Book Title: Shraman Kriyana Sutro Sarth
Author(s): Shrutgyan Prasarak Sabha
Publisher: Shrutgyan Prasarak Sabha

Previous | Next

Page 281
________________ ૨૫૪ શ્રી શ્રમણક્રિયાનાં સૂત્રાસા બીજા વ્રતનું લક્ષણ આ પ્રમાણે છે— सर्वथा सर्वतोऽलीकादप्रियाच्चाहितादपि । वचनाद्विनिवृत्तिर्या, तत्सत्यव्रतमुच्यते ॥ ४ ॥ ભાવા-ક્રોધ, લાભ, ભય અને હાસ્ય, એ સકળ કારણાથી ખેલાતુ અસત્ય વચન, તથા અપ્રીતિકારક વચન તથા ભવિષ્યમાં અહિતકાશ્ય વચન, એવા કોઈ પણ વચનથી જે ત્રિવિધ ત્રિવિધ અટકવું ( એવુ નહિ ખેલવાના નિશ્ચય કરવા) તેને સત્યવ્રત કહેલ છે. જોકે ખાટુ ઓલવુ. તેને અસત્ય કહેવાય, તાપણુ સાચુ' વચન પણ અપ્રીતિજનક કે અહિતકારક હોય તે તે પણ પરમાંથી ક બંધ, હિંસાદિ અનર્થીનુ કારણ હોવાથી, વ્યવહારથી અસત્ય સમજવું. કાણાને કાણા, ચારને ચાર, કાઢીને કાઢીઆ કહેવાથી તેને અપ્રીતિ થવાના સ‘ભવ છે, માટે જ શાસ્ત્રમાં ૧. હલકાઈ કરનારી, ૨. નિંદા કરએ પણ છે કે તેનુ" પાલન ગૃહસ્થ અને સાધુ ખન્ને કરી શકે છે, એકલા સાધુ નહિ; એટલે ગૃહસ્થ અને સાધુ ઉભયને એ વ્રત સામાન્ય છે. એની વિશિષ્ટતા એ છે કે ધર્મીના મુખ્ય સાધનરૂપ માનવદેહને આધાર આહાર છે, તે શુદ્ધ હેાવા ઉપરાંત ઉચિત કાળે હાય તા જ ઉપકારક થઈ શકે, માટે આહારમાં કાળની મર્યાદા કરનારું હાવાથી રાત્રિભજનવિરમણવ્રત ઉપકારક છે. એ રીતે ઉચિત કાલે લીધેલા શુદ્ધ આહારથી પાષાયેલા શરીર દ્વારા પૂર્વનાં મહાવ્રતાનું પાલન શકય અને છે. માટે પાંચે મહાવ્રતાના પાલનમાં ! વ્રતને સહકાર આવશ્યક છે. આ વિષયમાં · માનવીય આહારની મીમાંસા ' વિચારવા જેવી છે. 6

Loading...

Page Navigation
1 ... 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376