________________
મૈત્રીની મંગળ ભાવના
ઘણાખરા ધર્મો ધર્મના ફળનું જ વર્ણન કરે છે, પણ જેનદર્શનની વિશિષ્ટતા એ છે કે, ધર્મના સ્વરૂપનું દર્શન કરાવ્યા પછી જ ધર્મના ફળનું વર્ણન કરે છે. - ધર્મથી સુખ મળે છે, શાંતિ મળે છે. આ થયું ધર્મનું ફળ. આ ફળની બાબતમાં દુનિયાના બધા જ ધર્મો અને દર્શનકારે એકમત છે, પણ ધર્મના સ્વરૂપમાં મતભેદ છે. ધર્મ કહે કોને? આ પ્રશ્ન આવતાં જ કેકડું ગૂંચવાય છે. - એક તેલા સેનાના ૧૪૦ રૂપિયા મળે એ તે થયું સોનાનું ફળ, પણ સોનું કહેવું કેને? એ થયે સેનાના સ્વરૂપને પ્રશ્ન. - કસોટી પર પાર ઊતરે, અગ્નિપરીક્ષામાં ઉત્તીર્ણ થાય, તેજાબમાં શ્યામ ન પડે અને છેદમાં દગો ન જણાય, તેનું નામ નું. આ થયું સ્વરૂપ. તેમ જૈનધર્મ કહે છે કે, જેમાં મિત્રીને આનંદ હાય, પ્રમાદની પ્રસન્નતા હેય, કારણ્યની મૃદુતા હોય અને માધ્યસ્થને સૌમ્ય સમભાવ હેય તેનું નામ ધર્મ. એટલે જે ધર્મનાં અનુષ્ઠાનમાં જીવને વધ હોય, પશુઓને સંહાર હોય, હિંસાની આગ હાય, વેરની જવાળા હોય, તે ધર્મ સ્વરૂપમાં ખોટો છે, ભલે એ પિતાને ધર્મ કહે, પણ તે પિત્તળ છે.
