tA to? praznakartA H hA, e joyuM ne, dAdA. badhAe joyuM. ghaNA pUche che, dAdA AvyA'tA ?" kahyuM, "hA, dAdA TheTha AvyA'tA." Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] hIrAbAnA dehavilaya vakhate dAdAnI sthiti 375 dAdAzrI : smazAnamAM nA Ave to loko jANe "pharI paiNavAnA che." ApaNe tyAM eka kahevata che ke trIsa-cAlIsa varSano hoya ne, to pharI paiNavAno hoya to smazAnamAM jAya nahIM. eTale samajI jAya loko ke smazAnamAM AvyA nathI eTale pharI paiNaze. AvI kahevata che ApaNe tyAM ane kharekhara ema ja, smazAnamAM gayo eTale pharI paiNAya nahIM. A juo ame ughADuM AvIne kahI dIdhuM ne, "bhaI, nathI paiNavAnA." praznakartA : dAdA, Ape kAle kIdhuM ke "ame to rAMDelA kahevAIe have." dAdAzrI : hA, zrImad rAjacaMdre kahyuM'tuM, nirdoSa gammata karAvajo." juo, A badhI nirdoSa gammata ! koIne kiMcitmAtra duHkha thAya nahIM. duHkha amane aDe ja nahIM praznakartA hIrAbA gayA te vakhate mahIM thoDuMka duHkha thayuM hatuM? dAdAzrI : nA, ame vItarAga ja chIe ne ! amane koI jAtano kleza-kaMkAsa kazuM thAya ja nahIM ne ! tamane hau vItarAga banAvyA che ne ! amane kazuM aDe nahIM. A jagatamAM evI koI cIja nathI ke amane aDe. amane duHkha aDe nahIM paNa tamane duHkha aDe toya ame jokhamadAra ! tame sATha hajAra mANasone duHkha aDe toya jokhamadArI amArI ! duHkha aDe ja kema karI ne ? A dAdAnuM vItarAga vijJAna che ! jyAM cauda lokano, AkhA brahmAMDano nAtha pragaTa thayelo che, tyAM zenI khAmI rahe ? mAgo e maLe. amane duHkha jo thatuM hoya to jJAnI ja nA kahevAIe. amane koI rIte duHkha ja nA thAya. amane duHkha aDe ja nahIM koI dahADo. praznakartA H hA, Apa sarvajJa cho, Apa jJAnI cho evuM lakhyuM che paNa svAbhAvika rIte duHkha to thAya ne ? dAdAzrI : game te rIte duHkha thAya ja nahIM, svAbhAvika ke Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 jJAnI puruSa (bhAga-2) asvAbhAvika, enuM nAma jJAnI. A zarIramAM ja rahetA nathI ame. zarIramAM rahe to duHkha thAya ne ! tamane samaja paDIne ? praznakartA H jI hA. dAdAzrI : eTale amane du:kha ja nA hoya. ame raDIe toya duHkha nA hoya. A aMbAlAla raDe toya duHkha nA hoya. eTale bahu judI jAtanI che A dazA ! samajAya che ne ? praznakartA: hA, e hakIkata huM samajI zakuM chuM. dAdAzrI : hA. ane amane ekalAne nahIM, A badhAneya duHkha nA thAya. A badhAne eka duHkha thAya to amArI javAbadArI che. duHkha kema thavuM joIe mANasane ? zuM guno karyo che te mANasane duHkha thAya ? eTale ene jo strIo marI jAya toya duHkha nA thAya. amAre AghAta ke duHkha hoya nahIM. UlaTA tamArA je duHkha hoya te ame laI laIe. rahyA-gayAmAM samasthiti loko to ema ja jANe ne ke dAdAne bahu duHkha thayuM haze ! dAdAno tAva jue tyAre khabara paDe ke hIrAbA gayA ke rahyA che e banne sthiti Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] hIrAbAnA dehavilaya vakhate dAdAnI sthiti 377 sarakhI ja hoya. kevI hoya ? rahyA hoya toya sarakhI, gayA hoya toya sarakhI. banne sthiti sarakhI hoya. haju peTamAM pANI hAlyuM nathI amane. ahIMyA ghare AvIne jazabhAIe vAta karI, paNa peTamAM pANI hAlyuM nathI. paNa vyavahAramAM ame ema kahIe ke "bhaI, mahIM thAya to kharuM ja ne, bA." tamane badhAne nA kahIe, paNa vyavahAramAM, bahAra to ame kahIe. e kahe, "hIrAbA mATe tamane duHkha thAya ne ?" meM kahyuM, "hA, thAya to kharuM ne bA, nA thAya evuM hoya ?" nahIM to ene gaNatarI UMdhI lAge. kahe, "A kaI jAtanI gaNatarI ? AvuM zI rIte bane ?" tamane sAruM lAge huM kahuM te, ke amane asara ja nA hoya koI jAtanI ? A varlDamAM koI evI cIja nathI ke amane asara kare. jo tamArA ja duHkha meM laI lIdhA, to mArI pAse duHkha kyAMthI hoya ? che duHkha koI jAtanuM ? thayuM tyAre, dAdA