________________
મંગલભૂત ધર્મક્રિયાઓ:- પૂર્વ મુનિરાજશ્રી ભાનવિજયજી મહારાજ * [ ગતાંકથી ચાલુ ]
વિશુદ્ધ ધર્મશ્રવણ, ગુણાધિકને સમાગમ ઇત્યાદિ. માક્ષરુચિ જગાવવા શું કરવું પડે? શ્રી અનાદિના પ્રચંડ મેહના હલ્લાને સંવરની વીતરાગ દેવ, ત્યાગી ગુરુ આદિના દશન. મલ્લુલતાજ હઠાવી શકે, નહિ કે આશ્રવની. સેવા વગેરે કે મોહાંધ કુટુંબ, મિક્ત આદિનાં? બાધક્તને જરૂર પરિહાર કરવો જોઈએ, વધુને વધુ શાસ્ત્રવચન સાંભળવાનું કે મેહ અને શુભભાવની પ્રાપ્તિના પ્રયત્ન અવશ્ય -વચને ? નવકારની નવકારવાળી ગણવાનું કે આદરવા જોઈએ. એ કેવા હોય એ આગળ વિષયોના જાપ જપવાનું? મોહમય વાતાવરણમાં જેઈશું. પરંતુ એ સીધી વાત છે કે, ધર્મના બેસવાનું કે એથી શક્ય એટલું દુર રહેવાનું વાતાવરણથી ચૂકી, મોહના વાતાવરણમાં રમતા આહારસંજ્ઞા પિષવાનું કે તપ તપવાનું? થઈ જનારને મોક્ષરુચિ અને સમ્યગ્દર્શનનાં ભેગને અભ્યાસ ચાલુ રાખવાનું કે ત્યાગનો ? દર્શન દુર્લભ છે. માક્ષરુચિ જાગવાની છે આન્તર શુભ પરિ. કોઈપણ મેક્ષવાદી વિષગરલક્રિયાનું સમણામથી. આન્તર શુભ પરિણામ પ્રગટવાના છે Áન નજ કરે, બલકે નિષેધ કરે. પરંતુ નિષેસંસારજુગુપ્સાથી. એ સંસારજુગુપ્સા, ઉપર ધનું પ્રતિપાદન એવું તે નજ થવું જોઈએ કે, બતાવેલા દ્વન્દ્રમાંના કોના અભ્યાસમાં વધુ શ્રોતા, એ સાંભળી શુભાનુષ્ઠાનથી વધુ દૂર પડી સુલભ છે એ સમજી શકાય એમ છે. અલબત. જાય અને મહમસ્ત બની જાય. ' ધર્મક્રિયાઓ અનંતી કરી, પણ એમતો મોહ- આજે તો એ જોવાનું છે કે, વિષ-ગરલ ક્રિયાઓ ક્યાં ઓછી કરી છે? અનંતાનંત અનુષ્ઠાન સેવનારા કેટલા? સામાયિક, પ્રતિકરી છે. હજી પણ આત્માને સંસાર ક્રિયાઓ ક્રમણ, પૌષધ આદિ કરનારા કેટલાય વર્ગ પ્રત્યે જેટલો વધુ ઝોક એટલા એના સંસ્કાર ગતાનુગતિક, વિચાર શૂન્ય રીતે કરે જાય છે, દઢ રહેવાના. વ્યસની જેમ વધુ વ્યસન સેવે જેને સંમૂછિત અનુષ્ઠાનમાં ગણી શકાય. તેમ એની ટેવ વધુ જલદ બને છે, તેમ કામી આવાઓને એ ક્રિયાના ભાવ, અમૃતાનુષ્ઠાનતા જેટલો વધુ કામ પાત્રના સંપર્કમાં રહે એટલી પ્રાપક વિધિ, એવી શુભક્રિયાઓથી અનુભવાતા વાસના વધુ તેજ બને છે. રોગી જેટલો કુપ- આત્મિક આનંદ અને વિકાસ વગેરે સમજાવ
સેવનની વધુ નજીક એટલે એને ટેસ્ટ વધે. વાની જરૂર છે. બાળજીવો શુભકિયાએથી જગતના આ સામાન્ય નિયમો છે, માટે ઉપ- આગળ વધે છે, માટે તે મિથ્યાત્વીને પણ કારીઓએ અનંતી દ્રવ્યક્રિયા નકામી ગયાનું દ્રવ્યસમ્યકત્વને આરેપ કરી વ્રત આપવામાં કહ્યું પણ “હવે આ ક્રિયાની બહ લગની છેડ, આવે છે. અહિં, જરૂર, અમુક પ્રાથમિક ગુણોને પહેલા ભાવ પ્રાપ્ત કર, એવો ભાસ સરખે જેવા જોઈએ, પણ એવી રીતે તે આજને શાસ્ત્રમાં આવવા ન દીધો. અનંતીવાર - કિયા સાધક વર્ગ શું આખેય ગુણવિનાને છે? થકમાં ગયાનું જણાવનાર એજ શ્રી હરિભદ્ર- વિચારવા જેવું છે કે, એનામાં જણાતે મોક્ષસૂરિજી મહારાજ અન્યત્ર, મેક્ષના બીજભૂત ચિકે સમ્યગદર્શનને અભાવશું વિષાદ્યનુષ્ઠાનને સમ્યગ્દર્શનને મેળવવા શું કરવું ?” એના આભારી છે, કે આજની મહાદેડધામવાળી ઉત્તરમાં ફરમાવે છે કે, વીતરાગ વગેરેનું દર્શન, વિષયપ્રવૃત્તિમાં ત્રિવિધગથી રચ્યાપચ્યા રહે
