________________
મંગલભત ધર્મક્રિયાઓ.
: ૭૧ : વરણમાં બેઠેલાને પણ ધર્મભાવના, તજ પરિ. એટલે દુગતિ પ્રયાણ માટે મેહબુદ્ધિને છોડી શુતિના અભ્યાસમાં ઝીલાવેએ અમંદમિથ્યાત્વનું ધર્મ પ્રત્યે વળો. એટલે હવે પૂર્વને “ધર્મ ગજું નહિ. એવી જ રીતે સમ્યગ્દર્શન ન જે ધમ” નરકમાં લઈ જનારું સુખ શા પામેલા માટે પણ ધર્મના વાતાવરણમાં ધર્મ સારૂ આપે છે? એ પ્રશ્નનું સમાધાન થઈ જશે. ભાવનાને અભ્યાસ પાડવાને જે અવકાશ છે ધર્મ એ મહા વિવેકી અને ઉદાર સ્વામિ છે. એ મેહના વાતાવરણમાં નથી.
એનું કાર્ય માત્ર સુખ આપવાનું છે. પણ એ આથી સમજાશે કે, પગલિક આશંસાથી સુખને ભેગવટ કરતાં નરકની જે તૈયારી જેઓએ ધર્મ સવ્ય, એમને ધર્મસેવનથી કરાય છે તે વચમાં મહ–ભાવનાના સંસ્કાર ઉપાજિત પુણ્યના ઉદયે રાજઋદ્ધિ આદિ લૌકિક જે ઘુસી ગયા છે, તેના પ્રભાવે છે; બાકી ધર્મ સુખ સામગ્રી મલી; પણ પૂર્વની વિષયાશં- પિતાની સેવાનું ફળ આપે છે, તે દુર્ગતિમાં સાએ આત્મામાં પાડેલા મેહના અનુબંધના લઈ જવા માટે નહિ. એ કાર્ય તે મેહના પ્રતાપે રાજ્યાદિ પર ગાઢ આસક્તિ થઈ; પરંતુ અનુબંધનું છે. માટે જ ઉત્તમ ચારિત્રસ્વામીએ ધર્મબુદ્ધિ ન જન્મી. કયાંથી જન્મે ? પૂગાઢ જ્યારે પૌગલિક નિયાણું આદિમાં પડતા, વિષયાશંસાએ ધર્મભાવનાને અભ્યાસ હૈયામાં ત્યારે એમના પ્રત્યે હિતેષીઓના અંતરમાં થવા જ દીધો નથી. હવે અહિં સ્પષ્ટ છે કે, આ ઉભરાઈ ઉઠેલી કરૂણા પોકારી ઉઠતી, “ભાગ્યમઢ મેહની પરિણતિ અને તેને અંગે દુર્ગ- વાન ! અનંતા સુખ અપાવનાર આવા ચારિતિગમનની તૈયારી એ પૂર્વના મહિના અનુ- ત્રને કાં આત્મસંહારક તુચ્છ વિષય સુખો ખાતર બંધનું એટલે કે વિષયાશંસાનું કાર્ય છે, નહિ વેચી નાખે? ચંદનના લાકડાથી રાખ ન બનાકે પૂર્વની શુભ ધર્મપ્રવૃત્તિનું. પાપનુબંધિ- વાય. ચારિત્રથી અનંત શાશ્વત સુખ મળશે, પુણ્યને ઉદય દુર્ગતિમાં જવાની તૈયારી કરાવે પસ્તુ એક વિષય ભૂખ એને સફળ નહિ થવા છે; તેમાં મુખ્ય હિસ્સ પાપાનુબંધનો એટલે દે માટે એ સારૂ ઉત્તમ ચારિત્રને ધક્કો લગાકે પૂર્વે સેવેલ મોહભાવનાને છે, પણ નહિ ડ મા. આ જ વિષયસુખે તે અનંતી વાર કે પૂર્વ સેવેલ ધર્મપ્રવૃત્તિને. ધર્મપ્રવૃત્તિએ ભગવ્યાં. પણ હજી એની તૃષ્ણ જતી નથી, તો સુખ સામગ્રી આપી; જ્યારે વિષયાશં- એ સૂચવે છે કે, ભેગથી એની તૃષ્ણ કદી સાએ મોહબુદ્ધિ જગાડી. વિષગરલ અનુષ્ઠા- મટવાની નથી. સમજવાનું છે કે, વિષાનુષ્ઠાન -નનું અને તજજન્ય પાપનુબંધિપુણ્યનું આ આત્મસંહારક છે. કેમકે એમાં ભળેલી વિષવિજ્ઞાન જે બરાબર ધ્યાનમાં હોય તે ધર્મ. યાશંસા મહા ભુંડી, અનંત સંસારમાં રૂલાપ્રવૃત્તિ કે તેના આચરનાર ઉપર જુગુપ્સા વનારી છે, પણ તે વિષયાશંસા માટે આને કરવાનું, એની ઝાટકણી કાઢવાનું અને એને આગળ કરી-કરીને શુભ ધર્મ પ્રવૃત્તિના મેંઘાં ઉતારી પાડવાનું વિવેકીના હાથે ન થાય. એણે મૂલ્ય જરાય ઓછા ન અંકાય. સંસાર પ્રવૃકહેવું જ જોઇએ કે,
ત્તિની હરોળમાં એને ન મુકાય “કુપગ્ય કર્યું પાપાનુબંધિ પુણ્યોદય એટલે પુદ- તે મયી જાણજેના જેટલી જ, બલકે વધુ ચની સાથે પૂર્વોપાર્જિત પુણ્ય સહચરિત અગત્યની. “ઔષધન સેવ્યું તો જીવવાને નથી.” મહાનુબંધને ઉદય. આ તીવ્ર મેહને ઉદય એ શિખામણ છે. ધર્મ સેવતાં સેવેલી મેહ