maLyA tyArathI du:kha nathI ne ? sthiratA amArI jAya nahIM praznakartA: hIrAbA gayA tyAre tame kaI rIte sthiratA rAkhelI ? dAdAzrI : mAre to gayA tyAreya sthiratA ane hoya toya enI mahIM sthiratA ja hoya. huM A dehamAM ja nA houM ne ! dehathI judo rahuM chuM huM. A dehano che te saMbaMdha emane, mAre koI jAtano saMbaMdha nahIM. samaja paDIne ? eTale huM judo rahuM chuM. paNa vyavahAra suMdara, emane hIrAbA' kahIne bolAvato hato. amAre sthiratA ja hoya, mane gALo bhAMDe, mAra mAre toya sthiratA ja hoya, dholo mAre toya sthiratA ja hoya. koI dahADo sthiratA amArI jAya nahIM. hIrAbAtA maraNa vakhateya kSaNe kSaNe jJAnamAM ja hIrAbAne kADhI gayA tyAre to bahu jaNanA moDhA che te DhIlA thaI gayelA ! mahIM AMkhamAM jarA jarA pANI nIkaLeluM hoya paNa mArAmAM pANI nIkaLe to enuM vadhAre nIkaLe ne ? nahIM to hu huya thaI jAya (DUsakA devAI jAya) pachI. hArTa pUrepUruM, badhA karatA hArTa suMvALuM, paNa bilakula baMdha. Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSa (bhAga-2) eTale mArI AMkhamAMthIya pANI nIkaLe, kAraNa ke amAruM hArTa kUNuM hoya. te pANI kone nA nIkaLe ? jenuM hArTa majabUta thayeluM hoya ne buddhi para laI gayo hoya tyAre. amAruM hArTa to bahu kUNuM hoya, bALaka raDe evuM raDe. paNa A jJAna hAjara rahe ne ! jJAnane hAjara rAkhavuM paDe amAre. eka sekanDano nAnAmAM nAno bhAga jo khasyA hota to tarata pANI nIkaLI jAya. jenI AMkhamAM bahu pANI AvatuM hoya, tenAthI ame cheTA besIe. 378 ane tyAM hAsya amAre baMdha karavuM paDe. jagata vyavahAra che A to. ane kAcI buddhivALo to kahe ke 'juo ne, hRdaya patharA jevuM che te hase che haju to.' ene TIkA karavAnI taka maLe. pachI amArA mahAtmAonI hAjarImAM ame hasIe, paNa bIjAnI hAjarImAM nA thAya evuM. have raDavuM eTale zuM karavAnuM ke upayoga choDI devAno. lokone jue eTale ApaNane raDavuM Ave haDahaDATa. amAro upayoga to niraMtara hoya. A hIrAbA vakhate to amAro upayoga hato ! eka sekanDa paNa kaMI pANI hAlyuM nathI, jevo hato tevo. hIrAbAnI IcchA nahotI ke tame raDajo. A to bole nahIM paNa manamAM kahe ke 'patharA jevA che', eTale raDavuM paDe. paNa mane evuM koI patharA jevo kahe nahIM. lokone paNa lAge ke dAdA tiraMtara jJAtamAM ja ame to jJAnI thaI beThelA eTale loko hIrAbA marI gayA tyAre mArA sAmuM jue ne, ke dAdA keTalA jJAnamAM che ne keTalA AmAM che te ! paNa eka kSaNavAra bIjuM dekhI zake nahIM, niraMtara jJAna ja. paLe-paLe nahIM, samaye-samaye. samayasAranuM jJAna rahyuM'tuM. praznakartA : dAdA, Apa ema kema bolyA ke 'jJAnI thaI beThA' ? Apa to jJAnI ja cho. dAdAzrI : nahIM, paNa e loka... ajJAnI mANasa to evuM ja bole ne ! kahe, 'jJAnI thaI beThelA, juo to kharA kemanuM pola cAle che !' Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] hIrAbAnA dehavilaya vakhate dAdAnI sthiti 379 hIrAbA mArA vAIpha che', e ejhekTa mArI mAnyatA hoya nizcayathI to mane raDavuM AvyA vagara rahe nahIM ne ! paNa AmAM to huM hasaMya nahIM ane raDuMya nahIM. lokoe TheTha sudhI hIrAbAnI pAchaLa mane joyo. mArI AMkho sAmuM joyuM. paNa kazuM dekhe nahIM ne ! eka kSaNavAra ame upayoga cUkIe nahIM, nahIM to amaneya DUsakuM bharAya. lokone raDatA dekhIe ne, te DUsakuM bharAya. zuM thAya ? amane marelA para raDavuM nA Ave. jIvatA mANasa raDatA dekhIe tyAre manamAM bharAya. e joI zakAya nahIM amArAthI. eTale A prasaMgamAM ame jIvatA mANasaneya raDatA joIe ne, tyAM ame joIe-karIe paNa kazuM asara nA thAya eTaluM badhuM tALuM mArI dIdheluM. TheTha sudhI, smazAnamAM beThA toya nahIM, asara ja nahIM. no IphekTa (asara nahIM ! ahaMkAratI Dakhala nahIM mATe pariNAma dekhADe kliyara praznakartA : tamane je caMdrakAMtabhAInA mRtyu