________________
[૧૮]
ચાર સાધન જાય તેમાં હું રાજી છું. પરંતુ પરદેશમાં ધર્મને કેમ પાળીશ. એ મને સમજાવ.”
આ સંસ્કારી માતા બાજુમાં રહેલા ઉપાશ્રયમાં ગાંધીજીને ગુરુમહારાજ પાસે લઈ ગઈ. એ જાણતી હતી કે વ્રતધારીત્યાગી ગુરુએ જે હિતશિક્ષા આપશે, તે ઘણી ઉપયોગી અને પ્રેરણાદાયી થશે. વ્રતધારી પાસે લીધેલી પ્રતિજ્ઞા, ધ્રુવ તારકની જેમ એના જીવનમાં માર્ગદર્શક બની રહેશે.
ગુરુ મહારાજે, દારૂ ન પીવે, માંસ ન ખાવું અને પરદારગમન ન કરવું–આ ત્રણ પ્રતિજ્ઞા આપી, મેટા મનથી શુભાશીર્વાદ આપ્યા. ગાંધીજીએ આ વાત પિતાની આત્મકથામાં પણ લખી છે.
- જૈન મુનિ પાસે લીધેલી આ પ્રતિજ્ઞા ગાંધીજીને વારંવાર યાદ આવતી, એટલું જ નહીં પણ ઘણી વાર એવાં પ્રલેભને પણ જીવનમાં આવ્યાં હતાં. એનાથી જે એ ચલિત થઈ ગયા હતા તે હું ધારું છું કે એ મહાત્મા ગાંધી ન હેત, માત્ર મેહનદાસ જ હેત. આ બધા પ્રતાપ માતાએ આપેલા સંસ્કાર છે.
ધનની ધમાલમાં ને ધમાલમાં મા-બાપે આજે સંતાન માટે સંસ્કૃતિને વિચાર કરતા અટકી ગયા છે. પરંતુ તેથી નુકશાન તમારા જ ઘરમાં છે.
જે મહાપુરુષે થાય છે, જે સુપ્રસિદ્ધ થયા છે, તે બધા વિદ્યાના પ્રતાપે થયા છે. વિદ્યા મેળવ્યા બાદ તેઓએ જીવનમાં એને ઉતારી છે, પચાવી જાણી છે.
