________________
૬૮
ધાતુપ પ્રકરણ ૬
કાકા૭૮
૫૫ સુજ્ઞ ધાતુથી, દરૂ ધાતુથી, [F પૂર્વક ] ધાતુથી, તેમજ સ્વરાન્ત અનિટ્ ધાતુએથી, અને જેમાં સ્ત્ર છે એવા અનિદ્ ધાતુથી, થ ની પૂર્વે` વિકલ્પે હૈં [ટ્] થાય છે. ---ક્ષત્રણ ૪-૪-૧૧૧-સનિય |
દ-૪ |
શિથ | -લજીર્થ । સંગ્રહથિ। ની-નનેથ, નિનયિય । રા, વવાથ, દ્ઘિા ચ-તત્ત્વથ, તત્યનિયા સ-સસથ | સન્નિય !
૫૬
सृजि - दृशि स्कृ-स्वरात्वतः तृज् नित्यानिटस्थवः ४ । ४ । ७८ હસ્વ કારાન્ત અનિટ્ ધાતુઓથી થ ની પૂર્વરૂ થતા નથી દ-નર્થ ।
ऋतः ४।४।७९
૫૭, રૃ, ચૈ, અને અત્ ધાતુથી ચની પૂર્વે હૈં થાય છે. આન્થિ ।વસ્થિ। સવિયવિથ ૪-૨-૩ અસ્થિ |
ऋ -वृ-व्ये ऽद इट् ४|४|८०
૫૮ ૪, ૬, રૃ, મૈં, તુ, દુ, શ્રુ, અને ત્રુ અઃ આઠે ધાતુ સિવાય દરેક ધાતુથી પરીક્ષાના વ્યંજનાદિ પ્રત્યય પૂર્વ ક્ [દ્] થાય છે. વા, વૃદ્રિય વળિય | પશુ, વર્થ વર્ષે ૐ ધાતુની પૂર્વે સૂ આવે છે ત્યારે રૂ થાય છે. સન્નુરિવ। રામ-રૃપૃ-તુ-દુ-જી-સ્ત્રો-વૅસનાવે: પરોક્ષાઃ ।।૮o પટે ઘસ્ ધાતુ, એકવરી ધાતુએ અને આ કારાન્ત ધાતુઓથી
જ વસ્ [વત્તુ] પ્રત્યય પૂર્વે હૈં [પ્] થાય છે. દ્વિરુતિ વિગેરે થયા બાદ એકસ્વરી હોય, તેવા એકસ્વરી ધાતુથી રૂ થાય છે. જો એમ ન હેાત તો ઘસ્ અને આ કારાન્ત તે જુદા ગ્રહણ કરત નહીં.