vakhate riekzana AvyuM'tuM ne ? dAdAzrI : hA, AvyuM'tuM. ahIM gADImAMthI Utaryo ne, tyAre mArAmAMya riekzana AvyuM tuM. praznakartA: e mAre jANavuM che, jJAnI puruSanuM zuM riekzana hoya ? dAdAzrI : A riekzana to, rAtre deha che te jarA zoka svabhAvI thayo ane AMkheya jarA DhIlI thaI, moTuM paNa DhIluM thayuM. e je badhI asara thaI e pAchI mane dekhAI badhI. huM ene joyA karato'to. badhI asarane huM joyA karuM. eTale kaMTrolanI bahAra AgaLa khasavA nA dau pachI. kAraNa AgaLa jAya to bIjA badhA lokone duHkha thaI jAya, bhAre paDI jAya. praznakartA : e pahelA evI koI asara thayelI ? dAdAzrI : 1956mAM thayelI jJAna thatA pahelA, amArA madhara oNpha thaI gayA'tA tyAre. Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 jJAnI puruSa (bhAga-2) praznakartA : kaI uMmare ? dAdAzrI : corAsI, eITIphora. te dahADe raDavuM AveluM. praznakartA : tamane e je AkhI asara thaI gaI, raDavuM AvI gayuM, te vakhate tame kyAM hatAM ? dAdAzrI : kyAM ? praznakartA : tame je draSTAbhAvamAM... dAdAzrI : nA, te ghaDIe draSTAbhAva nahoto. praznakartA : huM, ema ! dAdAzrI : te ghaDIe to 'huM aMbAlAla chuM' e ja, tyAra pachI be varasa pachI jJAna thayuM A. praznakartA : paNa dAdA, kAMtibhAI gayA tyAre tamane jarAya IphekTa nahotI dekhAtI. dAdAzrI : nA, te dahADe raDavuM nahIM AveluM. paNa te dahADe huM bahAragAma hato. ahIM hota ne, to Avata. mane raDavuM zenA para Ave che ? maranAra upara nathI AvatuM, bIjA lokone DhIlA dekhuM ne to mane Ave che. e to jyAM AgaLa ko'ka ekadama dhrusake dhrusake raDI paDe ane te jou to mane asara thaI jAya pachI. atyAreya asara thAya. ahIM koI raDatuM hoya ne, to asara thaI jAya. paNa enI asara bIjA loko upara vadhAre paDaze ema mAnIne eneya kaMTrolamAM laIe ame. zuM kahyuM ? bIjAne vadhAre asara paDI jAya ne ! bAkI zarIra to evuM ja hoya, deha to evo ja hoya. praznakartA : ema nahIM, dAdA. e be sthiti, madhara opha thaI gayA tyAre ane caMdrakAMtabhAI vakhate e bemAM zo phera ? dAdAzrI : te dahADe to madharano prema ja khAlI. prema ja raDAve che Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] hIrAbAnA dehavilaya vakhate dAdAnI sthiti 381 ane A to jJAtA-draSTA sAthenuM. paNa moTuM kevuM thayuM hatuM te haju mane khabara, A lokone khabara paDe ne maneya khabara paDe evuM moTuM thayeluM, nahIM ? A jJAna thayA pachI. A bhAI joI gayA'tA chAnAmAnA AvIne, nIcA namIne, emane asara jANavI'tI ke A zuM asara thaI dAdAne ? tame joI gayA'tA kharuM ? zuM zuM joyuM'tuM ? praznakartA: badhuM joyuM'tuM. dAdAzrI : AMkhamAM kazuM joyuM'tuM ? praznakartA: AMkhamAM pANI AvyuM tuM. dAdAzrI : hatA, hatA. jeTaluM emane dekhAtuM tuM eTale mane dekhAtuM'tuM, jJAnamAM. e sahaja svabhAva ! jo kadI A ahaMkAra karavAno hoya ne, paNa tyAM ahaMkAra amAro hoya nahIM paNa jo A AjanuM A jJAna nA hoya to ahaMkAre karIne bilakula kazuM bahAra nA paDavA dauM. kliyara dekhADuM badhuM. atyAre game eTalA pariNAma thAya toya kliyara dekhADI dauM. ahaMkAra zuM nA kare ? atyAre to sahaja badhuM. jovA maLI dAdAnI dehAtIta dazA ame niraMtara mozanamAM rahIe, peTamAM pANI nA hAle. loka jANe ke vAIpha marI gayA eTale zuMnuM zuM thayuM haze emane ! paNa hIrAbA oNpha thaI gayA, tyAre huM paNa joDe ne joDe smazAnamAM gayo hato ne loko AMkhomAM jotA hatA paNa kazuM dekhAya nahIM ne ! kazuM ja nA dekhAya. raDavuMya nA dekhAya, hasavuMya nA dekhAya. zuM kahyuM ? normala pojhizana (sAmAnya sthiti, sAmAnya dazA). e sAmA raDe, A zarIrano, prakRtino svabhAva che ke jo sAmo raDato dekhe ne, to AMkhamAM pANI Ave. paNa e che ke huM jou nahIM ane pelAnI AMkhamAMthI pANI AvatA pahelA kaMIka evo zabda boluM te vaLI