________________
ભક્તિનું – માધુ
[ ૬ ]
એક જ સાધનને વળગેલા માણસા, આજે એકબીજાની વસ્તુને વખાડે છે. સાધના કરવાને બદલે, કલ અને કકાસમાં એમનું જીવન ચાલ્યું જાય છે. જ્ઞાનવાળા, ભણેલા જો કામળ-ભીને-આર્દ્ર ન હેાય તે એના હૈયામાં ધર્મવૃક્ષ ઊગતુ નથી. જ્ઞાની તે ભક્તિ અને ભાવથી ભરેલો હાવા ઘટે. ભક્ત પેાતાના સમય રાગમાં ન કાઢતાં, ત્યાગમાં વીતાવે છે. અહીં બેઠેલા ભાઇ-બહેના અહીં ભક્તિ માટે ભેગાં થયાં છે. નહિ તે સિનેમામાં જાત અને ત્યાં પાપ બાંધત. જ્યારે અહીં પ્રભુના ભજનમાં ચિત્તને આનંદ આપી, ભાવદ્વારા એને ઉન્નત બનાવે છે.
ન
ભક્તિની શક્તિ માણસના હૃદયને ભીનુ અને કામળ બનાવે છે.‘સૂરદાસનુ’દ્રષ્ટાંત તા સૌ કોઈ જાણા જ છે ! તે કહે છે: ‘આંખ વિનાના મને, તેા ધણી આંખવાળા દારી રહ્યો છે.’ આજે તે ધના અકસ્માત એછા થયા છે, પણ દેખતા લપસી લપસીને પડી રહ્યા છે ! માનવીના જીવનમાં કેટલા અકસ્માત છે ? રસ્તા પર પડે તે તેને કોઇ ઊભેાય કરે, પણ જીવનમાંથી પડે તે! એને કણ ઊભા કરે? આ માટે વિશ્વાસ–શ્રદ્ધાનીં આંખની જરૂર છે. વિશ્વાસ બહુ મેટી વાત છે. વિશ્વાસે દરિયામાં વહાણ ચાલે છે. શ્રદ્ધા વિના કાંય ચાલતુ' નથી.
મારી પાસે એક સુધારક ભાઈ આવ્યા. તે કહેઃ “ મહારાજશ્રી અને શ્રદ્ધામાં માનતા નથી. અમારે તેા (ફીગર અને ફૅસ) આંકડા અને દાખલા જોઇએ. ” મેં તેમને કહ્યું : “ સંસારમાં મે' એકેય એવા માણસ જોયા નથી કે જે શ્રદ્ધા રાખ્યા વિના જીવી શકે. તમે જ્યારે બસમાં બેસે છે ત્યારે તમે ડ્રાઇવરને ઓળખેા છે ? ” તા કહે, ‘ના’, ત્યારે ખસે
