________________
ચિંતન એ પરમતત્વના વિનિશ્ચય માટે છે
[ ૩૭) તે બીજે એને મારવાને વિચાર કરે છે! જગતમાં માણસે આમ વગર વિચારે જ, મગજમાં શાંતિ લાવવાને બદલે અશાંતિ સ્થાપે છે.
ચિંતકે કહે છે : હે માનવી! શત્રુ છે તે પણ તું જ છે, મિત્ર છે તે પણ તું જ છે. જેવાં ચશ્માં પહેરશે તેવું તમને દેખાશે. દષ્ટિ તેવી સૃષ્ટિ. “તત્વમસિ”.
મને આ પ્રસંગે કવિ દલપતરામ ને નાટ્યકાર ડાહ્યાભાઈને પ્રસંગ યાદ આવે છે. એક કવિ છે, તે બીજા નાટ્યકાર. બને સ્વતંત્ર છાપામાં લખતા. માણસ જાત ઘણી ઈર્ષાળું. ઈર્ષાથી ડાહ્યાભાઈ પિતાના છાપામાં લખે છે: દલપતરામ તે “એકલી સ્ત્રીઓ ગાય તેવાં જોડકણાં જ લખે છે. તેમાં શું તત્વ છે?” જ્યારે કવિ દલપતે એ લખ્યુંડાહ્યાભાઈ તે આખો દિવસ ભવની ભવાઈ જ લખે છે ! એ નાટક નહિ, ભવાઈ છે !' - એક દિવસની વાત છે. અમદાવાદમાં પર્યુષણના દિવસે હતા. સ્થળે સ્થળે સાધુમહારાજે પ્રવચન આપતા હતા. અચાનક એક ત્યાગી મુનિરાજનું પ્રવચન સાંભળવા, ડાહ્યાભાઈ જઈ ચડ્યા.
. ત્યાગીઓ પાસે શું હોય? ત્યાગની વાત. એ દિવસે “નિરિ રે સવ મૂ' એ વિષય ઉપર વ્યાખ્યાન આપતાં મુનિવયે કહ્યું-“મનના વસ્ત્ર ઉપર મૈત્રીને રંગ ન લાગે તે આ જીવન ગંદું-મેલું-અપવિત્ર બની રહે. પછી ભલે એ માનવ, મહા વિદ્વાન પણ કેમ ન હોય !”
નાટ્યકાર ડાહ્યાભાઈ, એ જમાનામાં એક શ્રેષ્ઠ ગણાતા સ્નાતકને નાટ્યકાર તેમને થયું, હું નાટક લખું છું, સરકારી