jAya. samaja paDIne ? ane nahIM toya ame jJAnamAM ja rahIe. eka sekanDeya zarIramAM nA rahIe. TheTha smazAnamAM jatA sudhI, smazAnamAMthI pAchA AvatA hoya Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 jJAnI puruSa (bhAga-2) toya eka sekanDeya zarIramAM nahIM, AuTa oNpha boDI. tame tyAre joyuM hatuM ne ? praznakartA : hA, huM hato ne dAdA sAthe. meM joyuM hatuM. huM e ja joto hato. dAdAzrI : pAse hato pAcho, emAM paNa A dehAtIta dazA jovA maLe kyAM ? A dAdAnA darzana thaI jAya ne, to kalyANa thaI jAya ! jo sAcA rUpamAM darzana thAya ne, to kalyANa thaI jAya ! praznakartA : jJAnInI dehAtIta dazA hoya che, evuM vAMceluM badhuM paNa dehAtIta dazA kevI hoya che ? e joyelI nahIM koI dahADo, tyAre e jovA maLI. dAdAzrI : e joyelI nahIM ? e te dahADe tame joyelI ne, e dehAtIta dazA ! amane niraMtara jJAta hAjara ja hoya tame thoDuM ghaNuM joyuM'tuM ? praznakartA H hA, dAdA. huM Akho vakhata e ja mArka karato'to ke dAdAnuM darzana zuM badhuM jovA maLatuM'tuM ! dAdAzrI : TheTha sudhI, pachI emanA bhatrIjA AvyA'tA, emanA bhaInA dIkarAo. te e be jaNa AvyA, te emane DhIlA paDatA joyA mane joIne. eTale meM jANyuM ke hamaNe DasakaM Avaze ne raDaze. eTale meM kahyuM, 'tame bahAra beso." eTale emane ekalAne bahAra besADyA'tA. kAraNa ke mane muzkelImAM mUke ne ! e khUba raDe eTale pachI thoDuMghaNuM be TapakA paDI jAya mane. e TapakA paDe eno vAMdho nathI, paNa e vyavahAra yogya nA kahevAya. praznakartA: nA, paNa dAdA, te divase caMdrakAMtabhAI vakhate.. dAdAzrI : e thayuM'tuM. tyAM AgaLa evuM jovAI gayuM ane eTalo Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] hIrAbAnA dehavilaya vakhate dAdAnI sthiti 383 badho e upayoga mUkyo nahIM meM eTale pachI e mUkyo ne. e to ekjhakTa mUkI devo paDe upayoga. e upayoga saheja khasI gayo ke evuM thaI gayuM'tuM. ahIM TheTha sudhI thayuM nathI. thayuM che kaMI? praznakartA : hA, nathI thayuM. dAdAzrI : ane pathArImAM hato, rasikabhAI kahevA AvyA toya kazuM nahIM. meM kahyuM, "vAMdho nahIM. tame che te badhuM AnuM A pramANe karo." ame niraMtara jJAnamAM rahIe. eka senTa paNa jo e thaI jAya ne toya DUsakuM devAI jAya. niraMtara jJAnamAM, eka samaya paNa pheraphAra nahIM, nahIM to DUsako levAI jAya. avakAza maLyo ke DUsako AvI jAya. Aje to vAjA vagADAya praznakartA : je oTalA para hatA ne, emanI AMkhomAM AMsu AvI gayA hatA. dAdAzrI : hA, AMsu hatA. eTale jyAM AMsu dekhAya ne, tyAM moTuM pheravI lauM. kAraNa ke ko'kanAmAM AMsu dekhuM eTale mane AMsu Ave, paNa huM jJAnI puruSa ane mAre to kaMTrolamAM rahevuM joIe. mane jo raDavuM Ave to badhA raDe pachI. 'hu hu huM thaI jAya badhe. zuM thAya ? ane A raDavAnI jagyA nahoya, A to AnaMda karavAnI jagyA. meM to kahyuM, "benDa hoya to benDa vagADAvo', paNa loka mAnya nA kare ne ! atyAre loko mane kahe ke vAjA vagADo to huM vagADAvuM. pAMcaso rUpiyA ApIne ke tuM vagADa dhamadhokAra ke sAruM thayuM ATalI uMmare chUTyA A dehamAMthI, nahIM to dehamAM to kakaLATa karAvaDAve. A upAdhi zI rIte sahana thAya paiDapaNamAM te ? emaNe kyAreya koIne gALa bhAMDI nathI, koIne vaDhyA nathI, koIne kazuM kahyuM nathI koI dahADo, koI Aropa mUkyo nathI. praznakartA: nA, dAdA, evuM kazuM nathI karyuM. Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 jJAnI puruSa (bhAga-2) dAdAzrI : koInA tarapha kazuM kharAba dRSTi nathI karI. praznakartA : Avo prema ja jovA na maLe. dAdAzrI : keTalI badhI sarasa vItarAgatA rahI ! eTaluM kahIne A ujANI karo. te ame vAjAM vagADAvIe. bahu sAruM thayuM A dehamAMthI chUTyA, kaMI du:kha paDyA sivAya ! praznakartA : hA. dAdAzrI : AnaMdano divasa. e to ahIM benDa hota to benDa bajAvata. huM benDa vagADAvata ahIM. te A dehamAMthI chUTavuM kaMI saheluM che ? chottera varSe chUTavuM saheluM che kaMI ? A deha ja choDe nahIM. du:kha ApyA vagara rahe nahIM haiDapaNa. kazuM aDacaNa vagara mukta thayA. mArA manamAM to evuM ke AvuM ne AvuM jo gADI cAlyA kare to bahu sAruM paDI jAya, paNa gADI cAlI. saraLa svabhAvI, bIjI kazI bhAMjagaDa nahIM. ane hIrAbA chottera varSanA hatAM. te have paiDuM pAna thayuM hatuM ne kharavA lAyaka thayA'tA. eTale meM to tarata ja badhAne kahyuM ke Aja to mAre tyAM benDa hota to huM vAjAM vagADAvata, ke AvA bhAMgalA-tUTelA dehamAMthI AtmA sArI rIte nIkaLyo ! toya ApaNA loko ene kANamokANa jevuM banAvI de. praznakartA: dIkaro janmyo tyAre to peMDA vaheMcyA paNa marI gayo tyAre vaheMcyA. e vAta te dahADe kADhelI. ane Aja A vAta nIkaLI ke benDavAjA vagAData. dAdAzrI : meM eka-be jaNane tarata kahyuM hatuM, ke benDa hota to Aja benDa vagAData. hIrAbAne pUchayuM hota ApaNe ke "ame tamArA pachI zoka rAkhIe?" tyAre kaheta ke "nA, zAMtithI rahejo." A to lokone dekhADavA mATe A badhuM kare che loka. Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] hIrAbAnA dehavilaya vakhate dAdAnI sthiti 385 A to laukki kahevAya evuM che ne, raDanArA mANasa Agale dahADe kema raDatA nathI ? e huM emane pUchuM chuM. zuM e jANato nathI ke javAnA che ? evuM Agale dahADe kema raDatA nathI ? huM emane pUchuM ke pachI zuM karavA raDo ne pahelA kema raDatA nathI ? praznakartA: tame kaho ne, Agale divase kema nathI raDatA? dAdAzrI : pAchaLathI A badhuM kare, manamAM badhuM jANe che ke A javAnA che, to raDavuM kema nathI AvatuM ? tyAre manamAM ema kahe ke bhaI, emane sAyakolojI IphekTa thAya eTalA hAru nathI raDatA." to emanI gerahAjarImAM raDo. e na hoya ne pachI raDo. A to raDavuM eka-ekanuM jue che ne, enuM Ave che. ne bIjA kone raDavuM Ave che ? jene khoTa gaI tene. bAkI gorANIo mane kahetI'tI. meM kahyuM, "A badhA raDe che ne bicArA duHkhI thAya che ne ?' tyAre kahe, "sahusahunA gharanuM raDe, saMbhArIne." tyAre meM kahyuM, "A chAtIo phUTI nAkhe che ne !" tyAre kahe, 'bhAI, tame jANatA nathI, e to chAtI kUTavAnI ekzana kare eTale tame jANo ke A chAtI kUTavA mAMDI. paNa e chAtIne aDe nahIM. te A laukika kahevAya. laukika eTale zuM ? jevuM tane jaNAya che evuM ekjhakTa nahIM paNa enA jevuM. have A badhI gUMco zI rIte samajaNa paDe mANasane ? huM to badhI avasthAmAMthI bahAra nIkaLelo chuM. eTale pelI gUMco joI ne Ave joyuM. ane A TheTha sudhInuM pAradarzakeya huM joI zakuM chuM. praznakartA: Ape prazna karyo ne ke Agale dahADe kema nathI raDatA, e mane samajAvo. dAdAzrI : evuM che ne, mANasa marI gayA pachI svArthanuM raDe che. ane koI kahe, huM premathI raDuM chuM, to eno premano svArtha che. prema Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 jJAnI puruSa (bhAga-2) enuM nAma kahevAya ke jIva mare toya prema rahI zake che. eTale A badhuM svArthanuM raDe che. te e gayA pachI ja raDe, nahIM to kharuM raDavuM AvatuM hoya to pahelethI raDavuM Ave ke have zuM thaze mAruM ? A to badhuM ThIka che, laukika kahevAya. huM nAno dasa-bAra varSano hato ne, tyAre amArA kuTuMbamAM eka bhAI marI gayelA. te badhA emanA bhAIoe poka melI. te A poka kevI rIte melI ? mAthe ATale sudhI oDheluM kheMce, ahIM sudhI. eTale moTuM dekhAya nahIM. AMkha dekhAya. nahIM ? mahIM aMdara zuM karI rahyA che. poka melI rahyA che ke e reDiyo vagADI rahyA che, ApaNane khabara paDe nahIM. eTale Ama poka melI ane evo avAja Avyo ke mane ughADI AMkhe raDavuM AvyuM. viSAda rasa utpanna thAya evuM bolyA. ane viSAda te AMkhamAMthI pANI AvI gayA, eTale meM jANyuM ke atyAre huM ATaluM raDyo to A keTaluM raDyA