________________
f ૪ ]
ચાર સાધન
પણ વાળને કપાવા છે. ધન પણ વાળ જેવું છે. તે તમારી પાસે વાળની જેમ પ્રમાણુ પૂરતુ હાય તે જ સારું, નહિતર નુકસાન કરવાનુ’.
લક્ષ્મી આવ્યા પછી, માણસ ત્રણ જાતના બની જાય છે. લક્ષ્મીદાસ, લક્ષ્મીનંદન અને લક્ષ્મીપતિ. કેટલાક, ધન આવતા તેના દાસ બની જાય છે; તેના તાબેદાર તરીકે રહે છે. જીવન સુધી તેની સેવા જ કર્યાં કરે. ખીજા, લક્ષ્મીના દીકરા હાય છે. લક્ષ્મી જેમ આજ્ઞા કરે, તેમ તે આચરે, નન્દન એટલે પુત્ર. એ આજ્ઞા બહાર કેમ જાય ? પણ ત્રીજો, જે લક્ષ્મીના સ્વામી હાય છે, એ જીવનભર એને છૂટે હાથે વાપર્યાં જ કરે છે. અંત સમયે એને એમ ન થાય કે હું બધુ જ વાપર્યાં વિના મૂકીને જાઉં છું. એના આત્મા તે સાક્ષી પૂરે કે મે જીવનને જીવી જાણ્યુ છે, લક્ષ્મીને વાપરી જાણી છે, પતિ ની લક્ષ્મીને સદુપયેાગમાં ખરચી લહાવા લીધા છે. તમે લક્ષ્મીને વાપરા નહીં, સારા માર્ગે ખર્ચો નહીં, તમારા ઘરમાં પ્રસંગેા આવે ત્યારે પણ દિલના ઉદાર અને નહિં, તે છેવટે યાદ રાખજો કે જતાં જતાં હાથ ઘસવા પડશે.
વિશ્વના એ અફર નિયમ છે કે માનવી બધુ જ ભેગુ કરે છે, પણ અંતે એ બધું અહીં જ મૂકીને જાય છે. જો બધું સાથે લઈ જવાતુ હાત તે માણસ પેાતાના પ્રાણથી પ્યારાં, પુત્ર-પુત્રીઓને અને પ્રાણપ્રિયાએને મૂકીને જાત ?
સંસારમાં અની જરૂર છે, એ વાત સત્ય છે. પણ તેની મર્યાદા તેા જોઇએ. તમારા બૂટની જ વાત વિચારાને ! ખૂટ પગના માપથી મેાટા હોય તેા ગમડી જવાય; નાના હાય તા પગ છેલાઈ જાય; ખરાખર હોય તે જ મુસાફરી
