________________
આપણી જૈન શિક્ષણ સસ્થાઓ.
જણાયેા. મહાન પ્રતાપી લક્ષ્મણજીની પણ મર્યાદા જે શ્રી સીતા દેવીને માતૃ તુલ્ય માની હંમેશાં પ્રાતઃ કાલે તેઓ વંદન કરે છે છતાં તે સીતાજી માતાના શરીરનાં એક પણ અંગ સ્લામે તે મહાપ્રતાપી લક્ષ્મણુ જીની દૃષ્ટિ સરખી પણ ઢળતી નથી. સીતાદેવીના કાન તેમજ હાથપર રહેલાં કુંડલ કે કંકણાને પણ અવસરે તે ઓળખી શકતા નથી; આ છે શીલધર્મના પ્રત્યેની લાગણીવાળા તે તે પવિત્ર આત્માએકની અલૌકિક મર્યાદા.
જે આ દેશમાં સ્ત્રીપુરૂષાની આટ—આટલી નૈસગિક મર્યાદાઓ પતિતપાવન શીલધર્મના રક્ષણ માટે અખંડિત રીતે જળવાઇ રહેતી તે આય દેશની પૂનિત ધરતી પર આજે તેની હામે કુમળી બુદ્ધિના બાળકામાં કઈ કઈ ભાવનાઓ, વિચારે અને ખંડખાર વાતાવરણનું ઝેર પીરસાઇ રહ્યું છે ! જૈનસમાજની શિક્ષણ સંસ્થાએના સંચાલકા જાણે અજાણે સમાજની ભાવિ પ્રજાનાં ભેાળા માનસમાં આવા પાપ વિચારાનું વિષપાન કરાવી તે વિદ્યાર્થી વર્ગના ભાવિને ભયંકર અહિતના માર્ગે દેરી રહ્યા છે. એમ મારે ખેદપૂર્ણાંક જણાવવુ પડે છે.
તદુપરાંત પ્રભુપુજા, પ્રતિક્રમણ · સામાયિક જેવી આત્માના આંતર મલને નિળ કરનારી પવિત્ર ક્રિયાએની હામે પણ આજના એ કેળવણી પામેલા જૈન વિદ્યાર્થીએ અડપલાં કરવાનું પણ ચૂકતા નથી.
આપણે,જાણી લેવું જોઇએ છે કે, મહાત્મા ગાંધીજી કે મૌલાના આઝાદ જેવા પ્રખર રાષ્ટ્રવાદી પુરૂષ। કે જેઓ દરરાજ સામાજિક કે રાજકીય પ્રવૃત્તિઓમાં સતત રાચ્ચા માચ્યા હોવા છતાં સ્હવાર-સાંજની પ્રભુ પ્રાથનાને તેએ એક દિવસ પણ ચૂકતા નથી. જ્યારે આપણા આ જૈન વિદ્યાર્થીએ પેાતાની જાતને રાષ્ટ્રવાદી તરીકે કે ગાંધીજીના અનુયાયી ગણાવવામાં ગૌરવ લઈ રહ્યા છે. તેએ નહિ જેવા બ્હાને પૂજા, પ્રતિક્રમણ અને એના જેવી બીજી ધાર્મિક તેમજ પવિત્ર :ક્રિયા કે જે જૈન સંસ્થાઓમાં ફરજીયાત નક્કી થએલી હાય છે, તેને પણ ઇરાદાપૂર્વક મૂકી દઈ એના વિરૂદ્દનુ વાતાવરણ સર્જી રહ્યા હોય છે.
આ બધું જે જે શિક્ષણ સરથામાં અની રહ્યું છે તે તે સંસ્થાઓના સ’ચાલાએ, આથી સવેળા જાગૃત બની જૈનધર્મ જેવા પવિત્ર ધર્મની વાદરી
: ૫૯ :
જૈન વિલાર્થીઓનાં જીવનમાં જળવાઈ રહે તે માટે સતત પ્રયત્નશીલ બનવું, એ આજના જાગૃતિના યુગમાં જરૂરી છે, અને તે માટે ધની ખાતર સઘળું સમર્પણ કરવાની ધગરા આપણા સમાજના વિદ્યાર્થી વર્ગમાં બાલ્યકાળથી આ શિક્ષણ દ્વારા કેળવવાની જરૂરછે.
જો પવિત્ર અને નિર્દોષ એવી ધાર્મિ ક કેળવણી કે તેના સંસ્કારાને પ્રચાર કરવાના મહાન કાને જૈન શિક્ષણ સંસ્થામાં તેના સંચાલકાએ એ વિસારે પાડી દીધુ તે પરિણામે જૈનસમાજની ભાવિ પ્રજા સાચી કેળવણી વિના પેાતાની વાસ્તવિક પ્રગતિ નહિ સાધી શકે, પછી તે બાળપ્રજા શુ રાષ્ટ્ર કે શું સમાજ કાઈની પણ સાચી વફાદારી ભાવિમાં કેળવી શકવાની નથી.
કારણકે, સહુ પ્રથમ ધર્મસેવા, ખાદ રાષ્ટ્ર, સમાજ કે કુટુંબ વગેરેની સાચી સેવા જાગૃત થઈ શકે છે. ધમવૃત્તિ વિનાની, અધાર્મિક વૃત્તિની કે ધર્મ વિધીવૃત્તિની કાઇ પણ પ્રજા કે વગ તરફથી સાચી અને નિઃસ્વાથ દેશસેવા સાધી શકાશે નહિ, આ હકીકત ત્રણેય કાલમાં સાચી છે. અસ્તુ. આવિષયને હું ટુંકવી દઉં છું અગતરીતે આ તકે હું ખુલાસે કરી દઉં છું કે, સમાજમાં શિક્ષણ કે કેળવણીને પ્રચાર કરનારી આવી શિક્ષણ સંસ્થાએની હું સ્હેજ પણ વિરૂદ્ધમાં નથી. ઉલટું હું તે। આ બધી શિક્ષણ સંસ્થાના પ્રશંસક છું પણ જ્યાં જેટલે અંશે અનિષ્ટ ઉમેરાતુ હોય ત્યાં તેના મક્કમ પણે સામન કરી સમાજને જાગતા રાખવા આજ એક ઉદ્દેશથી આ લેખ મેં સમાજને ચરણે ધર્યો છે.
ઉપરાકત લેખમાં મેં જે જણાવ્યું છે તે જે જે શિક્ષણ સંસ્થાઓમાં મ્હોટે ભાગે આ બધું ચાલી રહ્યું છે તે તે સંસ્થાઓના સંચાલકોને જાગૃત કરવાનાજ એક શુભ ઉદ્દેશથી; આ સિવાય અન્ય કાઇ ઉદ્દેશ મારા આ લખાણ પાછળ છે નહિ આથી સમાજની દરેક શિક્ષણ સંસ્થાએ આવી છે, અથવા આ લખાણ બધીજ શિક્ષણ સંસ્થાએને એક સરખી રીતે લાગુ પડે છે એમ રખે ાઇ માની લે ! તદુપરાંત શિક્ષણના ધામરૂપ ગણાતી આ સંસ્થાઓમાં ચાલી રહેલી બીજી પણ કેટલીક ગેરરીતે મટે જરૂર હજુ પણ મારે કેટલું કહેવા જેવું છે, તે વળી કાઇક અવસરે.