haze ? ane mahIM hatI polaMpola. pachI A badhuM joI lIdheluM. A badhuM nATaka che khAlI. praznakartA: e dasamAM varSanI vAta pachI eMsI varSa sudhImAM tame keTalI vakhata raDyA ? dAdAzrI : raDAya to kharuM paNa amuka sTeje pAchuM raDAya ane pachI baMdha thatuM jAya. e to bA marI gayA tyAre raDAyeluM, kAraNa ke e jo na raDuM ne, to mahIM DUmo bharAya ne duHkha thAya. eTale tyAre jANIne raDelo. mamatAtA paramANu nIkaLI javA joIe A to mUrkhAI eTale raDe che. navuM zuM banyuM che ? je banavAnuM hatuM te ja banyuM che ne ! praznakartA : barAbara che. Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] hIrAbAnA dehavilaya vakhate dAdAnI sthiti u87 dAdAzrI : A to mahIM paramANu bharelA ne, eTale raDI paDe DhIlA mananA. chatAM laukikamAM raDavuM to joIe ja mANase. jo raDavuM nA Ave to mahIM DUmo bharAya. jene nA AvatuM hoya ne jJAnI hoya to cAle, nahIM to DUmo bharAya. praznakartA: eTale vyavahAramAM je koI raDato hoya to tene raDavA devo, ene DUmo nIkaLI jAya. prakRti je che tene venTilezana (du:kha nIkaLavAnI jagyA) joIe ne ? dAdAzrI : haM, prakRtine venTilezana joIe, kharuM kahe che. nahIM to saphIkezana (gUMgaLAmaNa) thaI jAya aMdara. A to badhuM laukika che. emAM sAcA mANasa raDI UThe bicArA. ane te raDavuM AvavuM joIe mANasane. kAraNa ke e mamatAnuM pariNAma che. raDavuM nA Ave to mahIM gabharAmaNa thaI jAya. e paramANu nIkaLI ja javA joIe. jeTalI enI joDe mamatA che ne, eTalA paramANu nIkaLI ja javA joIe. paiNatI vakhate Avelo vicAra kharo paDyo. amane to paiNatI vakhate vicAra Avelo Avo, ke "A paiNIe chIe kharA, paNa bemAMthI eka jaNe rAMDavuM paDaze !' te kAle chatuM thayuM. kAle e banyuM e joyuM ne ! have ko'ka pUche ke 'dAdA ?" tyAre kahe, rAMDelA ja che, kaMI mAMDelA ochA kahevAya ?" hIrAbA beThA hatA tyAM sudhI mAMDalA ane gayA eTale rAMDelA. pachI e sAhityakAro khoLI kADhe, vidhura ne bidhura e badhA zabdo. paNa dezI bhASA e sAcI, rAMDavuM ne mAMDavuM. A gAmaThI bhASA mokSe laI jAya. rAMDavA-mAMDavAnuM jJAna hoya to mokSe jAya baLyo. "A vidhura AvyA." eno zuM artha ? rADelA ke mAMDelA ? tyAre kahe, "bhaI, mAMDelA chIe. ane koI rAMDelA hoya to rADelAya kahe." zenA AdhIna raDelA ne mAMDelA, te badhuM samajI javAnuM tAre. A mAMDyo saMsAra, te mAMDelo kahevAya ane saMsAranuM paiDuM tUTyuM ke rAMDyo. gADAnuM eka paiDuM tUTyuM eTale pachI rakhaDyuM. eka paiDuM tUTyuM Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 jJAnI puruSa (bhAga-2) eTale to AkhuM gADuM gayuM nakAmuM. pelA gADAmAM to bhaI, bIjuM paiDuM ghAle paNa AmAM zuM kare ? ane "ApaNe" paiNyA nahotA, te pachI "ApaNe kyAM rAMDavAnuM ? dehane rAMDavAnuM, paNyo hoya te. "ApaNe" kyAM pheMTA ghAlyA'tA ne badhuM paheryuM'tuM ? saMyogano aMte viyoga thayo A to chUTA paDyA che ahIMthI. huM amerikA jau evI rIte A gayA che. 1923mAM paiNyA'tA ne 1986mAM chUTA paDyA. juo saMyoga viyogI svabhAvano ne ! ane te mane to lagnanA mAMDavAmAM ja vicAra Avyo hato ke bemAMthI eka jaNa rAMDaze ! pote saMyogI to cAlyA gayA che. A to badhuM saMyoga saMbaMdha che ne ! koI dasa varSa rahe, koI vIsa varSa, koI pAMca miniTa rahe, koI dasa miniTa rahe. viyoga thayA ja kare enI meLe. evA saMyoga saMbaMdha keTale sudhI pahoMcyA che e khabara hatI. ogaNIsame varSe amArA phAdharanA saMyoga pUrA thaI gayA. vIsame varSe bradharano saMyoga pUro thayo. pachI jhaverabAno aDatAlIsame varSe ane hIrAbAno che te IThyoteramAM varSe 1986mAM saMyoga pUro thayo. kAyamatA to kyAMya gayA ja nathI ne ? AmAM raDavA jevI vAta ja kyAM che ? A to marelA kyAM che ? e to lokone lAge ke hIrAbA gayA. mULa vastu to che ja ne ! praznakartA : che ja. dAdAzrI : kAyamanA che ne ? praznakartA : kAyamanA. dAdAzrI : vidhi kAyamanAnI karato'to ke hIrAbAnI karato'to ? Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] hIrAbAnA dehavilaya vakhate dAdAnI sthiti 389 praznakartA: kAyamanAnI. dAdAzrI : he. baLavAnI vastu baLI gaI, na bALavAnI rahI gaI. kAyamanA che te to gayA ja nathI ne ! e to amArI sAthe ja che. vyavahArathI kahevAya ke e gayA. amane to hIrAbA evA ne evA ja lAgyA kare hajuya. jevA hatA tevA ne tevA lAgyA kare. vyavahAra kahe, 'lyo, to tame kaho cho evA ne evA to dekhADo joIe." meM kahyuM, bhaI, e tane nahIM dekhAya, e mane dekhAya." jJAta daSTie koI maratuM ke jIvatuM che ja nahIM A jIvatA ja chIe ApaNe. maravAnA ja nahotA. paNa A to have khabara paDI ne ? pahelA khabara nahotI ne ! have to ApaNe jANIe chIe ke ApaNe maravAnA nathI, maravAnA to A bhAga che. jagata ema jANe ke marI gayA. jevI dRSTi che ne evuM dekhAya. je potAne marI gayo ema jANato hoya, e bIjAne marI gayelA ja jANe. jJAnInI dRSTie samajadAra hoya e kADhI nAkhe viSAda badho ane samajadAra nA hoya to rahevA de. duniyAnI dRSTie samajadAra hoya e viSAda rahevA de ane duniyAnI dRSTie samajadAra nA hoya e viSAda kADhI nAkhe. A be dRSTio che. koI paNa vastu duniyAmAM bane emAM, "A zuM che ?" evuM amane joDe joDe pAchuM bIjuM bane amAruM. A to vyavahAranuM banyuM, paNa nizcayanuM banI jAya tyAre amAre, ke "kharekhara Ama che." enI meLe ja banI jAya, svabhAvika ja. A to koI paNa mANasa mare te mane asara thatI nathI. kAraNa maratuM-jIvatuM mArA jJAnamAM nathI hotuM. nA samajyA ? lokonA jJAnamAM hoya, paNa mArA jJAnamAM e maratuM-jIvatuM nathI. chatAM loko pUche tyAre huM kahuM, 'hA, bhaI marI gayA bA. bahu khoTuM thayuM." huM to boluM vyavahAramAM. vyavahAramAM avinaya na rahuM. vinayapUrvaka boluM, ke Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 jJAnI puruSa (bhAga-2) bahu khoTuM thayuM. AvuM nA hovuM joIe. bAkI mArA jJAnamAM to koI maratuM ja nathI ! (pUjya nImAM saMpAdita vANImAMthI.) mahAsatInuM svarUpa satIoe patinI sAthe pavitra jiMdagI gALI jagatane satInA Adarza dekhADyA. sItAe rAma saMga cAlI nIkaLI, rAjavaibhava karatA patisevA pyArI gaNI ne sItAjI mahAsatI gaNAyA. A kaLikALamAM pujya hIrAbAnI joTe to koI satayuganI satIya nA AvI zake ! parama pUjya dAdAzrInA jagata kalyANanA kArya mATe potAnI jiMdagInA khIlelA phUlanA divaso patinA virahomAM paNa hasate mukhe jagatane nyochAvara karyA. dAdAzrIne mahAna padane varAvavA pUjya hIrAbAnI mUka kurabAnI sAmAnya janane jaDe ke nA jaDe, paNa adhyAtmanI tavArIkhamAM pUjya hIrAbAnA tyAga, sevA ne samarpaNatAnuM adbhuta svarUpa aMkAyeluM raheze. Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R gRhasthI veze vItarAgatA, vatane vatavanAra; asaMyati pUjA, agiyAramuM Azcarya ghITa kaLikALe ! Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (dAdA bhagavAna prarUpita AdhyAtmika prakAzano 1. bhogave tenI bhUla 25. ahiMsA 2. banyuM te ja nyAya 26. prema 3. eDajasTa evarIvhera 27. camatkAra 4. athaDAmaNa TALo 28. vANI, vyavahAramAM.. 5. ciMtA 29. nijadoSa darzanathI, nirdoSa 6. krodha 30. guru-ziSya 7. mAnavadharma 31. AptavANI-1 8. sevA-paropakAra 32. AptavANI-2 9. huM koNa chuM? 33. AptavANI-3 10. dAdA bhagavAna? 34. AptavANI-4 11. trimaMtra 35. AptavANI-pa-6 12. dAna 36. AptavANI-7 13. mRtyu samaye, pahelAM ane pachI 37. AptavANI-8 14. bhAvanA sudhAre bhavobhava 38. AptavANI-9 15. vartamAna tIrthakara zrI sImaMdhara svAmI 39. AptavANI-10 (pU.u.) 16. pratikramaNa (graMtha, saMkSipta) 40. AptavANI-11 (pU.u.) 17. pati-patnIno divya vyavahAra (graM, saM.) 41. AptavANI-12 (pU.u.) 18. mA-bApa chokarAMno vyavahAra (graM, saM.) 42. AptavANI-13 (pU.u.) 19. paisAno vyavahAra (graM., saM.) 43. AptavANI-14 (bhAga 1thI 5) 20. samajathI prApta brahmacarya (graM, saM.) 44. AptasUtra 21. vANIno siddhAMta 45. kleza vinAnuM jIvana 22. karmanuM vijJAna 46. sahajatA 23. pApa-puNya 47. AtmasAkSAtkAra 24. satya-asatyanA rahasyo 48. jJAnI puruSa (bhAga 1-2) (graM.