________________
६५३
पञ्चमः प्रस्तावः आगंतूण तेसु तावसगिहेसु छायणतणभक्खणत्थमल्लियंति । तावसावि निट्ठरलट्ठिप्पहारेण ताणि कुट्टिऊण निद्धाडिंति, दुवारट्ठिया य निच्चंपि सव्वायरेण रक्खंति नियउडवए । गोरूवाणि तेहिं ताडियाणि इओ तओ परिब्भमिऊण अविज्जमाणरक्खणं भगवओ मढं उवद्दविंति। तावसावि नियगिहठ्ठिया तं विलुप्पमाणं पेच्छिऊण भयवओ उवरि परिओसमुव्वहंतिअहो अम्हे नियउडवए रक्खेमो, एस पुण समणो मणागंपि न रक्खेइ, ता किं करेमो?, कुलवइणा धरिओत्ति न किंपि पारिज्जइ पच्चक्खं फरुसमुल्लविउंति। एवं च पइदिणं जायमाणे परूढगाढमच्छराणुबंधा एगया गया ते कुलवइसगासे, सोवालंभं च भणिउमाढत्ता, जहा-सामि!
अम्ह गिहे तुम्हेहिं कोऽविहु मुक्को उ जो इमो समणो।
सो अच्चंतं नियकज्जकरणपडिबद्धवावारो ||१|| तापसगृहेषु छादनतृणभक्षणार्थम् आलीनाः । तापसाः अपि निष्ठुरयष्टिप्रहारेण तान् कुट्टयित्वा निर्घाटयन्ति, द्वारस्थिताः च नित्यमपि सर्वाऽऽदरेण रक्षन्ति निजोटजानि । गोरूपाः तैः ताडिताः इतस्ततः परिभ्रम्य अविद्यमानरक्षणं भगवतः मठम् उपद्रवन्ति । तापसाः अपि निजगृहस्थिताः तं विलुप्यमानं प्रेक्ष्य भगवतः उपरि परिदोषमुद्वहन्ति 'अहो! वयं निजोटजान् रक्षामः, एषः पुनः श्रमणः मनागपि न रक्षति ततः किं कुर्मः?, कुलपतिना धृतः इति न किमपि पार्यते प्रत्यक्षं परुषमुल्लपितुम् ।' एवं च प्रतिदिनं जाते प्ररूढगाढमत्सराऽनुबन्धाः एकदा गताः ते कुलपतिसकाशम्, सोपालम्भं च भणितुम् आरब्धवन्तः यथा - 'स्वामिन्! -
अस्माकं गृहे युष्माभिः कोऽपि खलु मुक्तः खलु यः अयं श्रमणः। सः अत्यन्तं निजकार्यकरणप्रतिबद्धव्यापारः ।।१।।
તે તાપસ આશ્રમો કે જ્યાં તૃણાદિક આચ્છાદિત કરેલ છે તે ખાવાને માટે આવવા લાગી, એટલે તાપસો પ્રચંડ લાકડીના પ્રહારોથી તેમને મારીને કાઢવા લાગ્યા અને દ્વાર પાસે હમેશાં બેસી રહીને બહુ ખંતથી પોતાના આશ્રમોની રક્ષા કરવા લાગ્યા. એમ તેમણે તાડન કરેલ ગાયો આમતેમ ભમી જેનું રક્ષણ કરનાર કોઈ નથી એવા ભગવંતના આશ્રમનું તૃણ ખાવા લાગી, જેથી પોતાના મઠમાં બેઠેલાં તે તાપસો ગાયોથી ખવાતા તે આશ્રમને જોઇ વિભુ પર ભારે દ્વેષ લાવીને કહેવા લાગ્યા કે-“અહો! અમે પોતાના મઠોનું રક્ષણ કરતા રહીએ છીએ અને આ શ્રમણ જરા પણ તેની દરકાર કરતો નથી તો શું કરીએ? કુલપતિએ એને બેસાડેલ છે તેથી સાક્ષાત્ આપણે કંઇ કઠણ શબ્દ કહી શકતા' નથી એમ પ્રતિદિન ચાલતાં ગાઢ મત્સરને ધારણ કરતા તે તાપસો એક વખતે કુળપતિ પાસે ગયા અને ઉપાલંભ પૂર્વક કહેવા લાગ્યા કે-“હે સ્વામિનું!
તમે અમારા મઠમાં જે આ કોઈ શ્રમણને મૂક્યો છે તે પોતાનું કાર્ય કરવામાં જ અત્યંત તત્પર છે, (૧)
