________________
જ્ઞાનગેાચરી
પહેલાં મેં મારા ભાવિની ચેાજના ધડવા માંડી હતી, હું એશિયા (હિંદુ) વાસી હાવાથી યુ. એસ. એ. માં તા રહી શકું તેમ નથી એટલી તે મને ખબર હતી. મારી વિદ્યાપીઠના પ્રમુખે બ્રાઝીલ જોયુ હતુ... અને ત્યાં ત્વચાભેદની સુગ નહેાતી એવા એમના ખ્યાલ હતા, તેથી તેમણે મને બ્રાઝીલ જવા સૂચવ્યું. પછી મારા ‘ડીને’( વિદ્યાપીઠના સંચાલક ) વૈશિંગ્ટનમાં • પાન અમેરિકન યુનિયન ’ના ડાયરેકટરને, બ્રાઝી. લમાં વસવાટ કરવામાં મને મદદ કરવા લખ્યું. એક દિવસે સવારે દશ વાગે ૐ વાશિંગ્ટનમાં એ ડાયરેકટરને મળ્યા. એમની સાથેના વાર્તાલાપથી મને આનંદ થયા, તે દિવસે અપેારના બે વાગ્યે, ત્યાંના બ્રાઝીલના એલચી સાથેની મારી મુલાકાતની ગેાવણુ
કરી આપી.
અપમાનાની પરપરા
દરમિયાન ભાજન કરવાના વિચારથી મે` રસ્તામાં ઊભેલા પેાલીસને પૂછ્યું: “ નજીકનુ કાઈક રેસ્ટોરાં કઇ તરફ હશે ? ” કશતાથી તેણે કહ્યું. ખબર નથી. ” અને તે ફેરણી કરવા ચાલ્યા ! આતે દેખીતા જ અવિવેક હતા, પણ વાશિંગ્ટનમાં હુ
મને
છે,
જ અજાણ્યા, એટલે મેં એ બાબતની ઉપેક્ષા કરી.
રૅસ્ટારાં શોધી કાઢી એક ટેબલ પાસે જઇને હું
મેઠા. મે' એક પીરસનારી તરફ જોયું, તે ધીમા સ્વરે ડબડાટ કરી રહી હતી, મારી પાસે કાઈ ફરકયું સુદ્ધાં નહિ. પછી એકદમ મેનેજર આવ્યા તેણે મને કહ્યું”. “ અહીંથી નીકળવાનું ને જ્યાં તારૂં સ્થાન હાય ત્યાં ચાલ્યા જા.”
એક તરફ આટલું બધું અપમાન ત્યારે બીજી તરફ બ્રાઝીલના એલચીના મંત્રીએ કરેલુ દિલભર સ્વાગત ! બન્નેની વચ્ચે કેટલા બધા ફરક ? મંત્રીએ મને આશ્વાસન આપ્યું કે, આવા પ્રસંગો અમારા બ્રાઝીલમાં કદીયે બનશે નહિ.’ મૈત્રીભાવે આવી વાતે। કરીને તેણે ન્યૂયેાક માંના એલચી પરચિઠ્ઠી લખી આપી.
ઉતારાની હાડમારી
તે રાતે હું ન્યૂયેા પહોંચીને સ્ટેશન પાસેના એક હાટલમાં ઉતારાની ગેાવણ માટે ગયેા. એક
: ૨૭ :
હોટેલના કારકુન ચુપચુ કરતાં મેળ્યેા. અહીં જગા નથી.” ખીજા હાટલમાં ગયા; ત્યાં મને સાફ્સાક્ સંભળાવી દીધું કે, “ અમે ર્ંગીન ચામ ડીવાળાને સધરતા નથી. ” ત્રીજામાં દેખાવેજ કર લાગતા કારકુને જરાકે ખચકાયા વિના કહી નાખ્યું. “ અલ્યા અધમ ! અહીંથી બહાર નીકળ ! અહીં તને જગા નહિ મળે તે તારે સમજવું જોઈતું હતું ’ પછી હું આંતરરાષ્ટ્રીય નિવાસમાં ગયા, પણ કમભાગ્યે ત્યાંના એકે એક ઓરડા ભરાઇ ગયા હતા. થાકી, હારી હું પાછે સ્ટેશને આવ્યેા અને એક બાંકડા પર મેં કાયાને લંબાવી. પણ એક વાગ્યા પછી કેટલાક તેાકાની મવાલીઓની ટાળકી ત્યાં આવી ચડી. તે ખીભત્સ ભાષા ખેલતા હતા. અને જુગુપ્સા પ્રેરે તેવાં આચરણાથી ગમ્મત મેળવતા હતા. આવી ટાળીએ રાતની વેળાએ ન્યૂયા માં કેવી ભયપ્રેરક અને છે તે વિષે ખૂબ વાત સાંભળેલી, એટલે વ્યગ્નચિત્તે ત્યાંથી હું નીકળ્યા, ફરીથી આંતરરાષ્ટ્રીય નિવાસને ફેશન કરીને કરગર્યાં. ત્યાંથી એમ કહેવામાં
આવ્યું કે, ‘ તમે કલેરમેન્ટ રેસીડેન્સ કલબ ' માં જાગે, ત્યાં કાઇ કાઇ વખત વિદેશી વિદ્યાર્થીઓને ઉતારા આપે છે.’ એટલે મે તેમને ફેશન કરી મારા વામમાં એમણે તે પૂછ્યું, “તમે સ્મામળા છે?” પર ગુજરેલી આપદાઓનુ એમની પાસે બયાન કર્યુ.
66
મેં કહ્યું: “બેશક, અતિશામળા, પણ તેનું શું ?’ જુઓ ભાઈ હું તમને ક્રાઇ વાતની ખાતરી આપી શકતા નથી, પણ જો તમે અહીં આવા અને અમને, તમને જોઇ લેવા દ્યો.
તે
ઉપરાઉપરી થતાં અપમાનેા પછી આતા પરાકાકા થઈ; મારી આંખેામાં આંસુ ઉછળી આવ્યાં; પણ આધાતના ઊભરાના ધક્કો હેઠે બેઠા પછી હુ લેરમેન્ટ કલમમાં ગયા, એ લેાકેા ખીજાએ સાથે જે શિષ્ટાચાર અને વિવેકી વર્તન ખતાવે તેવુ તે કશું ન મળ્યું પણ રાત ગાળી નાખવા ઉતારા મળ્યા.
અમેરિકા છોડી જજો!
મેસ્ટન પાછા ગયા તે પછી ઘેાડા સમય બાદ વસાહતી ખાતા તરફથી મને એક પત્ર મળ્યા. તેમાં
