________________
જેનશાસનની ઉપારિતા: રહેતું જ નથી, પણ યુકિતયુક્તતાના સ્વીકાર- તે માત્ર સમય, શક્તિ આદિના હાસ સિવાય દ્વારાએ તે જગત પરના એના ઉપકારિપણાની કશેજ ફાયદો સંભવિત નથી. સાધ્યને અભેદ જ વધુ સાબિતી થાય છે. પિતે અને પિતાની હોય તો ગના વિષયમાં ઉપયોગી આત્મા વાત સંપૂર્ણ શુદ્ધ હોવા છતાં તેમ જ તેથી આદિને ભલેને જુદા જુદા નામથી બેલવામાં પણ ઉપકાર કરી શકાતું હોવા છતાં પિતાની આવે, તેથી કાંઈજ નુકશાન નથી. નામ માત્રના વાતને આગ્રહ અને પરની વાતને નિષેધ ભેદથી પદાર્થો ભેદને પામતા નથી. જેમ એક નહિ રાખતા યુતિયુક્તતાના સ્વીકારમાં શક આદિ અનેક નામથી વ્યવહિત થવા છતાં જગત પરના ઉપકાર સિવાય એને બીજું કારણ શક આદિમાં કાંઈજ ભેદ પડતો નથી. શું હોય? જગતમાં કેટલાક દેશને સ્વપક્ષના એક વખત સાધ્યની અભેદતા કાયમ કરી અભિનિવેશને તે કેટલાક દર્શને પરપક્ષની લેવામાં આવે તે સાધ્યની સિદ્ધિના સાધનમાં અસહિષ્ણુતાને ભજવાવાળા હેઈ, તે દર્શનમાં વિસંવાદ ન રહે. સાધનામાં વિસંવાદ ત્યાંસુધી સ્થિત આત્માઓ તત્વવિષયક સાચા જ્ઞાનને જ ટકી રહે છે, જ્યાં સુધી સાધ્યની એકરૂપતા પામી શકતા નથી કે જેનાથી માલપુર- નિર્મીત ન થઈ હોય. સઘળાય આસ્તિક દેશઈની સંપૂર્ણ સાધના શક્ય છે, તે આત્માઓ
નકારે ચાર પુરૂષાર્થમાંથી એક મોક્ષ પુરૂષાપણ તવ વિષયક સાચા જ્ઞાનને પામે અને તેના દ્વારા મોક્ષ પુરૂષાર્થની સંપૂર્ણ સાધના આદિ બાબતમાં દર્શનાન્તરમાં ભિન્નતા નથી
ને જ મુખ્ય ગણે છે. જો કે મોક્ષના સ્વરૂપ કરી મોક્ષને ભજવાવાળા બને, આ જ એક
' એમ નથી, તોપણ સઘળાય દશનકારેને મોક્ષ હિતને લક્ષ્યમાં રાખી શ્રી જૈનદર્શન, યુક્તિ
પુરૂષાર્થ જ અભિપ્રેત છે. એક નાસ્તિકરશનજ યુક્તતાના માર્ગને સ્વીકાર કરે છે, નહિ કે
માત્ર વિલક્ષણ છે કે, જે નીવીના મોક્ષને જ સ્વપર આવી પડતી આપત્તિના પરિહાર માટે.
મેક્ષ માને છે. શ્રી જૈનદર્શન સકસ્ટાર્સપરદર્શનમાં મેક્ષસાધક જે કઈ વાત કહેવામાં
રાક્ષ જે દિ : સંસારના બીજ આવી હોય તેને શ્રી જૈનદર્શન નકારતું નથી,
ભૂત જે સઘળા કર્મ, તેનાજ એકાતિક અને કારણકે શ્રી જૈનદર્શનને મોક્ષસાધ્યની સિદ્ધિ
આત્યંતિક ક્ષયસ્વરૂપને મોક્ષ માને છે કે જે એ જ અભિપ્રેત છે. સાધ્યમાં કઈ જાતનો ભેદ ન પડતો હોય એટલે કે સાધ્યની અભેદતા
વાસ્તવિક છે. આજ સ્વરૂપના મેક્ષ સાધ્યની
અભેદરૂપે નિર્ણયાત્મક્તા હોય તો તેના સાધન કાયમ રહેતી હોય તે શ્રી જૈનદર્શન વચન
બાબતમાં વિસંવાદ કેમ જ ટકે ? ભેદને મહત્વ આપવા તૈયાર નથી. જે કારણથી મહેતુ વેગ કહેવામાં આવે છે તે કારણ ભગવાનશ્રી હરિભદ્રસૂરિજી મહારાજા ફરમાવે જે બરાબર સચવાઈ રહેતું હોય, તો વચન છે કે, મોક્ષના હેતુભૂત એગમાર્ગની ઉત્પત્તિને ભેદ હોવા છતાં પણ તેને ભેદને અનુભવ અવકાશ ત્યારે જ મળે છે, જ્યારે તત્વ વ્યવકરવાનું રહેતું જ નથી. સાધ્યની એકરૂપતા સ્થિત હોય. તવ જે વ્યવસ્થિત ન હોય તે કાયમ રહેતી હોય તે શાબ્દિક વિવાદ જેમ એગમાર્ગની ઉત્પત્તિને અવકાશજ નથી. જૈનમધ્યસ્થ પસંદ રાખતા નથી તેમ શ્રી જૈન દર્શનમાં જીવ અને અજીવની તત્વ તરીકે દર્શન પણ પસંદ રાખતું નથી, કારણકે એમાં પ્રરૂપણ કરવામાં આવી છે. જેને ચેતના હોય
