________________
[૨૮]
થાર સાધન સામાયિક પરબ્રહ્મની શોધ માટે છે; ઊંડાણમાં ઊતરવા માટે છે. તમે કહેશે: એકની એક વાત વારંવાર , વિચારવાથી શું મળે? પણ એ ન ભૂલતા કે મેંદીનાં પાન જરાક પીસવાથી તેને રંગ ન આવે. એને તે શ્રમ લઈ જેમ પીસે તેમ રંગ આવે છે. . - દૂધમાં હાથ નાખે તે તમારા હાથમાં માખણ ન આવે.. એ મેળવવા ખૂબ વલેણું કરવું પડે છે. પિપરને પણ ૬૪ પહોર સુધી પીસવામાં આવે તે જ તેમાં રહેલ ગુણધર્મ બહાર આવે છે. તે જ એ માત્રા અને રસૌષધિ બને.
રંગ લાવવા માટે મેંદી પીસવી પડે, પિપરમાંથી સત્વ કાઢવા ૬૪ પહાર સુધી ઘૂંટવી પડે, છાશમાંથી માખણ કાઢવા એ વવવી પડે તે અમર આત્માની શોધ માટે કંઈ નહીં? એ માટે ચિન્તન, મનન, કંઈ જ નહીં ?
શંકરના લિંગ ઉપર સતત જળધારા પડે છે, તેમ માણસના મગજ પર જ્ઞાનરૂપી જળધારા ન પડે, તે અગ્નિશિખા પ્રજવલિત રહે. પછી એ જવાળ આંખ ને વચન, બધાં સાધનને નુકસાન પહોંચાડે. માનવીમાં પશુતા લાવનાર, કષાય અને અજ્ઞાન છે; એટલે જેમ જેમ સારું સાંભળીએ, તેમ તેમ જીવનનું અજ્ઞાન અને અશુભ વૃત્તિઓ દૂર થાય છે.
સાધના વિના, ખાઈ પીને જે મોક્ષ મળતું હોય તે બધાંને આનંદ થાય. ન સાધના, ન મૌન, ન સ્વાધ્યાય, ન એકાંતમાં ધ્યાન, ન તપ, ન ત્યાગ; આ સસ્તી ધર્મ મળે તે કેને ન ગમે? ભેગી જીએ તે ધર્મને પણ ભેગપ્રધાન બનાવવા પ્રયત્ન આદર્યો છે.