-graMtha,saM.-saMkSipta, pU-pUrvArdha, u.-utarArdha) parama pUjya dAdA bhagavAnanA pustako hindI, aMgrejI, marAThI, telugu, malayAlama, paMjAbI, uDIyA, baMgALI, AsAmIjha, kannaDa, jarmana, porTugIjha, speniza, raziyana bhASAmAM bhASAMtarita thayelA paNa upalabdha che. ("dAdAvANI' megejhina dara mahine gujarAtI-hindI-aMgrejI bhASAmAM prakAzita thAya che. Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMparka sUtra) dAdA bhagavAna parivAra aDAlaja : trimaMdira, sImaMdhara sITI, amadAvAda-kalola hAIve, aDAlaja, ji. gAMdhInagara-382421. phona : (079) 39830100 amadAvAda : dAdA darzana, 5, mamatApArka sosAyaTI, navagujarAta kolejanI pAchaLa, usmAnapurA, amadAvAda-14. phona : (079) 27540408 vaDodarA : (1) trimaMdira, bAbarIyA koleja (BITS)nI pAse, vaDodarA-surata hAIve, varaNAmAM gAma, vaDodarA. phona : 9574001557 (2) dAdAmaMdira, 17, mAmAnI poLa, rAvapurA polIsa sTezananI sAme, salATavADA, vaDodarA. phona : 9924343335 rAjakoTa : trimaMdira, amadAvAda-rAjakoTa hAIve, taraghaDIyA cokaDI pAse, mAliyAsaNa, rAjakoTa. phona : 9924343478 surata : dAdA darzana, mamatApArka sosAyaTI, kApodarA polIsa sTezana pAse, varAchA roDa, surata. phona : 9574000007 godharA : trimaMdira, bhAmaiyA gAma, ephasI.AI. goDAunanI sAme, godharA, ji. paMcamahAla. phona : (02672) 262300, 9723707738 surendranagara : trimaMdira, surendranagara-rAjakoTa hAIve, loka vidyAlaya pAse, muLI roDa, surendranagara. phona : 9737048322 morabI : trimaMdira, po. jepura, (morabI) navalakhI roDa, tA. morabI, ji. rAjakoTa, phona : (02822) 297897, 9924341188 bhuja : trimaMdira, hila gArDananI pAchaLa, eraporTa roDa, sayoganagara pAse, bhuja (kaccha). phona : (02832) 290123, 9924345588 aMjAra : trimaMdira, aMjAra-muMdrA roDa, sInogrA pATIyA pAse, sInogrA gAma, tA-aMjAra. phona : 9924346622 amarelI : trimaMdira, lIlIyA roDa bAyapAsa cokaDI, khArAvADI, phona : 9924344460 bhAvanagara : 99243 44425 bharUca : 9924348882 jAmanagara : 99243 43687 valasADa : 99243 43245 jUnAgaDha : 99243 44489 muMbaI : 93235 28901 gAMdhIdhAma : 99243 48844 dilhI : 98100 98pa64 mahesANA : 99241 34888 beMglora : 95909 79099 bhAdaraNa trimaMdira : 99243 43729 kolakattA : 98300 80820 U.S.A. : +1 877-505-DADA (3232) Singapore : +65 91457800 U.K. : +44 330-111-DADA (3232) Australia : +61 421127947 Kenya : +254 733-92-DADA (3232) New Zealand: +64 21 0376434 UAE : +971 557316937 ( vebasAITa : www.dadabhagwan.org ) Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka anubhavanuM tAraNa kADhI banAvyo Adarza vyavahAra amAre pahelA vAIpha sAthe matabheda bahu paDato' to. kAraNa aNasamajaNa hatI ne ! paNa e badhA anubhava parathI bahu vicArI vicArIne zodhakhoLa karelI, ke A matabhedamAM naryuM duHkha ja che. pachI tAraNa kADhI nAkhyuM, ke ApaNI bhUla thAya che A to. AvI bhUla kema cAle ? gharanA mANasane duHkha kema devAya ? A bhUla ApaNane na zobhe. chevaTe pAMtrIsa varSanI uMmare meM matabhedavALI lAIpha pUrI karI nAkhI. pachI matabheda ja nathI paDyo amAre koI divasa. 'huM to A boluM chuM ne, e pramANe ja lAIphamAM vartelo chuM. kAraNa ke meM A hisAba khoLI kADhelo. AmAM khoTa zuM, napho zuM, ema khoLI khoLIne AgaLa cAlelo chuM. - dAdAzrI TEN 978-93-875 220 9789387551226 jo Apa na Printed in India dadabhagwan.org Price 150